Πέμπτη 23 Γενάρη. Πολύ περισσότερο από «ιατρικό φαινόμενο» δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί, άραγε, ένα κατεξοχήν postmodern κοινωνικό φαινόμενο; Απ’ όλα όσα θα μπορούσαν να συμβούν σε απόσταση χιλιάδων και εκατοντάδων χιλιάδων χιλιομέτρων (η σε ευθεία απόσταση Αθήνας – Πεκίνου είναι 7.612 χιλιόμετρα…), δηλαδή σεισμούς, φωτιές, λιμούς, επαναστάσεις, δήθεν επαναστάσεις, δολοφονίες, εμπορικούς πολέμους, κανονικούς πολέμους, εκείνο που διαδίδεται ακαριαία σαν απειλή (εντός ή εκτός εισαγωγικών), σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός, είναι η εμφάνιση κάποιου εν δυνάμει φονικού ιού.
Η διάδοση, ο συναγερμός, η συλλογική και ατομική ενσωμάτωση τόσο της απειλής όσο και του συναγερμού, γίνονται εντελώς μαλλιοκούβαρα. Αυτός ο 2019-nCoV κορωνοϊός (θα πρέπει να του δοθεί ένα όνομα πολύ πιο απλό / εμπορικό και ταιριαστό με τις φωνητικές δυνατότητες των απλών πρωτοκοσμικών…) έχει προκαλέσει ως τώρα τον θάνατο 9 ατόμων στην κίνα· αλλά έχει προσβάλει εκατοντάδες. Θα έλεγε κάποιος: εκατοντάδες μείον εννέα ίσον εκατοντάδες που έζησαν….
Δεν πιάνει! Το κύμα του φόβου, κατάλληλα (και εύκολα) υψωμένο, είναι πολύ πιο δυνατό από τη λογική. Αν αύριο κάποιος ζητήσει την απαγόρευση κάθε εισαγωγής κινέζικου εμπορεύματος (επειδή μπορεί να μεταφέρει τον «φονιά» δυοχιλιαδεςδεκαεννιά παύλα ενκοβ) θα θεωρηθεί σωστό μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας. Ακόμα και μερικές ατομικές βόμβες (αμερικανικές κατά προτίμηση) στην κινεζική επαρχία Wuhan (απ’ όπου ξεκίνησε ο αλιτάμπουρας ιός) θα μπορούσαν να θεωρηθούν μέθοδος πρόληψης (και σωτηρίας του πλανήτη). Όλα αυτά ενόσω ισχύει εκατοντάδες κρούσματα μείον εννιά θανάτους ίσον εκατοντάδες προσβεβλημένοι που δεν πέθαναν απ’ τον «φονιά»…
Το πρώτο και ευκολότερο συμπέρασμα είναι ότι ο υγιεινισμός (και όλες οι συναφείς φοβίες) είναι το κατεξοχήν πεδίο κρατικών και καπιταλιστικών ηγεμονιών. Αν οι ίδιοι υπήκοοι, που δεν φοβούνται και δεν νοιάζονται για τίποτα εκτός αν μπει στη μύτη τους, τρομοκρατούνται (ή, έστω, παριστάνουν ότι έχουν τρομοκρατηθεί) από έναν ιό ολοφάνερα αποτυχημένης φονικότητας που «κτύπησε» στην άλλη άκρη του κόσμου, σημαίνει ότι μετασχηματίζουν διανοητικά / ιδεολογικά τον χώρο και τον χρόνο μέσα σ’ ένα απίστευτο και ανεξέλεγκτο δίπολο εννοήσεων του τι είναι «κοντά» και του τι είναι «μακριά».
Ακόμα πιο εφιαλτικά: για τους σύγχρονους υπηκόους τα πάντα είναι «κοντο-μακρυά» (τα νέα media, παρέα με τα παλιά, το έχουν εξασφαλίσει αυτό…), οπότε δεν χωρίζονται στα όντως κοντινά και στα όντως μακρινά, στα όντως απειλητικά, προσβλητικά λόγω αμεσότητας και στα υπόλοιπα. Χωρίζονται σ’ αυτά που-μπορούν-να-απωθηθούν λόγω κλίμακας, λόγω μεγέθους (είναι μεγαλύτερα από έναν πόντο), και σ’ εκείνα που είναι τόσο μικροσκοπικά ώστε ξεφεύγουν από κάθε μηχανισμό απώθησης, και – άρα – μπορούν να τρυπώσουν παντού. Οι περισσότερες μορφές του «κακού» έχουν μια κάποια κλίμακα: βομβαρδισμοί; πείνα; σεισμοί; Αυτά μπορεί ο καθένας να τα «σπρώξει» (νοερά…) μακριά του. Αλλά το «κακό» που είναι τόσο μικροσκοπικό ώστε να είναι αόρατο; Αυτό, αντίστροφα, βρίσκεται εν δυνάμει εδώ δίπλα – και «επειδή δεν το βλέπουμε δεν μπορούμε να το απωθήσουμε».
Πολύ πιο πέρα απ’ την τυπική (ιατρική ή/και φαρμακολογική) διαχείριση / αντιμετώπιση των ιών, αυτοί οι μικρο-οργανισμοί έχουν αποκτήσει μια μεταφυσικά γιγάντια υπόσταση. Όχι επειδή μεταλλάσσονται (συμβαίνει κι αυτό, πάντα συνέβαινε…). Αλλά επειδή στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο του 21ου αιώνα, κάθε τι που είναι ορατό (και σχεδόν τα πάντα είναι τέτοια…) θεωρείται εύκολα αντιμετωπίσιμο / απωθήσιμο. Τα μικροσκοπικά και αόρατα είναι που προκαλούν τεράστιο δέος: όχι επειδή σκοτώνουν, αλλά επειδή υπονομεύουν την τάξη της παντοδύναμης ορατότητας. Κι αφού υπονομεύουν αυτήν την τάξη είναι καταστροφικά. Είναι φονικά…
Αν υπήρχε η «φύση» σαν υποκείμενο, θα γέλαγε μέχρι δακρύων: το παντοδύναμο ανθρώπινο είδος «τα κάνει επάνω του» μόνο με το άκουσμα ότι κάπου ένας ιός μιας γρίπης (ας πούμε…) προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων «απ’ ότι συνήθως»…
Αλλά δεν είναι και απ’ τον φόβο που βγαίνουν πολλά λεφτά; Δεν είναι αυτοί οι φόβοι «παραγωγικοί»;
Ο καπιταλισμός δεν «κολάει» μέσω ιών… κι αυτό δεν τον κάνει ακίνδυνο (idiot!)