Tag: εξωτερική πολιτική

Τα παλιά είναι καινούργια: κεφάλαιο και κράτος γεννούν…

Κυριακή 29 Δεκέμβρη. Σε συνθήκες γενικευμένης επηρμένης βλακείας μοιάζει ανώφελο να υποδείξει κανείς το γιατί η Παλαιστίνη είναι, ξανά, ένα απ’ τα πιο κεντρικά «εργαστήρια του κόσμου». Είτε απ’ την πλευρά της απαρτχάιντ βιοπολιτικής που, όπως τα ισραηλινά drones και τα λοιπά «δοκιμασμένα στην πράξη» όπλα, προορίζεται για εξαγωγή· είτε απ’ την πλευρά της αντίστασης, των δυσκολιών της, των αδιεξόδων της – αλλά και της διαλεκτικής βασανιστικής ανανέωσης / ανασυγκρότησής της. (Άλλωστε, ειδικά στα μέρη μας αυτήν την εποχή, τέτοιες υποδείξεις είναι εθνικά προδοτικές!)

Αν στον νεοφιλελευθερισμό που εντοπίζει ο Clarno στα προηγούμενα αποσπάσματα προσθέσουμε και τον νεοκρατισμό, που ενυπήρχε στις ένδοξες νεοφιλελεύθερες περιόδους των ‘90s και των ‘00s αλλά τώρα ξεπροβάλλει σταθερά και ανεπαίσθητα σαν «σωτήρας», θα έχουμε αρχίσει να ξεκαθαρίσουμε τον ορίζοντα.

Όχι, βέβαια, προς όφελος της δειλίας…

Η Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής

Σάββατο 28 Δεκέμβρη. Ύστερα από σχεδόν δύο χρόνια (απ’ τα τέλη του περσινού Μάρτη), τουλάχιστον 256 δολοφονίες διαδηλωτών απ’ τον ισραηλινό στρατό, εκατοντάδες σακατέματα και συνολικά 30.000 τραυματίες, η εξέγερση / εβδομαδιαίες διαδηλώσεις των παλαιστίνιων αιχμαλώτων στη λωρίδα της Γάζα τέλειωσαν χτες. Με δεκάδες τραυματίες.

Ήταν ένας αγώνας που πέτυχε; Αυτό θα το κρίνουν οι ίδιοι οι παλαιστίνιοι και οι παλαιστίνιες. Ξέρουν πολύ περισσότερα από εμάς, που ούτε να το διανοηθούμε μπορούμε ένα τέτοιο θάρρος και μια τέτοια γενναιότητα. Μας αναλογεί ωστόσο να παραδεχτούμε, χωρίς δικαιολογίες, ότι κάναμε λιγότερα έως πολύ λιγότερα σαν συμπαράσταση απ’ αυτά που έπρεπε. Κάνοντας ευρύτερο απολογισμό αποδειχθήκαμε «λίγοι» – και όχι αριθμητικά, μιας και το «μέτρημα των κεφαλιών» είναι ύβρις για τέτοια ζητήματα ζωής και θανάτου… Ειδικά επειδή ζούμε σ’ ένα κράτος που υποστήριξε και υποστηρίζει την βία του απαρτχάιντ ισραηλινού κράτους. Ωστόσο ο φανερός ή κρυφός ρατσισμός (ειδικά μεταξύ των “επαναστατών”…) κέρδισε αυτόν τον γύρο – κι έτσι έχουμε ένα πρόβλημα παραπάνω.

Το τέλος των εβδομαδιαίων διαδηλώσεων στη λωρίδα της Γάζα δεν σημαίνει το τέλος του αγώνα στην Παλαιστίνη και σ’ όλο τον κόσμο! Και σε καμμία περίπτωση δεν σημαίνει το τέλος των δικών μας καθηκόντων σχετικά μ’ αυτόν τον αγώνα.

Λιγότεροι ή περισσότεροι έχει δευτερεύουσα σημασία. Το σίγουρο είναι ότι χρωστάμε πολλά· κι αυτό είναι που μας κινεί.

Όποιος προλάβει

Παρασκευή 27 Δεκέμβρη. Για ένα κράτος, σαν το ελλαδιστάν, για το οποίο το μόνο συμβατό με τα «εθνικά συμφέροντα» του και άρα το μόνο επιθυμητό είναι να ισοπεδώσει ο «τσενεράλ» την Tripoli και, μαζί της, την συμφωνία Sarraj – Erdogan, κάτι τηλεφωνήματα από ‘δω και απο κει περί «ειρηνικής λύσης» είναι βραχυκύκλωμα στο «αφήγημα» (τι γελοία λέξη! προπαγάνδα λεγόταν, λέγεται και θα λέγεται!).

Ο φίλος και αδελφός χασάπης του Καΐρου Sisi τα είπε τηλεφωνικά με το ψόφιο κουνάβι. Και η ανεγκέφαλη αλεπού Putin τα είπε τηλεφωνικά με τον ιταλό Conte. Υποθέτουμε υπέρ της ειρήνης οι πάντες!… Ένας ένας λεβέντες! Μην στριμώχνεσθε!!! Μην σπρώχνεσθε!!!

Οποιοσδήποτε τίμιος άνθρωπος σ’ αυτό το κατεστραμμένο μέρος (πρέπει να έχουν μείνει ελάχιστοι) θα αναγνώριζε πως όλη αυτή η έγνοια για την «ειρήνη στη λιβύη» προκλήθηκε από μια και μόνο κίνηση, και μάλιστα χωρίς καν αυτή να έχει ολοκληρωθεί· μόνο με την αναγγελία της: ότι η Άγκυρα θα στείλει στρατό στο πλευρό του Sarraj. Όποια / όποιος ενδιαφέρεται να μαθαίνει, ας το προσέξει: αν μια και μόνο μια (μισή προς το παρόν) κίνηση έχει τέτοιες αλυσιδωτές (και από πρώτη ματιά “χαοτικές”) συνέπειες, τότε εκείνοι που την κάνουν κάτι χαμπαριάζουν (ή είναι ηλίθιοι σε βαθμό κακουργήματος… αλλά δεν φαίνεται να είναι αυτή η περίπτωσή τους!)

