Tag: κίνα

Η αναμέτρηση έχει ξεκινήσει προ πολλού

Πέμπτη 9 Μάη. Όταν το 2001 ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ξεκίνησε την «προληπτική εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας», ο τότε πρόεδρος Μπους ο νεώτερος μίλησε για μακρύ πόλεμο. Η «τρομοκρατία» (κατασκευασμένη έτσι κι αλλιώς απ’ τις αμερικανικές υπηρεσίες και τους συμμάχους τους) ήταν το άλλοθι, το μέσο· όχι ο στόχος. Το γεγονός ότι ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα οι ειδικοί του αμερικανικού ιμπέριουμ μπορούσαν να φανταστούν και να μεθοδεύσουν τον «αμερικανικό 21ο αιώνα» μόνο μέσω μιας διαρκούς προσχηματικής πολεμικής (δήθεν “αστυνομικής”) εκστρατείας σ’ όλο τον πλανήτη δείχνει ότι δεν εμπιστεύονταν την «οικονομική υπεροχή» τους· παρότι τότε δεν φαινόταν κανένας που να την αμφισβητεί – όχι, σίγουρα, στον ορίζοντα των κοινών θνητών. Σχεδόν 2 δεκαετίες μετά, το να κάνει η Ουάσιγκτον και να ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει έναν «εμπορικό πόλεμο» (κατά του Πεκίνου) είναι μια ψευδαίσθηση. Είναι σα να υποστηρίζουν οι τωρινοί αμερικάνοι συντηρητικοί ότι το 2001 έκαναν λάθος, και ότι η “οικονομική υπεροχή” ήταν πάντα και παραμένει βασικό όπλο του αμερικανικού κράτους / κεφάλαιου… Γελοία παλινδρόμηση, που οφείλεται μόνο (κατά την γνώμη μας) στο ότι αφού ουσιαστικά έχει χάσει τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ο στρατιωτικός βραχίονας του αμερικανικού ιμπέριουμ δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι θα κερδίσει τον κύριως πόλεμο, τον κανονικό πόλεμο κατά των «αμφισβητιών» (της Μόσχας και του Πεκίνου) και των συμμάχων τους.

Όμως ο ίδιος βραχίονας δείχνει να είναι ανομολόγητα σίγουρος πως όσο καθυστερεί αυτόν τον κυρίως πόλεμο, τόσο πιθανότερο είναι να επιδεινώσει την θέση του.

Η ιστορία του 20ου αιώνα δείχνει διάφορα χρήσιμα για όσα συμβαίνουν τώρα. Η «τρομοκρατία» και ο πόλεμος εναντίον της όπως κατασκευάστηκε απ’ τις υπηρεσίες της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα (Ριάντ και Τελ Αβίβ), η κατασκευή δηλαδή ενός «ανορθόδοξου πολέμου εναντίον ενός μη κρατικού παράγοντα» (πρώτη επιλογή: “αλ Κάιντα”…) προέρχεται απ’ την εμπειρία του 3ου παγκόσμιου και τον ρόλο των αντάρτικων εθνικοαπελευθερωτικών σοσιαλ/κομμουνιστικών εφόδων στον ουρανό σε πολλά μέρη του κόσμου. Κατά ένα τρόπο πρωτότυπο αλλά όχι ανεξήγητο η Ουάσιγκτον επιχείρησε να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της μετά το 2001 «κάνοντας παιχνίδι» μέσω της «αναβίωσης» εκείνου που φαινόταν «οικείο» στα επιτελεία της, σαν ιστορικά πιο πρόσφατο, την σχεδιασμένη (και προφανώς χαλκευμένη) αναβίωση δηλαδή ενός μέρους της ιστορίας του 3ου παγκόσμιου πολέμου, με τα απελευθερωτικά αντάρτικα και τα καθεστωτικά αντι-αντάρτικα (τύπου «κόντρας»). Ήταν αυτό που ονομάστηκε στις μέρες μας proxie wars – αλλά δεν ήταν καθόλου άγνωστο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Εμείς το ονομάσαμε έγκαιρα stay in front, σαν εξέλιξη του νατοϊκού stay behind στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου. (Κάποια στιγμή θα δικαιωθούμε γι’ αυτήν την συσχέτιση και την ακρίβειά της· αλλά θα είναι αργά από πολιτική / ανταγωνιστική άποψη…)

Το κόλπο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» σαν η λεωφόρος διατήρησης της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη ηττήθηκε, και ηττήθηκε οριστικά εδώ δίπλα: στο συριακό πεδίο μάχης. Από τότε και μετά (και παρότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να τραβάει απ’ τα μαλλιά, όσο μπορεί, το project «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», βαφτίζοντας «τρομοκράτες» τους επίλεκτους του ιρανικού στρατού…) η ενδοκαπιταλιστική αναμέτρηση έχει περάσει στην επανάληψη των μοτίβων της εκκίνησης του 2ου παγκόσμιου πολέμου. Γυρίζει υποχρεωτικά προς τα πίσω στη γενεαλογία των ενδοκαπιταλιστικών ιμπεριαλιστικών αναμετρήσεων του 20ου αιώνα, χωρίς τα φτιασίδια των τελευταίων δεκαετιών του. Όσο κι αν η Ουάσιγκτον προσπαθεί να περισπάσει / εκτονώσει / κερδίσει την ηγεμονία της μέσω «περιφερειακών» αναμετρήσεων όπου μπορεί να συντηρηθεί βολικά η ανάμνηση «αντιτρομοκρατικών εκστρατειών» (για παράδειγμα στην υποσαχάρια αφρική), είναι πια υποχρεωμένη να αναμετρηθεί κατά μέτωπο με τον κύριο αντίπαλο, τον οποίο άλλωστε το «δόγμα εθνικής ασφάλειας» έχει ονομάσει. Πεκίνο και Μόσχα…

Ο 2ος παγκόσμιος, που δεν είχε «προληπτικό πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», ξεκίνησε σαν νομισματικός πόλεμος, μέσω των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των εθνικών νομισμάτων (και οπωσδήποτε εκείνων που ήταν, ή σκόπευαν να γίνουν διεθνούς χρήσης). Προχώρησε σε εμπορικό πόλεμο, μέσω της επιβολής ανταγωνιστικών δασμών στις εισαγωγές. Και κορυφώθηκε υποχρεωτικά σε στρατιωτικό πόλεμο… αφού, σ’ όλες τις προηγούμενες εκδοχές του ήταν ο ίδιος πόλεμος: για την κυριαρχία στις παγκόσμιες αγορές πρώτων υλών, εμπορευμάτων και εργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει ήδη. Μπορεί να πληγώνονται οι ηλίθιοι (έχουν υπάρξει άφθονοι) που εδώ και χρόνια μας κούναγαν το δάκτυλο υποστηρίζοντας ότι ο καπιταλισμός δεν είναι πια καπιταλισμός αλλά «κάτι άλλο», αλλά η αλήθεια είναι ωμή: η καπιταλιστική / κρατική μηχανή δεν έχει ιδιαίτερη φαντασία στον βασικό πυρήνα της… Ιδιαίτερη βία έχει.

