#20 - 02/2021

Τί μπορεί να αποκαλύψει η βιομετρική τεχνολογία στους εργοδότες

Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια ολοένα και πιο εξελιγμένη τεχνολογία για την παρακολούθηση και την επιτήρηση των εργαζομένων στον χώρο εργασίας και κατά την διάρκεια των ωρών εργασίας – και, ακόμα περισσότερο, εκτός αυτών των δύο.

Οι εργοδότες ελέγχουν την χρήση υπολογιστή των εργαζομένων, μεσω της παρακολούθησης στα πατήματα των πλήκτρων· παρακολουθώντας τους ιστότοπους που επισκέφτηκαν, τί “κατέβασαν” και τί είδαν· ακόμα και κοιτάζοντας τα προσωπικά τους blogs και την δραστηριότητά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το MySpace, το Facebook και το Linked In.

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα στην νομοθεσία περί απορρήτου στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι εαν ένας εργοδότης μπορεί να παρακολουθεί τα e-mail που αποστέλλονται ή λαμβάνονται μέσω των διακομιστών (server) του ή ακόμα και από προσωπικούς λογαριασμούς, όπως στο Gmail ή το AOL.

Εκτός από τις τεχνολογίες που βοηθούν τους εργοδότες να παρακολουθούν τις ενέργειες των εργαζομένων στον υπολογιστή ή το διαδίκτυο, υπάρχουν δύο τύποι τεχνολογιών που αντιστοιχούν στη φυσική παρουσία και τις μετακινήσεις ενός εργαζομένου. Η πρώτη, η βιομετρική τεχνολογία, προσδιορίζει (ή επαληθεύει το ταυτότητα) ενός υπαλλήλου με το σκανάρισμα ενός μέρους του σώματος και την καταγραφή και αποθήκευση μιας ψηφιακής αναπαράστασης των βιολογικών του χαρακτηριστικών. Οι τεχνολογίες εύρεσης τοποθεσίας - GPS, τα σήματα κινητών τηλεφώνων, οι συσκευές αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων - παρακολουθούν τις κινήσεις ενός υπαλλήλου γύρω και έξω από το γραφείο, από σήματα που εκπέμπονται από κάτι που μεταφέρει, φοράει ή χρησιμοποιεί.

Οι ανησυχίες για την ολοένα αυξανόμενη χρήση συσκευών παρακολούθησης υψηλής τεχνολογίας σε χώρους εργασίας στην Αμερική - αυτό που ένας μελετητής ονόμασε "Geoslavery" – συνεχίζουν να αυξάνονται. Η χρήση αυτών των τεχνολογιών έχει προκαλέσει κριτική σχετικά με τις επιπτώσεις της στο ηθικό των εργαζομένων, για την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, τις παραβιάσεις στις προστασίες της Τέταρτης Τροποποίησης (4th Amendment) και την διάβρωση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα υπήρξε ανεπαρκής έλεγχος του τρόπου με τον οποίο οι βιομετρικές τεχνολογίες (και σε μικρότερο βαθμό, οι τεχνολογίες επίγνωσης θέσης) θα μπορούσαν να αποκαλύψουν πληροφορίες σχετικά με την ιατρική περίθαλψη, τις ιατρικές παθήσεις, τις πιθανές ιατρικές παθήσεις και τις μη-αναγνωρισμένες αναπηρίες. Εκτός της επιστημονικής βιβλιογραφίας και του σύμπλεγματος στρατιωτικής ασφάλειας των ΗΠΑ, οι περισσότερες μελέτες περί ιατρικών επιπτώσεων της βιομετρίας έχουν διεξαχθεί εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών – αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, αφού άλλα μέρη του κόσμου είναι πολύ πιο μπροστά από τις ΗΠΑ σε θέματα τεχνολογικού απορρήτου γενικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και χώρες εκτός της ΕΕ. έχουν εξετάσει, όχι μόνο το ζήτημα των προσωπικών πληροφοριών που απολύπτουν τα βιομετρικά αναγνωριστικά, αλλά έχουν υιοθετήσει και αυστηρά πρότυπα για την μετάδοση και την προστασία των δεδομένων που συλλέγονται από βιομετρικές ή άλλες τεχνολογίες παρακολούθησης.
Με την παρούσα κατάσταση σε αυτήν τη χώρα, οι εργαζόμενοι που αναγκάζονται να υποβληθούν αυτής της παρακολούθησης, παραμένουν ευάλωτοι σε συνέπειες όπως οι διακρίσεις βάσει αυτών των χαρακτηριστικών ή ταξινομήσεων, ή ο αποκλεισμός από ασφαλιστικές καλύψεις λόγω πιθανών εξόδων για θεραπεία. Η κατάσταση μόνο χειρότερη μπορεί να γίνει με την επιταχυνόμενη είσοδο των βιομετρικών συστημάτων και των συστημάτων γεω-εντοπισμού στον χώρο εργασίας, και με την τεχνολογία να γίνεται ολοένα και πιο εξελιγμένη.