«Ξαφνικά» (τα εισαγωγικά εδώ είναι ειρωνικά) σαν κάτι να τούμπαρε! Σαν κάτι να άλλαξε τόσο δραματικά εξαιτίας αυτής της κίνησης (ή της απειλής της) ώστε – τουλάχιστον στα λόγια – πολεμοκάπηλοι, τζιτζιφιόγκοι, δουλέμποροι και κάθε άλλο καρυδιάς καρύδι (εκτός απ’ την Αθήνα, το Κάιρο, το Τελ Αβίβ και το Abu Dabhi, να είστε σίγουροι) θυμήθηκαν ότι στη λιβύη γίνεται εδώ και χρόνια πόλεμος που είναι “κακό πράγμα”! Ειρωνεία της ιστορίας; Όχι! Μόνο όποιος βρει την σωστή απάντηση στην ερώτηση τι πραγματικά άλλαξε στο λιβυκό πεδίο μάχης η (μελλοντική, ας πούμε) επίσημη στρατιωτική εμφάνιση της Άγκυρας, μπορεί να τακτοποιήσει, να βάλει στη σωστή σειρά αυτό το πλήθος τηλεφωνημάτων, “επαφών”, συναντήσεων και δηλώσεων που έχει ξεσπάσει σαν χειμωνιάτικη καταιγίδα… Μόνο η σωστή απάντηση θα οδηγήσει στην αξιολόγηση των καταστάσεων…

Ας (ξανα)κάνουμε την προσπάθεια. Θα στείλει η τουρκία στρατό να υπερασπίσει την Tripoli; Ε, και; Πήγαν στον Haftar και κάτι χιλιάδες σουδανοί μισθοφόροι, που ίσως ξέμειναν άνεργοι μετά την πρόσφατη αποχώρησή τους απ’ το υεμενίτικο πεδίο μάχης… Είναι αξιόμαχοι; Ε, έτσι κι έτσι – απέναντι στους Huthis δεν τα κατάφεραν. Για σφάχτες μπορεί να είναι καλοί…

Αλλά αυτό είναι το πρόβλημα όλο κι όλο; Μήπως οι ένοπλοι του Sarraj ενισχυμένοι από μερικές εκατοντάδες τούρκων στρατιωτών (με όλα τους τα απαραίτητα) ή, ίσως, και μερικές εκατοντάδες μισθοφόρων πρώην «free syrian army» και μετά «free lybian army» καταφέρουν να απωθήσουν τους ένοπλους του Haftar έξω απ’ τα προάστεια της Tripoli; Αυτό είναι το νέφτι που πετάχτηκε στα τρυφερά οπίσθια διαφόρων;

Για να είναι αυτό η αιτία θα πρέπει να πιθανολογείται ισχυρά ότι «κάτι θα αλλάξει» πράγματι η τουρκική στρατιωτική παρουσία. Αν αυτό ήταν η ενίσχυση της «διεθνώς αναγνωρισμένης» κυβέρνησης της Tripoli δεν θα έπρεπε να υπάρχει ανησυχία… Αντίθετα, μόνο χειροκρότημα και εύγε προς την Άγκυρα για το θάρρος της! Άρα, λέμε, δεν είναι αυτό.

Η ασταμάτητη μηχανή εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι ο συναγερμός οφείλεται σ’ αυτά που σέρνει η Άγκυρα μαζί της. Το πρώτο και πιο ιντριγκαδόρικο είναι η Μόσχα. Η Μόσχα για την οποία οι πάντες ήξεραν και ξέρουν ότι στηρίζει τον Haftar – τις φωτογραφίες του πάνω στο ρωσικό αεροπλανοφόρο δεν τις είχαν δει; Τα ταξίδια του στη Μόσχα κανείς δεν τα ήξερε; Η Μόσχα κτυπάει λοιπόν σήμα κινδύνου στη μέση της Μεσογείου – το ρωσικό κράτος για το οποίο κανείς δεν υποστηρίζει ούτε για αστείο ότι, αν η Άγκυρα στείλει στρατό στην Tripoli, θα τσακωθεί, θα τα σπάσει και οι σύμμαχοι του συριακού πεδίου μάχης (και των αγωγών φυσικού αερίου, για να μην ξεχνιόμαστε…) θα γίνουν αντίπαλοι κι εχθροί! Απλό το ζήτημα: αν η (απειλή) στρατιωτικής παρουσίας της Άγκυρας εναντίον του Haftar δεν σημαίνει αντιπαλότητα (στα σοβαρά, όχι στα λόγια…) με την Μόσχα, τότε;… Τότε;;;

Τί είναι αυτό που αλλάζει; (Μια διπλανή ερώτηση, για άλλη φορά: γιατί ο βασιλιάς Macron δεν στέλνει το αεροπλανοφόρο του να υποστηρίξει τον Haftar του;)

Πολυδιάστατες παρτίδες

Παρασκευή 27 Δεκέμβρη. Όσο η Μόσχα υποστήριζε τον Haftar κι αυτό ήταν όλο, μπορούσε μεν να το δείχνει, αλλά δεν μπορούσε να επικαλεστεί (στο όνομα του και στο δικό της) την «διεθνή νομιμότητα». Φυσικά αυτή η «διεθνής νομιμότητα» είναι ένα κουρελόχαρτο. Αλλά πότε εδώ και πότε εκεί έχει ακόμα μια χρησιμότητα, ειδικά σ’ έναν καπιταλιστικό κόσμο που τα λιγότερο δυνατά κράτη / κεφάλαια (ας πούμε στην αφρική…) ξαναψάχνουν τις συμμαχίες τους.

