Οι φίλοι της Ουάσιγκτον

Τρίτη 2 Μάη. Ο άντρας στη μέση της φωτογραφίας είναι ο Abdi Ferhad Sahin, κούρδος, αξιωματικός του pkk. Ο άλλος δεξιά, με το γυαλί, είναι (τι άλλο;) αμερικάνος καραβανάς. Είναι σε συριακό έδαφος, κοντά στα σύνορα με την τουρκία.

Είναι μάλλον δευτερεύον το τι κάνουν εκεί, όπως και το ποσό με το οποίο έχει επικηρύξει η Άγκυρα τον Sahin εδώ και χρόνια. Είναι επίσης δευτερεύον ακόμα και το ότι η Ουάσιγκτον θεωρεί πάντα το pkk «τρομοκρατική οργάνωση»… Το βασικό είναι ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός δεν διστάζει να ντοκουμεντάρει απέναντι στην Άγκυρα τις επιλογές των συμμαχιών του (των υποτακτικών του πιο σωστά) στο συριακό πεδίο μάχης. Αμερικανικά τεθωρακισμένα περιπολούν φανερά σε ορισμένα σημεία των συρο-τουρκικών συνόρων, σε περιοχές ελεγχόμενες απ’ τις κουρδικές ypg, εν είδει «προστασίας» – κι αυτές οι περιπολίες δεν έχουν καμία σχέση με την «καταπολέμηση του isis”.

Μοιάζει ότι το τουρκικό καθεστώς βρίσκεται μπροστά σε σταυροδρόμι. Είτε θα συμβιβαστεί μ’ αυτό που θεωρεί προδοσία εκ μέρους της Ουάσιγκτον, μια προδοσία που ωστόσο προστίθεται στις υποψίες (μόνο υποψίες;) ότι πίσω απ’ το περσινό πραξικόπημα υπήρχε, επίσης, αμερικανικός δάκτυλος. Είτε θα δοκιμάσει τις «αντοχές» των αμερικάνων εισβάλλοντας σε κάποιο σημείο της κουρδοκρατούμενης βόρειας συρίας, με την «δικαιολογία» ότι ο στρατός του κατευθύνεται προς την Raqqa.

Θα φανεί. Ίσως υπάρχουν κι άλλα δεδομένα… Απομένει (κατά την φτωχή μας άποψη) αυτό: οι κούρδοι της συρίας θα έπρεπε να είναι σοφότεροι έχοντας επίγνωση ότι οι λυκοφιλίες (και μάλιστα με την Ουάσιγκτον…) καταλήγουν πάντα σε βάρος του πιο αδύνατου…

Αλλά δεν είναι. Δίνουν «γη και νερό» στον στρατό που έχει αιματοκυλήσει τον πλανήτη απ’ το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και μετά, σε κάποιες περιπτώσεις (προκειμένου να κάνει την δουλειά του) τρώγοντας τους ίδιους τους συμμάχους του.

Τέτοιες επιλογές δεν λέγονται «ρεαλισμός».

Όλα εις διπλούν (;)

Πέμπτη 20 Απρίλη. «Δύο τουρκίες» ανακαλύπτουν διάφοροι, με αφορμή το αποτέλεσμα του πρόσφατου δημοψηφίσματος. Δεν είναι καινούργια ανακάλυψη. Δεν είναι καν καινούργια ιδέα για πολλές πρωτοκοσμικές κοινωνίες. «Δύο ελλάδες» είχε εντοπίσει κάπου στα ‘90s ο τότε πρωθ. Σημίτης. «Δύο αμερικές» μπορεί να δείξει κανείς σε σχέση με τις περσινές προεδρικές εκλογές. Ή «δύο μεγάλες βρετανίες» με θέμα το “brexit”. Ή «δύο ιταλίες» – εκεί μια εσωτερική διάκριση (έως και πόλωση) «βορρά – νότου».

Πρόκειται για φτηνή και δόλια «κοινωνιολογία». Επειδή η ανακάλυψη τέτοιων δυϊσμών πηγαίνει σετ σχεδόν πάντα με την ιδέα κάποιας αδιαμεσολάβητης σύγκρουσης, ως εάν οι «δύο οντότητες» ζουν εντελώς διαχωρισμένες μεταξύ τους. Φυσικά αυτού του είδους οι κοινωνιολόγοι θα απέρριπταν με οργή οποιαδήποτε ταξική ανάλυση· που, μάλιστα, δεν θα συνέπιπτε καθόλου με τα «δύο» (μπλοκ;) που οι ίδιοι πουλάνε.