«Συμφωνίες;»

Πέμπτη 9 Μάη. Στην Ουάσιγκτον καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι με αμιγώς οικονομικούς όρους δεν πρόκειται να συγκρατηθεί ο κινεζικός καπιταλισμός· πολύ περισσότερο μαζί με τις συμμαχίες του. Γι’ αυτό ακριβώς στις υποτιθέμενες «διαπραγματεύσεις» με το Πεκίνο οι αμερικάνοι έβαζαν όρους του είδους η Ουάσιγκτον να έχει το δικαίωμα να επιβάλει όποτε κρίνει δασμούς ενώ το Πεκίνο όχι· ή η Ουάσιγκτον να έχει το δικαίωμα αναθέωρησης κάποιων όρων της (υποτιθέμενης) συμφωνίας ενώ το Πεκίνο όχι. Μ’ άλλα λόγια το μόνο που έχει να προτείνει ο αμερικανικός καπιταλισμός στον ανταγωνιστή του είναι «αποικιακοί όροι» – για να διατηρήσει την ηγεμονία του. Μπορεί, ίσως, κράτη / κεφάλαια με χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης και δυναμισμού να δέχονταν τέτοιο deal. Όχι, όμως, το καπιταλιστικό δυναμικό 1,3 δισεκατομυρίων ανθρώπων, των οποίων το σύστημα καπιταλιστικής εκμετάλλευσης / αξιοποίησης βρίσκεται ήδη στην κορυφή όλων των τεχνολογιών αιχμής· και μόλις άρχισε…

Είναι δεδομένο ότι ο αμερικανικός καπιταλισμός / το αμερικανικό κράτος / η αμερικανική κοινωνία στην πλειοψηφία της προσπαθούν να κρατήσουν εκείνο που απηύλασαν στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα. Είναι επίσης δεδομένο ότι δεν ξέρουν πια πως θα το πετύχουν, εκτός από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο – υπό την προϋπόθεση ότι θα τον κερδίσουν και θα συνεχίζει να υπάρχει ζωή στον πλανήτη. Ο υπολογισμός τους, αυτή την στιγμή, είναι ότι αν οι εμπορικοί / οικονομικοί εκβιασμοί κατά του Πεκίνου αποτύχουν, τότε η οχύρωση της αμερικανικής αγοράς θα έχει βαρύτερες συνέπειες για τον κινεζικό καπιταλισμό απ’ ότι η οχύρωση της κινεζικής αγοράς και οι συνέπειές της για τον αμερικανικό. Πράγμα που σημαίνει (πάντα κατά τους υπολογισμούς της Ουάσιγκτον) ότι το Πεκίνο θα αναγκαστεί να υποταχτεί, κινούμενο ρεαλιστικά…

Ακόμα κι αν αυτοί οι εμπορικοί υπολογισμοί είναι προς στιγμήν σωστοί (πράγμα για το οποίο πολλοί αμφιβάλλουν) αφορούν μόνο έναν ή μόνο λίγους κρίκους της ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης. Οι αμερικανικοί δασμοί και οι κυρώσεις κατά της κίνας ΔΕΝ πρόκειται να φρενάρουν τους «δρόμους του μεταξιού». Ούτε πρόκειται να υιοθετηθούν απ’ τα ευρωπαϊκά κεφάλαια / κράτη, για διάφορους λόγους. Δεν πρόκειται, επίσης, να λύσουν το όλο και πιο φανερό πρόβλημα του αμερικανικού δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Ούτε θα καθυστερήσουν (το αντίθετο: θα επιταχύνουν) τον περιορισμό της διεθνούς κύκλου κυκλοφορίας του δολαρίου. Το αδιέξοδο είναι σαφές: η Ουάσιγκτον επιβάλει κυρώσεις κάπου, και ύστερα πρέπει να επιβάλει κυρώσεις σε καθέναν που συνεχίζει να νταραβερίζεται μ’ αυτό το “κάπου” (πιο πρόσφατο παράδειγμα οι κυρώσεις κατά της Αβάνα και οι απειλές κυρώσεων στις ευρωπαϊκές εταιρείες που κάνουν δουλειές με την κούβα· κάτι που έχει κάνει ήδη έξαλλη την Μαδρίτη…)

Αυτό που θεωρείται «θερμόμετρο» της καπιταλιστικής υγείας (και συχνά μετατρέπεται σε πυροκροτητή), τα χρηματιστήρια και οι τζογαδόροι τους, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την όξυνση της ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης με τρόπο ωφέλιμο αποκλειστικά για την Ουάσιγκτον. Δεν μπορεί το χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης να γίνει επαρχιακό, “εθνικό”, και να παίζει με μετοχές βουβαλιών και ψόφιων κουναβιών! Στο κάτω κάτω, το 2008, η μεν Lehman Brothers που κατέρρευσε ήταν αμερικανική· η δε ασφαλιστική AIG, επίσης αμερικανική, διασώθηκε απ’ την χρεωκοπία εσπευσμένα απ’ το αμερικανικό κράτος όταν τότε (το 2008) το Πεκίνο σήκωσε το τηλέφωνο και είπε στην Ουάσιγκτον: προσέξτε μην καταρρεύσει, έχουμε επενδύσει στα ομολογά της, αν την αφήσετε να χρεωκοπήσει θα το κάνουμε ροντέο.

