Παρασκευή 3 Μάη. Αν δεν το υπέγραφε ο Zalmay Khalilazd (δεξιά στην πάνω φωτογραφία), θα λέγαμε «το ψοφιοκουναβιστάν έχει στριμωχτεί και στο κεντρικό σημείο του ενιαίου μετώπου Μεσόγειος – δυτικός Ειρηνικός». Αλλά το υπογράφει. Οπότε λέμε το ίδιο: «το ψοφιοκουναβιστάν έχει στριμωχτεί και στο κεντρικό σημείο του ενιαίου μετώπου Μεσόγειος – δυτικός Ειρηνικός»! Έχουμε “κολλήσει”;
Πριν μια βδομάδα, στις 25 – 26 Απρίλη, έγινε στη Μόσχα μια συνάντηση σχετικά με το αφγανιστάν που περιγράφεται σαν «βαρέων βαρών». Ο Deng Xijun, ειδικός αντιπρόσωπος του Πεκίνου, ο Zamir Kabulov, ειδικός αντιπρόσωπος της Μόσχας, και ο Zalmay Khalilazd, ειδικός αντιπρόσωπος της Ουάσιγκτον, συναντήθηκαν για να συμφωνήσουν (ή να διαφωνήσουν) για το μέλλον του αφγανιστάν. Ήταν ο “δεύτερος γύρος” – ο πρώτος είχε γίνει στην Ουάσιγκτον στις 20 και 21 Μάρτη.
Αν πάρει κανείς τοις μετρητοίς το ντοκουμέντο που συμφώνησαν και υπέγραψαν είναι κλωτσιά στο υπογάστριο για τις αμερικανικές μεθοδεύσεις. Τόσο πολύ ώστε η ασταμάτητη μηχανή εκφράζει την συγκρατημένη απορία της για το αν ο κυρ Khalilazd εκπροσωπεί πράγματι την ηγεμονική τάση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού· ή για το αν όντως αυτή η “τριμερής συμφωνία” θα εφαρμοστεί απ’ την Ουάσιγκτον.
Το πρώτο και σημαντικότερο απ’ τα 5 σημεία της “συμφωνίας” είναι ότι η Ουάσιγκτον δεσμεύτηκε πως η αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων (δηλαδή βασικά του δικού της στρατού) απ’ το αφγανιστάν θα είναι “μέρος της ειρηνευτικής διαδικασίας” και όχι κάτι για μετά απ’ αυτήν. Φυσικά – δεν είμαστε χαζοί – οποιαδήποτε “ειρηνευτική διαδικασία” μπορεί να είναι τόσο μακρόχρονη όσο το να νοικιάζεις γη για 99 χρόνια… Ωστόσο αυτή η “δέσμευση” δίνει πλεονεκτήματα τόσο στη Μόσχα όσο και στο Πεκίνο (σε ότι αφορά τον αμερικανικό κατοχικό στρατό) – ακόμα κι αν η αποχώρησή του κρατήσει… 99 χρόνια.
Το δεύτερο σημείο βάζει τον νυν δοτό (απ’ την Ουάσιγκτον) πρόεδρο Ashraf Ghani στην ίδια μοίρα με τους ταλιμπάν… Σ’ ένα τρίτο σημείο αναγνωρίζεται (από ηπα, ρωσία και κίνα) η δέσμευση των ταλιμπάν να αντιμετωπίσουν τον isis και λοιπές παρόμοιες ουαχαβίτικες οργανώσεις. Είναι σχεδόν εξουσιοδότηση! Ενώ ένα τέταρτο αναγνωρίζει την χρησιμότητα μιας ευρύτερης περιφερειακής και διεθνούς συμφωνίας για το αφγανιστάν – όπου περιλαμβάνεται τόσο η Τεχεράνη, όσο και το ανταγωνιστικό δίπολο Ισλαμαμπάντ – Νέο Δελχί.
Τι σημαίνουν (αν αποδειχθούν πραγματικές) αυτές οι αμερικανικές υποχωρήσεις; Στα τέλη του 2001 ο αμερικανικός στρατός (μετά συμμάχων) αποβιβάστηκε και κατέλαβε το αφγανιστάν για να εγκαταστήσει μόνιμες βάσεις στο «μαλακό υπογάστριο» τόσο της ρωσίας όσο και της κίνας. Μετά από 18 χρόνια ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι αναγκασμένος να αναγνωρίσει ότι η Μόσχα και το Πεκίνο είναι πλέον παρόντα στο αφγανιστάν – και να διαπραγματευτεί (ή να παραστήσει ότι διαπραγματεύεται…) μαζί τους.
Οι τρικαράρατοι τρομοκράτες ταλιμπάν αναγνωρίζονται με τον πιο επίσημο τρόπο σαν νόμιμη πραγματικότητα στο αφγανιστάν. Αυτό είναι κυρίως επιτυχία δική τους – που όμως ίσως ήταν πολύ μικρότερη χωρίς την υπόγεια υποστηρίξη τόσο της Μόσχας όσο και του Πεκίνου (εκτός απ’ την Ισλαμαμπάντ…)
Μπορούμε να πούμε με σχετική βεβαιότητα ότι το τέλος του πολέμου στο αφγανιστάν είναι ακόμα μακριά. Οι «γείτονες» του αφγανιστάν έχουν ακόμα αντιτιθέμενα συμφέροντα – αν και διαχειρίσιμα στο βαθμό που το Πεκίνο υπόσχεται (και μπορεί) πολλά. Οι τοπικές διαφορές έως αντιθέσεις είναι αρκετές για να επιτρέπουν έστω και υπόγεια στην Ουάσιγκτον να συνεχίσει να «τροφοδοτεί» υπόγεια τον πόλεμο, προκειμένου να δικαιολογήσει την στρατιωτική της παρουσία στα υψίπεδα. (Ας μην ξεχνάμε ότι το συριακό Idlib παραμένει ακόμα εκτός οριστικού ελέγχου του μπλοκ της Αστάνα). Όμως αυτή η «υπόγεια» τακτική μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο απ’ τη Μόσχα όσο και απ’ το Πεκίνο (και απ’ την Ισλαμαμπάντ): όσο μακραίνει «η ειρηνευτική διαδικασία» τόσο θα προωθούνται οι ταλιμπάν, που έχουν σαφή πλεονεκτήματα σε βάρος του «αφγανικού στρατού».
Αν η Ουάσιγκτον υπολογίζει ότι έχει ακόμα πολύ χρόνο παραμονής στο Ινδοκούς (και γι’ αυτό υπογράφει τέτοιες συμφωνίες) ίσως ανακαλύψει κάποια στιγμή τους ταλιμπάν έξω απ’ τις βάσεις της. Ήδη οι ρουκέτες τους πλησιάζουν…
Σε τελευταία ανάλυση η όποια «ειρήνη» διαμορφώνεται όλο και περισσότερο πολεμικά επί του εδάφους…