Σάββατο 13 – Κυριακή 14 Απρίλη. Δεν το έχει πει κανείς απ’ τους γνωστούς «σοφούς» της πρωτοκοσμικής δημαγωγίας: οι εξεγέρσεις στην αλγερία και στο σουδάν δεν είναι δουλειά της cia· ούτε είναι οι «επαναστάσεις των social media» (όπως διαδόθηκε εκ των υστέρων με επιτυχία για τις αραβικές εξεγέρσεις του 2011, ώστε να διαστρεβλωθεί ο χαρακτήρας τους και να μειωθεί η σημασία τους). Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για αυθεντικές μαζικές κινητοποιήσεις διαρκείας, που ξεκίνησαν με απτές, υλικές αφορμές.
Στην αλγερία το καθεστώς Bouteflika (που στηρίζεται στον στρατό) είναι μια πατερναλιστική «σοσιαλίζουσα» δικτατορία, που διαμορφώθηκε σταθερά και συστηματικά μετά τη νίκη της αντι-αποικιακής επανάστασης (κατά της γαλλικής κατοχής) το 1962. Αυτό το μιλιταριστικό καθεστώς, επέζησε του εμφυλίου που το ίδιο προκάλεσε στην δεκαετία του ’90, όταν ακύρωσε τον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών επειδή θα τις κέρδιζε το λαϊκό «ισλαμικό μέτωπο σωτηρίας» (FIS). Το FIS ήταν ένα συντηρητικό ισλαμικό κόμμα, αλλά η βασική του πρόκληση ήταν ότι θα ξαναπέταγε τα γαλλικά αφεντικά (που είχαν ανακτήσει τον οικονομικό έλεγχο του αλγερινού καπιταλισμού μετά την στρατιωτική τους ήττα) στη θάλασσα. Εκείνος ο εμφύλιος (στον οποίο το αλγερινό καθεστώς χρησιμοποιήσε κάθε βρώμικη και προβοκατόρικη τακτική, πάντα με την κάλυψη του Παρισιού) τέλειωσε το 2002· εν τω μεταξύ το 1999 ο Abdelaziz Bouteflika είχε εκλεγεί σαν ο “σωστός” πρόεδρος.
Με εγκεφαλικό απ’ το 2013 (στα 76 του…), καθηλωμένος σε αναπηρικό καρότσι χωρίς ιδιαίτερη επαφή με την πραγματικότητα από τότε, ο Bouteflika «συντηρήθηκε» στη θέση του προέδρου σαν βιτρίνα του στρατού και των μηχανισμών πολιτικής προσόδου της αλγερίας. Μ’ αυτά τα δεδομένα στα μέσα του περασμένου Φλεβάρη ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει και στις επόμενες προεδρικές εκλογές (ήταν προγραμματισμένες για την φετεινή άνοιξη)· ένα λείψανο βιτρίνα…. Ήταν η σπίθα που άναψε το φυτίλι: στις 22 Φλεβάρη άρχισαν οι καθημερινές μαζικές διαδηλώσεις, οι μεγαλύτερες εδώ και 20 χρόνια. Τα αιτήματα ξεκίνησαν απ’ την εναντίωση στην «αιώνια προεδρία» του Bouteflika και προχώρησαν στην απαίτηση για εκδημοκρατισμό….
Στο σουδάν οι διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος ξεκίνησαν πριν 4 μήνες, όταν αποφασίστηκε ο τριπλασιασμός της τιμής του ψωμιού. Ο τυπικά πρόεδρος Omar al-Bashir ήταν ουσιαστικά δικτάτορας, αφού κέρδιζε πάντα – και με μεγάλη διαφορά – τις όποιες εκλογές. Κι εκεί, το αρχικό αίτημα ξεπεράστηκε στην εξέλιξη των διαδηλώσεων, που έγιναν γενικευμένα αντικυβερνητικές / αντικαθεστωτικές.
Και οι δύο εξεγέρσεις νίκησαν πρόσφατα: τόσο ο Bouteflika όσο και al-Bashir «έπεσαν». Αλλά – υπάρχει ένα γνώριμο «αλλά»: είναι ο στρατός και στις δύο περιπτώσεις που ανέλαβε την εξουσία.
Κι εδώ είναι που η συλλογική μνήμη διατρέχει τις συνειδήσεις. Στην αλγερία ένα απ’ τα συνθήματα των διαδηλώσεων που συνεχίζονται (εναντίον των καθεστωτικών ελιγμών) είναι: Δεν θα γίνει της αιγύπτου! Εννοούν: δεν θα μας ξεγελάσετε με «συνταξιοδοτήσεις»… Στο σουδάν η στάση των διαδηλωτών είναι: Συνεχίζουμε και περιφρουρούμε την επανάστασή μας. Το να υπακούσουμε στην απαγόρευση των διαδηλώσεων [που έχει επιβάλει ο στρατός μετά την «απομάκρυνση» του al-Bashir] είναι σα να αναγνωρίζουμε την κλωνοποίηση της προηγούμενης κατάστασης…
Οι εξεγέρμενοι τόσο στην αλγερία όσο και στο σουδάν αντιμετωπίζουν όχι μόνο τα ντόπια αφεντικά και τους μηχανισμούς τους, αλλά και τους διεθνείς συμμάχους της. Στο σουδάν ο φασιστοκαραβανάς Sisi υποστηρίζει τον στρατιωτικό νόμο. Παρότι η μουσουλμανική αδελφότητα του σουδάν (που συμμετέχει μαζικά στην εξέγερση) έχει διαφορές με εκείνη της αιγύπτου, ο χουντοκαραβανάς χασάπης του Καΐρου φοβάται ότι αν δεν κατασταλεί δια πυρός και σιδήρου στο σουδάν, θα γίνει σημείο αναφοράς (και ενίσχυσης της αντιπαλότητας) στο δικό του καθεστώς. Κάτι ανάλογο ισχύει και για την αλγερία: το πολιτικό ισλάμ είναι υπαρκτή και υπολογίσιμη πραγματικότητα εκεί (παρά την βίαιη καταστολή των ‘90s) και το Παρίσι δεν θα ήθελε να βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων αν το αλγερινό καθεστώς αναγκαστεί να εκδημοκρατιστεί. Κανείς δεν θέλει είτε στο Χαρτούμ είτε στο Αλγέρι κάποιον Mossi ή κάποιον Erdogan… Κανείς δεν θέλει οποιονδήποτε αμφισβητεί τις πρωτοκοσμικές ιμπεριαλιστικές σταθερές.
Ουάσιγκτον και Λονδίνο υποστηρίζουν ήδη την στρατιωτική εξουσία στο σουδάν. Το Παρίσι ίσως σκέφτεται να στείλει στο Αλγέρι την «εγνωσμένης αξίας» στρατοαστυνομία του, για να βοηθήσει στη «δημοκρατικά tested» καταστολή· όπως σκεφτόταν να κάνει στις αρχές του 2011 για να σώσει τον Ben Ali στην Τύνιδα…
Όλα δείχνουν προς την μεριά της καταστολής. Και, ταυτόχρονα, όλα δείχνουν πως σ’ αυτήν την μεγάλη ζώνη του πλανήτη που οι πρωτοκοσμικοί μόνιμα υποτιμούν, ο κοινωνικός (και σχεδόν πάντα ο εργατικός) ανταγωνισμός καίει μόνιμα.
Χωρίς, ευτυχώς, να ζητάει την έγκρισή μας…