Αυτά το 2008… Ούτε καν το 2019…

Σπασμένοι κρίκοι

Πέμπτη 9 Μάη. Η μόνη (θεωρητική κατ’ αρχήν) δυνατότητα της Ουάσιγκτον να σπάσει την εξέλιξη της παγκόσμιας κινεζικής καπιταλιστικής ηγεμονίας αποφεύγοντας, ίσως, την κατά μέτωπο αναμέτρηση, είναι να «κτυπήσει» κάποιον ή κάποιους απ’ τους κρίκους των «δρόμων του μεταξιού». Ένας απ’ αυτούς είναι η Τεχεράνη. Ένας άλλος – αν και φαίνεται μακρινός τόσο απ’ την Μόσχα όσο και απ’ το Πεκίνο – είναι η βενεζουέλα / καραϊβική. ‘Ενας τρίτος είναι η ζώνη του Σαχέλ…

Σ’ αυτό το σημείο όμως εμφανίζεται η αξία της Μόσχας και ένας βασικός λόγος για τον οποίο η συμμαχία Μόσχας – Πεκίνου είναι στρατηγική. Η Μόσχα (σαν ε.σ.σ.δ.) είναι παλιά ιμπεριαλιστική δύναμη του 20ου αιώνα, και ξέρει πολύ καλά την διαχείριση του μετώπου κατά της Ουάσιγκτον σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη· ένα τεράστιο πεδίο δράσης το οποίο το Πεκίνο είτε αγνοεί είτε δεν έχει το έμπειρο στελεχικό δυναμικό που θα χρειαζόταν για να διαχειριστεί. Η Μόσχα (και όχι το Πεκίνο) ξέρει πολύ καλά την ιστορία της μέσης Ανατολής, ή της αφρικής, ή της λατινικής αμερικής. Η Μόσχα (και όχι το Πεκίνο) έχει το κnow how (και το κατάλληλο προσωπικό) απ’ τη μια για να διαβλέπει «επί του εδάφους» τις αμερικανικές κινήσεις και αφετέρου για να στήνει τις κατάλληλες (και αποτελεσματικές) πρακτικές συμμαχίες εδώ ή εκεί. Εν τέλει, πέρα απ’ την έμπειρη “διπλωματία” και κατασκοπεία, η Μόσχα έχει ήδη ένα εξαιρετικά αναβαθμισμένο επίπεδο πολεμικής τεχνολογίας· είτε το διαφημίζει είτε όχι.

Δείτε, λοιπόν, την συγκυρία ως εξής. Απ’ την μια μεριά η Ουάσιγκτον ψάχνει σημεία για να σπάσει / διακόψει την (ουσιαστική) κατάρρευση του όνειρου περί «αμερικανικού 21ου αιώνα»: κορεατική χερσόνησος; ταϊβάν; ινδοκούς; μέση ανατολή; ανατολική Μεσόγειος; καραϊβική / λατινική αμερική; υποσαχάρια αφρική; Μεσογειακή αφρική; Όλα αυτά εμφανίζονται κατ’ αρχήν να έχουν «περιφερειακό χαρακτήρα».

Απ’ την άλλη, σε κάθε ένα απ’ αυτά τα σημεία, εμφανίζεται ένα αντίπαλο μπλοκ κρατών, στο κέντρο του οποίου υπάρχει πάντα η συμμαχία Πεκίνου – Μόσχας (η ορολογία είναι βέβαια πρωτότυπη και δική μας, είναι όμως χρήσιμη): μπλοκ του Βλαδιβοστόκ· μπλοκ του Ινδοκούς· μπλοκ της Αστάνα· μπλοκ του Καράκας. Ο «περιφερειακός χαρακτήρας» και η «τοπικότητα των αναμετρήσεων» μέσω των οποίων η Ουάσιγκτον ελπίζει να κερδίσει αποφεύγοντας έναν all out πόλεμο αναιρείται παντού απ’ την κοινή, οικονομικό/στρατιωτικο/διπλωματική εμφάνιση / δράση του δίδυμου Μόσχας – Πεκίνου και των ad hoc περιφερειακών συμμάχων τους. Της Αβάνα, της Άγκυρας, της Τεχεράνης, της Ισλαμαμπάντ, της Πγιονγκγιάνγκ (και της Σεούλ)… Όπου η Ουάσιγκτον πάει να στήσει έναν περιφερειακό καυγά του χεριού της ανακαλύπτει τον Putin και τον Xi να χαμογελούν σαρδόνια…

Έχουμε σημειώσει ότι η Ουάσιγκτον έχει ένα τακτικό πλεονέκτημα σ’ αυτήν “αρθωτή” φάση του 4ου παγκόσμιου πολέμου: ότι διαθέτει ένα ενιαίο στρατηγείο. Βλέποντας, όμως, το ποιοι παρακμιακοί και φασίστες στελεχώνουν το ενιαίο στρατηγείο μιας “υπερδύναμης” σε παρακμή, οφείλουμε να συμπληρώσουμε ότι το (αρχικό) τακτικό πλεονέκτημα εύκολα καταντάει στρατηγικό μειονέκτημα: τα ίδια άτομα / στελέχη του ενιαίου στρατηγείου που, σαν νοσταλγοί του ένδοξου παρελθόντος, γλυστράνε πατώντας πάνω στα παραμύθια τους και αποτυγχάνουν εδώ κι εκεί, θα αποτύχουν και πιο κάτω και ακόμα πιο κάτω…

Εκεί εξέχει μ’ έναν περίεργο τρόπο το ψόφιο κουνάβι. Γιατί δεν πρόκειται ούτε για πολιτικό ούτε για στρατηγό. Πρόκειται απλά για μια πολιτική βιτρίνα με επαγγελματική κατάρτιση μεσίτη real estate.

Ένας τέτοιος τύπος δεν αντιλαμβάνεται το παγκόσμιο καπιταλιστικό πεδίο στις αλληλουχίες του, αλλά μόνο σαν άθροισμα ευκαιριών: θέλει ένα καλό deal «κάπου», οπουδήποτε, για να σώσει την φήμη του. Θέλει, μέσα στις όποιες αποτυχίες, να κάνει μια «καλή», για να μπορεί να σταθεί στην «αγορά» (των ψήφων και των αξιωμάτων εν προκειμένω). Είναι κενός κι άρα κατάλληλος για βιτρίνα· αλλά ταυτόχρονα κουβαλάει την κουλτούρα της γαιοπροσόδου που θολώνει τις τακτικές σε μια πολυεπίπεδη σύγκρουση.

