#26 - 02/2023

η παρακολούθηση της καθημερινής ζωής

Ο Majd Ramlawi δούλευε σε ένα καφέ στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ όταν εμφανίστηκε ένα ανατριχιαστικό μήνυμα στο τηλέφωνό του. «Έχετε εντοπιστεί να συμμετέχετε σε πράξεις βίας στο Τζαμί Αλ Άκσα», έγραφε στα αραβικά. «Θα πρέπει να λογοδoτήσετε». Ο Ramlawi, 19 ετών, ήταν μεταξύ εκατοντάδων ανθρώπων που οι δικηγόροι πολιτικών δικαιωμάτων εκτιμούν ότι πήραν το μήνυμα πέρυσι, στο απόγειο μιας από τις πιο ταραχώδεις πρόσφατες περιόδους στους Αγίους Τόπους. Πολλοί, συμπεριλαμβανομένου του Ramlawi, λένε ότι ζούσαν ή εργάζονταν μόνο στη γειτονιά και δεν είχαν καμία σχέση με την αναταραχή. Αυτό που δεν ήξερε ήταν ότι η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας, η Shin Bet, χρησιμοποιούσε την τεχνολογία μαζικής επιτήρησης που κινητοποιήθηκε για τον εντοπισμό επαφών του κορωνοϊού, εναντίον ισραηλινών κατοίκων και πολιτών για σκοπούς εντελώς άσχετους με το COVID-19.
[AP – 21/12/2022]

Τα τελευταία χρόνια, ένα ευρύ φάσμα εταιρειών έχει αρχίσει να παρακολουθεί τους ανθρώπους σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Οι συμπεριφορές, οι κινήσεις, οι κοινωνικές σχέσεις, τα ενδιαφέροντα, οι αδυναμίες και οι περισσότερες ιδιωτικές στιγμές δισ. ανθρώπων καταγράφονται, αξιολογούνται και αναλύονται συνεχώς σε πραγματικό χρόνο. Η εκμετάλλευση των προσωπικών δεδομένων έχει γίνει μια βιομηχανία πολλών δις. Ωστόσο, μόνο η κορυφή του παγόβουνου της σημερινής διάχυτης ψηφιακής παρακολούθησης είναι ορατή· το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται στο παρασκήνιο και παραμένει αδιαφανές για τους περισσότερους από εμάς.

Η παρούσα έκθεση [1ΣτΜ: Η πλήρης έκθεση δημοσιεύτηκε το 2017, είναι περίπου 100 σελίδες και έχει πάρα πολλές αναφορές σε περαιτέρω βιβλιογραφία, ειδησεογραφία κλπ. Εδώ μεταφράζουμε την περίληψη, την οποία μπορείτε να βρείτε μαζί με ολόκληρη την έκθεση εδώ: https://crackedlabs.org/en/corporate-surveillance] από το Cracked Labs εξετάζει τις πραγματικές πρακτικές και την εσωτερική λειτουργία αυτής της βιομηχανίας προσωπικών δεδομένων. Βασισμένη σε χρόνια έρευνας και σε προηγούμενη έκθεση του 2016 [2Networks of Control (2016): http://crackedlabs.org/en/networksofcontrol], αυτή η έκθεση ρίχνει φως στις κρυφές ροές δεδομένων μεταξύ των εταιρειών. Χαρτογραφεί τη δομή και το εύρος των σημερινών οικοσυστημάτων ψηφιακής παρακολούθησης και δημιουργίας προφίλ και διερευνά σχετικές τεχνολογίες, πλατφόρμες και συσκευές, καθώς και τις βασικές πρόσφατες εξελίξεις.

Το 2007, η Apple παρουσίασε το smartphone, το Facebook έφτασε τα 30 εκ. χρήστες και οι εταιρείες διαδικτυακής διαφήμισης άρχισαν να στέλνουν στοχευμένες διαφημίσεις με βάση τα δεδομένα σχετικά με τις ατομικές προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά τους. Δέκα χρόνια αργότερα, αναδύθηκε ένα τεράστιο τοπίο εταιρειών δεδομένων που αποτελείται όχι μόνο από τους μεγάλους παίκτες όπως το Facebook και η Google αλλά και από χιλιάδες άλλες επιχειρήσεις από διάφορους κλάδους που μοιράζονται και ανταλλάσσουν συνεχώς τα ψηφιακά προφίλ μεταξύ τους. Οι εταιρείες έχουν αρχίσει να συνδυάζουν και να συνδέουν δεδομένα από το διαδίκτυο και τα smartphone με τα “offline” δεδομένα και τις πληροφορίες που συγκεντρώνουν εδώ και δεκαετίες.

