Σάββατο 21 Μάρτη. Μπορεί το ποσοστό θνησιμότητας του covid-19 να είναι τόσο χαμηλό; Όχι λένε κάποιοι, δείχνοντας το μεγάλο ποσοστό στους ηλικιωμένους. Ωστόσο, ακόμα και κάποιοι ήπιοι κορονοϊοί, ή κορονοϊοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, είναι γνωστοί εδώ και δεκαετίες σαν υπεύθυνοι ποσοστών θνησιμότητας έως ακόμα και 8% όταν προσβάλλουν ηλικιωμένους σε γηροκομεία. Στην πραγματικότητα, τέτοιοι «ήπιοι» κορονοϊοί μολύνουν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων κάθε χρόνο, και ευθύνονται για το 3% έως 11% όσων νοσηλεύονται στις ηπα κάθε χειμώνα με λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Αυτοί οι «ήπιοι» κορονοϊοί μπορεί να ευθύνονται για κάμποσες χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο παγκόσμια, αν και στη μεγάλη πλειοψηφία τους δεν τεκμηριώνονται με ακριβείς αναλύσεις. Αντίθετα, χάνονται σαν θόρυβος ανάμεσα στα 60 εκατομμύρια θανάτων από διάφορες αιτίες κάθε χρόνο.
… Σε μια σειρά αυτοψιών που έγιναν προς αναζήτηση ιών του αναπνευστικού συστήματος σε δείγματα από 57 ηλικιωμένους που πέθαναν κατά την γριπική περίοδο 2016 – 2017, ιοί της γρίπης εντοπίστηκαν στο 18% των δειγμάτων, ενώ διάφορα άλλα είδη αναπνευστικών ιών στο 47%. Σε μερικούς ανθρώπους που πεθαίνουν από παθογόνους ιούς του αναπνευστικού συστήματος, στις αυτοψίες εντοπίζονται παραπάνω από ένας ιοί, ενώ υπάρχουν μεγάλες συγκεντρώσεις βακτηριδίων. Ένα τεστ θετικό στον κορονοϊό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι αυτός ο ιός είναι πάντα ο κύριος υπεύθυνος για τον θάνατο του ασθενούς.1
Εάν υποθέσουμε ότι το ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ ατόμων που έχουν προσβληθεί απ’ τον SARS-CoV-2 είναι 0,3% του γενικού πληθυσμού – μια μεσαία υπόθεση με βάση την ανάλυση του diamond princess – και ότι το 1% του πληθυσμού των ηπα θα προσβληθεί απ’ αυτόν (γύρω στα 3,3 εκατομμύρια άνθρωποι), αυτό θα μεταφραζόταν σε περίπου 10.000 θανάτους. Αυτό ακούγεται σαν πολύ μεγάλος αριθμός, αλλά είναι ένας αριθμός που θάβεται στον θόρυβο των εκτιμήσεων των θανάτων από μια «γριπώδη ασθένεια». Αν δεν ξέραμε ότι εκεί έξω υπάρχει ένας καινούργιος ιός, κι αν δεν είχαν γίνει εξετάσεις PCR σε άτομα, ο συνολικός αριθμός των θυμάτων μιας τέτοιας «γριπώδους ασθένειας», δεν θα φαινόταν ασυνήθιστος φέτος. Το πολύ πολύ να σκεφτόμασταν ότι η φετεινή σαιζόν γρίπης ήταν λίγο χειρότερη απ’ ότι συνήθως. Η κάλυψη των μήντια θα ήταν μικρότερη απ’ ότι σε ένα παιχνίδι του NBA ανάμεσα σε δύο αδιάφορες ομάδες.
Κάποιοι ανησυχούν ότι οι 68 θάνατοι απ’ τον covid-19 στις ηπα ως τις 16 Μαρτίου θα αυξηθούν εκθετικά σε 680, 6.800, 68.000, 680.000… παράλληλα με παρόμοιες καταστροφικές εξελίξεις σ’ όλο τον κόσμο. Είναι αυτό ρεαλιστικό σενάριο, ή κακή επιστημονική φαντασία; Πώς μπορούμε να πούμε σε πιο σημείο θα σταματήσει μια τέτοια τροχιά;
Η πιο πολύτιμη πληροφορία για να απαντήσουμε αυτές τις ερωτήσεις θα ήταν να μπορούσαμε να μάθουμε την συχνότητα εξάπλωσης της μόλυνσης σ’ ένα τυχαίο δείγμα του πληθυσμού και να επαναλαμβάνουμε αυτόν τον έλεγχο σε τακτικά διαστήματα για να εκτιμήσουμε την προσθήκη νέων μολύνσεων. Δυστυχώς είναι η πληροφορία που δεν έχουμε.
Απουσία δεδομένων, η προετοιμασία για το χειρότερο ενδεχόμενο οδηγεί σε ακραία μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και απαγορεύσεις. Δυστυχώς δεν ξέρουμε αν αυτά τα μέτρα πετυχαίνουν. Το κλείσιμο των σχολείων, για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει τον ρυθμό μετάδοσης. Αλλά μπορεί επίσης να φέρει αντίθετα αποτελέσματα αν τα παιδιά συνεχίσουν να κοινωνικοποιούνται με οποιονδήποτε τρόπο, αν το κλείσιμο των σχολείων οδηγήσει τα παιδιά στο να παιρνούν περισσότερο χρόνο με ευπαθή ηλικιωμένα άτομα της οικογένειας, αν τα παιδιά ενοχλούν την δυνατότητα των γονιών τους να δουλεύουν, και διάφορα άλλα.
… Αν αποφασίσουμε να πηδήσουμε στο γκρεμό, χρειαζόμαστε κάποια δεδομένα για να μας πληροφορήσουν για τον ορθολογισμό μιας τέτοιας ενέργειας και τις πιθανότητες μιας ασφαλούς προσγείωσης.
[1: αυτό το ιατρικό δεδομένο, το γεγονός δηλαδή ότι οι πνευμονίες και οι θάνατοι απ’ αυτές είναι πολυπαραγοντικές καταστάσεις, θα μπορούσε να βάλει ένα μεγάλο ερωτηματικό στις αιτιολογήσεις των πρόσφατων θανάτων, τόσο στην ιταλία όσο και παντού αλλού… ].