Η Μόσχα εγκαινίασε πρόσφατα (στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη) μια πολυεπίπεδη (οικονομική, πολιτική, στρατιωτική) εκστρατεία «γοητείας» των αφρικανικών κρατών. Ακολουθώντας τα βήματα του Πεκίνου που ήδη βρίσκεται πιο μπροστά, η Μόσχα εμφανίζεται στην αφρική σαν ηγεμονική – δύναμη – για – το καλό. Για την καπιταλιστική ανάπτυξη· και την «ασφάλεια» (εδώ συμπληρώνει την κινεζική επέλαση)… Στη «δύση» αυτά υποτιμώνται ή και γίνονται αντικείμενο ειρωνείας: οι αμερικάνοι (και οι γάλλοι, άντε και λίγο οι γερμανοί) έχουν στρατό και βάσεις στην αφρική· ποιος θα τους εμποδίσει;

Εντάξει… Πέραν του ότι και αυτή η ήπειρος γίνεται γρήγορα πεδίο σύγκρουσης του 4ου παγκόσμιου πολέμου (έχει πάμπολλες και πολύτιμες πρωτές ύλες για την 4η βιομηχανική επανάσταση) κανείς δεν αναρωτήθηκε: αν η Μόσχα σκοπεύει να «κάνει δουλειές» διαφόρων ειδών με τις τωρινές αφρικανικές κυβερνήσεις πόσο κι ως πιο σημείο ταιριάζει να υποστηρίζει έναν παράνομο σαν τον Haftar στην λιβύη; Πόσο πειστικό είναι κάτι τέτοιο όταν τα περισσότερα αφρικανικά κράτη έχουν ή είναι εύκολο να αποκτήσουν «αντάρτικες δυνάμεις» που θα υποστηρίζει πότε το Παρίσι, πότε η Ουάσιγκτον και πότε το Λονδίνο;

Αφήνουμε σ’ εσάς τον προβληματισμό… Γιατί αν οι συσχετίσεις της ασταμάτητης μηχανής είναι σωστές (κάτι που είτε θα αποδειχθεί είτε όχι…) έχει ισχυρή γεωπολιτική βάση το να θέλει η Μόσχα την Άγκυρα στην «άλλη πλευρά» της «λιβυκής εξίσωσης». Αυτό που γράφαμε χτες για τους «πόλους ενός μαγνητικού πεδίου»… Με έναν στρατό της προκοπής στην Tripoli, και με τα όνειρα του Haftar για κατάληψή της να καταρρέουν, η Μόσχα μπορεί να βγει απ’ το ημίφως της υποστήριξής του, και να σταθεί στο κέντρο της σκηνής σαν βασικός ειρηνοποιός. (Άσχετα με το πόσο πραγματική θα είναι η ειρήνη στην κινούμενη λυβική άμμο… Υποθέτουμε όχι περισσότερο απ’ ότι στο Donbass…)

Αυτό είναι πράγματι θεαματική αλλαγή δεδομένων! Όχι απλά στη λιβύη αλλά στη λιβύη σαν Παράδειγμα – στην – αφρική (ίσως και πιο πέρα). Εκεί που πριν γινόταν ένας εμφύλιος ο οποίος σιγά μην μας απασχολεί (όπως θα έλεγε κι ένας διάσημος ισραηλινός: «σκουρόχρωμοι σκοτώνουν σκουρόχρωμους· και τι μας νοιάζει εμάς;»), ένας απ’ τους πολλούς που γίνονται στην αφρική, τώρα διαγράφονται οι βασικές γραμμές μιας σύνθετης και επίσημης απόβασης δύο «αναθεωρητικών» δυνάμεων: της Άγκυρας και της Μόσχας… Φωτιά στα μπατζάκια διάφορων!!

Αν τα πιο πάνω είναι σωστά, τότε δεν είναι όλα τα τηλεφωνήματα ίδιας αξίας! Οι κουβέντες του Putin με τον Conte έχουν εντελώς διαφορετική αξία απ’ τις κουβέντες του Sisi με τον Trump. Οι πρώτοι προσπαθούν να διαμορφώσουν το «μπλοκ της Σύρτης», που έχει (θέλει βάσιμα να έχει) την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ο χουντοκαραβανάς της αιγύπτου αντίθετα (όπως και τα φιλαράκια του στην Αθήνα, στη Λευκωσία και στο Τελ Αβίβ) αμύνονται· για να μην πούμε ότι έχουν βρεθεί ξαφνικά στα σκοινιά. (Αυτό δεν τους κάνει καθόλου λιγότερο επικίνδυνους!!). Όπως στην Αθήνα έτσι και στο Κάιρο παρακαλάνε για την πιο άμεση εμπλοκή του ψοφιοκουναβιστάν στο λιβυκό πεδίο μάχης… Έχουν πέσει, βέβαια, στην περίπτωση: όντας υπό εξέταση για καθαίρεση το ψόφιο κουνάβι δεν θα μπορούσε να πουλήσει «στρατό στη λιβύη» – ούτε καν «ειρηνευτικό» – στα μέτρα που θέλουν η Αθήνα, το Κάιρο και το Τελ Αβίβ… Κι άλλωστε Αθήνα ‘n’ friends τον Haftar υποστηρίζουν: θα έστελνε το ψόφιο κουνάβι στρατό υπέρ του, όπως έχει κάνει με τους ypg στη συρία; Για να προστατέψει τα πετρέλαια απ’ … τον isis; Τολμηρό, πολύ τολμηρό σαν προσδοκία…