Οι πραγματικότητες των κοινωνιών, των σχέσεων ανάμεσα σε κοινωνικά υποκείμενα (άτομα, οικογένειες / σόγια, τάξεις, κόμματα, φύλα, σεξουαλικότητες, γούστα, κλπ) και, επίσης, οι διαδικασίες δημιουργίας ομοιοτήτων – και – διαφορών είναι πολύ πιο σύνθετες απ’ τον στερεοτυπικό δυισμό που δήθεν εντοπίζουν οι οπαδοί των «διπλών εθνοτήτων». Ακόμα περισσότερο σε μεταβατικές περιόδους, όπως κι αν προσδιορίζονται αυτές. Γι’ αυτό και όταν τα όποια κοινωνικά υποκείμενα εκφράζονται μέσα από κάλπες (ειδικά σε διπολικά συστήματα, είτε πρόκειται για δημοψηφίσματα είτε για εκλογικές αναμετρήσεις ανάμεσα σε δύο κόμματα) οι δυαδικές τεχνικές της εξουσίας, εναρμονισμένες άλλωστε με τον πυρήνα της πληροφορικής / κυβερνητικής κωδικοποίησης (0/1), προβάλλονται πάνω τους σα να είναι δικά τους χαρακτηριστικά.

Η δυαδική τυπολογία επί του κοινωνικού δεν είναι πραγματική. Είναι προπαγανδιστική. Θα ήταν πιο κοπιαστικό (και πολύ λιγότερο εμπορικό) το να παραδεχτεί κανείς ότι από ιδεολογική ή/και πολιτισμική (και σε τελευταία ανάλυση «πολιτική» με την πλατιά έννοια της λέξης) άποψη οι κοινωνικές σχέσεις και συμπεριφορές είναι «φασματικές». Κινούμενες, εξελίξιμες, επιδεκτικές τόσο σε συντηρητικές οπισθοδρομήσεις όσο και σε ξεσπάσματα, ακόμα και τομές.

Παρότι αυτό δεν λύνει κανένα πρόβλημα σε περιθωριακούς σαν εμάς, εργάτες και αυτόνομους, επιτρέπει τουλάχιστον να εργαζόμαστε για την δυναμική της απελευθέρωσης αντί να συμβιβαζόμαστε με τις όποιες καθεστωτικές στατιστικές και στατικότητες.

Όταν το “όχι” σημαίνει…

Πέμπτη 20 Απρίλη. Διαδηλώσεις σε γειτονιές της Istanbul εναντίον της απόφασης του “ανώτατου εκλογικού συμβουλίου” να απορρίψει όλες τις ενστάσεις κατά της εγκυρότητας του δημοψηφίσματος. “Αντίσταση”, “το ‘όχι’ είναι παντού!”, “η Istanbul μας ανήκει” μερικά απ’ τα βασικά συνθήματα.

Αν η απόρριψη του προεδροκεντρικού μοντέλου που επικράτησε στο δημοψήφισμα πηγαίνει πέρα απ’ τον Ερντογάν (κάτι τέτοιο θα ήταν το σωστό κατά την ταπεινή μας άποψη), τότε υπάρχει ένας δύσκολος μεν αλλά δημιουργικός και αποτελεσματικός δρόμος για την πραγματική διεύρυνση των ελευθεριών στην τουρκική κοινωνία: η δημιουργία δυναμικών κοινωνικών κινημάτων με τις δικές τους αντι-θεσμίσεις· που μεσοπρόθεσμα θα ανα-διαμορφώσουν τις συνειδήσεις, “απ’ τα κάτω”. Και υπάρχει τέτοιο πεδίο σημαντικό και ανεξερεύνητο εκεί.

Αν, αντίθετα, ο νταλκάς είναι προσωποποιημένος, τότε η μάχη έχει χαθεί, άσχετα αν θα την κερδίσει ο Ερντογάν ή οι επόμενοι καραβανο-πραξικοπηματίες…

Μιλώντας κάπως πιο γενικά: “τα παιχνίδια κορυφής” είναι εξ’ αρχής υπονομευμένα… Δείτε τα τέτοιου είδους τραγικά λάθη του κινήματος της 16 Απρίλη στην αίγυπτο τα προηγούμενα χρόνια: έβγαλαν τον Σίσι…

Ο κόσμος είναι λίγο μεγαλύτερος…

Πέμπτη 20 Απρίλη. Το κουρασμένο ύφος του (δεξιά) εξηγείται: είναι μόλις δυο μέρες μετά το δημοψήφισμα, προχτές Τρίτη δηλαδή. Η κυρία αριστέρα είναι η Liu Yandong, υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ της κίνας. Το ταξίδι της στην Άγκυρα είχε να κάνει με την προετοιμασία της διεθνούς συνάντησης “belt and road forum”, για τους «δρόμους του μεταξιού», που θα γίνει τον ερχόμενο Μάη στο Πεκίνο. Ο Ερντογάν θα είναι εκεί φυσικά, μιας και η τουρκική επικράτεια είναι μέσα στον οδικό και σιδηροδρομικό σχεδιασμό αυτού του giga project.

Εν τω μεταξύ κάθε γνήσιος έλλην πατριώτης έχει αποκλειστικές πληροφορίες ότι ως τον Μάη η τουρκία θα έχει διαλυθεί. Πράγμα που σημαίνει ότι το κινεζικό καθεστώς δεν ξέρει τι του γίνεται (σε αντίθεση με τους γνήσιους έλληνες πατριώτες – και τους καθοδηγητές τους απ’ την ευπ…).

Μέχρι τον Μάη λοιπόν είναι τα ψωμιά του “αιώνιου εχθρού”… Του 2017; Του 3017; Κάπου εκεί τέλος πάντων!!!!

