Σάββατο 25 Νοέμβρη. Άσχετα απ’ τα εθνικά κλισέ των ελλήνων, είναι γεγονός ότι η ιστορία του “νέου ελληνικού κράτους” συμπίπτει με εκείνη την ιστορική περίοδο όπου οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί είτε είχαν την Μεσόγειο σαν ένα απ’ τα βασικά (γεωγραφικά) κέντρα τους είτε είχαν την ανατολική άκρη της σαν “συνοριακή ζώνη” – απ’ τον 19ο αιώνα αν όχι νωρίτερα. Ανατολικότερα (και νοτιότερα) υπήρχαν εκτάσεις που ο λευκός πρωτοκοσμικός κόσμος θεωρούσε λίγο πολύ απολίτιστες, λίγο πολύ παρακμιακές, επιδεκτικές μόνο στον ευρωπαϊκό (και αργότερα στον αμερικανικό) “εκπολιστισμό” – δηλαδή κατάκτηση.
Η ραγδαία καπιταλιστική άνοδος της κίνας, η προοπτική ενός “κινέζικου 21ου αιώνα” δεν είναι απλά μια δεύτερη περίπτωση ιαπωνίας. Ο κινεζικός καπιταλισμός έχει τεράστιο βάθος απ’ την άποψη των “ανθρώπινων πόρων” που εκμεταλλεύεται· και “τραβάει” μαζί του μεγάλα τμήματα της ασίας (ακόμα και της αφρικής) για τα οποία ο ιαπωνικός καπιταλισμός στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ήταν εχθρικός ή αδιάφορος. Η καπιταλιστική άνοδος του Πεκίνου έχει αλλάξει ήδη το “κέντρο βάρους” του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού· την γεωμετρία του ή, πιο σωστά, την γεωγραφία του. Χωρίς τον οικονομικό του επεκτατισμό τα όσα συμβαίνουν στη μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια θα ήταν μια “ανεξήγητη” περιφερειακή έριδα. Αλλά δεν είναι τέτοια.
Λέγεται ότι οι βαλκανικοί πόλεμοι (και ο πρώτος παγκόσμιος) έγιναν και για να εμποδιστεί η σιδηροδρομική σύνδεση του Βερολίνου με την Βαγδάτη. Μια σύνδεση που θα εξασφάλιζε στην γερμανική αυτοκρατορία άμεση χερσαία πρόσβαση στα πετρέλαια της μέσης Ανατολής… Εννοείται ότι αναδεύτηκαν πολύ περισσότερα ζητήματα· αλλά ο αποκλεισμός του γερμανικού κεφάλαιου απ’ τις πηγές ενέργειας επιτεύχθηκε, και ήταν στρατηγικής σημασίας…
Τι θα μπορούσε να συμβεί (και συμβαίνει) για να εμποδιστούν οι χερσαίοι βραχίονες των “δρόμων του μεταξιού”; Τι σημαίνει η εξελισσόμενη συμμαχία ανάμεσα σε κράτη όπως η ρωσία, η κίνα, το ιράν, η τουρκία· για να μην προσθέσουμε και μια δεκάδα ασιατικών ακόμα; Και τι σημαίνει ότι μια χερσαία περιφερειακή δύναμη της μέσης Ανατολής όπως το τουρκικό κράτος / κεφάλαιο συγκλίνει σταθερά προς το ευρασιατικό project;
Όχι, πάντως, αυτό που βολεύει τον ελληνικό γεωπολιτικό προσοδισμό…
Είναι βαρετά αυτά;