1. Η τεχνολογία της βιομετρίας

Ο όρος «βιομετρία» αναφέρεται στην τεχνολογία που βασίζεται σε υπολογιστές και μετρά τα μοναδικά βιολογικά χαρακτηριστικά ή φυσικά χαρακτηριστικά με σκοπό την αναγνώριση. Τα μοναδικά βιολογικά ή φυσικά χαρακτηριστικά που μετρώνται είναι γνωστά ως «βιομετρικά αναγνωριστικά». Αυτά περιλαμβάνουν:
- Γεωμετρία χεριών - Μέτρηση και καταγραφή του μήκους, του πλάτους, του πάχους και της επιφάνειας του χεριού.
- Αναγνώριση προσώπου - Χαρακτηριστικά όπως η απόσταση μεταξύ των ματιών, το μήκος της μύτης, και η γωνία της γνάθου. Από όλες τις βιομετρικές τεχνολογίες, η αναγνώριση προσώπου είναι η λιγότερο τεχνολογικά ανεπτυγμένη και θεωρείται η πιο ανησυχητική λόγω της ικανότητάς της για απομακρυσμένη καταγραφή του βιομετρικού αναγνωριστικού· κάποια στιγμή η τεχνολογία θα είναι αρκετά εξελιγμένη ώστε να αναλύει εικόνες που έχουν τραβηχτεί από κρυφές κάμερες ασφαλείας.
- Δακτυλικά αποτυπώματα - οι ψηφιοποιημένες εικόνες, σε αντίθεση με τα δακτυλικά αποτυπώματα «μελανιού», που σκανάρονται και αποθηκεύονται.
- Αναγνώριση φωνής (επίσης γνωστή ως «ταυτοποίηση του ομιλούντος», είναι διαφορετική από την «αναγνώριση ομιλίας», η οποία αναγνωρίζει τις λέξεις και την σύνταξή τους και δεν είναι βιομετρικό αναγνωριστικό) Η τεχνολογία φωνητικής αναγνώρισης προσδιορίζει τους ανθρώπους με βάση τις διαφορές στη φωνή, που προκύπτουν από φυσιολογικές διαφορές (τη φυσική δομή του φωνητικού συστήματος ενός ατόμου) και τα συμπεριφορικά χαρακτηριστικά του ατόμου (συνήθειες στην ομιλία).
- Σάρωση του αμφιβληστροειδούς - Η βιομετρική αναγνώριση αμφιβληστροειδούς βασίζεται στη σύγκριση του περίπλοκου μοτίβου των αιμοφόρων αγγείων που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Υπέρυθρο φως φωτίζει το αγγειακό δίκτυο του αμφιβληστροειδούς και αυτή η εικόνα αντανακλάται πίσω στον αισθητήρα ως μήκος κύματος. Στη συνέχεια, ο αλγόριθμος δημιουργεί ένα μοναδικό πρότυπο με βάση το σχέδιο των αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς.
- Σάρωση της ίριδας - μια υπέρυθρη κάμερα φωτίζει το ορατό, χρωματιστό μέρος του ματιού και δημιουργεί μια εικόνα που μετατρέπεται σε ψηφιακό πρότυπο.
- Σάρωση των φλεβών - το μοτίβο και η δομή των αιμοφόρων αγγείων που είναι ορατά στο πίσω μέρος του χεριού ή των δαχτύλων ενός ατόμου σκανάρονται, ο αλγόριθμος καταγράφει τα χαρακτηριστικά του αγγειακού μοτίβου (σημεία διακλάδωσης αιμοφόρων αγγείων, πάχος αγγείων και γωνίες διακλάδωσης) και τα αποθηκεύει ως πρότυπο για σύγκριση με τα επόμενα δείγματα από το εγγεγραμμένο άτομο.

Για να εγγραφεί στο σύστημα, ο υπάλληλος πρέπει να υποβάλει ένα πρότυπο με το βιομετρικό αναγνωριστικό του. Παρά τις συχνές διαβεβαιώσεις από τους εργοδότες, η δημιουργία βιομετρικού προτύπου δεν είναι μια εντελώς καλοήθης διαδικασία. Η δημιουργία ενός προτύπου της ίριδας, για παράδειγμα, απαιτεί υπέρυθρη ακτινοβολία και λήψη της εικόνας με κάμερα σε απόσταση 8-13 ίντσες από το μάτι του υπαλλήλου. Έχει αναφερθεί ότι η σάρωση του αμφιβληστροειδούς θα μπορούσε να προκαλέσει θερμικό τραυματισμό στο πίσω μέρος του ματιού. Το πρότυπο που δημιουργείται αποθηκεύεται σε ένα σύστημα και στη συνέχεια διαβάζεται από συσκευές συλλογής δεδομένων (Data Collection Devices - DCD's) όπως αισθητήρες ή σαρωτές. Την επόμενη φορά που το άτομο «διασυνδέεται» με το DCD, το μέρος του σώματός του/της εισάγεται και επαληθεύεται με το αποθηκευμένο πρότυπο.