Βγήκαν οι “τουρκολόγοι” στο μεϊντάνι…

Τετάρτη 19 Απρίλη. Το 51,89% προς 48,11% είναι εντελώς, μα εντελώς διαφορετικό πράγμα απ’ το 51,35% προς 48,65%… Αααα! Όλα κι όλα!!! Του αγγλικού δημοψηφίσματος το αποτέλεσμα (51,89% υπέρ της εξόδου απ’ την ε.ε., 48,11% κατά) ΔΕΝ σήμαινε ότι θα διαλυθεί η επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας… ΔΕΝ σήμαινε ότι αυτή η επικράτεια «μπαίνει σε μακριά περίοδο αστάθειας». Όχι, όχι, όχι!!! Φτου – φτου – φτου! (Τώρα: κάτι «θεματάκια» όπως της σκωτίας ή της βόρειας ιρλανδίας, ε, αυτά θα αντιμετωπιστούν με το απαραίτητο τοπικό και, κυρίως, διεθνές «μασάζ»… Αν αντιμετωπιστούν…)

Τι κι αν ήταν ένα δημοψήφισμα (και ένα αποτέλεσμα) σ’ ένα ερώτημα στο οποίο η τελική απάντηση θα επηρεάσει (έχει κανείς αμφιβολία;) άμεσα τις ζωές πολλών εκατομμυρίων υπηκόων; Τι κι αν ήταν ένα δημοψηφίσμα που αλλάζει ήδη ένα σημαντικό πλέγμα διεθνώς σχέσεων και καταμερισμών δύναμης; Τι κι αν το τελικό 51,89% βρωμούσε ρατσισμό και νοσταλγία αυτοκρατορικών μεγαλείων;

Επίσης, στο αγγλικό δημοψήφισμα ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΚΑΜΙΑ ΝΟΘΕΙΑ!!! Όχι! Τα τερατώδη ψέμματα των φασιστών υποστηρικτών της εξόδου απ’ την ε.ε. ΔΕΝ συνιστούν νοθεία… Καθόλου! Είναι ένας ύμνος στη δημαγωγία – συγγνώμη: στη δημοκρατία…

Αντίθετα, το 51,35% υπέρ της αλλαγής του τουρκικού συντάγματος (έναντι του 48,65% εναντίον) ΑΥΤΟ ΝΑΙ!!! Αυτό δείχνει «κρίση», «αποσταθεροποίηση». Δείχνει «οριακή νίκη» και αμφισβητήσιμη (καμία σχέση με το 51,89 – 48,11….), πιθανότατα νοθεία, που «θα γυρίσει μπούμεραγκ»… Τι κι αν ήταν ένα δημοψήφισμα που αφορά την πολιτειακή συγκρότηση ενός κράτους; Τι κι αν δεν θα επηρεάσει τις διεθνείς σχέσεις; Ή μήπως όχι;

Η πανούκλα της «ενσωματωμένης (στρατιωτικά / πολεμικά – το εννούμε πια) δημοσιογραφίας» είναι διεθνής. Αλλά στα μέρη μας, με τον μόνιμο αντι-τουρκικό πυρετό, το πράγμα αποκτά κωμικές έως γελοίες διαστάσεις.

Κοίτα ποιοι μιλάνε: αυτοί που πήγαν το καλοκαίρι του 2015 και ψήφισαν σε ένα νόθο, ασαφές, στημένο δημοψήφισμα «όχι» ελπίζοντας να γίνει στην πράξη «ναι» – όπως και έγινε! Κι αυτοί που πήγαν και ψήφισαν “ναι” αλλά εννοούσαν “όχι για εμάς”! Αυτοί μιλάνε…

Συστήματα εξουσίας

Τετάρτη 19 Απρίλη. Για να ξεμπερδεύουμε με τα εύκολα: ο Ερντογάν και το ισλαμοδημοκρατικό κόμμα εκπροσωπούν τα συμφέροντα ηγεμονικών τμημάτων του τουρκικού κεφάλαιου, καθώς και της μικροαστικής – μεσοαστικής συμμαχίας που δημιουργήθηκε ήδη απ’ τα τέλη των ‘90s, με κύρια γεωγραφική προέλευση την κεντρική και ανατολική τουρκία. Εντάξει; Ας μας βρει τώρα κάποιος πολιτικές βιτρίνες πρώτης γραμμής που να μην εκπροσωπούν συμφέροντα ηγεμονικών τμημάτων των αφεντικών και των κοινωνικών συμμάχων τους – για να αποκτήσουμε κι εμείς ένα μέτρο σύγκρισης…

Μήνες (αν όχι χρόνια) τώρα, η ενορχηστρωμένη δυτική δημαγωγία (και η ελληνική σαν το πρόθυμο τσουτσέκι που μόνιμα παθαίνει «υπερβάλλοντα ζήλο» ένα πράμα, όταν πρόκειται για τα «εθνικά συμφέροντα») διατράνωσε σε όλους τους τόνους ότι το προεδρικό σύστημα στην τουρκία ισοδυναμεί με (σχεδόν) δικτατορία. Δεν έκαναν τον κόπο, φυσικά, να μας εξηγήσουν το γιατί. Να μας εξηγήσουν, δηλαδή, γιατί το γαλλικό (προεδρικό) σύστημα ή το αμερικανικό (προεδρικό) σύστημα έχουν δικτατορικές τάσεις. Για την ακρίβεια: έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μην υπάρξει καμία τέτοια συσχέτιση: του προεδρικού συστήματος στην τουρκία (για το οποίο έγινε το δημοψήφισμα την περασμένη Κυριακή) με τα αντίστοιχα αλλού.