Προς το παρόν, λοιπόν, η Άγκυρα (και, επιμένουμε, η Μόσχα πίσω της) έχει στείλει το «μήνυμα»: η Tripoli δεν θα πέσει στον Haftar και, φανερά, επίσημα, με τις σημαίες του, ένα κράτος – μέλος του νατο (ακόμα μέλος…) φυτρώνει εκεί που δεν το σπείρανε. Διαμορφώνει κι ένα χρονοδιάγραμμα: «Θα συζητήσουμε και θα αποφασίσουμε οριστικά για το θέμα… (λέει το τουρκικό καθεστώς) … της αποστολής στρατιωτικής βοήθειας στην αναγνωρισμένη κυβέρνηση της λιβύης στις 7 Γενάρη, που θα ανοίξει απ’ τις διακοπές το κοινοβούλιό μας. Δεν βιαζόμαστε, εσείς βιαζόσαστε…»

Σα να λέει: ειρηνοποιοί, έχετε κατ’ αρχήν 10 μέρες να τηλεφωνηθείτε, να τα πείτε (αν θέλετε υπογράψτε και καμμιά συμφωνία για eastmed σωλήνες…). Και τα λέμε…

(φωτογραφία: Άποψη της ρωσο-παναφρικανικής διάσκεψης στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη…)

Υπενθύμιση 2

Παρασκευή 27 Δεκέμβρη. Η ασταμάτητη μηχανή οφείλει να υπενθυμίσει δυο ακόμα βασικά στοιχεία της (πρόσφατης) κριτικής αντιπληροφόρησής της – μιας και η χρονιά τελειώνει. Ή, αν το προτιμάτε, να τα φρεσκάρει.

Πρώτον, με έναν αμερικάνο πρόεδρο σαν το ψόφιο κουνάβι υπό κατηγορία (με ζητούμενο την εκπαραθύρωσή του) σε ένα εξαιρετικά πολωμένο περιβάλλον εντός ψοφιοκουναβιστάν και με τον 4ο παγκόσμιο πόλεμο να είναι σε εξέλιξη και κλιμάκωση, υπάρχει ένα ορισμένο «κενό διεύθυνσης» της άλλοτε μόνης υπερδύναμης. Που είναι ιστορικά πρωτοφανές αν συνυπολογιστούν οι συνθήκες, η παγκόσμια κρίση / αναδιάρθρωση που βρίσκεται σε εξέλιξη, ο «εμπορικός» και «νομισματικός» πόλεμος, κλπ.

Οι ιστορικιστές και οι δημαγωγοί λένε: α, είναι ο τρίτος αμερικάνος πρόεδρος που βρίσκεται σ’ αυτή τη θέση· ο πρώτος ήταν κάπου τον 19ο αιώνα, και ο δεύτερος, ο Clinton, την χρυσή για την αμερικανική ηγεμονία δεκαετία του ’90… Καμμία σχέση! Καμμία σχέση από οποιαδήποτε άποψη! Η «προσαγωγή» του ψόφιου κουναβιού είναι το κερασάκι στην τούρτα του ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός πόλεμος που μπορεί να κάνει η Ουάσιγκτον για να διασώσει ό,τι μπορεί. Σκέτος εμπορικός; Ή μήπως, μετά την ήττα των σχεδίων για την συρία, μια γερή επίθεση στο ιράν θα συγκρατούσε τόσο την Μόσχα όσο και το Πεκίνο για κάποιο διάστημα; Αυτή η εσωτερική πόλωση «γραμμής», για όσο κρατήσει, συνεπάγεται ένα είδος πρόσκαιρης «παράλυσης» – την οποία οι αντίπαλοί της Ουάσιγκτον θα αξιοποιήσουν με όποιον τρόπο κρίνουν καλύτερο. Είναι λογικό…

Ο ρημαδοΚούλης θα πάει λέει στην Ουάσιγκτον για να «ζητήσει βοήθεια» από αυτόν τον αμερικάνο πρόεδρο και αυτό το αμερικανικό κράτος… Δείχνει την απελπισία στην οποία βρίσκονται οι ειδικοί του ντόπιου ιμπεριαλισμού ως προς το πως πρέπει να κινηθούν το επόμενο διάστημα. Αν ζητούσαν βοήθεια απ’ την ‘Ndrangheta θα είχαν πιο στέρεες απαντήσεις· και πιο ταιριαστές στον χαρακτήρα του ελληνικού καθεστώτος…

Δεύτερον, δεν υπάρχει μια “λιβύη” κάπου εκεί, μια “συρία” κάπου πιο πέρα, μια “βόρεια κορέα” μακριά, μια “υεμένη” εδώ, ένα “αφγανιστάν” εκεί, μια “βολιβία” αλλού, κλπ. Δεν υπάρχουν “κομμάτια” του καπιταλιστικού πλανήτη, ανεξάρτητα μεταξύ τους. Ενώ τα πεδία μάχης είναι πράγματι επιμέρους, τα μέτωπα είναι ενιαία. Ή, καθώς ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός οξύνεται, έχουν την “φυσιολογική τάση” να ενοποιηθούν.

Αυτό αφορά πολλά· αφορά σίγουρα και τις επιλογές των ντόπιων αφεντικών. Είναι σαφείς: με την Ουάσιγκτον· ακόμα κι αν αυτή είναι “αντιφατική”, “ασαφής”, κλπ (“αντιφατικότητες” και “ασάφειες” που, έτσι κι αλλιώς, δεν θα κρατήσουν πολύ).