2. Η χρήση της τεχνολογίας παρακολούθησης στον χώρο εργασίας

Αν και ορισμένες DCD φέρουν χαρακτηριστικά ασφαλείας, όπως τον έλεγχο πρόσβασης σε πόρτες ή συσκευές ανάγνωσης «έξυπνης κάρτας», η βιομετρική τεχνολογία χρησιμοποιείται πιο συχνά σε χώρους εργασίας για τη χρονομέτρηση παρά για ασφάλεια. Ο βιομετρικός εξοπλισμός που διατίθεται στο εμπόριο στους εργοδότες για να σταματήσει η «κλοπή χρόνου» και το «buddy punching» [στμ: Το χτύπημα της κάρτας εργασίας από κάποιον συνάδελφο] είναι μια επιχείρηση πολλών εκατομμυρίων δολαρίων.

Για παράδειγμα, η Union Pacific Railroad αντικατέστησε την χρονομέτρηση με βάση την δήλωση παρουσίας σε μια λίστα για τα πληρώματά της, με τεχνολογία βιομετρικής αναγνώρισης της ίριδας. Η συσκευή δεν χρησιμοποιείται για την ασφάλεια των ναυπηγείων σιδηροτροχιάς - μόνο για τις «παρουσίες/απουσίες». Άλλοι εργοδότες χρησιμοποιούν σαρώσεις του αμφιβληστροειδούς για τον ίδιο σκοπό.

Η πόλη της Νέας Υόρκης εγκατέστησε βιομετρικούς σαρωτές γεωμετρίας χεριών που ήταν κάτι περισσότερο από υψηλής τεχνολογίας «χρονόμετρα», ως μέρος ενός ηλεκτρονικού συστήματος χρονομέτρησης και μισθοδοσίας στις δημόσιες υπηρεσίες, που μέχρι τώρα έχει κοστίσει περίπου 700 εκ. δολάρια. Αντί να υπογράψουν σε κάποια λίστα χρόνου, οι υπάλληλοι ήταν υποχρεωμένοι να εισάγουν το χέρι τους στον βιομετρικό εξοπλισμό. Το νοσοκομείο εγκατέστησε έναν σαρωτή γεωμετρίας χεριών το 1997 για τον έλεγχο της φυσικής πρόσβασης και για την παρακολούθηση της συμμετοχής των εργαζομένων.

Άλλες βιομετρικές συσκευές που διατίθενται στην αγορά στους εργοδότες για την παρακολούθηση της «αποδοτικότητας» των εργαζομένων συμπεριλαμβάνουν ποντίκια υπολογιστή με ανάγνωση δακτυλικών αποτυπωμάτων και πληκτρολόγια που διαβάζουν τις φλέβες των χεριών από έναν αισθητήρα.
Όλο και περισσότεροι εργοδότες χρησιμοποιούν την τεχνολογία γεω-εντοπισμού μαζί με την ή αντί της βιομετρίας, για την παρακολούθηση των εργαζομένων. Τα παγκόσμια συστήματα εντοπισμού θέσης (GPS) βρίσκονται συχνά στον χώρο εργασίας ως συσκευές πλοήγησης σε οχήματα που ανήκουν στον εργοδότη ή σε εταιρικά κινητά τηλέφωνα ή σε άλλες φορητές συσκευές επικοινωνίας στις οποίες η δυνατότητα παρακολούθησης GPS είναι ενεργοποιημένη. Οι συσκευές αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων (RFID) έχουν επικρατήσει σημαντικά στα ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης. Οι συσκευές RFID περιέχουν μικροσκοπικά κυκλώματα, σε ορισμένες περιπτώσεις τόσο μικρά όσο ένας κόκκος άμμου, που κρατούν μοναδικά δεδομένα αναγνώρισης και μέσω μιας μικρής κεραίας που έχουν, μπορούν να διαβαστούν από απόσταση από έναν RFID δέκτη.

Αν και μια λεπτομερής συζήτηση για άλλες τεχνολογίες δεν εμπίπτει στο πεδίο της βιομετρίας, σημειώνουμε ότι ο γεω-εντοπισμός θέτει επίσης ζητήματα απορρήτου. Όπως τα βιομετρικά δεδομένα, έτσι και οι τεχνολογία γεω-εντοπισμού μπορεί να αποκαλύψει προσωπικές πληροφορίες σε έναν εργοδότη, που διαφορετικά δεν θα μπορούσε να γνωρίζει.

Ορισμένες πληροφορίες είναι σχετικά αβλαβείς. Μια εταιρεία με εγκατεστημένους δέκτες RFID στα σημεία πρόσβασης θα μπορούσε να γνωρίζει, για παράδειγμα, εάν ένας υπάλληλος τρώει στην εταιρική καφετέρια ή σε κάποιο εστιατόριο έξω από το κτίριο.

Ωστόσο, εάν ένας υπάλληλος έχει ένα εταιρικό κινητό τηλέφωνο ή άλλη φορητή συσκευή, που έχει κύκλωμα RFID, ή βρίσκεται μέσα σε ένα εταιρικό αυτοκίνητο με GPS, το οποίο ο υπάλληλος χρησιμοποιεί και για προσωπική χρήση, γίνεται καταγραφή για το πού πηγαίνει αυτός ο υπάλληλος και το πότε (ακόμη και κατά τη διάρκεια του διαλείμματος ή μετά τη δουλειά). Σε ορισμένες περιπτώσεις ένας εργοδότης που παρακολουθεί τις κινήσεις των εργαζομένων μπορεί να μάθει εμπιστευτικές ιατρικές πληροφορίες απλά κοιτάζοντας συγκεκριμένους προορισμούς.