Με τα χίλια ζόρια, την τελευταία στιγμή, και επειδή είχαν πει δεκάδες φορές τα ίδια φλύαρα και κενά νοήματος, αποκάλυψαν στο σκάνδαλο: ο τούρκος πρόεδρος (ο Ερντογάν ή όποιος άλλος στο μέλλον) θα διαλέγει, λέει, τους υπουργούς! Ωωωωωω! Ο γάλλος και ο αμερικάνος πρόεδρος, δηλαδή, τι κάνουν; Ακόμα χειρότερο, λέει: θα μπορεί να κάνει υπουργούς και «εξωκοινοβουλευτικούς»! Ωωωωωωω! Ο αμερικάνος και γάλλος πρόεδρος, δηλαδή, τι κάνουν; Η απόδειξη, λέει, την κρυπτοδικτατορικής λειτουργίας του τουρκικού προεδρικού συστήματος: θα επιλέγει, λέει, ο πρόεδρος, τους επικεφαλής του δικαστικού συστήματος… Ωωωωω!!! Ανατριχιάσαμε!!! Δηλαδή το ψόφιο κουνάβι τι έκανε;

Το μόνο που δεν ακούσαμε είναι ότι ο Ερντογάν, σαν ενισχυμένος πρόεδρος πια, θα «ξενοκοιμάται»… Όχι, αυτά είναι προνόμια άλλων…

Όποιος θέλει να είναι Ηλίθιος (με το «η» κεφαλαίο) στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες όχι μόνο μπορεί να είναι τέτοιος, αλλά υπάρχουν πολλοί να του δώσουν πιστοποιητικά ευφυίας. Γι’ αυτούς που δεν θέλουν να είναι Ηλίθιοι, με πιστοποιητικά, περικεφαλαία, ή χωρίς, είναι γνωστό: στις «δυτικές δημοκρατίες» υπάρχουν δύο δομές πολιτικής εξουσίας, που θεωρούνται και οι δύο δημοκρατικές. Η «πρωθυπουργοκεντρική» και η «προεδροκεντρική». Στην πρώτη υπάρχει σαν ανώτατος άρχων ένας «πρόεδρος της δημοκρατίας» (όταν δεν υπάρχει βασιλιάς…). Ο πρόεδρος εκλέγεται έμμεσα, απ’ το κοινοβούλιο, και έχει περιορισμένες αρμοδιότητες «έκτακτης ανάγκης». Ο βασιλιάς δεν εκλέγεται από κανέναν, είναι «ελέω θεού», κι έχει κι αυτός περιορισμένες αρμοδιότητες «έκτακτης ανάγκης». Μια σειρά ευρωπαϊκά κράτη έχουν σαν ανώτατο άρχοντα «γαλαζοαίματο /η»: ισπανία, ολλανδία, βέλγιο, αγγλία, δανία, σουηδία, νορβηγία, λουξεμβούργο (αυτό έχει «μέγα δούκα»…). Και κανείς δεν αμφιβάλει για την «δημοκρατικότητά» τους… Κακώς… Θα έπρεπε!

Στο «προεδρικοκεντρικό σύστημα» (γαλλία, ηπα, ρωσία) ο πρόεδρος εκλέγεται κατευθείαν απ’ τους ψηφοφόρους, με απόλυτη πλειοψηφία (ή, στις ηπα, με απόλυτη πλειοψηφία εκλεκτόρων). Έχει ιδιαίτερα αυξημένες αρμοδιότητες, και είναι ο ανώτατος άρχων. Δεν υπάρχει άλλο πόστο πιο πάνω. Μπορεί να υπάρχει επίσης πρωθυπουργός, πιο κάτω, που εκλέγεται με χωριστές εκλογές (γαλλία, ρωσία) ή να μην υπάρχει (ηπα). Πάντως κανείς δεν έχει μιλήσει για δικτατορία ούτε στη γαλλία ούτε στις ηπα – εξαιτίας του ότι ο πρόεδρος είναι η ανώτατη πολιτική βιτρίνα… (Για την ρωσία, ο.κ., ξέρουμε…).

Που βρίσκεται, λοιπόν, το σκάνδαλο, στην μετατροπή του «πρωθυπουργικού» συστήματος στην τουρκία σε «προεδροκεντρικό»;

Οι φίλοι του περσινού πραξικοπήματος και το δημοψήφισμα

Τετάρτη 19 Απρίλη. Δεν είναι, δα, και τόσο δύσκολο το γιατί όχι ο Ερντογάν αλλά τα τμήματα των τουρκικών αφεντικών που εκπροσωπεί επέλεξαν αυτήν την συνταγματική αλλαγή: την υιοθέτηση του «προεδροκεντρικού» συστήματος στη θέση του «πρωθυπουργοκεντρικού». Το έχουν καταλάβει και αρκετοί άλλοι, τόσο διεθνώς όσο και στα μέρη μας: γι’ αυτό φρίττουν!