Θα επανέλθουμε με πρώτη ευκαιρία σ’ αυτό το θέμα, επειδή θα μπορούσε να παίξει έναν ρόλο όχι καταλυτικό, όχι αλλαγής των τάσεων· αλλά οπωσδήποτε ενδιαφέροντα…

«Άντρες με τα όλα τους»…

Τρίτη 7 Μάη. Μετά την κατάληψη του ιράκ το 2003, το ημιεπίσημο δόγμα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ήταν «στη Βαγδάτη μπορεί να πάει ο καθένας, οι πραγματικοί άντρες πάνε στην Τεχεράνη». Σαν «πραγματικούς άντρες» το δόγμα εννοούσε, φυσικά, τον αμερικανικό στρατό…

Αυτό (που το Τελ Αβίβ επεδίωκε απ’ το 1996…) δεν έγινε ούτε το 2003, ούτε το 2004, ούτε το 2005, ούτε το 2006. Το 2015 ο τότε αμερικάνος πρόεδρος Obama αντέστρεψε το δόγμα, υπογράφοντας την συμφωνία 5 + 1 για το πυρηνικό πρόγραμμα του ιράν. Το διάλειμμα κράτησε λίγο…

Τώρα το φασιστόμουτρο Bolton ανακοινώνει ότι το πεντάγωνο στέλνει ένα αεροπλανοφόρο (με όλα τα συνοδευτικά του) «κοντά στο ιράν» για να στείλει ένα μήνυμα στην Τεχεράνη. Η οποία αντιδρά «ψύχραιμα» – πράγμα που σημαίνει ότι ανησυχεί… Πράγματι, ένα αεροπλανόφόρο είναι λίγο για εισβολή στο ιράν. Είναι όμως αρκετό για κάποια προβοκάτσια.

Όχι αβάσιμη η ανησυχία λοιπόν. Το ψοφιοκουναβιστάν κήρυξε τους «φρουρούς της επανάστασης» (δηλαδή ένα τμήμα του ιρανικού στρατού) σαν «τρομοκρατική οργάνωση» με απότερους στόχους. Ήδη απ’ το 2012 το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών είχε συνδέσει την «εθνική εταιρεία πετρελαίου» της Τεχεράνης και διάφορα πετροχημικά εργοστάσια με τους «φρουρούς της επανάστασης». Τώρα, μετά την ανακήρυξη των τελευταίων σε «τρομοκράτες», όλη η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου του ιράν μετατρέπεται σε «περιουσιακά στοιχεία τρομοκρατών». Επιπλέον, όποιο τάνκερ οποιασδήποτε εθνικότητας μεταφέρει ιρανικό πετρέλαιο μπορεί να θεωρηθεί σαν «υποστηρικτής τρομοκρατικής οργάνωσης»…

Το ψοφιοκουναβιστάν πηγαίνει γυρεύοντας, αλλά οι συσχετισμοί είναι σε βάρος του, εντελώς αντίθετα απ’ το 2003 ή το 2004. Ωστόσο προχωράει· κι αυτό μπορεί μεν να είναι αναμενόμενο για μια «υπερδύναμη» που παρακμάζει, αλλά είναι ταυτόχρονα πολύ επικίνδυνο. Η ανακήρυξη των «φρουρών της επανάστασης» σαν «τρομοκρατών» θα ήταν άχρηστη αν η Ουάσιγκτον δεν είχε στα σχέδιά της κάποιους τρόπους να την αξιοποιήσει.

Το έχουμε ξαναπεί, θα το επαναλάβουμε. Το ψόφιο κουνάβι αυτοπροσώπως ενδιαφέρεται να ξαναεκλεγεί του χρόνου· αλλά αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο (και το 2016, άλλωστε, η εκλογή του ήταν αποτέλεσμα του ιδιόρρυθμου εκλογικού συστήματος των ηπα και μόνο…) Απ’ την άλλη τόσο το ισραηλινό όσο και το αμερικάνικο φασισταριό ενδέχεται να προσπαθήσουν να «αξιοποιήσουν στο μέγιστο» το διάστημα των επόμενων μηνών, στο οποίο οι σωματοφύλακες του ψόφιου κουναβιού έχουν το πάνω χέρι.

Το Καράκας απ’ την μια μεριά και η Τεχεράνη απ’ την άλλη συνδέονται απ’ τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό με αυτήν την μαύρη γραμμή: τον περιορισμό, το «πάγωμα» των «εχθρικών υδρογονανθράκων»…. Είτε στη μία περίπτωση είτε στην άλλη το αμερικανικό φασισταριό επιδιώκει (και δείχνει να βιάζεται) μια «τοπική» καταστροφή διαρκείας. Η περίπτωση του Καράκας έμοιαζε «του χεριού» της Ουάσιγκτον, μέχρι που αποδείχθηκε «σκληρό καρύδι». Απ’ την άλλη μεριά είναι η Τεχεράνη και όχι το Καράκας που ενδιαφέρει το ισραηλινό φασισταριό και τον ιμπεριαλισμό του…

Εννοείται πως και στις δύο περιπτώσεις Μόσχα και Πεκίνο βρίσκονται απέναντι. Αλλά η πιθανότητα πυροδότησης ενός κανονικού παγκόσμιου πολέμου είναι κάτι που το θεωρούν εμπόδιο στο άξονα Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ; Ή πλησιάζουν στο σημείο του «όλα για όλα»;

(Η ανάλυσή μας δείχνει, δυστυχώς, το δεύτερο. Ευχόμαστε όσο δεν φαντάζεσθε να κάνουμε λάθος…)

Νευράκια στην Ουάσιγκτον

Δευτέρα 6 Μάη. Το ψόφιο κουνάβι δήλωσε ότι θα επιβάλλει νέους δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές στις ηπα – τις παραμονές της άφιξης στην Ουάσιγκτον της αντιπροσωπείας του Πεκίνου που κάνει τις «εμπορικές» διαπραγματεύσεις. Επειδή (λέει το ψόφιο κουνάβι) ο καιρός περνάει και συμφωνία (δηλαδή υποχώρηση του Πεκίνου) δεν βλέπει.

