Σάββατο 30 Μάη. Ενώ η Μιννεάπολη καίγεται, το ψόφιο κουνάβι παίζει κυνηγητό με μια ψηφιακή τσίχλα. Ή, ο ένδοξος πρόεδρος των ένδοξων ηπα νοιώθει προδομένος απ’ το αγαπημένο του social μήντιο, το twitter! Ωιμέ! Η ανθρωπότητα κυλάει πίσω στον πρωτογονισμό των τελάληδων!
Χαριτωμένα όλα αυτά. Αλλά όπως συχνά συμβαίνει το ψόφιο κουνάβι είναι ο λοξός διεκπεραιωτής καπιταλιστικών / κρατικών αναγκών (και σχεδιασμών) που είναι straight ahead. Εν προκειμένω, και καθόλου τωρινά, η διακύβευση είναι αυτό που ονομάστηκε «ελευθερία έκφρασης» στα (αντι)social media. Ευρύτερα όμως: στον κυβερνοχώρο.
Η αναδιάρθρωση σ’ αυτόν τον τομέα (που είναι υποτομέας της ιστορικής ψηφιακής «ελευθερίας της πληροφόρησης») ξεκίνησε όταν έγιναν μόδα αφενός τα λεγόμενα «fake news» και αφετέρου το κυνήγι τους. Για το καλό της κοινωνίας (όπως λέμε «για το καλό της δημόσιας υγείας»). Ότι κυκλοφορούν τερατώδη ψέματα και απίστευτες βλακείες (και) στα (αντι)social media είναι γεγονός… Αλλά το να εμφανιστούν προστάτες του μυαλού του καθενός… αυτό είναι εντελώς διαφορετική ιστορία!!..
Ποιό ακριβώς είναι το πρόβλημα; Κατά την αιρετική άποψη της ασταμάτητης μηχανής το πρόβλημα είναι ότι με τέτοιον και τόσον πληθωρισμό ψεμμάτων (προέλευσης από οπουδήποτε) τα κάθε φορά επίσημα, τα «τακτικής» (ενίοτε και «στρατηγικής») σημασίας ψέμματα, οι κρίσιμες ψευδείς ειδήσεις, η παραπληροφόρηση που προέρχεται απ’ τα κράτη, τα αφεντικά, τις υπηρεσίες τους, άρχισαν να χάνουν την αξία τους. Τυπική εξέλιξη κάθε πληθωρισμού!
Αναγκαία θα ήταν, κατά συνέπεια, μια διαδικασία «αποπληθωρισμού». Έτσι ώστε να απομείνουν τα «εγγυημένα ψέματα», τα εγκεκριμένα, να δουλεύουν. (Καθώς ο ενδοκαπιταλιστικός παγκόσμιος ανταγωνισμός οξύνεται τι άλλο θα προβλέπατε απ’ την μεριά των αφεντικών;) Αποπληθωρισμός των ψεμμάτων (όπως και οποιοσδήποτε άλλος αποπληθωρισμός) σημαίνει συστηματικός περιορισμός της κυκλοφορίας τους. Κι αυτός, με την σειρά του, σημαίνει «απαγόρευση κυκλοφορίας». Πρακτικά όχι μόνο των ψεμμάτων και της παραπληροφόρησης που είναι unofficial, αλλά και σε οτιδήποτε θα μπορούσαν οι κεντρικοί, στρατηγικοί ψεύτες, να χαρακτηρίσουν έτσι.
Αναλυτικά και θεωρητικά, σαν αυτόνομοι εργάτες, είμασταν έτοιμοι γι’ αυτή την εξέλιξη πολύ πριν αρχίσει να ξεδιπλώνεται. Έτσι ώστε όταν άρχισε η ευγενής εκστρατεία των αφεντικών των social media να προστατέψουν την διανοητική υγεία και την πληροφόρηση των πελατών τους απ’ τους κακόβουλους αποπλανητές τους, πατήσαμε το κουμπί «start» και περιμέναμε. Περιμέναμε κάτι πιο χειροπιαστό, είτε απ’ την «ιδιωτική πρωτοβουλία» είτε απ’ τα κράτη.
Εν τω μεταξύ, αυτή η δήθεν εξυγίανση των κοινωνικών ψηφιακών επικοινωνιών και της καθολικής σαπίλας τους σαν «ένδειξη ευθύνης» των διάφορων Zuckerberg είχε εξ αρχής πάνω της μια αμηχανία. Γιατί οι εν λόγω επιχειρηματίες, που έκτισαν τις αυτοκρατορίες τους πάνω στο «πείτε ότι μαλακία θέλετε» (κι εμείς θα μαζεύουμε και θα αξιοποιούμε τα data σας…) ήταν δύσκολο να πάψουν να είναι αρχιεπίσκοποι της «ελευθερίας» και να το γυρίσουν σε παπάδες της πειθαρχίας. Υπήρχε μια αντίφαση στον κυβερνο-αέρα, οπότε περιμέναμε την αναπόφευκτη «λύση» της: την επίσημη και καθαρή εμπλοκή της μορφής-κράτος στο θέμα.