Όποιος ξέρει τα στοιχειώδη στην πολιτική ιστορία της τουρκίας και δεν είναι φασίστας, το γνωρίζει: επί δεκαετίες, το «πρωθυπουργοκεντρικό» μοντέλο ήταν απλά η μάσκα της στρατοκρατίας. Οι μόνιμα ασταθείς κυβερνήσεις συνασπισμού κομμάτων «έπεφταν» και «ανέβαιναν» σαν μαριονέτες: τα σκοινιά κρατούσε το πανίσχυρο «συμβούλιο εθνικής ασφάλειας», δηλαδή οι καραβανάδες. Που δεν δίσταζαν να κάνουν ανοικτά και αιματηρά ή soft πραξικοπήματα όποτε ήθελαν.

Αυτό άρχιζε να αλλάζει ριζικά απ’ το 2002, όταν το ισλαμοδημοκρατικό κόμμα («κόμμα δικαιοσύνης και ανάπτυξης», AKP) κέρδισε τις εκλογές με τέτοιο εύρος ώστε να σχηματιστεί για πρώτη φορά στη σύγχρονη τουρκική πολιτική ιστορία μονοκομματική κυβέρνηση (σαν κι αυτές που είχε η ελλάδα απ’ το 1974 ως το 2012, για παράδειγμα). Το ίδιο αποτέλεσμα (: μονοκομματικές κυβερνήσεις του AKP) επαναλήφθηκε και το 2007 και το 2011: αυτή είναι η μεγαλύτερη ως τώρα περίοδος «πολιτικής σταθερότητας της δημοκρατίας» στην τουρκία, ever – χωρίς, από ένα σημείο και μετά, το σκοτεινό και μιλιταριστικό παρασκήνιο στο βάθος.

Όμως ούτε ο Ερντογάν, ούτε το επιτελείο του, ούτε το τουρκικό κεφάλαιο που χάρη σ’ αυτή την δημοκρατική πολιτική σταθερότητα αναπτύχθηκε και αύξησε τα κέρδη του είναι ένα τσούρμο βλαμένων. Ξέρουν. Καταλαβαίνουν. Ξέρουν και καταλαβαίνουν ότι αυτή η απόλυτη κοινοβουλευτική υπεροχή (του AKP ως τώρα) δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ (θα εξηγήσουμε άλλη φορά τους κοινωνικούς λόγους…) Ξέρουν και καταλαβαίνουν επίσης ότι η τωρινή κοινωνική αντιπολίτευση ΔΕΝ έχει καταφέρει (κι ούτε θα καταφέρει σύντομα) να δημιουργήσει μια εναλλακτική λύση, ένα «κεντρώο» ή «κεντροαριστερό» πολιτικό φορέα που να μπορεί μελλοντικά να πετύχει μια ανάλογη κοινοβουλευτική υπεροχή που να βγάζει μονοκομματικές, αυτοδύναμες κυβερνήσεις. Ξέρουν και καταλαβαίνουν πως όταν η εκλογική επιρροή του AKP υποχωρήσει, κι αφού δεν θα υπάρχει μια εξίσου ισχυρή διάδοχη κατάσταση, το σύστημα διεύθυνσης θα ξανακυλήσει σε κυβερνήσεις συνεργασίας μεσαίου μεγέθους και μεταξύ τους αντίπαλων κομμάτων. Ξέρουν και καταλαβαίνουν ότι στους ταραγμένους καιρούς του 21ου αιώνα και του σε εξέλιξη 4ου παγκόσμιου πολέμου, αυτές οι κυβερνήσεις θα είναι «εύκολες», έωλες, λεία σε ανταγωνιστικά εσωτερικά και, επιπλέον, διεθνή συμφέροντα. Που έδειξαν πέρυσι το καλοκαίρι, με το πραξικόπημα, τι θέλουν: έναν ακόμα εμφύλιο στη μέση Ανατολή, στην τουρκία αυτή τη φορά…

Κοιτώντας το κοντινό και μεσοπρόθεσμο μέλλον, λαμβάνοντας υπ’ όψη τους αυτά και άλλα δεδομένα, τα αφεντικά του τουρκικού κράτους / κεφάλαιου (και όχι, βέβαια, οι «κεμαλιστές» καραβανάδες…) επέλεξαν να μετατρέψουν το σύστημα πολιτικής διεύθυνσης από «πρωθυπουργοκεντρικό» σε «προεδροκεντρικό».

