Τετάρτη 16 Σεπτέμβρη. Η δικτύωση σαν μορφή της «φυσικής» αποστασιοποίησης διαδοχικών κρίκων μιας παραγωγικής (ή και καταναλωτικής) διαδικασίας δεν είναι καινούργια εν έτει 2020. Πολλές δουλειές που γίνονταν ως τώρα στο «γραφείο» είναι ουσιαστικά «τηλέ-». Η μετατόπιση ενός λογιστή, ενός προγραμματιστή ή ενός ελεγκτή πληροφορικών συστημάτων απ’ το «γραφείο στο σπίτι» δεν αποτελεί γενέθλια στιγμή της «τηλε-εργασίας». Αλλά μιας δόλιας χωροτακτικής αποκέντρωσης / απομόνωσης.
Στο βαθμό που τα αφεντικά θα έχουν τον έλεγχο της «παραγωγικότητας της εργασίας» μέσω δικτύωσης (άρα τον έλεγχο των χρόνων και της έντασης), τα οφέλη τους απ’ αυτήν την μετατόπιση είναι αξιοσημείωτα. Πρώτ’ απ’ όλα αυτό που ήδη λένε: η δραστική μείωση των εξόδων τους για συντήρηση των «γραφείων». Ύστερα η δυνατότητά τους να εκτρέψουν τις μισθωτές σχέσεις σε εργολαβικές, με ό,τι κάτι τέτοιο σημαίνει για τις δεσμεύσεις τους. Ακόμα και το ιδεολογικό όφελος δεν είναι αμελητέο: αν οι εργαζόμενοι δηλώνουν ευχαριστημένοι που το μωρό τους μπουσουλάει κάτω απ’ το pc τους, οι εργοδότες μπορούν να είναι δυο και τρεις φορές ευχαριστημένοι. Ο χρόνος «ενασχόλησης με τα οικιακά», όσο διάσπαρτος κι αν είναι, θα αφαιρείται εύκολα απ’ τον χρόνο «ενασχόλησης με τη δουλειά», που θα μετριέται με το λεπτό, με το δευτερόλεπτο, με τα κλικ, και οτιδήποτε τέλος πάντων. Καινούργιες νόρμες «αποδοτικότητας» θα εφευρεθούν (εφευρίσκονται ήδη).
Απ’ τα τέλη του 2010, δηλαδή σχεδόν εδώ και μια 10ετία, με το «πλάνο 30/900» η εργατική αυτονομία υπέδειξε την σημασία του μισθού και του χρόνου εργασίας για την ανασύνθεση της εργατικής υποκειμενικότητας· και του ανταγωνισμού της. Κοιτώντας τα εργοδοτικά οφέλη της δουλειάς στο σπίτι μέσω δικτύωσης και τον τρόπο που μπορεί αυτή η φάκα να κρυφτεί πίσω απ’ το μικρό κομμάτι τυρί στο κέντρο της, θα λέγαμε ότι ενώ (για παράδειγμα) η μείωση του χρόνου μετακίνησης προς- και από- την δουλειά φαίνεται θετική, υποκαθιστά (και υποσκάπτει) την απαίτηση για δραστική μείωση του χρόνου εργασίας· ένα ζήτημα κρίσιμο για την καθημερινή ζωή των πάντων. Απ’ την ίδια προσέγγιση, η μετατροπή των μισθωτών σχέσεων σε de facto εργολαβικές υποσκάπτει την απαίτηση ενός βασικού μισθού που θα καλύπτει τις σύγχρονες εργατικές ανάγκες.
Αν αυτά είναι σωστά, γεννιέται το ερώτημα: εντάξει, αλλα τι μπορούμε ή πρέπει να κάνουμε; Εκείνο που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να επιδιώκουμε είναι η επιστροφή …. στα μυθικά χρόνια του φορντικού καπιταλισμού! Η μείωση του βασικού εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας και στην ψηφιακή εκδοχή της εξακολουθεί να είναι στρατηγικής σημασίας· χωρίς να αποτελεί ενισχυτικό επιχείρημα αν κάποιος / κάποια στο σπίτι του μεγαλώνει παιδί, σκυλί ή γεράνια! Επιπλέον θα ήταν έξυπνο να μην θεωρείται η δουλειά στο σπίτι επιθυμητή απ’ τους μισθωτούς. Αν πρόκειται τα αφεντικά να γλυτώσουν «πάγια» έξοδα (κι αυτό είναι το σίγουρο) θα πρέπει να πληρώσουν παραπάνω για την μετακόμιση του υπολογιστή εργασίας στο καθιστικό. Όχι με την μορφή bonus (μια ύπουλη διαχείριση) αλλά σαν αύξηση στον μισθό. Όλες οι μορφές άδειας που αφορούν την εξαρτημένη, μισθωτή σχέση θα πρέπει επίσης να μείνουν ακέραιες.
Όμως αυτά ακούγονται σαν ευχολόγια σε μια εποχή σχεδόν εξαφανισμένης εργατικής αυτο-οργάνωσης. Πιστεύει κανείς ότι κάποιο συνδικάτο (ή κάποιο κόμμα) θα προτάξει τα στήθη του; Καλύτερα να προσέξει τον δομικό αναχρονισμό που χαρακτηρίζει αυτές τις πατερναλιστικές δομές, που κάποτε υπήρξαν βασικά στηρίγματα της εξουσίας αλλά είναι εχθρικές προ πολλού απέναντι στα εργατικά συμφέροντα.
Πριν το να κάνουμε αυτό κι αυτό, υπάρχουν οι βασικές προϋποθέσεις για την δράση…
(προσωρινό τέλος)