Για παράδειγμα, ο εργοδότης θα μπορούσε να υποψιάζεται ότι ένας εργαζόμενος έχει πρόβλημα με το αλκοόλ επειδή σταματάει για μεσημεριανό γεύμα σε μια τοπική εκκλησία που φιλοξενεί μια συνάντηση “απεξάρτησης από το αλκοόλ”, ή ότι μια υπάλληλος έχει σοβαρή ασθένεια, από τις επισκέψεις της μετά την εργασία σε κλινική AIDS. Ομοίως, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι τα συστήματα GPS που είναι εγκατεστημένα στα ταξί της Νέας Υόρκης δεν έχουν ικανότητα πλοήγησης, αλλά απλώς να παρακολουθούν τις κινήσεις του οχήματος (και, κατ 'επέκταση, τις κινήσεις του οδηγού). Η μεσημεριανή στάση σε ένα συγκεκριμένο σημείο θα μπορούσε να αποκαλύψει ότι ο οδηγός σταμάτησε σε ένα τζαμί για να προσευχηθεί μάλλον παρά σε ένα δείπνο για φαγητό - ή ότι επισκέπτονταν έναν γιατρό σε νοσοκομείο που ειδικεύεται στην θεραπεία του καρκίνου.

3. Η πληροφοριοποίηση του σώματος

Η σάρωση βιομετρικών αναγνωριστικών όπως η ίριδα, οι αμφιβληστροειδείς ή οι φλέβες των χεριών μπορεί να αποκαλύψει πληροφορίες σχετικά με τις υπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις, καθώς και τις ιατρικές προδιαθέσεις, με βάση τα συγκεκριμένα βιομετρικά μοτίβα. Η «φλέβα» με τα δεδομένα που μπορούν να εξαχθούν από τα βιομετρικά στοιχεία είναι τόσο πλούσια που μια μελέτη χαρακτήρισε την παρούσα κατάσταση ως «την πληροφοριοποίηση του σώματος».

Οι άμεσες ιατρικές επιπτώσεις από τη χρήση της βιομετρικής τεχνολογίας θεωρούνται αυτές που προκύπτουν από πιθανούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία από τη χρήση αυτής της τεχνολογίας. Οι έμμεσες ιατρικές επιπτώσεις συνεπάγονται την ανίχνευση ευαίσθητων ιατρικών πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου, από τα βιομετρικά δεδομένα. Πληροφορίες αυτής της φύσης ενδέχεται να πέσουν στα χέρια εργοδοτών ή ασφαλιστών ως αποτέλεσμα αυτού που ονομάζεται «function creep». Το «function creep» ορίζεται ως «η διαδικασία με την οποία ο αρχικός σκοπός για τη λήψη των πληροφοριών διευρύνεται για να συμπεριλάβει άλλους σκοπούς, εκτός από αυτόν που αρχικά δηλώθηκε» ή «η επέκταση μιας διαδικασίας ή ενός συστήματος, όπου τα δεδομένα που συλλέγονται για έναν συγκεκριμένο σκοπό, στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για έναν άλλο μη εσκεμμένο ή μη εξουσιοδοτημένο σκοπό».

Οι εργοδότες που συλλέγουν τα βιομετρικά δεδομένα για την χρονομέτρηση, την πρόσβαση ή/και την ασφάλεια ενδέχεται, ως αποτέλεσμα του «function creep», να επεκτείνουν τη χρήση αυτών των δεδομένων για έναν εσκεμμένο, αλλά μη εξουσιοδοτημένο σκοπό - να ανακαλύψουν πληροφορίες σχετικά με τις ιατρικές καταστάσεις των εργαζομένων, τις υπάρχουσες ή πιθανές ιατρικές καταστάσεις, ή/και την ανάγκη για ακριβή ιατρική περίθαλψη. Αν και δεν έχουν αναφερθεί τέτοιες περιπτώσεις κατάχρησης, ο κίνδυνος δεν είναι εντελώς υποθετικός· είναι πλέον γνωστό ότι ορισμένες ιατρικές διαταραχές ή προδιαθέσεις για κάποιες ιατρικές παθήσεις, σχετίζονται με συγκεκριμένα βιομετρικά μοτίβα.