Ποια είναι η ουσιαστική διαφορά; Στο «πρωθυπουργοκεντρικό» πρωθυπουργός γίνεται ο επικεφαλής του πρώτου κόμματος, ακόμα κι αν έχει ψηφιστεί μόνο απ’ το 25% ή το 30% των ψηφοφόρων. Μπορεί να σχηματίσει φυσικά «κυβέρνηση συνασπισμού», αλλά όντας επιλογή μόνο ενός 25%, ή 30%, αν δεν υπάρχει μακριά και παλιά παράδοση πετυχημένων και λειτουργικών κυβερνητικών συνασπισμών (και στην τουρκία δεν υπάρχει), ο πρωθυπουργός και η κυβερνησή του είναι περιορισμένης νομιμοποίησης. Άρα εύκολος στόχος αμφισβήτησης…

Αντίθετα ο πρόεδρος εκλέγεται με απόλυτη πλειοψηφία. Είτε σε έναν γύρο όπου συμμετέχουν μόνο 2 υποψήφιοι (η αμερικανική εκδοχή), είτε σε δύο, όπου στην αρχή συμμετέχουν περισσότεροι αλλά στον δεύτερο πάλι μόνο 2 (η γαλλική εκδοχή). Εκλεγμένος με το 50%+ ο πρόεδρος έχει αυξημένη νομιμοποίηση. Και έτσι έχει, φυσικά, αυξημένες αρμοδιότητες και ενισχυμένα καθήκοντα, ακόμα περισσότερα απ’ του πρωθυπουργού (στο «πρωθυπουργοκεντρικό» μοντέλο). Ακόμα κι αν στις κοινοβουλευτικές εκλογές (που γίνονται χωριστά απ’ τις προεδρικές) προκύψει κυβέρνηση συνασπισμού, ο άμεσα εκλεγμένος πρόεδρος διατηρεί την αυξημένη νομιμοποίησή του σε σχέση με τα επιμέρους κόμματα· και κυβερνά – ενώ οι κυβερνήσεις συνασπισμού μπορεί να αλλάζουν σύνθεση, “απο κάτω”.

Αυτό είναι λοιπόν το «σκάνδαλο»: ότι το τουρκικό καθεστώς υιοθετεί μέσω δημοψηφίσματος ένα «μοντέλο πολιτικής σταθερότητας» παρμένο απ’ την δοκιμασμένη εμπειρία των δυτικών καθεστώτων – και οι διεθνείς αντίπαλοί του, που θα ήθελαν «αστάθεια» και εκεί, βγάζουν καπνούς!!!

Έγιναν, λοιπόν, “όλα καλά”;

Τετάρτη 19 Απρίλη. Σε καπιταλισμό ζούμε, και είμαστε οι τελευταίοι που θα αγοράζαμε και θα πουλάγαμε το παραμύθι ότι οι (πρώην) «αστικές δημοκρατίες» είναι αυτό που λένε. Για ολιγαρχίες πρόκειται που έχουν λιγότερα ή περισσότερα μέσα για να κρατάνε τους υποτελείς σε νηπιακή κατάσταση…

Κουβεντιάζεται, ας πούμε, το ενδεχόμενο νοθείας στο τουρκικό δημοψήφισμα… Μήπως έγινε κάποια καραμπινάτη νοθεία στις ελληνικές εκλογές του 2000;… Έτσι, ρωτάμε… Μήπως στις ηπα οι κατηγορίες για «διαμόρφωση απ’ την Μόσχα του εκλογικού αποτελέσματος» στις τελευταίες προεδρικές εκλογές είναι φαντασίωσή μας; Μήπως εκλέχτηκε εκεί πρόεδρος – νόμιμα βέβαια – κάποιος που πήρε κάτι εκατομύρια ψήφους λιγότερες απ’ την αντίπαλό του; Μήπως χέζουν οι αρκούδες στο δάσος – σχεδόν σε κάθε «δημοκρατικό» δάσος του πλανήτη;

Είμαστε σίγουροι ότι το μπλοκ εξουσίας που έχει επικεφαλής τον Ερντογάν έκανε ό,τι μπορούσε για να κερδίσει την συνταγματική αλλαγή· πάνω απ’ το τραπέζι, αλλά και από κάτω. Ωστόσο, αν έχει κάποιος τρόπο να «αλλοιώσει τα κουκιά στην κάλπη», δεν το πάει στο νήμα. Δεν αφήνει καν τους αντιπάλους του να δείξουν (πράγμα που είναι αλήθεια) ότι το ποσοστό του «ναι» ήταν μικρότερο απ’ το άθροισμα των ψήφων του AKP και των τούρκων φασιστών στις πιο πρόσφατες εκλογές. Με άλλα λόγια δεν κάνεις μια νοθεία της προκοπής δείχνοντας ότι κέρδισες μεν αλλά έχεις χάσει σε επιρροή.

Είμαστε, όμως, επίσης σίγουροι ότι το μεγαλύτερο μέρος των ψηφόφορων, είτε ψήφισαν «ναι», είτε ψήφισαν «όχι», ψήφισαν με κριτήρια άσχετα απ’ το επίδικο! (Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες…) Υπάρχει ισχυρός πατερναλισμός στην τουρκική «πολιτική ζωή», κι όσοι / όσες δεν μυθοποιούν θετικά τον Ερντογάν έχουν φτάσει να μυθοποιούν θετικά, στον 21ο αιώνα, τον Ατατούρκ… Έχουμε πάρα πολύ σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του «ναι» και του «όχι» αποφάσισε όντως για την συστημική πολιτική σταθερότα στο μέλλον: και όχι «υπέρ» ή «κατά» του Ερντογάν. Όμως σε 15 χρόνια (αν όχι νωρίτερα) δεν θα είναι αυτός πρόεδρος…

Μ’ αυτή την έννοια, ναι: το βασικό δεν πήγε καθόλου καλά. Εξασφαλίστηκε μεν η αλλαγή μοντέλου (που θα γίνει όχι τώρα αλλά το 2019) αλλά με «μαγικό» τρόπο· εννοούμε: όχι ορθολογικό. Συναισθηματικό, συμβολικό, «συγκινησιακό». Το μοντέλο θα πρέπει να λειτουργήσει για να αποδείξει την αξία του – και τα δύο χρόνια μέχρι ν’ αρχίσει μπορεί να αποδειχθούν πολύς καιρός.