Από μια άποψη θα μπορούσε να είναι και ιατρική συνταγή προς το ψόφιο κουνάβι: πότε πότε να ξεϊδρώνει απ’ τις αναγνωρίσεις του Guaido, των “επαναστάσεων” και των “απελευθερώσεών” του, κοιτώντας μακριά στον ορίζοντα. Έστω για να ξεπιάνεται απ’ τις δουλειές στην “πίσω αυλή”… Απ’ την άλλη μεριά, αν η οικονομική ισχύς στον ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό έχει αξία (δεν έχει;) τότε το μαγαζί του οποίου είναι η τωρινή βιτρίνα έχει χάσει· όσο κι αν βρυχάται ο ίδιος πίσω απ’ το αλεξίσφαιρο γυαλί.

Το Πεκίνο επιδεικνύει μια μοναδική στα διεθνή καπιταλιστικά χρονικά ικανότητα οικονομικής επέλασης σαν καταιγίδα – χωρίς να έχει προηγηθεί πόλεμος που τον κέρδισε…. Η αγγλοαυστραλιανή πολυεθνική εταιρεία ορυχείων και επεξεργασίας μετάλλων BHP Billiton υπολόγισε ότι το 2023 «οι δρόμοι του μεταξιού» θα υλοποιούν παγκόσμια επενδυτικά project αξίας 1,3 τρισεκατομυρίου δολαρίων. Τότε (το 2023) θα έχουν περάσει μόλις δέκα χρόνια απ’ την επίσημη αναγγελία του σχεδίου. Εν τω μεταξύ εκατόν τριάντα ένα (131) κράτη και εικοσιεννιά (29) διεθνείς οργανισμοί έχουν δηλώσει ήδη την συμμετοχή τους σ’ αυτό που μοιάζει να είναι ένα «παγκόσμιο σχέδιο Μάρσαλ» – με δυο διαφορές. Πρώτον είναι κινεζικής έμπνευσης, σχεδιασμού και προώθησης· και δεύτερον αφήνει έξω (και στην γωνία) την εθνική επικράτεια του ψοφιοκουναβιστάν.

Σε όσους αρέσουν λίγο πιο βαθιές προσεγγίσεις (η ασταμάτητη μηχανή είναι ανάμεσά τους) πρόκειται για τον Κεϋνσιανισμό στον 21ο αιώνα! Με όλα τα εντυπωσιακά «υπέρ» του διογκωμένα μονομιάς· με τα εξίσου εντυπωσιακά «κατά» να περιμένουν στη στροφή. Πράγματι, οι «δρόμοι του μεταξιού» φέρνουν καπιταλιστική ανάπτυξη σε πάμπολλα μέρη του πλανήτη, και ειδικά σ’ αυτή τη ζώνη του που κάποτε ονομαζόταν «νότος» (λίγο πιο διευρυμένα απ’ την στενή γεωγραφική έννοια της λέξης). Όμως είναι αδύνατο να υπάρξει σχετικά μακρόχρονη καπιταλιστική ανάπτυξη χωρίς καταστροφή! Ακόμα και ο ίδιος ο Κέυνς το έβλεπε μπροστά του στα ’30s…

Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς: Έτσι θα έρθει η επί γης ειρήνη; Αν όλος ο πλανήτης γίνει μέρος της αυτοκρατορίας των Χαν; Όχι μόνο αυτό θα ήταν αδύνατο ακόμα και πριν ένα αιώνα, πολύ περισσότερο τώρα, με την μέση παραγωγικότητα της εργασίας να έχει εκτοξευτεί· έτσι ώστε χωρίς διαρκείς καταστροφές να γίνεται αδύνατη η παρατεταμένη αξιοποίηση του κεφαλαίου. Αλλά, επιπλέον, υπάρχουν ήδη χαμένοι σ’ αυτήν την διαδικασία: για πολλούς και διάφορους λόγους τα ιστορικά ιμπεριαλιστικά κράτη της «δύσης» (δηλαδή οι ηγεμονικές ελίτ) είναι αδύνατο να δεχτούν να μετατραπούν σε “κινεζικές επαρχίες” από πολιτική άποψη.

Αυτοί, πάντως, είναι οι πραγματικοί συσχετισμοί δύναμης ενώπιον των οποίων το ψοφιοκουναβιστάν εκτοξεύει απειλές ακόμα πιο μάταιες απ’ αυτές που πετάει προς την μεριά του Καράκας. Οι δέκα μήνες διαπραγματεύσεων με το Πεκίνο που στο ψόφιο κουνάβι φαίνονται «πολύς καιρός» είναι πράγματι τέτοιος, αλλά όχι για τις τρίχες της κεφαλής του. (Κάποιος, όμως, θα πρέπει να του θυμήσει ότι απέναντι στην Πγιονγκγιάνγκ λέει, σαν εξυπνάδα, “δεν βιαζόμαστε”…)

Είναι «πολύς καιρός» επειδή ο κινεζικός καπιταλισμός επεκτείνει διαρκώς την επιρροή του. Μέσα σ’ αυτούς τους 10 μήνες το Πεκίνο εξασφάλισε οικονομικά deal πολλών καρατίων στην ιταλία (συμπεριλαμβανόμενου του Παλέρμο, για να μην ξεχνιόμαστε) και στη γαλλία· έκλεισε νέες δουλειές στην αφρική· εξασφάλισε την εμπορική συνεργασία της ε.ε. σαν σύνολο και κομματιαστά· ύστερα έκανε κι ένα ραντεβού μαμμούθ στο Πεκίνο των συνεταίρων στα project του. Απ’ την άλλη το ψοφιοκουναβιστάν στο ίδιο διάστημα των 10 μηνών επέβαλε καινούργιες κυρώσεις στο ιράν και στη ρωσία, “χάρισε” τα υψώματα του Golan στο συμμαχικό ισραήλ, συμβούλεψε το Λονδίνο να σηκωθεί να φύγει απ’ την ε.ε. ακόμα και χωρίς σώβρακα, απείλησε την ε.ε. με έξτρα κυρώσεις – και έχει μπλέξει στην Καραϊβική.