Ποιά βιομετρικά αναγνωριστικά είναι γνωστό (ή υπάρχουν ενδείξεις) ότι δείχνουν ποιές ιατρικές καταστάσεις ή προδιαθέσεις;
- Η μέτρηση της γεωμετρίας των χεριών είναι μια πιθανή πηγή εντοπισμού διαταραχών, που υποδεικνύονται από συγκεκριμένα μοτίβα, όπως η ουρική αρθρίτιδα και η αρθρίτιδα. Η γεωμετρία μπορεί επίσης να είναι ένας δείκτης για το σύνδρομο Marfan, μια κληρονομική διαταραχή του συνδετικού ιστού που μπορεί να επηρεάσει την καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία, τα μάτια και το σκελετικό σύστημα. Τα άτομα με σύνδρομο Marfan είναι συνήθως ψηλά και λεπτά, με δυσανάλογα μεγάλο μήκος στα χέρια, τα πόδια, τα δάχτυλα και τα δάχτυλα των ποδιών (ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι ο Αβραάμ Λίνκολν μπορεί να είχε Σύνδρομο Marfan).
- Ερευνητές στον τομέα των δερματογλυφικών, την μελέτη των μοτίβων των κορυφογραμμών του δέρματος σε μέρη των χεριών και των ποδιών, έχουν εντοπίσει χαρακτηριστικά πρότυπα δακτυλικών αποτυπωμάτων που είναι γνωστό ότι σχετίζονται με ορισμένες χρωμοσωμικές διαταραχές, το σύνδρομο Down, το σύνδρομο Turner και το σύνδρομο Klinefelter. Ερευνητές στο Johns Hopkins αναφέρθηκαν ότι βρήκαν μια σχέση μεταξύ ενός ασυνήθιστου μοτίβου δακτυλικών αποτυπωμάτων, γνωστό ως ψηφιακό τόξο, και μια ιατρική διαταραχή που ονομάζεται χρόνια εντερική ψευδο-απόφραξη (CIP).
- Τα μάτια μπορούν να αποκαλύψουν μια ποικιλία καταστάσεων υγείας, όπως το AIDS, την ασθένεια Lyme, την συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και τα επίπεδα χοληστερόλης· ακόμη και ασθένειες όπως η λευχαιμία, το λέμφωμα, το σύνδρομο Stevens-Johnson και η δρεπανο-κυτταρική αναιμία μπορεί να επηρεάσουν τα μάτια. Οι αποκρίσεις της κόρης του ματιού μπορεί να ποικίλλουν εάν το άτομο έχει πιει αλκοόλ ή έχει πάρει ναρκωτικά ή είναι έγκυος.
> Η σάρωση του αμφιβληστροειδούς μετρά τα μοτίβα των αιμοφόρων αγγείων στο πίσω μέρος του ματιού, τα οποία υπόκεινται στις επιπτώσεις της γήρανσης και μπορεί να αλλάξουν με ορισμένες ιατρικές παθήσεις· τα μικροαγγειακά συμπτώματα του αμφιβληστροειδούς φαίνεται να σχετίζονται με μακροπρόθεσμους κινδύνους για διαβήτη τύπου 2 και υπέρταση, καθώς και για αγγειακές παθήσεις όπως εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιαγγειακή ανεπάρκεια.
> Ενώ η εγγραφή και αναγνώριση με βιομετρικά συστήματα σάρωσης της ίριδας γενικά δεν επηρεάζονται από μια οξεία οφθαλμική νόσο, οι ασθενείς με ραγοειδίτιδα θα μπορούσαν να θέσουν πρόβλημα στην αναγνώριση της ίριδας, ειδικά εάν απαιτούσαν φαρμακολογική διαστολή. Η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη μπορεί να αλλάξει την υφή της ίριδας με τέτοιο τρόπο ώστε η αναγνώριση του μοτίβου της ίριδας να μην είναι πλέον εφικτή ή να αυξηθεί η πιθανότητα ψευδώς απορριφθέντων ατόμων.
> Είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι η τεχνολογία αναγνώρισης φωνής μπορεί να αποκαλύψει θυμό, νευρικότητα ή αγωνία. Ο επίτροπος πληροφοριών της Δημοκρατίας της Σλοβενίας αναγνώρισε την πιθανότητα ότι μια εταιρεία που χρησιμοποιεί αναγνώριση φωνής για έλεγχο πρόσβασης θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει τα βιομετρικά δεδομένα που συλλέχθηκαν για να εξακριβώσει τη συναισθηματική κατάσταση μεμονωμένων υπαλλήλων.
- Οι επιστήμονες σκέφτονται ήδη ότι τα χαρακτηριστικά του προσώπου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση της συναισθηματικής κατάστασης του ατόμου από τις εκφράσεις. Η βιομετρία αναγνώρισης προσώπου, όπως η γεωμετρία των χεριών, μπορεί να αποκαλύψει το σύνδρομο Marfan, επειδή οι ασθενείς με Marfan έχουν μια ειδική παράμετρο συμμετρίας στην γεωμετρία του προσώπου.