Μπορεί, για παράδειγμα, το ελληνικό καθεστώς (δηλαδή τα αφεντικά του και οι λακέδες τους) να θέλει “λίγο γαλλία” για να νοστιμίσει τον αντιτουρκισμό του· μπορεί ο “πολύς αμερικανισμός” του να μην δουλεύει στην κατεύθυνση που θα ήθελε· μπορεί οι συμμαχίες με το απαρτχάιντ καθεστώς του Τελ Αβίβ και την χούντα του Καΐρου να έχουν κάτι ανθελληνικές υποσημειώσεις (το Τελ Αβίβ δεν αφήνει τη Λευκωσία να εκμεταλλευτεί το γκαζοκοίτασμα “Αφροδίτη” και το Κάιρο δεν οριοθετεί την αοζ όπως συμφέρει την Αθήνα…), μπορεί να χτυπιέται υπέρ της “διεθνούς νομιμότητας” την οποία όμως φοβάται· αλλά ο καιρός περνάει και τα περιθώρια στενεύουν: το ελλαδιστάν μπαίνει όλο και πιο βαθιά, με “σταθερά βήματα”, σ’ έναν παγκόσμιο πόλεμο…

Το ξέρουμε ότι χρονιάρες μέρες αυτό είναι το τελευταίο που θα θέλατε να σας απασχολεί… Αλλά δεν φταίμε… Αυτοί που κυβερνούν φταίνε. Συμπολιτευόμενοι και αντιπολιτευόμενοι. Μαζί με τους οπαδούς τους.

Αν είναι κάντε μια ευχή: να κάνουμε εντελώς λάθος…

Το AKP στην Τύνιδα 1

Πέμπτη 26 Δεκέμβρη. Τους περισσότερους (νόμιμους) πολιτικούς φίλους οι τούρκοι ισλαμοδημοκράτες τους έχουν αυτή την περίοδο στην τυνησία. Το συντηρητικό Ennahdha είναι το ανάλογο ισλαμοδημοκρατικό κόμμα εκεί. Στις εκλογές που έγιναν το 2011 μετά την επανάσταση στην τυνησία και την εκπαραθύρωση του Ben Ali (οι πρώτες όντως δημοκρατικές εκλογές στη χώρα), το ως τότε και επί 20 χρόνια απαγορευμένο Ennahdha πήρε το 37% – και έκανε κυβέρνηση. Αναγκάστηκε ωστόσο να εγκαταλείψει το γκουβέρνο βλέποντας τι συνέβαινε εναντίον της αδελφής (ιδεολογικά / πολιτικά) κυβέρνησης του επίσης δημοκρατικά εκλεγμένου Morsi στην αίγυπτο. Και να συμβιβαστεί με πολυκομματικές κυβερνήσεις, παραμένοντας ως τώρα όχι μόνο το μεγαλύτερο κόμμα (19,6% στις κοινοβουλευτικές εκλογές του πρόσφατου Οκτώβρη) αλλά και ένας συμπαγής και καλά οργανωμένος ιδεολογικός μηχανισμός μέσα στην τυνησιακή κοινωνία (κατά τα πρότυπα της μουσουλμανικής αδελφότητας) με ιδιαίτερη επιρροή στα πληβειακά και μικροαστικά στρώματα.

Τον Σεπτέμβρη του 2011 ο Erdogan είχε υποδοχή ήρωα στην Τύνιδα: οι επαναστάσεις είχαν νικήσει τόσο στην τυνησία όσο και στην αίγυπτο, η δημοκρατία βρισκόταν στην ημερήσια διάταξη, ενώ η ατζέντα και η μέθοδος διακυβέρνησης των ισλαμοδημοκρατών στην τουρκία ήταν το πετυχημένο παράδειγμα που αποδείκνυε ότι οι αραβικές κοινωνίες μπορούν να εξελιχθούν μια χαρά αν ξεφορτωθούν τις (υποστηριζόμενες απ’ την δύση) δικτατορίες. Το πιο σημαντικό απ’ όλα, και η τυνησία θα το αποδείξει είχε δηλώσει τότε απ’ την Τύνιδα ο Erdogan, είναι ότι το ισλάμ και η δημοκρατία μπορούν να υπάρχουν μαζί… η τουρκία, μια χώρα με το 99% του πληθυσμού μουσουλμάνους, μπορεί να το κάνει αυτό άνετα, χωρίς καμμία δυσκολία… Δεν χρειάζεται να είναι όλη η κοινωνία κοσμική με τη δυτική έννοια· το κράτος είναι που πρέπει να διοικείται με κοσμικό τρόπο…

Ήταν η εποχή που οι αραβικές εξεγέρσεις / επαναστάσεις έδειχναν ότι η ισλαμοδημοκρατία (το αντίστοιχο της δυτικής χριστιανοδημοκρατίας…) δεν θα μείνει μια εξαίρεση περιορισμένη στην τουρκία, αλλά πως περιλαμβάνεται οργανικά στο πολιτικό μέλλον όλων των αραβικών ή/και μουσουλμανικών κοινωνιών.

Πολύ επικίνδυνο ήταν αυτό, πράγματι!!!

Το AKP στην Τύνιδα 2

Πέμπτη 26 Δεκέμβρη. Η χθεσινή επίσκεψη του Erdogan και βασικών υπουργών του στην Τύνιδα δεν είχε σκοπό την εξαγωγή του τουρκικού παραδείγματος πολιτικής διεύθυνσης. Στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Οκτώβρη (το τυνησιακό σύστημα είναι «προεδρο-κεντρικό» σαν το γαλλικό και το αμερικάνικο) εκλέχτηκε ο Kais Saied, ένας 60χρονος συντηρητικός πανεπιστημιακός και συνταγματολόγος, σκληρός επικριτής της πλατιάς «διαφθοράς» του τυνησιακού μετεπαναστατικού πολιτικού συστήματος, που μπήκε στην αρένα των εκλογών «απ’ το πουθενά», κάνοντας μια φτηνή εκστρατεία· για να κερδίσει (στον δεύτερο γύρο) όχι μόνο 73% των ψήφων γενικά, αλλά πάνω απ’ το 90% των ψηφοφόρων από 18 ως 25 χρονών. Ο συντηρητικός Saied, υποστηρικτής του παλαιστινιακού αγώνα, και ο συντηρητικός Erdogan, εκτός απ’ το να γνωριστούν σαν αξιωματούχοι, είχαν να κουβεντιάσουν και για την λιβύη… Αυτό κυρίως!