Εντάξει. Εξακολουθεί να έχει ένα τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο. Αν δεν κάνουμε λάθος ωστόσο ήταν ο Ναπολέοντας που είχε σοφά παρατηρήσει ότι δεν μπορείς να κρατήσεις την ηγεμονία σου καθισμένος πάνω σε λόγχες (τα ντουφέκια τότε ήταν εμπροσθογεμή, δηλαδή έριχναν μία και μετά έπρεπε να ξαναγεμίσουν, οπότε είχαν και λόγχες πιασμένες στην κάνη για να δουλεύουν σαν σπαθιά).

Θα κρατήσει το ψοφιοκουναβιστάν την ηγεμονία του με καθισμένους τους άρχοντές του πάνω σε πυρηνικές κεφαλές; Με λόγχες ή χωρίς;

Αλήθειες και σύγκρουση

Κυριακή 5 Μάη. Είναι γνωστό πως οι «αναθεωρητές» εχθροί του ψοφιοκουναβιστάν, με την Μόσχα και το Πεκίνο στην κορυφή τους, «ξεφορτώνονται» τα δολάρια απ’ τα αποθεματικά τους (με πολύ πιο εντατικούς ρυθμούς η πρώτη) αντικαθιστώντας τα με χρυσό και άλλα νομίσματα – συμπεριλαμβανόμενου του γουάν. Ο σταθερός περιορισμός του διεθνούς κύκλου κυκλοφορίας του δολαρίου είναι η «απάντηση – με – οικονομικά – μέσα» στον οικονομικό πόλεμο μέσω «κυρώσεων» που έχει εξαπολύσει το ψοφιοκουναβιστάν.

Αυτό το αντίμετρο έχει μεγάλη σημασία σε συνθήκες μιας καινούργιας έκρηξης της μόνιμης κρίσης / αναδιάρθρωσης. Η αμερικανική κεντρική τράπεζα μπορεί μεν να τυπώνει δολάρια κατά βούληση· όμως εκείνο που έχει την ίδια σημασία με την «ποσότητα» ενός νομίσματος (ειδικά αν είναι διεθνούς χρήσης) είναι η «ποιότητά» του. Το δημόσιο χρέος των ηπα πλησιάζει το 110% του αεπ τους, και πρόκειται να αυξηθεί κι άλλο (λόγω των μαζικών στρατιωτικών εξοπλιστικών προγραμμάτων…). Ένα διεθνώς υποτιμημένο δολάριο (δηλαδή: ένα δολάριο του οποίου ο διεθνής κύκλος κυκλοφορίας θα έχει περιοριστεί κάτω από ένα όριο – το οποίο ομολογούμε ότι δεν ξέρουμε ποιο είναι ακριβώς) σημαίνει ένα δημόσιο χρέος που δεν μπορεί να αποπληρωθεί. Κοινώς: επίσημη χρεωκοπία…

Αυτά ας τα θεωρήσουμε (ακόμα) μελλοντικά ενδεχόμενα. Η πλαστογράφηση των στοιχείων της καπιταλιστικής «υγείας» είναι, όμως, η τωρινή πραγματικότητα. Το «μπορείς να κοροϊδέψεις πολλούς για πολύ καιρό, όχι όμως τους πάντες για πάντα» δείτε το, λοιπόν, όχι σαν σοφία. Αλλά σαν υποσημείωση στην πολιτική (καπιταλιστική) οικονομία του 21ου αιώνα: η «αποκάλυψη τώρα» δεν θα γίνει σαν «σκάνδαλο» αλλά πολύ πιο ηχηρά και αιματηρά…

Μπλοκ του Ινδοκούς

Παρασκευή 3 Μάη. Αν δεν το υπέγραφε ο Zalmay Khalilazd (δεξιά στην πάνω φωτογραφία), θα λέγαμε «το ψοφιοκουναβιστάν έχει στριμωχτεί και στο κεντρικό σημείο του ενιαίου μετώπου Μεσόγειος – δυτικός Ειρηνικός». Αλλά το υπογράφει. Οπότε λέμε το ίδιο: «το ψοφιοκουναβιστάν έχει στριμωχτεί και στο κεντρικό σημείο του ενιαίου μετώπου Μεσόγειος – δυτικός Ειρηνικός»! Έχουμε “κολλήσει”;

Πριν μια βδομάδα, στις 25 – 26 Απρίλη, έγινε στη Μόσχα μια συνάντηση σχετικά με το αφγανιστάν που περιγράφεται σαν «βαρέων βαρών». Ο Deng Xijun, ειδικός αντιπρόσωπος του Πεκίνου, ο Zamir Kabulov, ειδικός αντιπρόσωπος της Μόσχας, και ο Zalmay Khalilazd, ειδικός αντιπρόσωπος της Ουάσιγκτον, συναντήθηκαν για να συμφωνήσουν (ή να διαφωνήσουν) για το μέλλον του αφγανιστάν. Ήταν ο “δεύτερος γύρος” – ο πρώτος είχε γίνει στην Ουάσιγκτον στις 20 και 21 Μάρτη.

Αν πάρει κανείς τοις μετρητοίς το ντοκουμέντο που συμφώνησαν και υπέγραψαν είναι κλωτσιά στο υπογάστριο για τις αμερικανικές μεθοδεύσεις. Τόσο πολύ ώστε η ασταμάτητη μηχανή εκφράζει την συγκρατημένη απορία της για το αν ο κυρ Khalilazd εκπροσωπεί πράγματι την ηγεμονική τάση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού· ή για το αν όντως αυτή η “τριμερής συμφωνία” θα εφαρμοστεί απ’ την Ουάσιγκτον.

Το πρώτο και σημαντικότερο απ’ τα 5 σημεία της “συμφωνίας” είναι ότι η Ουάσιγκτον δεσμεύτηκε πως η αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων (δηλαδή βασικά του δικού της στρατού) απ’ το αφγανιστάν θα είναι “μέρος της ειρηνευτικής διαδικασίας” και όχι κάτι για μετά απ’ αυτήν. Φυσικά – δεν είμαστε χαζοί – οποιαδήποτε “ειρηνευτική διαδικασία” μπορεί να είναι τόσο μακρόχρονη όσο το να νοικιάζεις γη για 99 χρόνια… Ωστόσο αυτή η “δέσμευση” δίνει πλεονεκτήματα τόσο στη Μόσχα όσο και στο Πεκίνο (σε ότι αφορά τον αμερικανικό κατοχικό στρατό) – ακόμα κι αν η αποχώρησή του κρατήσει… 99 χρόνια.