Οι ιατρικές πληροφορίες μπορούν επίσης να προέλθουν από την ίδια τη διαδικασία, δηλαδή από προβλήματα στην εγγραφή ή την αποτυχία αναγνώρισης. Πρώτον, τραυματισμοί ή ασθένειες μπορεί να αποτρέψουν ένα άτομο από την εγγραφή και την αναγνώριση από το σύστημα, π.χ. οι οφθαλμικές παθήσεις θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη σάρωση της ίριδας, η αρθρίτιδα παρεμβαίνει στη μέτρηση της γεωμετρίας των χεριών, τα εγκαύματα των δακτύλων μπορούν να αποτρέψουν τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων. Δεύτερον, ιατρικές πληροφορίες μπορούν να εξαχθούν συγκρίνοντας επιλεγμένα βιομετρικά χαρακτηριστικά που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της αρχικής εγγραφής και τις επόμενες ταυτοποιήσεις. Για παράδειγμα, η γεωμετρία του προσώπου που μετράται σε διαφορετικές περιόδους του χρόνου, μπορεί να αποκαλύψει κάποιες ενδοκρινικές διαταραχές. Επιπλέον, οι υπέρυθρες κάμερες που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός βιομετρικού προτύπου μπορούν να ανιχνεύσουν χειρουργικές τροποποιήσεις στο σώμα, επειδή η κατανομή της θερμοκρασίας σε ανακατασκευασμένους και τεχνητούς ιστούς είναι διαφορετική από αυτή στους φυσικούς, και έτσι μπορεί εύκολα, και κρυφά, να ανιχνεύσουν την αναδόμηση των δοντιών, την πλαστική χειρουργική, τον προστιθέμενο ή αφαιρούμενο ιστό του δέρματος, τα εμφυτεύματα, την απομάκρυνση ουλών, την επιδιόρθωση δέρματος μέσω λέιζερ και την αφαίρεση τατουάζ.

4. Οι επιπτώσεις στον εργαζόμενο

Οι συνέπειες για έναν υπάλληλο του οποίου η υπάρχουσα ιατρική κατάσταση ή η προδιάθεση να αναπτύξει μια τέτοια κατάσταση, αποκαλύπτεται μέσω βιομετρικής σάρωσης στον εργοδότη του/της είναι προφανείς. Τέτοιες πληροφορίες ενδέχεται να επηρεάσουν την πρόσβαση στην ασφαλιστική κάλυψη ή να θέσουν τον υπάλληλο σε παράνομη διάκριση λόγω αναπηρίας ή αντιληπτής αναπηρίας. Μία μελέτη για την χρήση της βιομετρίας κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα:

Επιπλέον, συνδέοντας τη βιομετρική βάση δεδομένων με άλλες βάσεις δεδομένων (π.χ. συναλλαγές με πιστωτική κάρτα), γνωρίζουμε πού ήταν το άτομο και τί ώρα. Εκτός από το προσωπικό απόρρητο, υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι τα βιομετρικά δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν για να αποκαλύψουν την ιατρική κατάσταση ενός χρήστη. Τέτοιες πληροφορίες ευνοούν την ενδεχόμενη διάκριση [εναντίον] ορισμένων χρηστών στην απασχόληση ή/και την διασφάλιση παροχών (π.χ. ασφάλιση υγείας).

Οποιαδήποτε διάκριση από τον εργοδότη με βάση την ιατρική κατάσταση του εργαζομένου ή την αντιληπτή ιατρική κατάσταση, θα ήταν δύσκολο να αποκαλυφθεί, πόσο μάλλον να αποδειχθεί, για διάφορους λόγους. Πρώτον, επειδή οι πληροφορίες λαμβάνονται κρυφά, ο εργαζόμενος δεν γνωρίζει ότι ο εργοδότης έχει πλέον γνώση των προβλημάτων υγείας ή της φυσικής του κατάστασης. Δεύτερον, ο εργοδότης μπορεί να γνωρίζει ακόμη περισσότερα για το ιατρικό ιστορικό από τον ίδιο τον εργαζόμενο, εάν οι πληροφορίες που προέρχονται από τα βιομετρικά αναγνωριστικά σχετίζονται με μια γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη μιας ασθένειας, για την οποία ο εργαζόμενος δεν έχει κάνει εξετάσεις.

Ένας υπάλληλος με μια πάθηση που δεν χρειάζεται υπο-βοήθεια, έχει την επιλογή να το αποκαλύψει ή όχι, αλλά αυτή η επιλογή του/της αφαιρείται όταν οι εμπιστευτικές ιατρικές πληροφορίες αποκαλύπτονται ως αποτέλεσμα μιας μη εξουσιοδοτημένης και απρόβλεπτης λειτουργίας (function creep). Σε αντίθεση με έναν υπάλληλο που αποκαλύπτει μόνος του τις πληροφορίες, εκείνος του οποίου τα βιομετρικά δεδομένα καταγράφηκαν και κατα-χρήστηκαν δεν έχει την ευκαιρία να αντικρούσει τις τυχόν αντιλήψεις που βασίζονται αποκλειστικά στις πληροφορίες που προέρχονται από τα βιομετρικά αναγνωριστικά. Όπου ο εργοδότης μπορεί να έχει (α) αντιληφθεί εσφαλμένα ότι υπάρχει αναπηρία, επειδή τα δεδομένα έχουν ερμηνευθεί εσφαλμένα· (β) αντιληφθεί εσφαλμένα ότι ο εργαζόμενος είναι αυτήν τη στιγμή «άρρωστος», ενώ τα βιομετρικά δεδομένα υποδεικνύουν μόνο την πιθανότητα της εκδήλωσης μια πάθησης στο μέλλον· (γ) αντιληφθεί εσφαλμένα τη σοβαρότητα της αναγνωρισμένης ιατρικής κατάστασης, και συνεπώς να καταλήξει εσφαλμένα στο συμπέρασμα ότι αυτή επηρεάζει την ικανότητα του εργαζομένου να εκτελεί τα βασικά καθήκοντα της θέσης του.