Τι σχέση έχει η τυνησία με τη λιβύη; Συνορεύουν· και αυτά τα σύνορα εκτός απ’ το να επιτρέπουν σε λίβυους πρόσφυγες (των ανώτερων τάξεων) να ζουν στην τυνησία αλλά να πηγαινοέρχονται και στη λιβύη, επιτρέπουν και άφθονο λαθρεμπόριο. Αλλά και κινδύνους «ασφάλειας» από ουαχαβίτες ενόπλους, που το τυνησιακό καθεστώς έχει καταφέρει ως τώρα να ελέγξει μεν, καθόλου αναίμακτα δε.

Το τι ακριβώς κουβέντιασαν Erdogan και Saied θα φανεί, όσο φανεί , στην πράξη. Στις κοινές τους δηλώσεις μετά μίλησαν για «τα πιθανά βήματα και τις δυνατότητες συνεργασίας ώστε κατ’ αρχήν να επιτευχθεί μια εκεχειρία στη λιβύη, και να υπάρξει επιστροφή στην πολιτική διαδικασία». Τι διαφορετικό θα έλεγαν όμως;

Υπάρχει η εκτίμηση (όχι αβάσιμη) ότι η Τύνιδα (ως τώρα ουδέτερη στον λιβυκό εμφύλιο…) θα μπορούσε να είναι η έδρα ενός νέου γύρου διαπραγματεύσεων μεταξύ Sarraj και Haftar, ξεκινώντας από μια εκεχειρία. Αλλά το πραγματικό ζήτημα δεν είναι το «που». Είναι το αν η Μόσχα πρόκειται να αναγκάσει τον Haftar να διαπραγματευτεί στα σοβαρά σταματώντας την πολιορκία της Tripoli (που έτσι κι αλλιώς δεν εξελίσσεται όπως θα ήθελε…)· και, σε συνεργασία με την Άγκυρα, να ηγεμονεύσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στις μελλοντικές εξελίξεις στο λιβυκό πεδίο μάχης.

Υπάρχουν σκόρπιες ειδήσεις και εκτιμήσεις ότι αυτό έχει συμφωνηθεί ήδη μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας. Η στρατιωτική ενίσχυση του Sarraj έτσι ώστε να επιβεβαιωθεί η αδυναμία του Haftar να καταλάβει – όπως έχει διακηρύξει εδώ και μήνες – την Tripoli, μαζί με κάποιες «σημαίνουσες απώλειες» (από τουρκικά drones ας πούμε…) θα διευκόλυναν την «πειθώ» της Μόσχας στον Haftar. Υπάρχει βέβαια επιπλέον το Παρίσι και το Κάιρο πίσω του. Αλλά η κατάληψη μιας μεγάλης πόλης σαν την Tripoli σημαίνει σφαγή. Είναι αμφίβολο αν οι ευρύτερα γνωστοί πια υποστηρικτές του «τζενεράλ» θα αναλάμβαναν τέτοια ευθύνη. Εν τέλει ο Haftar, σαν καραβανάς – στην – εξουσία (δικτάτορας δηλαδή), ταιριάζει μεν στον Sisi· αλλά καθώς έχει φωταγωγηθεί πολύ, μπορεί και να χαλούσε το προφίλ του βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron.

(φωτογραφία: Μια μέρα πριν την άφιξη του Erdogan στην Τύνιδα, στις 24 Δεκέμβρη, o τυνήσιος πρόεδρος είχε δεχτεί στην Carthage αντιπροσωπεία του «ανώτατου συμβουλίου των λιβυκών φυλών και πόλεων». Πρόκειται για έναν οργανισμό του οποίου την σημασία δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε – οι ίδιοι λένε ότι απαρτίζεται από 2.000 φυλές· αλλά τι είναι αυτές οι φυλές; – που δημιουργήθηκε μετά το 2011, ανήκει στους «κανταφικούς» – και πρόσκειται στον «τζενεράλ»…

Το «συμβούλιο» φαίνεται ότι ζήτησε απ’ τον Saied να δράσει σαν μεσολαβητής στη λιβύη…)

