#31 - 10/2024

01001100110131 – cyborg

μια ακόμα αναδιάρθρωση > Μέσα σε άλλα που εξελίσσονται ταυτόχρονα και συχνά κατακλυσμιαία, η ριζική αναδιάρθρωση της παραγωγής τροφίμων (είτε ως “πρώτες ύλες” είτε ως “τελικά προϊόντα”) διατρέχει διαγώνια την δημαγωγία. Για κοινωνίες όπως η ελληνική, όπου το φαγητό είναι, υποτίθεται, μια λίγο πολύ παραδοσιακή κατάσταση, αλλά όπου ορισμένες “μεταβατικές” πλευρές αυτής της αναδιάρθρωσης είναι ορατές (απ’ το “έτοιμο φαγητό” ως τις “γκουρμεδιές”) η ριζική αναδιάρθωση της παραγωγής τροφίμων είναι απλά κάτι που περνάει απ’ το στομάχι - τελεία! Ωστόσο (και) σ’ αυτό το πεδίο διασταυρώνονται ευρύτερες ρητορικές και στρατηγικά συμφέροντα, των οποίων τα χαρακτηριστικά θα έπρεπε να περνούν οπωσδήποτε απ’ το μυαλό!

Ας θυμίσουμε επιγραμματικά: Η διαφήμιση της εντομοφαγίας ως υγιεινής και πλούσιας σε πρωτεϊνες διατροφής... Η διαφήμιση του εργαστηριακού κρέατος, επίσης ως υγιεινού, που επιπλέον “προστατεύει” τον πλανήτη... Και η εκκρεμής προς το παρόν (αλλά για πόσο;) έγκριση απ’ την ε.ε. των γενικευμένων μεταλλάξεων σε φυτά (προς το παρόν) / πρώτες ύλες τροφίμων...

Οι ρητορικές περιστρέφονται γύρω απ’ την καλλιέργεια των “μεγάλων τρόμων”: του τρόμου της λεγόμενης “κλιματικής αλλαγής”, του τρόμου της έλλειψης ή των υψηλών τιμών πρώτων υλών τροφίμων (και πάλι εξαιτίας της “κλιματικής αλλαγής”), του τρόμου της παχυσαρκίας (κατόρθωμα της έως τώρα βιομηχανίας τροφίμων...), και του τρόμου των επιδημιών / πανδημιών από ιούς ζωϊκής προέλευσης.

Αν κάποιος αφαιρέσει απ’ αυτές τις ρητορικές εκείνο που παρουσιάζουν ως σωτηρία (στη συγκεκριμένη περίπτωση διάφορα “νέα τρόφιμα / νέες διατροφικές νόρμες”), και τις μελετήσει απογυμνωμένες απ’ την ηθικολογία / σωτηριολογία τους, δεν θα βρεί τίποτα άλλο από οργανωμένα καπιταλιστικά, απτά και υλικά συμφέροντα.

Ενώ, για παράδειγμα, η υπάρχουσα παραγωγή τροφίμων ή πρώτων υλών για τρόφιμα είναι σε ορισμένες περιπτώσεις συγκεντροποιημένη, απ’ την άλλη μεριά στο σύνολό της, κυρίως εξαιτίας της άμεσης σχέσης που έχει με το έδαφος, την ιστορία, τις (και) διατροφικές παραδόσεις και κουλτούρες στα διάφορα μήκη και πλάτη του πλανήτη, παραμένει μάλλον διάσπαρτη. Συνεπώς μια εκστρατεία ισχυρής συγκεντροποίησης σ’ αυτόν τον τομέα, μια εκστρατεία δημιουργίας των διατροφικών global “big 3” ή “big 5” ή “big 7”, κατ’ αναλογία των πετρελαϊκών ή/και των εταιρειών πληροφορικής / κυβερνητικής, απαιτεί την ριζική αλλαγή του τι (και γιατί) τρώμε. Η γενετική μηχανική / βιοτεχνολογίες είναι εδώ ισχυρός μοχλός: αυτό που έχουν πετύχει ως τώρα εταιρείες / μαφίες όπως η monsanto ή η cargrill είναι “λίγο” μπροστά σ’ εκείνο που θα μπορούσε να επιτευχθεί αν μια χούφτα επιχειρήσεις, με διάσπαρτα εργοστάσια και αποκλειστικές πατέντες και “συνεργασίες”, μπορούσαν να βιοτεχνολογικοποιήσουν τα φυτά και τα κρέατα (συμπεριλαμβανομένων των ψαριών) ως τροφίμων αποκτώντας ολιγοπωλιακές δυνατότητες.