Παρόμοιες ανησυχίες προκύπτουν με την πρόσβαση στην ασφάλιση υγείας. Όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Εργαζομένων (National Workrights Institute) κάποτε προειδοποίησε, «με το κόστος της ιατρικής ασφάλισης που παρέχεται από τον εργοδότη να συνεχίζει να αυξάνεται, οι εργοδότες έχουν ισχυρό οικονομικό κίνητρο για την πρόσβαση και την χρήση ιατρικών πληροφοριών που προέρχονται από τα βιομετρικά δεδομένα». Ένας εργοδότης ίσως θεωρεί ότι τα οικονομικά του συμφέροντα θα επηρεαστούν από την πρόσληψη ενός ατόμου που έχει σοβαρές ιατρικές παθήσεις ή μπορεί να αναπτύξει τέτοιες παθήσεις στο μέλλον, ο οποίος είναι πιθανό να χρειαστεί ακριβή ιατρική περίθαλψη, η οποία θα καταβληθεί από τον εργοδότη άμεσα (εάν είναι ασφαλισμένος) ή έμμεσα (εάν τα ασφάλιστρα αναλογούν στα χρόνια εμπειρίας). Παρά τις νομικές απαιτήσεις του ADA ή του FMLA, ο εργοδότης θα προβλέψει επίσης την χαμένη παραγωγικότητα από τις απουσίες όταν ο εργαζόμενος είναι πολύ άρρωστος για να εργαστεί ή χρειάζεται άδεια για ιατρικά ραντεβού.

Στην έκθεσή του το 2009, το Ιρλανδικό Συμβούλιο Βιοηθικής σημείωσε μια «ιδιαίτερη ανησυχία» για το δυνατότητα «απόκτησης πρόσθετων προσωπικών πληροφοριών για την υγεία μέσω των βιομετρικών αναγνωριστικών» και τις «εκτεταμένες επιπτώσεις» που θα μπορούσαν να έχουν για τα εμπλεκόμενα άτομα.

5. Προστασία και ρύθμιση της χρήσης βιομετρικών δεδομένων

Τα ζητήματα απορρήτου που παρουσιάζονται από εξουσιοδοτημένες και μη εξουσιοδοτημένες χρήσεις βιομετρικών αναγνωριστικών έχουν αποτελέσει αντικείμενο αρκετών μελετών που εκπονήθηκαν από ερευνητικά ινστιτούτα για να βοηθήσουν στη διατύπωση κυβερνητικών πολιτικών. Σε ορισμένες από αυτές τις μελέτες, και σε άρθρα που γράφτηκαν από ευρωπαίους μελετητές, το ζήτημα της ακατάλληλης χρήσης ιατρικών πληροφοριών που προέρχονται από βιομετρικά συστήματα έχει εξεταστεί ειδικά.

Επίσης εντυπωσιακή στις μελέτες εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών είναι η εξέταση στα ηθικά ζητήματα που είναι εγγενή στην συλλογή και την χρήση βιομετρικών δεδομένων. Οι «αρχές δίκαιης πληροφόρησης» περιλαμβάνουν την αρχή της αναλογικότητας: ότι η χρήση βιομετρικών δεδομένων «μπορεί να δικαιολογηθεί στο πλαίσιο της εφαρμογής και επίσης ότι κανένα άλλο μέσο ταυτοποίησης, χωρίς βιομετρικά δεδομένα, δεν μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις». Θα υπήρχε πιθανώς λιγότερη ανησυχία για κατάχρηση ιατρικών δεδομένων αν λαμβάνοταν υπόψιν η αρχή της αναλογικότητας:

“Για παράδειγμα, όταν τα βιομετρικά δεδομένα υποβάλλονται σε επεξεργασία για σκοπούς ελέγχου πρόσβασης, η χρήση τέτοιων δεδομένων για την εκτίμηση της συναισθηματικής κατάστασης του υποκειμένου των δεδομένων ή για την παρακολούθηση στον χώρο εργασίας, δεν θα ήταν συμβατή με τον αρχικό σκοπό της συλλογής.”

Μια σχετική αρχή είναι η «αρχή του σκοπού». Το άρθρο 6 της οδηγίας 95/46/ΕC ορίζει ότι:

“Τα προσωπικά δεδομένα πρέπει να συλλέγονται για καθορισμένους, ρητούς και νόμιμους σκοπούς και να μην υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία με τρόπο ασυμβίβαστο με αυτούς τους σκοπούς. Επιπλέον, τα προσωπικά δεδομένα πρέπει να είναι επαρκή, σχετικά, και να μην είναι υπερβολικά σε σχέση με τους σκοπούς για τα οποία συλλέγονται και υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία”.