Η διάχυτη μηχανική της παρακολούθησης πραγματικού χρόνου που έχει αναπτυχθεί για τη διαδικτυακή διαφήμιση επεκτείνεται με ταχείς ρυθμούς και σε άλλους τομείς, από την τιμολόγηση προϊόντων έως την πολιτική επικοινωνία, τη πιστοληπτική αξιολόγηση και την εκτίμηση ρίσκου. Μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, εταιρείες ψηφιακής διαφήμισης, μεσίτες δεδομένων και επιχειρήσεις σε πολλούς τομείς μπορούν πλέον να αναγνωρίζουν, να ταξινομούν, να κατηγοριοποιούν, να αξιολογούν, να βαθμολογούν και να κατατάσσουν τους καταναλωτές από διαφορετικές πλατφόρμες και συσκευές. Κάθε κλικ σε έναν ιστότοπο και κάθε άγγιγμα σε ένα smartphone μπορεί να ενεργοποιήσει μια μεγάλη ποικιλία κρυφών μηχανισμών κοινόχρηστων δεδομένων που μοιράζονται διάφορες εταιρείες και ως εκ τούτου να επηρεάσουν άμεσα τις διαθέσιμες επιλογές ενός ατόμου. Η ψηφιακή παρακολούθηση και η δημιουργία προφίλ (profiling), σε συνδυασμό με την εξατομίκευση, δεν χρησιμοποιούνται μόνο για την παρακολούθηση, αλλά και για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων.

Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι πολλές πτυχές της προσωπικότητας μπορούν να συναχθούν από τα δεδομένα αναζητήσεων στο διαδίκτυο, τα ιστορικά περιήγησης, τις συνήθειες στις προβολές βίντεο, τις δραστηριότητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή τις αγορές. Για παράδειγμα, ευαίσθητα προσωπικά χαρακτηριστικά όπως η εθνικότητα, οι θρησκευτικές και πολιτικές απόψεις, η κατάσταση σχέσης, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η χρήση αλκοόλ, τσιγάρων και ναρκωτικών μπορούν να συναχθούν με ακρίβεια από τα likes κάποιου στο Facebook. Η ανάλυση των προφίλ των κοινωνικών δικτύων μπορεί επίσης να προβλέψει χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως την συναισθηματική σταθερότητα, την ικανοποίηση από τη ζωή, την παρορμητικότητα, την κατάθλιψη κα.

Ομοίως, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μπορούν να συναχθούν από πληροφορίες σχετικά με τους ιστότοπους που έχει επισκεφτεί κάποιος, καθώς και από αρχεία τηλεφωνικών κλήσεων και δεδομένα από τη χρήση smartphone εφαρμογών. Το ιστορικό περιήγησης μπορεί να αποκαλύψει πληροφορίες σχετικά με το επάγγελμα και το μορφωτικό επίπεδο κάποιου. Καναδοί ερευνητές έχουν υπολογίσει με επιτυχία ακόμη και συναισθηματικές καταστάσεις όπως η αυτοπεποίθηση, η νευρικότητα, η λύπη και η κούραση, αναλύοντας τα διαφορετικά μοτίβα πληκτρολόγησης.

Τα αποτελέσματα των σημερινών μεθόδων εξόρυξης δεδομένων και ανάλυσης βασίζονται σε στατιστικές συσχετίσεις με περιορισμένα επίπεδα ακρίβειας. Ωστόσο, τέτοιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται ήδη για την ταξινόμηση, την κατηγοριοποίηση και την αξιολόγηση των ατόμων όχι μόνο για σκοπούς μάρκετινγκ, αλλά και για τη λήψη αποφάσεων σε εξαιρετικά σημαντικούς τομείς όπως τα οικονομικά, η ασφάλιση και η υγειονομική περίθαλψη.

