Τρίτη 29 Σεπτέμβρη. …Αυτό που αποκρύπτεται, όταν η αποδόμηση καταπιάνεται με το ζήτημα του θανάτου, είναι το αντικειμενικό και ανεξάλειπτο γεγονός της βιολογικά καθορισμένης θνητότητας των ανθρώπινων όντων. Σπάνια ακούει κανείς, αν ακούει ποτέ, για ανθρώπους που πεθαίνουν από θνητότητα… Ακόμα και η έννοια του “θανάτου από φυσικά αίτια” – ήδη ένας απολυμασμένος λεκτικός ευφημισμός της “θνητότητας”- έχει πέσει σε αχρησία. Οι γιατροί σπάνια γράφουν “φυσικά αίτια” όταν συμπληρώνουν ένα πιστοποιητικό θανάτου· όταν δεν διαθέτουν άλλη, πιο συγκεκριμένη εξήγηση, οπωσδήποτε θα συστήσουν νεκροψία για να καθορίσουν τη “γνήσια” (δηλαδή την άμεση) αιτία θανάτου. Η αδυναμία τους να εντοπίσουν μια τέτοια αιτία θα στιγματιστεί ως ένδειξη επαγγελματικής ανικανότητας. Πρέπει να επισημαίνεται και να δηλώνεται μια συγκεκριμένη αιτία για κάθε θάνατο, ως νόμιμη δε αιτία θανάτου γίνεται δεκτή εκείνη που είτε είναι είτε μπορεί να καταστεί αποτρέψιμη, τώρα ή στο ορατό μέλλον (δηλαδή με περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων και τεχνικών) – τουλάχιστον επί της αρχής, αν όχι σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Ούτε οι συγγενείς ούτε οι φίλοι του αποθανόντα θα δεχθούν τα “φυσικά αίτια” ως απάντηση στο ερώτημα γιατί επήλθε ο θάνατος.
… (Αυτή) η αποδόμηση του θανάτου, παραδόξως, επιτείνει το μέγεθος του τρόμου του θανάτου και αυξάνει δραστικά την καταστροφική ισχύ του, ακόμα κι όταν φαίνεται ότι θέτει υπό αμφισβήτηση το φάσμα του… Ο θάνατος είναι τώρα μια μόνιμη, αόρατη αλλά άγρυπνη και στενά επιτηρούμενη παρουσία σε κάθε ανθρώπινο εγχείρημα, βαθιά αισθητή επί 24ώρου βάσεως και κάθε μέρα του χρόνου….
… Αφ’ ης στιγμής η τρομακτική ανησυχία για τελικό αλλά μακρινό θάνατο διασπάστηκε σε καθημερινή ανησυχία για την έγκαιρη διαπίστωση και αντιμετώπιση (ή ακόμα καλύτερα αποσόβηση) των αναρίθμητων και πανταχού παρόντων μεμονωμένων και χειροπιαστών αιτιών θανάτου, και καθώς οι συναγερμοί για καινοφανείς αλλά μέχρι πρότινος άγνωστες παθογόνους ουσίες και καταστάσεις διαδέχονται ο ένας τον άλλο με γοργούς ρυθμούς, κάθε πράξη και κάθε περίσταση πράξης, ακόμα και πράξεις και περιστάσεις που πιστεύαμε μέχρι τούδε ότι ήταν ακίνδυνες και αβλαβείς ή δεν τις σκεφτόμασταν καθόλου ως “συναφείς με το θάνατο”, γίνονται ύποπτες πρόκλησης ανεπανόρθωτης βλάβης και δυνητικοί φορείς θανάσιμων ασθενειών. Πλέον δεν υπάρχει στιγμή ανάπαυσης από την απειλή του θανάτου. Η μάχη εναντίον του ξεκινά από τη γέννηση και γεμίζει όλη τη ζωή. Όσο μαίνεται, στέφεται από νίκες – ακόμα κι αν είμαστε καταδικασμένοι να ηττηθούμε στην τελική σύγκρουση. Πριν από αυτήν ωστόσο (και ποιος ξέρει προκαταβολικά ποια μάχη θα αποδειχθεί η τελευταία;) ο θάνατος μένει “κρυμμένος στο φως”.
Διασπασμένος σε αναρίθμητες ανησυχίες για αναρίθμητες απειλές, ο φόβος του θανάτου γεμίζει το σύνολο της ζωής, καίτοι υπό την αραιωμένη μορφή μιας ελαφρώς μειωμένης τοξικότητας …
Δεν μπορεί να βρεθεί επειδή δεν υπάρχει ένα “κέντρο διάλυσης και ανασύνθεσης” των φόβων / φοβιών του θανάτου. Ξέρουμε όμως ότι απ’ τα πρώτα της βήματα, στις αρχές του 20ου αιώνα στις ηπα, η οργανωμένη διαφήμιση, προκειμένου να παράξει τους καταναλωτές των εμπορευμάτων του τότε καπιταλισμού άρχισε την ιδεολογική εκστρατεία παραγωγής του έμφοβου υπήκοου, που αν δεν αγοράσει αυτό ή εκείνο θα είναι “ξεπερασμένος” και θα πεταχτεί στην άκρη του οριζόντα της “κοινωνικής αναγνώρισης” – και στα σκουπίδια του. Ξέρουμε ότι η οργανωμένη κατανάλωση ήταν εξ αρχής οργανωμένη κατασκευή φόβων “κοινωνικού θανάτου”.
Μετά από έναν αιώνα, με τον “καταναλωτισμό” να είναι μια βαθιά ενσωματωμένη κοινοτοπία, δεν είναι καθόλου παράξενες οι πιο πάνω παρατηρήσεις του Bauman. Ούτε θα χρειαζόταν ιδιαίτερη προσπάθεια – όπως αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων – μια χοντροκομμένη μεν αλλά μαζικά οργανωμένη δημαγωγική εκστρατεία να «ανακατέψει τον βούρκο» εκατοντάδων εκατομυρίων πρωτοκοσμικών (αυτοκαταναλωτικών) φοβιών, κεφαλαιοποιώντας τον καπιταλιστικά σε μια μανιακή προσήλωση στον «ένα και μοναδικό φόβο θανάτου», τον τσαχπίνη covid 19.
Κάποτε, στο μακρινό παρελθόν, προειδοποιήσαμε: ο πληθωρισμός των καταναλωτικών σημείων απλής ή θριαμβευτικής επιβίωσης στην καπιταλιστική αρένα θα οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, σε μια βίαιη εκστρατεία αποπληθωρισμού, όπου τα σύμβολα της ζωής και του θανάτου θα συγκεραστούν σε ελάχιστα (και κεντρικά / κρατικά ελεγχόμενα). Ο πληθωρισμός των φοβιών αξιοποιείται πια (καπιταλιστικά και εξουσιαστικά) σαν το λίπασμα για να ανθίσουν επιλεγμένες μαζικές μονο-φοβίες: ο covid-19 έχει κηρυχτεί σχεδόν η μοναδική «νόμιμη αιτία θανάτου» στο βαθμό που … είτε είναι είτε μπορεί να καταστεί αποτρέψιμη, τώρα ή στο ορατό μέλλον (δηλαδή με περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων και τεχνικών). Δόξα στο βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικο σύμπλεγμα!
Το κόλπο με τον covid δεν δουλεύει τέλεια ακόμα, αλλά οι κυνόδοντες της αναδιάρθρωσης και της καπιταλιστικής εξουσίας κόβουν… Και η όρεξη των αφεντικών είναι θηριώδης.