Η εθνική καταπάτηση 1

Τετάρτη 25 Δεκέμβρη. Με ένα αναλυτικό 28σέλιδο κείμενο, γεμάτο χάρτες, διαγράμματα και διάφορα διεθνή παραδείγματα (: αποφάσεις του διεθνούς δικαστηρίου…), το τουρκικό υπ.εξ. έδωσε χτες αναλυτικές εξηγήσεις για το πως υπολογίζει την τουρκική αοζ στην ανατολική Μεσόγειο. Πριν προλάβει να διαφωνήσει ή να συμφωνήσει κανείς με τις εξηγήσεις (και τις αιτιάσεις) της Άγκυρας αξίζει να τονιστεί αυτό: ενώ τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία (μας) έχουν «μπουκώσει» κυριολεκτικά, επί χρόνια, με τους επικούς χάρτες των αοζ και των οικοπέδων τους στην περιοχή, δεν τόλμησαν ποτέ να κοινοποιήσουν το πως έκαναν αυτούς τους υπολογισμούς. “Εθνικό μυστικό” προφανώς… Κοιτώντας όμως τους χάρτες της Άγκυρας (σε αναδημοσίευση στο site του ελληνοκυπριακού «πολίτη») που αποκαλύπτουν αυτό το “εθνικό μυστικό” καταλαβαίνει κανείς όχι μόνο γιατί ο ελληνικός ιμπεριαλισμός και το νοτιοκυπριακό τσιράκι του δεν δίνουν λογαριασμό και εξηγήσεις ούτε καν στους υπηκόους τους, αλλά και το γιατί όλες οι σπαραξικάρδιες επικλήσεις στο «διεθνές δίκαιο» είναι, απλά, ένα κερασάκι στην τούρτα του εθνικιστικού ψέμματος.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της αοζ νότια της Κρήτης, όπως αυθαίρετα και μονομερώς απέναντι στη λιβύη προσδιορίστηκε απ’ την Αθήνα… Χαρακτηριστικό είναι και το γιατί ο ελληνικός ιμπεριαλισμός έχει τελικά λυσσάξει με την τουρκολιβυκή συμφωνία: επειδή πιάστηκε στα πράσα να κλέβει!!!

Οι επόμενοι τουρκικοί χάρτες δείχνουν και εξηγούν πως έκοψε και έραψε η Αθήνα «οικόπεδα» (για έρευνες) νότια της Κρήτης, προσδιορίζοντας αυθαίρετα, και χωρίς καμμία συμφωνία με καμμία «εξουσία» στη λιβύη, είτε τον «τζενεράλ» είτε την αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Tripoli, τα όρια των δύο αοζ. Το ελληνικό κράτος / παρακράτος / κεφάλαιο και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι ακολούθησαν την αρχή της «μέσης γραμμής» (η μέση της απόστασης ανάμεσα σε απέναντι ακτές) που ισχύει μεν γενικά στο διεθνές δίκαιο για την θάλασσα, όχι όμως απόλυτα και όχι χωρίς εξαιρέσεις και προσαρμογές. Και πάντως δεν μπορεί να θεωρηθεί οριστική αν δεν έχει υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στις όποιες απέναντι πλευρές / κράτη. Ή δικαστική απόφαση…

Μάλιστα, επειδή το ελλαδιστάν είναι πολύ καπάτσο, σαν αφετηρία της μέτρησής του στα νοτιοδυτικά της Κρήτης για να βρεί την “μέση” με τις λιβυκές ακτές δεν πήρε τις ακτές των νομών Χανίων και Ρεθύμνου – αλλά …. την Γαύδο!

Η εθνική καταπάτηση 2

Τετάρτη 25 Δεκέμβρη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο μεγαλόκαρδος ελληνικός ιμπεριαλισμός «άφησε» στα ανατολικά της λιβυκής επικράτειας μια αοζ 62.523 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η Άγκυρα απ’ την μεριά της έκανε άλλον υπολογισμό. Όχι με βάση την «μέση γραμμή», αλλά μια άλλη αρχή, επίσης ισχυρή στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας, την αρχή της «αναλογικότητας». Αυτή η αρχή εφαρμόζεται συχνά όταν αντιμέτωπες δεν είναι ακτές από στεριές αλλά ακτή στεριάς με ακτή νησιού.

Με βάση αυτόν τον υπολογισμό η μεν ελληνική αοζ νότια της Κρήτης μειώθηκε αισθητά, αυξήθηκε όμως ανάλογα η αοζ της λιβυκής επικράτειας. Πήγε στα 101.606 τετ. χιλ.

Είναι προφανές ότι ενώ η αρχή της «μέσης γραμμής» θέλει απλά έναν χάρτη, η αρχή της «αναλογικότητας» (μεταξύ αντιτιθέμενων ως προς τα συμφέροντά τους κρατών / αφεντικών) συγκεκριμενοποιείται συνήθως από κάποιον δικαστή. Συνεπώς θα μπορούσαν και οι τουρκικοί υπολογισμοί (που ενέκρινε και η κυβέρνηση Sarraj) να αποδειχθούν λανθασμένοι: στην ουσία τα σύνορα της ελληνικής αοζ με την λιβυκή θα προσδιοριστούν οριστικά μόνο απ’ την προσφυγή των δύο κρατών στην Χάγη. Ο καθορισμός θα γίνει πράγματι με βάση την αρχή της «αναλογικότητας», και ίσως (ίσως λέμε…) να κατεβάσει το ελληνολιβυκό σύνορο λίγο νοτιότερα.

Αλλά τα ντόπια αφεντικά την είδαν αλλιώς. Αντί να απευθυνθούν στην αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Tripoli και να προσφύγουν μαζί της στη Χάγη για να ξεμπερδεύουν μια και καλή, αυτοί οι ορκισμένοι στη «διεθνή νομιμότητα» θεώρησαν ότι μπορούν να επωφεληθούν απ’ τον εμφύλιο στη λιβύη, και – στη ζούλα – να καταπατήσουν την λιβυκή αοζ, να την κόψουν σε οικόπεδα, να δώσουν «άδειες για έρευνες» από ‘δω και απο ‘κει, και μετά να φωνάζουν «Μα είναι δικό μας! Μα είναι δικό μας!!»

Πρέπει να το τονίσουμε. Τώρα το ρημαδογκουβέρνο «αναγνωρίζει» τον «τζενεράλ» και απελαύνει τον πρεσβευτή του Sarraj. Όμως πριν 4 μήνες δεν αναγνώριζε κανέναν!