Το δεύτερο σημείο βάζει τον νυν δοτό (απ’ την Ουάσιγκτον) πρόεδρο Ashraf Ghani στην ίδια μοίρα με τους ταλιμπάν… Σ’ ένα τρίτο σημείο αναγνωρίζεται (από ηπα, ρωσία και κίνα) η δέσμευση των ταλιμπάν να αντιμετωπίσουν τον isis και λοιπές παρόμοιες ουαχαβίτικες οργανώσεις. Είναι σχεδόν εξουσιοδότηση! Ενώ ένα τέταρτο αναγνωρίζει την χρησιμότητα μιας ευρύτερης περιφερειακής και διεθνούς συμφωνίας για το αφγανιστάν – όπου περιλαμβάνεται τόσο η Τεχεράνη, όσο και το ανταγωνιστικό δίπολο Ισλαμαμπάντ – Νέο Δελχί.

Τι σημαίνουν (αν αποδειχθούν πραγματικές) αυτές οι αμερικανικές υποχωρήσεις; Στα τέλη του 2001 ο αμερικανικός στρατός (μετά συμμάχων) αποβιβάστηκε και κατέλαβε το αφγανιστάν για να εγκαταστήσει μόνιμες βάσεις στο «μαλακό υπογάστριο» τόσο της ρωσίας όσο και της κίνας. Μετά από 18 χρόνια ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι αναγκασμένος να αναγνωρίσει ότι η Μόσχα και το Πεκίνο είναι πλέον παρόντα στο αφγανιστάν – και να διαπραγματευτεί (ή να παραστήσει ότι διαπραγματεύεται…) μαζί τους.

Οι τρικαράρατοι τρομοκράτες ταλιμπάν αναγνωρίζονται με τον πιο επίσημο τρόπο σαν νόμιμη πραγματικότητα στο αφγανιστάν. Αυτό είναι κυρίως επιτυχία δική τους – που όμως ίσως ήταν πολύ μικρότερη χωρίς την υπόγεια υποστηρίξη τόσο της Μόσχας όσο και του Πεκίνου (εκτός απ’ την Ισλαμαμπάντ…)

Μπορούμε να πούμε με σχετική βεβαιότητα ότι το τέλος του πολέμου στο αφγανιστάν είναι ακόμα μακριά. Οι «γείτονες» του αφγανιστάν έχουν ακόμα αντιτιθέμενα συμφέροντα – αν και διαχειρίσιμα στο βαθμό που το Πεκίνο υπόσχεται (και μπορεί) πολλά. Οι τοπικές διαφορές έως αντιθέσεις είναι αρκετές για να επιτρέπουν έστω και υπόγεια στην Ουάσιγκτον να συνεχίσει να «τροφοδοτεί» υπόγεια τον πόλεμο, προκειμένου να δικαιολογήσει την στρατιωτική της παρουσία στα υψίπεδα. (Ας μην ξεχνάμε ότι το συριακό Idlib παραμένει ακόμα εκτός οριστικού ελέγχου του μπλοκ της Αστάνα). Όμως αυτή η «υπόγεια» τακτική μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο απ’ τη Μόσχα όσο και απ’ το Πεκίνο (και απ’ την Ισλαμαμπάντ): όσο μακραίνει «η ειρηνευτική διαδικασία» τόσο θα προωθούνται οι ταλιμπάν, που έχουν σαφή πλεονεκτήματα σε βάρος του «αφγανικού στρατού».

Αν η Ουάσιγκτον υπολογίζει ότι έχει ακόμα πολύ χρόνο παραμονής στο Ινδοκούς (και γι’ αυτό υπογράφει τέτοιες συμφωνίες) ίσως ανακαλύψει κάποια στιγμή τους ταλιμπάν έξω απ’ τις βάσεις της. Ήδη οι ρουκέτες τους πλησιάζουν…

Σε τελευταία ανάλυση η όποια «ειρήνη» διαμορφώνεται όλο και περισσότερο πολεμικά επί του εδάφους…

Μπλοκ του Βλαδιβοστόκ

Πέμπτη 2 Μάη. Όταν μια «χαζή» αλεπού σαν τον Putin και ένας «little rocket man» σαν τον Kim κουβεντιάζουν μεταξύ τους για δύο ώρες και οι αντιπροσωπείες των συμβούλων τους για άλλες τρισήμισυ και, μετά απ’ αυτά, βγαίνουν και κάνουν γενικόλογες δηλώσεις, μπορεί να είναι κανείς σίγουρος: κουβέντιασαν πολύ σοβαρά και συγκεκριμένα πράγματα· και έχουν τους λόγους τους να περάσει αυτή η δημόσια επαφή όσο πιο «ντούκου» γίνεται. Πουλάνε συμβουλισμούς και κρατάνε την ουσία για πάρτη τους…

Όταν, όμως, την ίδια ακριβώς ημέρα, στις 25 Απρίλη, ο γραμματέας του ρωσικού συμβουλίου ασφαλείας Nikolai Ratrushev (σύμβουλος, εννοείται, του Putin…) «πετάγεται» ως την Σεούλ για να τα πει με τον νοτιοκορεάτη Moon – κι εκεί οι ανακοινώσεις δεν ήταν καν γενικόλογες, ήταν σκέτα «μηδενικές» – τότε όποιος θέλει σιγουρεύεται ακόμα περισσότερο πως «αυτοί εκεί πέρα κάτι σχεδιάζουν». Το ότι την επόμενη ημέρα, στις 26 Απρίλη, η «χαζή» αλεπού ταξιδεύει στο Πεκίνο (για το φόρουμ των δρόμων του μεταξιού βέβαια – μια χαρά «πάρτυ»!) για να τα ξαναπεί από κοντά με τον Xi (και να τον ενημερώσει για τα της συνάντησής με τον Kim, όπως ξεκαθάρισε) είναι, απλά, το λογικό επιστέγασμα. Μέσα σε δυο ημέρες, στις 25 και στις 26 Απρίλη, τα μέλη του μπλοκ του Βλαδισβοστόκ συναντήθηκαν με τρόπους φανερούς μεν δημόσια, αλλά εύκολο να υποτιμηθούν έως να αγνοηθούν – απ’ όσους θα βολεύονταν έτσι…

