Page 27 - Το βιβλίο των προϋποθέσεων

Υπάρχουν άλλες που είναι πολύ χρησιµότερες, αν και όχι προς το παρόν πρακτικά. Σ’ αυ-
τήν εδώ την αναφορά θα ασχοληθούµε µε µία, “δύσκολη”, και ιστορική / ιδεολογική.Ο
πυρήνας της είναι ο εξής: µέσα στα υπόλοιπα που έχει αναδιαµορφώσει ο νεοφιλελευ-
θερισµός στις ατοµικές (αν και µαζικές / κοινωνικές) και εξαιρετικά “γλυκές ενσωµατώ-
σεις” του, είναι η α π ο - ν ο µ ι µ ο π ο ί η σ η τ η ς α ί σ θ η σ η ς τ η ς α ν ά γ κ η ς · τ ο
( υ π ο τ ι θ έ µ ε ν ο ) ξ ε π έ ρ α σ µ α τ ο υ “ β α σ ί λ ε ι ο υ τ η ς α ν ά γ κ η ς ” κ α ι η
( υ π ο τ ι θ έ µ ε ν η ) α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η α π ’ τ ο υ ς π ε ρ ι ο ρ ι σ µ ο ύ ς τ ο υ · κ α ι η
α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ι κ ή ε γ κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν ε π ι θ υ µ ι ώ ν σ τ ο κ έ ν τ ρ ο κ α ι σ τ ο
ψ η λ ό τ ε ρ ο σ η µ ε ί ο τ ο υ κ ο ι ν ω ν ι κ ο ύ φ α ν τ α σ ι α κ ο ύ τ ω ν ε π ι θ υ µ ι ώ ν · η
απ οθ έω σ η το υ επιθυµείν. Εάν ο συλλογισµός (και οι παρατηρήσεις µας...) είναι
σωστός, τότε, κάτω απ’ την λάµψη του επιθυµείν η ανάγκη “βιώνεται” σαν ντροπή, ντυ-
µένη µε κουρέλια, κακοµούτσουνη, στείρα, µουγκή... Σαν τέτοια άλλοτε απωθείται κι άλ-
λοτε γίνεται αντικείµενο εξατοµικευµένης, ανεπίσηµης, ιδιωτικής και ιδιωτικά κρυµµέ-
νης διαχείρισης. Σα να λέµε: οι ανάγκες (οι ανάγκες της καθηµερινής ζωής...) δεν είναι
για τον δηµόσιο χώρο / χρόνο / λόγο / πράξη· εκεί ζουν τα λούσα των επιθυµιών (και
των φαντασιώσεων). Σα να λέµε: οι ανάγκες και η ικανοποίησή τους δεν είναι η γρανι-
τένια πέτρα που θα εκσφενδονιστεί ή/και θα αποτελέσει το ακλόνητο, αγέρωχο, αδια-
πραγµάτευτο θεµέλιο της (εργατικής) συνειδητοποίησης και των σύγχρονων (εργατικών)
αρνήσεων· είναι το “πικρό ποτήρι” που πίνει ο καθένας, όσο πιο ιδιωτικά γίνεται, κάνο-
ντας όσο πιο κρυφά γκριµάτσες πόνου, αφού στο δηµόσιο χωροχρόνο επιτρέπεται µόνο
η ζηλόφθονη γκρίνια και η µιζέρια ενός κάποιου ξεπεσµού.

Ας ξεδιπλώσουµε ορισµένα (κατ’ εµάς...) τεκµήρια της πιο πάνω γνώµης.*

η η πποολλλλάά υυπποοσσχχόόµµεεννηη δδεεκκααεεττίίαα ττοουυ 11996600

Το 1967 ο 46χρονος αµερικάνος αναρχικός Murray Bookchin (µέλος της οµάδας anar-
chos) έγραψε ένα πολιτικό µανιφέστο µε τίτλο εεππιιθθυυµµίίαα κκααιι ααννάάγγκκηη σσττοο εεππαανναασσττααττιικκόό κκίί--
1
ννηηµµαα.. Πρόκειται για έναν ύµνο στην κεφαλαιώδη σηµασία της Επιθυµίας (µε το “ε” κε-
φαλαίο) για την επανάσταση, δίνοντας στην Επιθυµία πολιτικές και ιδεολογικές προ-
εκτάσεις, ειδικά σα σηµαντικό µέρος του µετώπου της τότε αναρχικής κοσµοαντίληψης
έναντι του µαρξισµού και των επιγόνων του.
Ο Bookchin συγκροτεί την επιχειρηµατολογία του εκκινώντας από την κριτική επισκό-
πηση του θεατρικού έργου Μαρά - Σαντ που έγραψε ο σουηδός θεατρικός συγγραφέας
(και µέλος τότε του κ.κ. σουηδίας) Πέτερ Βάις, το 1963. Περιληπτικά, ο Βάις βάζει το
2
µαρκήσιο ντε Σαντ, έγκλειστο στο άσυλο ψυχοπαθών του Σάραντον, να σκηνοθετεί µε
ηθοποιούς άλλους τροφίµους την ιστορία της δολοφονίας του γάλλου επαναστάτη Ζαν
Πωλ Μαρά, 20 χρόνια µετά την γαλλική επανάσταση. Το συγκεκριµένο έργο του Βάις (και
ο τρόπος µε τον οποίο βάζει τον Σαντ να σκηνοθετεί την δολοφονία του Μαρά µέσα σ’
ένα ψυχιατρείο) είναι µια ορισµένη αναπαράσταση της (κατά τον Βάις και όχι µόνο...)
σύγκρουσης ανάµεσα στην ατοµική ελευθερία και απόλαυση (που εκπροσωπεί ο αριστο-
κράτης ντε Σαντ) και στο ιστορικό / κοινωνικό καθήκον (που εκπροσωπεί ο Μαρά).
Αυτή τη θεατρικοποιηµένη σύγκρουση ο Bookchin την κατάλαβε (ή την ερµήνευσε) σαν
σύγκρουση µεταξύ ανάγκης και επιθυµίας. Υπερβολικό ίσως. Ωστόσο ο Bookchin ήθελε
27