Γι’ αυτό έχουν «φορτώσει» τώρα οι πατριώτες, που το κόλπο τους αποκαλύφθηκε πανηγυρικά… Αν, όμως οι ντόπιες πολιτικές βιτρίνες νομίζουν ότι γλύφοντας τον «τσενεράλ» Haftar θα τους κάνει ποτέ δώρο 40.000 τετραγωγικά χιλιόμετρα βυθού, τότε δεν είναι απλά ηλίθιοι. Είναι πολύ περισσότερα.

Πέφτει η νύχτα στο Παλέρμο 1…

Τρίτη 24 Δεκέμβρη. Θα σας (μας) φλομώσουν στα εθνικά ψέμματα και παραμύθια. Μάλιστα, όσο περισσότερα ξέρει κανείς σε σχέση με τον ενδικαπιταλιστικό ανταγωνισμό στο λιβυκό πεδίο μάχης, τόσο πιο ξετσίπωτα είναι αυτά τα ελληνικά εθνικά ψέμματα και παραμύθια. Όμως αυτό είναι η δημαγωγία: χαϊδεύει τα αυτιά των υποτελών, τους στραβώνει εντελώς, τους ετοιμάζει να πορευτούν σαν τους στραβούς στον Άδη· στον Άδη που θα τους διαλέξουν τα αφεντικά τους.

Πριν σχολιάσουμε κριτικά το βρυκολάκιασμα του θρυλικού east med, οφείλουμε να πούμε μερικά βασικά πράγματα για έναν απ’ τους βασικούς παράγοντες / δρώντες στο λιβυκό πεδίο μάχης: την Ρώμη.

Στις 12 και 13 του περασμένου Δεκέμβρη (2018) η τότε ιταλική κυβέρνηση (με Salvini υπ.εσ.) συγκάλεσε στο Palermo μια διεθνή συνδιάσκεψη για το μέλλον της λιβύης. Μια προσπάθεια, υπό την αιγίδα του οηε, να ξεκινήσει μια κάποια διαπραγμάτευση μεταξύ της αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Tripoli (Sarraj) και του «τσενεράλ» Haftar. Η ιταλική πρωτοβουλία ήταν απάντηση στην κίνηση του βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron, που τον Μάη του 2018 είχε κάνει (και προσπαθήσει) το ίδιο – χωρίς να καλέσει την Ρώμη.

Η μέσω proxies αναμέτρηση του Παρισιού και της Ρώμης στο λιβυκό πεδίο μάχης του 4ου παγκόσμιου πολέμου πάει χρόνια πίσω· πολύ πριν οι ελληνάρες και οι δημαγωγοί τους ξυπνήσουν αγκαλιά με τον «τζενεράλ». Η κυβέρνηση του Sarraj ελέγχει την «εθνική εταιρεία πετρελαίων της λιβύης» (NOC) στην οποία η ιταλική Eni έχει συμμετοχή εδώ και μισό αιώνα τουλάχιστον. Απ’ την μεριά της η γαλλική Total «τρέφεται» απ’ τα πετρελαιοπήγαδα που ελέγχει ο Haftar, έστω κι αν αυτό ονομάζεται «λαθρεμπόριο».

Ωστόσο η σύγκρουση Παρισιού – Ρώμης στο λιβυκό πεδίο μάχης αφορά πολύ περισσότερα απ’ τους πλούσιους λιβυκούς υδρογονάνθρακες. Για να πούμε πιο σωστά: για την Ρώμη τα λιβυκά κοιτάσματα πετρελαίου (και τα αλγερινά φυσικού αερίου) είναι ζήτημα «εθνικής ενεργειακής ασφάλειας». Για το Παρίσι απ’ την άλλη, η λιβυκή επικράτεια είναι η προέκταση του πεδίου μάχης του Sahel, στην υποσαχάρια αφρική, με κέντρο το μάλι, αλλά και τον νίγηρα, την μαυριτανία, την μπουρκίνα φάσο και το τσαντ (πρώην γαλλικές αποικίες…) όπου ο γαλλικός στρατός κάνει τον δικό του ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Για τον έλεγχο όχι μόνο πετρελαίων αλλά, επιπλέον, μεγάλων κοιτασμάτων ουρανίου. Το Παρίσι δικαιολογεί τον εξοπλισμό του Haftar σαν μέρος του «αντιτρομοκρατικού πολέμου κατά των ισλαμιστών ενόπλων» του Sahel. Σ’ αυτούς τους «τρομοκράτες» περιλαμβάνεται και το απελευθερωτικό ένοπλο των Tuareg, τους οποίους το Παρίσι προσπαθεί να ρυμουλκήσει στη μεριά του.

Με την διεθνή συνδιάσκεψη του Palermo η Ρώμη υπολόγιζε να υπερφαλαγγίσει την αντίστοιχη του Παρισιού. Τριανταέξι κράτη είχαν προσκληθεί, που έστειλαν διάφορες υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες, αν και όχι πάντα ό,τι πιο κορυφαίο διέθεταν. Συμμετείχαν, επίσης, ο «τζενεράλ» και ο Sarraj αυτοπροσώπως.

H συνδιάσκεψη του Palermo δεν πέτυχε κάτι ιδιαίτερο – αυτό ήταν προβλέψιμο. Προβλέψιμη ήταν και η αποτυχία της συνδιάσκεψης στο Παρίσι που είχε προηγηθεί κάτι μήνες, που μπορεί να θεωρηθεί ακόμα πιο παταγώδης: ο ναρκισσισμός του βασιλιά Macron είχε οδηγήσει σε μια δήθεν συμφωνία για «αξιόπιστες και ειρηνικές» εκλογές στη λιβύη στις 10 Δεκέμβρη (του 2018)· μια συμφωνία που στο Παρίσι δεν υπέγραψε κανένας απ’ τους λίβυους συμμετέχοντες.

Όσο τις είδατε εσείς τις εκλογές αυτές, άλλο τόσο τις είδαν και οι λίβυοι…