Τι μπορεί να «ψήνει» το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ με κέντρο την κορεατική χερσόνησο; Οι κατάσκοποι της ασταμάτητης μηχανής δεν κατάφεραν να μάθουν (ή έτσι λένε…). Ωστόσο μια κουβέντα του Putin (μετά τις επαφές με τον Kim), που απορρίφθηκε σχεδόν ακαριαία απ’ την Ουάσιγκτον (απ’ τον Βolton…) ίσως υποδεικνύει «κάτι». Τι είπε η «χαζή» αλεπού; Ότι το ζήτημα της αποπυρηνικοποίησης θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με πολυμερείς διαπραγματεύσεις και εγγυήσεις για την ασφάλεια της βόρειας κορέας. Που σε απλά ελληνικά σημαίνει: όχι το ψόφιο κουνάβι (και οι σωματοφύλακές του) εναντίον του Kim, αλλά στο τραπέζι μαζί και ταυτόχρονα και η Μόσχα, και το Πεκίνο, και η Σεούλ.

Το να προτείνει κάποιος, στα σοβαρά, «πολυμέρεια» στην Ουάσιγκτον του 2019 δείχνει αίσθηση του χιούμορ, ειδικά αν αυτός ο «κάποιος» είναι ο Putin. Η Ουάσιγκτον ακυρώνει τις πολυμερείς συμφωνίες / δεσμεύσεις της την μία μετά την άλλη… Συνεπώς αυτό που δήλωσε κομψά ο Putin (έχοντας συμφωνήσει με τον Kim και όχι μόνο…) είναι ότι η Μόσχα έχει βαρύνοντα λόγο στην υπόθεση· και σ’ όποιον αρέσει. Διότι, όπως ξεκαθάρισε αργότερα το ρωσικό υπ.εξ. «η βόρεια κορέα είναι στη δική μας περιοχή – οι ηπα έρχονται από μακρυά». (Όχι, οι λέξεις «το ημισφαίριό μας» δεν ειπώθηκαν).

Φυσικά η Ουάσιγκτον έχει πολλές «χιλιάδες τόνους διπλωματίας» και για την ανατολική Ασία. Τι θα κάνουν όμως αυτοί οι τόνοι αν (λέμε αν…) κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον Σεούλ και Πγιονγκγιάνγκ υπογράψουν την θρυλική και πολυαναμενόμενη «συμφωνία ειρήνης» μεταξύ τους, με εγγυητές την Μόσχα και το Πεκίνο;

Εκατομμύρια βλήματα

Πέμπτη 25 Απρίλη. Τα δεδομένα της περίοδου είναι ζόρικα, ειδικά σε σχέση με την «μέση» διανοητική, ηθική, συνειδησιακή και πολιτική κατάσταση των πρωτοκοσμικών κοινωνιών.

Οι μυστικές υπηρεσίες των καπιταλιστικών κρατών, δρώντας είτε κατόπιν επίσημων εντολών είτε ακόμα και χωρίς τέτοιες (μέσω «μεσαζόντων»), γράφουν με αίμα την ιστορία. Η σύγχρονη εργατική κριτική θα τις συμπεριελάμβανε εύκολα στην εχθρότητα απέναντι στη μορφή κράτος· πού είναι όμως τα πολιτικά ίχνη της;

Το γεγονός ότι οι διακρατικές αντιπαλότητες εκφράζονται πλέον ανοικτά και καθαρά· το γεγονός μεγάλων προγραμμάτων πολεμικού εξοπλισμού (σε κίνα, ρωσία, αγγλία και ηπα απ’ τις ιστορικές «μεγάλες δυνάμεις»)· και το γεγονός ότι οι στρατιωτικές «ασκήσεις» έχουν γίνει ρουτίνα σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη (μεταξύ των οποίων και η ανατολική Μεσόγειος), είναι ένα ακόμα σετ προειδοποίησεων.

Θα υπάρξουν κι άλλες; Ποιος βασίζεται στον απεριόριστο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας;

Η πίσω αυλή

Πέμπτη 18 Απρίλη. … Σήμερα με υπερηφάνεια το δηλώνουμε, για να το ακούσουν όλοι: το δόγμα Monroe είναι ζωντανό και μια χαρά… Τάδε έφη ο σύμβουλος ασφαλείας Bolton. Το βροντοφωνάζει όμως για να το ακούσει ο ίδιος: η λατινική αμερική έχει πάψει προ πολλού να είναι η «πίσω αυλή» της Ουάσιγκτον, κι αυτό πολλά χρόνια πριν φτάσει στο Καράκας ή στην Αβάνα ρωσικός ή/και κινέζικος στρατός.

Απόδειξη είναι τα μέτρα τιμωρίας που παίρνει η Ουάσιγκτον. Μπήκε και η κούβα στον κατάλογο της «οργανισμού κρατών στο ένα πόδι» (απο ‘δω και στο εξής ο.κ.ε.π.), αντιστρέφοντας την πολιτική των δημοκρατικών επί Obama, που ήταν υπέρ της σταδιακής εξομάλυνσης των σχέσεων ηπα – κούβας. Γιατί είναι αυστηρό το ψοφιοκουναβιστάν απέναντι στην Αβάνα; Επειδή υποστηρίζει το Καράκας… Και απέναντι στη Μανάγκουα; Επειδή έχει φιλικές σχέσεις με την Αβάνα…

Αυτό δεν είναι έκφραση του «ελέγχω την πίσω αυλή μου». Αλλά του ότι «δεν ξέρω τι να κάνω με τα ζιζάνια που πολλαπλασιάζονται στον κήπο μου»…. Κι όταν το Πεκίνο καταδέχεται να σχολιάσει τις καταγγελίες του ψοφιοκουναβιστάν για τα κινεζικά ζιζάνια στη λατινική αμερική απαντάει: αυτά είναι βλακείες…

Cool…