Καπιταλισμός, κράτος και επιδημίες (15): το θέαμα

Πέμπτη 2 Απρίλη. Υποστηρίξαμε εξ’ αρχής ότι το Event 201 ΔΕΝ ήταν η «φθινοπωρινή συγκέντρωση των συνωμοτών». Υπάρχει όμως κάτι άλλο, που αφορά το σύγχρονο θέαμα, και τις μεθόδους να διαμορφώνει προληπτικά αυτά τα κουρέλια που λέγονται απ’ τους υπηκόους «συνείδηση», μέσα απ’ την παραγωγή εντυπώσεων.

Μιλώντας γενικά η φονική παγκόσμια επιδημία είναι ένα απ’ τα αγαπημένα θέματα της «φιλολογίας καταστροφής». Απ’ τα μυθιστορήματα ως τις ταινίες, απ’ το «Κοράκι» του Στήβεν Κίνγκ και το «Περί τυφλότητας» του Σαραμάγκου ως το κινηματογραφικό «Ξέσπασμα» και το «Contagion» του Σπίλμπεργκ (που γνωρίζει λαμπές ημέρες αν και είναι σχεδόν 10 χρόνων ταινία, βασισμένη στις προηγούμενες υγιεινιστικές τρομοεκστρατείες, με τις «γρίπες»…) ο φονικός ιός, (μαζί με τους «εξωγήινους», τις «μηχανές που επιτίθενται στους ανθρώπους» και την «απότομη κλιματική καταστροφή») είναι απ’ τα θέματα που οι αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες αγαπούν να φοβούνται.

Ωστόσο όλα αυτά είναι fiction, κι αυτό είναι αυτονόητο. Δημιουργούν ένα ορισμένο ιδεολογικό υπόβαθρο, αλλά μπορεί ο καθένας να δραπετεύσει στην πραγματική ζωή του, θεωρώντας τα δημιουργήματα της φαντασίας…

Το Event 201, και μάλιστα σε ανοικτή προβολή, έκανε ένα βήμα, ίσως και άλμα μπροστά. Παρότι είναι γνωστό πως δουλεύει η επιστημονική απάτη (: στατιστικές, τα διαγράμματα, οι καμπύλες…) ο περασμένος Οκτώβρης και Νοέμβρης ήταν (νομίζουμε) η πρώτη φορά που η φονική πανδημία ήταν μεν ένα «σενάριο», αλλά που κουβεντιαζόταν κανονικά, σοβαρά και ανοικτά από ευηπόληπτα αφεντικά· και πάντως όχι από κριτικούς σινεμά ή λογοτεχνίας.

Μέσα στο 1,5 εκατομμύριο θεατές του σύντομου περιληπτικού video του Event 201 ή τις σχεδόν 400.000 θεατές του πρώτου «επεισοδίου» θα πρέπει να υπήρχαν (στατιστικά αν το δει κανείς) “policy makers”, «influencers», διαφημιστές, κοινοί δημαγωγοί, αφεντικά διαφόρων ειδών και μεγεθών, κλπ. Θα ήταν δυνατόν το Event 201 όχι σαν συνωμοτική προεργασία «σκοτεινών κύκλων» αλλά σαν ιδεολογική προεργασία και παρακαταθήκη να έχει επηρεάσει τους «τρόπους αντίδρασης» κρατικών υπαλλήλων και «ειδικών» στον covid-19; Ειδικά σε σχέση με την “ακατάσχετη φονικότητα” του ιού;

Είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποδείξουμε. Και πρακτικά δεν μπορεί να αποδειχθεί εκτός εάν διάφοροι «επώνυμοι της εξουσίας» βγουν κάποτε και δηλώσουν ότι «ναι, με είχε επηρεάσει». Ωστόσο είναι μια όχι αβάσιμη υπόθεση εργασίας απ’ την μεριά μας.

To Θέαμα της υγιεινομικής καταστροφής είναι μόνιμα αγαπημένο – και δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι το προσωπικό της εξουσίας (αυτό που φαίνεται σίγουρα…) βρίσκεται εκτός ιδεολογίας. Αλλά εκτός από «αγαπημένο» έγινε και επίκαιρο σαν πρακτικά προωθούμενος φόβος. Αυτό δεν οφείλεται στον covid-19. Σαν «φονιάς ιός» είναι εντελώς αποτυχημένος! Η διαχείρισή του όμως είναι άλλη ιστορία: σε μια κρίσιμη φάση της καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης οι «βοσκοί» σπρώχνουν τα ανθρώπινα «κοπάδια» προς μια «έξοδο», τρομοκρατημένα απ’ αυτό που έγραψε έγκαιρα ο Caffentzis και το θυμίσαμε πριν καμμιά δεκαριά μέρες (τα χρυσόψαρα χαμογελούν, Κυριακή 22 Μάρτη):

… Κάθε περίοδος καπιταλιστικής ανάπτυξης έχει τα αποκαλυψιακά της οράματα… Αναφέρομαι στις λειτουργικές Αποκαλύψεις που σημαδεύουν κάθε περίοδο σημαντικών αλλαγών στην καπιταλιστική ανάπτυξη και σκέψη. Γιατί η Αποκάλυψη εμφανιζόταν και σε άλλες περιόδους της καπιταλιστικής ιστορίας όταν … ο ταξικός ανταγωνισμός έφτανε ένα επίπεδο έντασης που αμφισβητούσε τον έλεγχο του κεφάλαιου… Η Αποκάλυψη δεν είναι ατύχημα. Οποτεδήποτε το τρέχον μοντέλο εκμετάλλευσης γίνεται μη βιώσιμο, το κεφάλαιο αρχίζει τους υπαινιγμούς περί θανάτου με την μορφή του τέλους του κόσμου…

(φωτογραφία πάνω: Η πανδημία σαν «επιτραπέζιο παιχνίδι». Με την σωστή διάταξη: μπροστά η γιατρός, πίσω ο πεζοναύτης…

Κάτω: σαν video game…)

Comments are closed.