Τομές στο κοινωνικό έδαφος

Τετάρτη 11 Μάρτη. Να πλένετε καλά τα χέρια σας – να μην τα βάζετε στο στόμα, στη μύτη ή στα μάτια – να μην φταρνίζεσθε στα μούτρα των άλλων – να μην κάνετε χειραψίες – φιλιά στο στόμα ή στα μάγουλα τέλος – μην φτύνεστε μεταξύ σας – να κάθεστε σε απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου ο ένας απ’ τον άλλον – αν νοιώθετε αδιαθεσία τύπου κρυολογήματος μην βγαίνετε απ’ το σπίτι…

Αυτός ο ενδεικτικός κατάλογος (που περιλαμβάνει από παλιές συμβουλές καλών τρόπων μέχρι καινοφανείς απαγορεύσεις) συνιστά τις ατομικές υποχρεώσεις των υπηκόων ενόψει της καταραμένης λαίλαπας. Είναι ο ατομικός οπλισμός τους σ’ αυτήν την «μάχη»…

Απ’ την μεριά τους τα κράτη επεμβαίνουν στη μεγάλη κλίμακα, που αυτή τη φορά δεν είναι αποκλειστικά η οργάνωση των νοσοκομείων και των συστημάτων υγείας, η διανομή εμβολίων ή η ειδική φροντίδα των «ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων». Αυτή τη φορά το βασικό κρατικό μενού είναι η χωροταξία και ο έλεγχος της κυκλοφορίας. Ο καπιταλισμός, για τον οποίο διάφοροι ανόητοι έγραψαν (και πολλοί περισσότεροι πίστεψαν) ότι έχει εξαϋλωθεί και «απεδαφικοποιηθεί» εντελώς και για πάντα επιστρέφει στο έδαφος. Κι όχι απλά επιστρέφει· το καταλαμβάνει δια της βίας (των νόμων και της τάξης) και διακηρύσσει για μια ακόμα φορά (η προηγούμενη ήταν η «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας») – κι αυτή τη φορά πολύ πιο κατηγορηματικά – ότι α) δεν υπάρχει ούτε ένα μέτρο εδάφους που είναι αδιάφορο για τον έλεγχο (για το καλό της δημόσιας υγείας…) και β) ότι αυτό που προς το παρόν μοιάζει σαν «κατάσταση εξαίρεσης» είναι η επερχόμενη κανονικότητα. «Για το καλό όλων».

Η διαφορά ανάμεσα στην μικροκλίμακα του «ατομικού οπλισμού», της θωράκισης των μοριακών Εγώ, και στην μεγακλίμακα του χωροτακτικού κρατικού ελέγχου έχει προκαλέσει ένα υπόγειο, ανομολόγητο και με γκέλες εκφραζόμενο σοκ τους πρωτοκοσμικούς πληθυσμούς. Γι’ αυτούς τους πληθυσμούς επί τουλάχιστον 2 γενιές ο δημόσιος χώρος / χρόνος ήταν το κατεξοχήν πεδίο ελεύθερης κίνησης των μικροκλιμάκων, των ατομικών Εγώ, των εγωϊσμών, των κατά βούληση υλικών και συμβολικών συναλλαγών / ανταλλαγών. Εν τέλει όλων των παραλλαγών του Και Ως Εμπόρευμα Έσεσθαι: η αγορά σαν καθημερινό βίωμα… Τι πάει να πει «κλειστείτε σπίτι σας;» Τι πάει να πει να κάθεστε στα καφέ μπαρ σε απόσταση ενός μέτρου ο ένας απ’ τον άλλον; Τι πάει να πει απαγορεύονται οι χειραψίες;

Ένας καλός σύντροφος παρατήρησε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία σχεδόν δύο αιώνων κρατικής διαχείρισης της υγείας η καραντίνα (η απαγόρευση κίνησης, ο εγκλεισμός), που είναι παλιά ιστορία, δεν αφορά τους «ασθενείς» – αφορά τους πάντες! Το «εν δυνάμει φορέας» και το «εν δυνάμει άρρωστος» εξαφανίζει το “υγιής”· και η κρατική διαχείριση γεφυρώνει την ψυχροπολεμική ταμπέλα του πολιτικού «συνοδοιπόρου» (στα μέρη μας· αλλού είχε άλλο όνομα) άρα εν δυνάμει ανατροπέα, και την «επιτυχία» της HIV εποχής, όπου ο positive δεν ήταν πια ο ασθενής με την παλιά έννοια των κλινικών συμπτωμάτων αλλά ο «εν δυνάμει…» άρρωστος. Αν υπάρχει νομιμοποίηση στην επιστροφή της γενικής βιοπολιτικής χωρο-ταξίας του κεφάλαιου στον 21ο αιώνα, είναι επειδή όλοι είμαστε “εν δυνάμει επικίνδυνοι για την δημόσια υγεία”….

Ο αδιαφοροποίητος χαρακτήρας της ανοικτής και ακαριαίας «ανακατάληψης του εδάφους» και η επιβολή των υγιεινιστά σωστών συμπεριφορών, δηλαδή το δίπολο μεγακλίμακας – μικροκλίμακας με όρους υγιεινιστικής τάξης, δεν πέφτει απ’ τον ουρανό. Λίγο πριν πέσει, τα φορετά γκάτζετ που μετράνε την θερμοκρασία, τους σφιγμούς, τα βήματα ή το άγχος όποιου τα φοράει, είχαν γίνει ήδη αποδεκτά σε μεγάλη έκταση (πρόκειται για εμπορεύματα εταιρειών)· όσο το ότι κάθε σωστός εργαζόμενος πρέπει να φοράει ένα τέτοιο που του δίνει το αφεντικό – για το καλό το δικό του και το καλό της επιχείρησης.

Για να το πούμε διαφορετικά, μέσα «σ’ ένα σύννεφο καπνού»: το πως τα ατομικά, ιδιωτικά Εγώ – γεννήτριες δεδομένων και τα big data ενώνονται «σε σάρκα μία» (μια υλικότατη υπερκωδικοποίηση…), υπό κρατική διεύθυνση (που το κινέζικο παράδειγμα επιβεβαίωσε ότι είναι αποτελεσματικότερη απ’ τις διάχυτες εταιρικές), είναι η διακύβευση που θα αφήσει πίσω του στον «δυτικό κόσμο» αυτός ο τσαχπινογαργαλιάρης covid-19, όταν θα έχει περάσει κι αυτός στην ιστορία.

Comments are closed.