Εταιρείες όπως η Lenddo, η Kreditech, η Cignifi και η ZestFinance χρησιμοποιούν ήδη δεδομένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις αναζητήσεις στο διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα για να υπολογίσουν την πιστοληπτική ικανότητα κάποιου χωρίς να χρησιμοποιούν πραγματικά δεδομένα που να σχετίζονται με οικονομικές συναλλαγές. Άλλες εταιρείες αντλούν επίσης πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο κάποιος συμπληρώνει μια ηλεκτρονική φόρμα ή πλοηγείται σε έναν ιστότοπο, τη γραμματική και τα σημεία στίξης των μηνυμάτων κάποιου και την κατάσταση της μπαταρίας στο τηλέφωνο του. Ορισμένες εταιρείες περιλαμβάνουν ακόμη και τα δεδομένα σχετικά με τους φίλους κάποιου σε ένα κοινωνικό δίκτυο για τον υπολογισμό της πιστοληπτικής ικανότητας.

Η Cignifi, η οποία υπολογίζει τα πιστοληπτικά αποτελέσματα από το χρόνο και τη συχνότητα των τηλεφωνικών κλήσεων, θεωρεί τον εαυτό της ως την «απόλυτη πλατφόρμα δημιουργίας εσόδων από δεδομένα, για τους φορείς δικτύων κινητής τηλεφωνίας». Μεγάλες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της MasterCard, του παρόχου δικτύου κινητής τηλεφωνίας Telefonica, των εταιρειών αναφοράς πιστώσεων Experian και Equifax, καθώς και του κινεζικού γίγαντα αναζήτησης Baidu, έχουν αρχίσει να συνεργάζονται με τέτοιες νεοφυείς επιχειρήσεις.

Αντίθετα, τα πιστοληπτικά δεδομένα ρέουν επίσης στο διαδικτυακό μάρκετινγκ. Στο Twitter, για παράδειγμα, οι επαγγελματίες του μάρκετινγκ μπορούν να στοχεύσουν τις διαφημίσεις βάσει της προβλεπόμενης πιστοληπτικής ικανότητας των χρηστών του, με βάση τα δεδομένα από τον μεσίτη δεδομένων Oracle. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, το Facebook κατοχύρωσε ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας με βάση τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας των φίλων κάποιου σε ένα κοινωνικό δίκτυο. Κανείς δεν ξέρει αν σκοπεύει να κάνει πραγματικότητα αυτή την πλήρη ενοποίηση της κοινωνικής δικτύωσης, του μάρκετινγκ και της αξιολόγησης ρίσκου.

Οι εταιρείες δεδομένων και οι ασφαλιστικές συνεργάζονται σε προγράμματα που χρησιμοποιούν πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των καταναλωτών για να προβλέψουν τα ρίσκα σχετικά με την υγεία τους. Για παράδειγμα, η μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία Aviva, σε συνεργασία με την εταιρεία συμβούλων Deloitte, έχει κάνει εκτίμηση ρίσκου υγείας, σε σχέση με τον διαβήτη, τον καρκίνο, την υψηλή αρτηριακή πίεση και την κατάθλιψη, για 60.000 αιτούντες ασφάλισης, με βάση τα δεδομένα που αγόρασε από έναν μεσίτη δεδομένων και προορίζονταν για σκοπούς μάρκετινγκ.

[...]

...η συνέχεια στο έντυπο τεύχος του Cyborg.
[ σημεία διακίνησης ]

Wintermute

Σημειώσεις

1 - ΣτΜ: Η πλήρης έκθεση δημοσιεύτηκε το 2017, είναι περίπου 100 σελίδες και έχει πάρα πολλές αναφορές σε περαιτέρω βιβλιογραφία, ειδησεογραφία κλπ. Εδώ μεταφράζουμε την περίληψη, την οποία μπορείτε να βρείτε μαζί με ολόκληρη την έκθεση εδώ: https://crackedlabs.org/en/corporate-surveillance
[ επιστροφή]

2 - Networks of Control (2016): http://crackedlabs.org/en/networksofcontrol
[ επιστροφή]