Τρίτη 3 Σεπτέμβρη. Το γνωστό bloomberg έκανε μια έρευνα με μάλλον σκανδαλώδες θέμα: τι θα συνέβαινε στον καπιταλιστικό πλανήτη αν μια μέρα σταματούσε εντελώς οποιοσδήποτε δανεισμός χρημάτων. Αν είστε εργάτες και τα βγάζετε πέρα με το μεροκάματο ή/και τον μισθό αποκλειστικά, θα αντιμετωπίσετε με αμηχανία μια τέτοια έρευνα· ακόμα και ως προς τον σκοπό της. Αλλά το Bloomberg είχε τους λόγους του για ένα τέτοιο ψάξιμο.
Οι τεχνοκράτες του πήραν σαν βάση υπολογισμών τις προβλέψεις του διεθνούς νομισματικού ταμείου για το «κατα κεφαλήν εισόδημα» διαφόρων κρατών για το 2020. Και προσάρμοσαν αυτό το μέγεθος αφαιρώντας την δυνατότητα οποιουδήποτε δανεισμού για οποιονδήποτε το 2020· προσθέτοντας απ’ την άλλη «αποθέματα» και πάγια σαν εναλλακτικό μέτρο του κατά κεφαλήν πλούτου.
Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Το αμερικανικό «κατά κεφαλήν εισόδημα» απ’ τα 66.900 δολάρια (όπως προβλέπεται για το 2020…) θα έπεφτε στο –4.857! Μ’ άλλα λόγια κάθε παιδί, γυναίκα και άντρας υπήκοος των ηπα θα έπρεπε να πουληθεί σαν σκλάβος… Τρία μόνο κράτη (και οι υπήκοοί τους) θα βρίσκονταν σε χειρότερη κατάσταση απ’ τις ηπα σύμφωνα μ’ αυτήν την έρευνα: η ιταλία, η ιαπωνία – και η ελλάδα… Προφανώς η κατάταξη έχει να κάνει με τα ήδη υπάρχοντα χρέη, κρατικά και ιδιωτικά.
Δεν θα κάνουμε μακάβρια αστεία για το τι ωραία είναι να σπας (σαν έλλην!) πέτρες στην ίδια αλυσίδα με έναν ιάπωνα και έναν ιταλό… Οι πιο κεφάτοι μπορεί να φτιάξουν τα κατάλληλα ανέκδοτα. Το θέμα είναι ότι η έρευνα του bloomberg ήταν μια «θεωρητική άσκηση», για να διερευνηθεί η έκταση και το βάθος του δανεισμού στον καπιταλισμό σήμερα. Η πλήρης και απόλυτη «στάση δανεισμού» δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να συμβεί.
Κάτι άλλο, πιο «μετριοπαθές», είναι πράγματι πιθανό: οι «μεγάλοι δανειστές» να εκτιμήσουν ότι δεν τους συμφέρει να συνεχίσουν να δανείζουν υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Δεν θα ήταν μια «καθολική εξαφάνιση του δανεισμού», θα ήταν ένας «μερικός περιορισμός του»: τα αρνητικά επιτόκια είναι μια σημερινή υπαρκτή «ορισμένη συνθήκη» που θα μπορούσε να οδηγήσει σε τέτοιες σκέψεις. (Αυτή ήταν, άλλωστε, η αιτία για την οποία το bloomberg έκανε τέτοια έρευνα…) Θα ήταν αρκετός ακόμα κι ένας τέτοιος (μη οργανωμένος και μη συντονισμένος από κάποιους συνωμότες…) μερικός περιορισμός της «προσφοράς» δανεικού χρήματος για να προκαλέσει σοβαρούς κρισιακούς σπασμούς στο μεγαλύτερο μέρος του καπιταλιστικού πλανήτη…
Όμως ακόμα και κάτι τέτοιο θα ήταν σύμπτωμα. Έντονο, οδυνηρό, αλλά πάντως σύμπτωμα. Αυτό που έγινε απ’ το 2007 – 2008 ως το 2011 ήταν επίσης σύμπτωμα… Ο χρηματοπιστωτισμός που είναι ένα σημαντικό μεν αλλά βοηθητικό κύκλωμα της ομαλής καπιταλιστικής λειτουργίας έχει γίνει η βάση του… Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό στην ιστορία· αν και τα μεγέθη (των χρεών / δανείων) είναι, πράγματι, πρωτοφανή.
Έντεκα φορές στις δέκα αν στήσεις μια πυραμίδα με την κορυφή της κάτω και την βάση της επάνω θα πέσει. Και δεν έχει καμμία αξία να βάλεις στοίχημα πόσο θα κρατηθεί σ’ αυτήν την ανάποδη στάση… αφού πρόκειται να πέσει επάνω σου…