Κι αυτό, κατά την γνώμη μας, αφήνει μια «τρύπα» που δεν αποκλείεται να προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν, από τώρα ως το 2019, όσοι (και δεν είναι λίγοι) θα προτιμούσαν η τουρκία να γίνει κάτι σαν συρία ή ιράκ…

Οι έλληνες εν τω μεταξύ, επειδή είναι τόσο καραγκιόζηδες όσο κανείς άλλος στον πλανήτη, το λένε (το εύχονται) ανοικτά. Απλώνουν τον τουρκικό χάρτη με τις πλειοψηφίες του «ναι» και του «όχι», και αναγγέλουν την διάλυση της τουρκίας… Λες και εκεί που υπήρχαν οι μεν ή οι δε πλειοψηφίες δεν υπήρχαν μειοψηφίες…. Λες και οι τούρκοι ψηφόφοροι αποφάσισαν …. αν θα ενωθούν με το ελλαδιστάν ή όχι!

Όμως τα ίδια ακριβώς δεν έκαναν με τα αποτελέσματα των εκλογών του 2011; Ναι, τα ίδια ακριβώς: με τους χάρτες, με τις προφητείες για την διάλυση της τουρκίας, κλπ κλπ…

Ηλίθιοι – και τσατσορούφιανοι! Με διεθνή πιστοποιητικά…

Τουρκία

Παρασκευή 7 Απρίλη. Ο Ερντογάν δηλώνει θερμός υποστηρικτής μιας αμερικανικής επίθεσης στον Άσαντ… Τι συμβαίνει;

Το προφανές θα ήταν να θεωρήσει κανείς ότι προσπαθεί να κάνει τράμπα: να στηρίξει μια τέτοια επίθεση για να πάρει ανταλλάγματα σε βάρος του πεζικού και των συμμάχων των ηπα στο συριακό πεδίο μάχης, εναντίον των κουρδικών ypg. Όμως ένα τέτοιο νταραβέρι (ή η προοπτική του) είναι τόσο ρηχό που θα μας έκανε εντύπωση αν το τουρκικό καθεστώς έχει ξεπέσει σε τέτοια φτηνά (και αναποτελεσματικά) κόλπα.

Αν, όμως, δεν είναι αυτό, τότε περί τίνος πρόκειται; Προσέξτε τις δηλώσεις (σύμφωνα με την καθεστωτική hurriyet):

… Ο πρόεδρος δήλωσε επίσης ότι λυπάται που ο ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin αμφιβάλει για την ευθύνη του συριακού καθεστώτος για την επίθεση της 4ης Απρίλη στο συριακό Idlib… «Πρέπει να πάρουμε γρήγορες αποφάσεις. Παρακαλώ, ας μάθουμε ποιος είναι ο φίλος και ποιος ο εχθρός, ποιος είναι ο ιός στην περιοχή, και να πάρουμε τα ανάλογα μέτρα» είπε ο Ερντογάν.

Νωρίτερα, ο υπ.εξ. Mevlüt Çavuşoğlu έκανε επίσης κριτική στη Μόσχα για την υποστήριξή της προς το συριακό καθεστώς σε σχέση με την επίθεση.

“Είναι σοβαρό λάθος η υπεράσπιση μιας τέτοιας ενέργειας, απ’ όποιον κι αν προέρχεται, κι αυτό δεν είναι σωστό” είπε ο Çavuşoğlu σε συνέντευξή του στο ιδιωτικό κανάλι NTV….

Αποφάσισε το τουρκικό καθεστώς ότι “αρκετά με τη Μόσχα (και την Τεχεράνη) – η Ουάσιγκτον είναι τα λεφτά”; Η Ουάσιγκτον που περιορίζει ρατσιστικά τα ταξίδια διάφορων μουσουλμάνων στο έδαφός της; Η Ουάσιγκτον που έχει ήδη βάσεις στην κουρδοκρατούμενη βόρεια συρία; Η Ουάσιγκτον που ξαναστηρίζει το Ριάντ και τα υπόλοιπα φασιστοσεϊχάτα; Η Ουάσιγκτον που έδεσε τον “άνθρωπο του καθεστώτος” τραπεζίτη; Η γνώμη μας είναι: ούτε μία στις χίλιες!