Η ισχυρή προσεισμική ένδειξη ήρθε στα μέσα του περασμένου Φλεβάρη (προ covid-19!!!!), όταν ο κοτζάμ βασιλιάς της λάσπης και της κοινωνικής μεσολάβησης Zuckerberg, άλλοτε αγέρωχος υπερασπιστής της «ελευθερίας στο διαδίκτυο» (και οπωσδήποτε στους πελάτες του…) ζήτησε απ’ τα ευρωπαϊκά κράτη / ε.ε. να καθορίσουν τους κανόνες του τι επιτρέπεται να λέγεται και τι όχι στα (αντι)social media.
Αυτό έγινε στις 18 Φλεβάρη, και όπως συνήθως τα διαφόρων ειδών πολιτικά τσακάλια του σύμπαντος κοιμόνταν ύπνο βαθύ και γλυκό, με όνειρα ασκανδάλιστα. Ακριβώς 4 μήνες νωρίτερα, στις 18 Οκτώβρη, στη διάρκεια του γνωστού Event 201 (το μελετήσατε προσεκτικά και κριτικά όπως σας συμβουλέψαμε;) μιλώντας για την πληροφοριακή διάσταση της αντιμετώπισης μιας φονικής πανδημίας (!!! κοίτα κάτι συμπτώσεις!) κάποιος απ’ τους «παίκτες» του Event 201 είχε πει στα ίσια το εξής, που μπορεί τότε να έμοιαζε κωδικοποιημένο: οι πλατφόρμες των social media θα πρέπει να σταματήσουν να θεωρούν εαυτούς σαν τεχνικούς παρόχους υπηρεσιών / πλατφόρμες και να παραδεχτούν ότι είναι «εκπομποί περιεχομένου»….
Το είχαμε κρατήσει κι αυτό στην άκρη. Γιατί τί σήμαινε αυτή η διαφορά, και τί σημασία θα μπορούσε να έχει (ακόμα και) στην «αντιμετώπιση ενός μολυσματικού θανατικού»; Το να είναι μια επιχείρηση «πάροχος υπηρεσιών / πλατφόρμα» σημαίνει ότι προσφέρει μεν το τεχνικό πλαίσιο των ψηφιακών επικοινωνιών, ΔΕΝ έχει όμως καμμία ευθύνη για ό,τι διακινείται εκεί. Την αλήθεια, την ακρίβεια, την πολιτικής ορθότητα και τα λοιπά. Ο πάροχος είναι, σα να λέμε, ουδέτερος απέναντι στους χρήστες των υπηρεσιών του.
Αυτή η ουδετερότητα ήταν βέβαια η βάση της εκτρωματικής ανάπτυξης των (αντι)social media, ήταν η βάση της σαβούρας τους, αλλά κυρίως ήταν η φυσική συνέπεια της ουδετερότητας του διαδικτύου συνολικά, σαν τεχνολογίας επικοινωνιών, όπως προσδιορίστηκε από την κατασκευή του την ίδια! Ο πόλεμος κατά αυτής της γενικής (και βασικής) ουδετερότητας έχει ξεκινήσει πριν απ’ την ανακάλυψη της διανοητικής δολιοφθοράς που κάνουν τα «fake news» (και ο ύπουλος ρόλος στον κυβερνοχώρο της ανεγκέφαλης αλεπούς / Putin…). Και, υποθέτουμε, ότι καταλαβαίνετε ποιοί και γιατί ήθελαν (και θέλουν) να την καταργήσουν αυτήν την ουδετερότητα.
Απ’ την άλλη μεριά το «πομπός περιεχομένου» θα σήμαινε ότι αυτές οι πλατφόρμες των (αντι)social media είναι σαν ένα τυπικό μήντιο, ας πούμε μια εφημερίδα, της οποίας ο ιδιοκτήτης / εκδότης έχει όλη τη νομική ευθύνη για το τι γράφεται και απο ποιόν. Προφανώς στη δομή διαχείρισης περιεχομένου των κλασσικών media (εφημερίδων, ραδιοφώνων, καναλιών…) δεν υπάρχει καμμία «ουδετερότητα», εκτός απ’ αυτήν που ορίζει το κάθε φορά αφεντικό τους, όπως το βολεύει. Συνεπώς ο έλεγχος είναι ο … σωστός!
Αυτό που είχε ειπωθεί, λοιπόν, στην 18 Οκτώβρη του 2019, στο Event 201, ήταν ότι «για το καλό της προστασίας της υγείας των ανθρώπων…» (ρε τι χωράει σ’ αυτό το νταβατζιλίκι!) οι ιδιοκτήτες των (αντι)social media θα πρέπει να χρεωθούν με τη νομική ευθύνη του τι κυκλοφοράει στις πλατφόρμες τους· αφήνοντας να εννοηθεί ότι αν δεν μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στη λογοκρισία θα αναλάβει αυτός που μπορεί: η μορφή κράτος. Ενώ εκείνο που ειπώθηκε δια στόματος Zuckerberg στις 18 Φλεβάρη του 2020 στους αξιωματούχους της ευρωπαϊκής commission (ευαίσθητους, ως γνωστόν, στις «ελευθερίες»….) ήταν ότι κανονίστε εσείς σαν κράτη τη νομοθεσία της λογοκρισίας (που πάει να πει: αναλάβετε εσείς την πολιτική ευθύνη του αποπληθωρισμού των ψεμμάτων ή των «ψεμμάτων»…) και εμείς, σαν ιδιωτικές εταιρείες, θα την εφαρμόσουμε.
Bingo!!!