Όπως σημειώθηκε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκρίνει κανονισμούς σχετικά με την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Εκτός ΕΕ, μέτρα για τον έλεγχο της αδικαιολόγητης χρήσης βιομετρικών δεδομένων, και την προστασία των δεδομένων που δημιουργούνται, έχουν επίσης δημοσιευτεί. Η Επιτροπή Ιδιωτικότητας της Αυστραλίας, για παράδειγμα, ενέκρινε έναν Κώδικα Προστασίας Προσωπικών Βιομετρικών Δεδομένων που προστατεύει συγκεκριμένα τα δεδομένα υπαλλήλων που περιέχουν βιομετρικές πληροφορίες.

Η Επιτροπή Πληροφοριών της Δημοκρατίας της Σλοβενίας εξέδωσε τις «κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την εισαγωγή βιομετρικών μέτρων», ένα μακρύ και λεπτομερές πρωτόκολλο που περιέχει σημαντική προστασία τόσο για τους υπαλλήλους του δημοσίου όσο και για τον ιδιωτικό τομέα. Η χρήση βιομετρικών στον δημόσιο τομέα ρυθμίζεται από το καταστατικό και τα βιομετρικά μέτρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο εάν είναι απαραίτητα για την ασφάλεια ή την προστασία μυστικών δεδομένων και αυτός ο σκοπός «δεν μπορεί να επιτευχθεί με πιο ήπια μέσα». Οι εργοδότες στον ιδιωτικό τομέα υπόκεινται σε ακόμη μεγαλύτερους περιορισμούς στην εφαρμογή και πρέπει να ενημερώσουν υπαλλήλους γραπτώς πριν από τη χρήση του βιομετρικού συστήματος.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η νομοθετική προστασία και ρύθμιση των βιομετρικών δεδομένων σε πολιτειακό ή τοπικό επίπεδο είναι περιορισμένη και οι προηγούμενες προσπάθειες διεύρυνσής της ήταν σε μεγάλο βαθμό ανεπιτυχείς.

Ο «Texas Business and Commercial Code» απαγορεύει την μη εξουσιοδοτημένη εμπορική χρήση ή αποκάλυψη «βιομετρικού αναγνωριστικού»· κάθε άτομο που «κατέχει» βιομετρικό αναγνωριστικό πρέπει «να το αποθηκεύσει, να το μεταδόσει και να το προστατεύσεις τουλάχιστον με παρόμοιο τρόπο όπως και οι υπόλοιπες εμπιστευτικές/απόρρητες πληροφορίες». Στην πολιτεία της Ουάσιγκτον, ο νόμος περί μηχανοκίνητων οχημάτων περιέχει προστασία της ιδιωτικότητας σχετικά με τα βιομετρικά στοιχεία για την άδεια οδήγησης. Το Illinois απαιτεί από τους ιδιωτικούς φορείς που κατέχουν βιομετρικά δεδομένα την ανάπτυξη μιας γραπτής πολιτικής για τη θέσπιση χρονοδιαγράμματος διατήρησης και τις οδηγίες για την μόνιμη καταστροφή των πληροφοριών· την προστασία των βιομετρικών δεδομένων · και την απόκτηση γραπτής συγκατάθεσης προτού λάβουν ένα βιομετρικό αναγνωριστικό ενός ατόμου. Το καταστατικό επίσης απαγορεύει την εμπορική χρήση βιομετρικών πληροφοριών. Το Κολοράντο περιλαμβάνει τα «βιομετρικά δεδομένα» στον ορισμό των «προσωπικών στοιχείων ταυτοποίησης», για τις οποίες οι ιδιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να έχουν μια πολιτική καταστροφής των εγγραφών.

Ένα νομοσχέδιο που εισήχθη στη νομοθεσία της Γεωργίας, το «Biometric Information Protection Act», θα απαγόρευε σε εργοδότες, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, να χρησιμοποιούν για σκοπούς ταυτοποίησης ή ως προϋπόθεση απασχόλησης, οποιεσδήποτε πληροφορίες προέρχονται από βιομετρικά δεδομένα ή «τεχνολογίες εντοπισμού τοποθεσίας». Ένα νομοσχέδιο στο Νιου Τζέρσεϋ θα περιόριζε την εμπορική χρήση ή την αποκάλυψη βιομετρικών αναγνωριστικών· θα έκανε υποχρεωτική την ασφαλή αποθήκευση των δεδομένων· και θα απαιτουσε από μια κρατική οντότητα που διαθέτει βιομετρικά δεδομένα ενός ατόμου να καθορίσει μια «λογική διαδικασία» που δεν θα «επιβαρύνει αδικαιολόγητα» τον χρήστη για να διορθώσει ανακριβείς πληροφορίες.

The informatization of the body: What biometric technology could reveal to employers about current and potential conditions
American Bar Association, National Conference on Equal Employment Opportunity Law (New Orleans, April 7, 2011).
Η A.B.A. είναι δικηγορικός σύλλογος με εθελοντική συμμετοχή που ιδρύθηκε το 1878, χωρίς συγκεκριμένη δικαιοδοσία στις ηπα.

μετάφραση / απόδοση W.