Απ’ την άλλη μεριά η “απελευθέρωση εδάφους” από τις υπάρχουσες γεωργικές και κτηνοτροφικές χρήσεις (παρότι σε πολύ μεγάλο μέρος τους αυτές οι χρήσεις είναι ήδη προεκτάσεις της χημικής βιομηχανίας) είναι μια μεγάλη ευκαιρία για νέες γεωπροσόδους μέσα από άλλες χρήσεις: απ’ την δημιουργία “νέων - ιδιωτικών - πόλεων” μέχρι όσα δεν μπορούμε να φανταστούμε.

Το φαγητό, όπως με διαφορετικό αλλά εξίσου κρίσιμο τρόπο η υγεία, γίνεται λοιπόν ένα είδος πυκνωτή εκβιασμών απ’ την μεριά διάφορων κατηγοριών αφεντικών του κεφαλαίου στη φάση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Το ότι “τα έντομα είναι θρεπτικά” ή “μα εκεί τα τρώνε εδώ και αιώνες”· το ότι “το βιοτεχνολογικό / βιομηχανικό κρέας είναι ακόμα πιο θρεπτικό και ‘καθαρό’ απ’ το ζωϊκό” και “απευθύνεται και στους βίγκαν”· το ότι “ένα φυτό με ως 20 βιομηχανικές μεταλλάξεις θα θεωρείται ‘φυσικό’ και άρα δεν θα χρειάζεται σήμανση” και πολλά άλλα που εμφανίζονται ως παροτρύνσεις / συμβουλές / εγγυήσεις είναι το προπέτασμα καπνού ευρύτερων και γενικότερων “προσαρμογών” στις άμεσες και μεσοπρόθεσμες ανάγκες κερδοφορίας και ελέγχου.

Η διαδικασία δεν κρύβει την δομική βία της, που είναι η κινητήρια δύναμή της. Το δανέζικο κράτος, για παράδειγμα, είχε την φαεινή ιδέα να επιβάλλει πρόστιμο 100 ευρώ σε κάθε αγελάδα με το “επιχείρημα” ότι κάθε τέτοιο θηλαστικό “εκλύει” 120 κιλά μεθανίου κάθε χρόνο “καταστρέφοντας” τον πλανήτη... ∆εν είπε όμως (όχι ακόμα) ότι θα πρέπει να εξαπολυθεί πόλεμος κατά της ινδίας, όπου οι αγελάδες θεωρούνται ιερά ζώα, και μπορούν να κλάνουν ελεύθερα... Το ολλανδικό κράτος απ’ την μεριά του απαγόρευσε δια διατάγματος το 1/3 της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, πάλι με τα ίδια επιχειρήματα... Προφανώς ο σχεδιασμός είναι να προκληθεί μια παρατεταμένη κρίση (ελλείψεις) παραδοσιακών τροφίμων ή πρώτων υλών, έτσι ώστε τα “νέα” να εμφανιστούν κάποια στιγμή (όταν θα έχει εγκατασταθεί το ανάλογο “παραγωγικό δυναμικό”) ως “σωτηρία απέναντι στην πείνα”...

Οι κρίσεις είναι η τρέχουσα κοινωνική μηχανική του κεφάλαιου.

Ziggy Stardust