Δευτέρα 27 Γενάρη. Πριν δυο περίπου χρόνια, στις 15 Φλεβάρη του 2018, ένα πηγάδι υδραυλικής εξόρυξης φυσικού αερίου (fracking) ιδιοκτησίας μιας θυγατρικής της ExxonMobil, στα νοτιοανατολικά του Οχάιο, «έσκασε», προκαλώντας την διαρροή μεθανίου στην ατμόσφαιρα επί σχεδόν 3 βδομάδες. Ήταν μια απ’ τις μεγαλύτερες διαρροές μεθανίου στην ατμόσφαιρα στην καταγραμμένη ιστορία των ηπα. Τα δορυφορικά δεδομένα έδειξαν ότι η συγκεκριμένη διαρροή μέσα σε 20 ημέρες ήταν μεγαλύτερη απ’ την ετήσια μόλυνση της ατμόσφαιρας από τις πετρο- και γκαζο-εταιρείες της νορβηγίας ή της γαλλίας σα σύνολο.
Ακούσατε τίποτα; Όχι βέβαια. Το ψοφιοκουναβιστάν είναι σύμμαχος, το ελλαδιστάν αγοράζει κάποιες ποσότητες fracking φυσικού αερίου (υγροποιημένου) απ’ την αμερικανική παραγωγή· και εξάλλου «οι αμερικάνοι είναι φίλοι του east med μας» και δεν πρέπει να τους στεναχωρούμε.
Μόνο που αυτού του είδους τα «ατυχήματα» είναι όλο και πιο συχνά στην αμερικανική βιομηχανία εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου· κάνοντας μια επιχείρηση που ήταν ήδη, και «στα καλά» της, καταστροφική από οικολογική άποψη, ακόμα χειρότερη.
Πώς γίνεται αυτό του είδους η εξόρυξη; Το παρακάτω σχήμα βοηθάει την κατανόηση.
Κατ’ αρχήν το πηγάδι ανοίγεται κατακόρυφα. Σε κάποιο σημείο (με βάση τα γεωλογικά δεδομένα) η διάνοιξή του γυρνάει και γίνεται οριζόντια, και μπορεί να προχωρήσει έτσι ακόμα και πέντε ή έξι χιλιόμετρα. Το κατακόρυφο τμήμα του πηγαδιού επενδύεται είτε με τσιμέντο είτε με ατσάλι (είτε με έναν συνδυασμό τους) για να προστατεύει, υποτίθεται, το γύρω υπέδαφος από διαρροές πετρελαίου, φυσικού αέριου, καθώς και των υλικών της υδραυλικής εξόρυξης.
Σ’ αυτήν την διάταξη πηγαδιού, κατακόρυφη με επένδυση και στη συνέχεια οριζόντια «γυμνή», μέσα στα πετρώματα, εισάγεται με πολύ μεγάλη πίεση ένα μίγμα νερού, χημικών και άμμου. Αυτό το συμπιεσμένο μίγμα σπάει τα γύρω πετρώματα, δημιουργώντας ρωγμές, απ’ τις οποίες (μετά την αναρρόφηση του μίγματος) «τρέχει» προς τα πάνω φυσικό αέριο ή πετρέλαιο που είναι παγιδευμένο σε διάφορες ποσότητες μέσα στο πορώδες σχιστολιθικό πέτρωμα.
Τα «ατυχήματα» προκύπτουν απ’ τις πολύ μεγάλες πιέσεις (μπόρει και 4 τόνοι ανά τετραγωνικό εκατοστό!) με τις οποίες εισάγεται το μίγμα μέσα σ’ αυτά τα πηγάδια· και απ’ το γεγονός ότι αυτού του είδους η εξόρυξη είναι ζημιογόνα με τις τρέχουσες διεθνείς τιμές των υδρογονανθράκων (πάμπολλες μικρομεσαίες επιχειρήσεις τέτοιυ είδους στις ηπα είναι στα πρόθυρα χρεωκοπίας…), πράγμα που σημαίνει πως όσοι κάνουν τέτοιου είδους μπίζνες «κόβουν έξοδα» απ’ όπου μπορούν· και απ’ τις εσωτερικές επενδύσεις των κατακόρυφων πηγαδιών. Το έξοδο της επένδυσης είναι 20% με 30% του συνολικού κόστους εκμετάλλευσης ενός τέτοιου πηγαδιού· γιατί να μην γίνει, λοιπόν, ο εσωτερικός μανδύας πιο λεπτός για εξοικονόμηση; Ή γιατί να μην γίνει το οριζόντιο πηγάδι όσο πιο μακρύ γίνεται;
Υπάρχει επιπλέον αιτία για «ατυχήματα». Αυτά τα πηγάδια (με αυτή τη μέθοδο) «στραγγίζουν» γρήγορα, μπορεί και μέσα σε δέκα μέρες ή δύο εβδομάδες. Ανοίγουν τότε καινούργια, συχνά πολύ κοντά στα εξαντλημένα· για να μην μείνει ανεκμετάλλευτο ούτε κυβικό σχιστολιθικών υδρογονανθράκων. Όταν ανοίγουν 100, 150 ή 200 πηγάδια τέτοιου είδους πολύ κοντά το ένα στο άλλο και ασκούνται διαδοχικά στο εσωτερικό τους όλο και πιο εντατικές πιέσεις (για να «ραγίσουν» όσο το δυνατόν περισσότερα κυβικά σχιστολιθικού πετρώματος) τότε το μόνο που μπορεί να περιμένει κανείς είναι η συνέργεια των ρηγματώσεων, που μπορεί να οδηγήσει σε καθιζήσεις ή και κατακρημνίσεις του εδάφους· ή ανεξέλεγκτες διαρροές. Αναφέρονται (στα σοβαρά) έως και τοπικοί σεισμοί απ’ τις εγκατακρημνίσεις…
Δεν τα λες “ατυχήματα” αυτά. Μάλλον δημιουργική καταστροφή μετά δόλου είναι. Δεν θα θέλατε να συμβαίνουν τέτοια πράγματα και στα μέρη σας, ε; Ούτε θα θέλατε να είστε συνεργοί στο να συμβαίνουν αλλού… Ή το “αλλού” δεν πειράζει;
(φωτογραφία επάνω: Η διαρροή στο Οχάιο…)