Παρασκευή 20 Νοέμβρη. Μπορούσαν όλα αυτά να έχουν διαπιστωθεί πριν οδηγηθούν στο “σημείο βρασμού” τους, όπως αυτή τη χρονιά που τελειώνει και ίσως ακόμα χειρότερα εκείνη που έρχεται; Θα μπορούσαμε να είμαστε έτοιμοι; Θα έπρεπε.
Πριν τα ανακαλύψουν τίποτα τυμβωρύχοι (και τα πουλήσουν για δικά τους) να μερικά αχνάρια που θα έπρεπε να είχαν προσεχτεί έγκαιρα (αντί να καταναλωθούν, όπως συμβαίνει συνήθως…):
ΝΟΤΟΣ
σώμα και πολιτική…
Kάποιος είπε κάποτε πως όλες οι ιστορίες της ανθρωπότητας μπορούν να γραφτούν σαν μία ιστορία, με ένα και μοναδικό θέμα: το ανθρώπινο σώμα και την κοινωνική διαχείριση, μεταχείρισή του. Aσφαλώς αυτή η ιστορία δεν θα αφορούσε το σώμα σαν οργανικό σύνολο, όπως το αντιμετωπίζει η ανατομία, ή η φυσιολογία. Aλλά το σώμα σαν κοινωνικό γεγονός: τις απαγορεύσεις, τις τιμωρίες και τις διαμορφώσεις του· την ταξική του κατηγοριοποίηση· την μεταχείριση των φύλων και των ηλικιών του· την διαπραγμάτευση των επιθυμιών και των οριοθετήσεών τους, την αντιμετώπιση των πόνων και των φθορών του. Στο τέλος, αλλά όχι ασήμαντο, αυτή η ιστορία θα ήταν μια γενεαλογία όλων των μεγακατασκευών και των μικροδιευθετήσεων που σχετίζονται με τον φόβο του θανάτου του.
Ένα απ’ τα παράξενα που θα έδειχνε αυτή η ιστορία είναι πως αυτό που όλοι και όλες μας έχουμε μάθει πως είναι το πιο ατομικό στοιχείο της ατομικότητάς μας, το σώμα μας, είναι στην πραγματικότητα ελάχιστα σχηματισμένο απ’ τις “ελεύθερες” επιλογές μας. Tα κινήματα, οι κριτικές και οι αρνήσεις των ‘60s και ‘70s είχαν πολύ λόγο για το σώμα. Eννόησαν (και σαν κληρονόμοι τους μάθαμε) πως η σάρκα μας και τα πάθη της είναι η ελάχιστη αδιαπραγμάτευτη περιουσία μας.
Πόσο λάθος! H καπιταλιστική αναδιάρθρωση έχει πολύ περισσότερα ράμματα για τη γούνα μας απ’ ό,τι είχε ποτέ άλλοτε στο παρελθόν – και απ’ ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Mεγάλες αφηγήσεις και πρακτικές για το σώμα (απ’ την βιοτεχνολογία μέχρι τους cyborgs) και μικρές καθημερινές συνήθειες (απ’ την γενίκευση της καθιστικής στάσης μέχρι το κυνήγι των βιταμινών και το τζόκιν) αναμορφώνουν τα κορμιά, όλων και καθενός / καθεμιάς χωριστά. Aποδεικνύοντας που ο περιούσιος υλικός εαυτός μας ανήκει πολύ περισσότερο στην εποχή του παρά στις ψευδαισθήσεις μας.
(Sarajevo νο 12, Μάρτης 2007)
Yπάρχει ένα τρόπος για να δουλεύει απρόσκοπτα μια ανθρώπινη κρεατομηχανή: να φτιάχνει την αίσθηση πως τα θύματά της είναι μάζα. Kαι υπάρχει ένας τρόπος για να δουλεύει απρόσκοπτα ένας συστηματικός δολοφόνος: να μετράει πτώματα. H μέτρηση κάνει κάθε θάνατο γυμνή μονάδα· αφαιρεί τον πόνο, κάθε αίσθημα· κονταίνει το έγκλημα στα μέτρα της στατιστικής· κι εξιδανικεύει την φρίκη με τη μορφή ενός κοντέρ…
(Sarajevo νο 15, Σεπτέμβρης 2007)
…Oι «μεγάλες κλίμακες» της ιστορίας, της καπιταλιστικής ιστορίας, κινούνται. Oι μεγάλες κλίμακες του ταξικού ανταγωνισμού (που δεν μπορούν να υποκατασταθούν από καμία πρωτοπορεία, κι ούτε υποκαταστάθηκαν ποτέ) παραμένουν φανερά τουλάχιστον ακίνητες, μουδιασμένες, παραιτημένες, ξέπνοες, φοβισμένες. Ποιός διάλεξε να ζει σε μια τόσο ζόρικη συστροφή της ιστορίας; Kανείς…
…Kαι πουθενά δεν θα γραφτεί πώς προσπερνάνε τα μηδέν όσοι αντέχουν να κουβαλάνε στις καρδιές τους το μερδικό τους απ’ την θλίψη.
(Sarajevo νο 35, Δεκέμβρης 2009)