Με επιφανειακά άγαρμπο τρόπο το τουρκικό καθεστώς επιδεικνύει έναν οππορτουνισμό που είναι γελοίος – εκτός αν έχει σα δεύτερο επίπεδο κάποιου είδους κατασκοπεία σε βάρος του αμερικανικού στρατού στα πέριξ… (Μην σας παραξενεύει. Το έχουν κάνει και άλλοι, στη δεκαετία του ’90, στα δυτικά βαλκάνια… Απ’ την Αθήνα… Απ’ το Παρίσι… Το νόημα είναι κάπως έτσι: στηρίζουμε την επίθεση των αμερικάνων για να είμαστε όσο κοντύτερα γίνεται στο επιχειρησιακό αρχηγείο, και να σπρώξουμε έγκαιρα πληροφορίες στη Μόσχα, και μέσω αυτής στη Δαμασκό).

Αυτά υπό την προϋπόθεση ότι μια τέτοια επίθεση θα γίνει. Εδώ είμαστε και θα παρακολουθούμε προσεκτικά.

Εκτός απ’ τα ποτάμια υπάρχουν και τα βουνά

Τρίτη 4 Απρίλη. Δεν ήταν δύσκολο να το φανταστούμε· αν και απ’ τα λόγια στις πράξεις η απόσταση μπορεί να είναι μεγαλύτερη απ’ ότι φαίνεται.

Κάνοντας την προ-δημοψηφισματική εκστρατεία του ο Ερντογάν, απ’ την Trabzon (Τραπεζούντα), καθησύχασε (;) όσους απ’ τους οπαδούς του ανησυχούσαν: η «ασπίδα του Ευφράτη» τέλειωσε με επιτυχία, αλλά θα ακολουθήσουν άλλες επιχειρήσεις. Με άλλα ονόματα. Πάντα «αντιτρομοκρατικά», οπωσδήποτε και στο συριακό έδαφος.

Οι δυσκολίες είναι, ωστόσο, ολοφάνερες. Σε σχέση με το περσινό φθινόπωρο έχουν αυξηθεί οι «αντιτρομοκρατικοί» στρατοί στο συριακό πεδίο μάχης του 4ου παγκόσμιου. Ειδικά ο αμερικανικός, τελευταία παραλαβή, πέρα από αυτές καθεαυτές τις «δυνάμεις» του, έχει μεγάλο εκτόπισμα. Που θα βρει χώρο ο τουρκικός στρατός και το ελαφρά οπλισμένο συριακό πεζικό του για να δράσει ξανά;

Προφανώς υπάρχει ένας έντονος προεκλογικός τόνος στις τέτοιες υποσχέσεις του τούρκου προέδρου. Κι αν κερδίσει το δημοψήφισμα θα έχει (εκτιμάμε) σοβαρότερα και, κυρίως, πιο επείγοντα πράγματα να κάνει απ’ το να ψάχνει κάποιο κενό στη συρία. Το ξέρει καλά, από τότε που πρωτοεκλέχτηκε: εκείνο που του έδωσε (πολλούς) πόντους δεν ήταν οι στρατιωτικές επιτυχίες αλλά το ότι συνέφερε τον τουρκικό καπιταλισμό στο εσωτερικό της συσσώρευσής του.

Θα πει κάποιος: είναι εντελώς άσχετα μεταξύ τους αυτά; Στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί. Από τότε που η Άγκυρα πέρασε, ίσως βιαστικά, απ’ την «πολιτική των μηδενικών προβλημάτων» (Νταβούτογλου) στην τακτική του ιμπεριαλιστικού τυχοδιωκτισμού δίπλα στα σύνορά της, ναι μεν δεν έχει κάποια εντυπωσιακή απώλεια, σκοντάφτει όμως σταθερά στη φθορά και στα δηλητηριώδη απόνερα που άλλοι, σύμμαχοί της (όπως η Μόσχα), φροντίζουν «σοφά» να κρατούν μακρυά τους.

Αυτή η “τριβή” ανοίγει ήδη επικίνδυνα χάσματα, όχι στην πολιτική εκπροσώπηση αλλά στην κοινωνική αντοχή. Αν συνεχίσει για πολύ (η ισλαμοδημοκρατική βιτρίνα του τουρκικού καπιταλισμού) να είναι «μέρος του προβλήματος» που, στο κάτω κάτω, άλλοι μεθόδευσαν και προωθούν στην ευρύτερη μέση Ανατολή, θα ψάχνει για ασπίδα – και δεν θα βρίσκει. Ούτε στα νερά του Ευφράτη, ούτε στις όχθες του.

(Εν τω μεταξύ, για όσους ντόπιους “δημοκράτες” ανησυχούν για την κρυμμένη, όπως θεωρούν, δικτατορία στην τουρκία, έναντι της οποίας θα προτιμούσαν – αυτό πια είναι δεδομένο! – την ανοικτή και καθαρή των καραβανάδων του περσινού πραξικοπήματος, να τα νέα: τα τουρκικά δικαστήρια αθωώνουν διάφορους, άτομα ή ομάδες ατόμων, που κατηγορήθηκαν για συμμετοχή στο πραξικόπημα. Εφόσον δεν υπάρχουν σε βάρος τους στέρεες αποδείξεις.

Φυσικά αυτό δεν θα το διαβάσει κανείς στις παραλλαγές της “εθνικής ηχούς” των ντόπιων δημαγωγών. Συμβαίνει όμως…)