#30 - 06/2024

Η "Άμωμη Σύλληψη των Δεδομένων"

Όταν ένας αγρότης αγοράζει ένα τρακτέρ από την εταιρεία γεωργικών μηχανημάτων John Deere, λαμβάνει άδεια για τη λειτουργία του οχήματος. Στις μέρες μας, τα τρακτέρ δεν είναι σαν τα παλιά οχήματα των περασμένων εποχών. Έχουν ενσωματωμένους αισθητήρες που συλλέγουν δεδομένα και τα μεταφέρουν σε υποδομές που βασίζονται στο cloud (δηλαδή datacenter). Ο γεωργός δεν κατέχει το τρακτέρ ή το λογισμικό που είναι ενσωματωμένο, ή ακόμη και τα δεδομένα που παράγονται από αυτό. Είναι η εταιρεία, John Deere, που της ανήκουν όλα. Όχι μόνο αυτό, αλλά και εκτός από το κόστος του τρακτέρ, ο γεωργός πρέπει επίσης να πληρώσει για τις αυτοματοποιημένες υπηρεσίες δεδομένων, ή τις υπηρεσίες υποστήριξης, που θα του παρέχουν τεχνικές συμβουλές για το τί, πότε και πώς να φυτέψει στο δικό του χωράφισ. Αυτά τα τρακτέρ χρησιμοποιούνται κυρίως στον παγκόσμιο Βορρά όπως στις ΗΠΑ, αλλά επίσης αναπτύσσονται και προωθούνται ολοένα και περισσότερο σε μεγάλα αγροκτήματα του Νότου.

Τι είναι αυτά τα δεδομένα που παράγονται από το τρακτέρ; Πώς αποτυπώνονται γενικότερα τα δεδομένα στο πλαίσιο της γεωργίας; Ποιος τα χρησιμοποιεί; Γιατί δεν τα κατέχει ο αγρότης;

Είμαι η Zahra Moloo. Σε αυτό το δεύτερο επεισόδιο του Who Will Control the Food System, θα μιλήσω με την Kelly Bronson, μια κοινωνική επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα στον Καναδά. Η Bronson είναι η συγγραφέας ττου βιβλίου “Η Άμωμη Σύλληψη των Δεδομένων: Αγροεπιχειρηματίες, Ακτιβιστές και η Κοινή Πολιτική τους για το Μέλλον”. Το βιβλίο της εξετάζει τις κρυφές νομικές συμφωνίες γύρω από τα αγροτικά big data, κυρίως στις ΗΠΑ και τον Καναδά, για να εντοπίσει πώς χρησιμοποιείούνται και με ποιες συνέπειες.

Kelly Bronson, σε ευχαριστώ που ήρθες να μιλήσουμε σήμερα για το ποιος θα ελέγξει το σύστημα τροφίμων. Επίτρεψέ μου να ξεκινήσω με μια προφανή ερώτηση σχετικά με τον τίτλο του βιβλίου σου: Η Άμωμη Σύλληψη των Δεδομένων. Σε άμωμη σύλληψη, όπως γνωρίζουμε από την καθολική εκκλησία, είναι η ιδέα ότι η Παναγία, η μητέρα του Ιησού, ήταν απαλλαγμένη από την αρχική αμαρτία του Αδάμ. Τι ακριβώς εννοείς με την Άμωμη Σύλληψη των Δεδομένων;

Kelly: Σκέφτηκα να ονομάσω το βιβλίο “Big Data, Big Power”. Ένα μεγάλο μέρος αυτού που προσπάθησα να κάνω στο βιβλίο είναι να κρυφοκοιτάζω πίσω από τις τεχνολογίες και τις νομικές συμφωνίες και άλλα είδη κοινωνικών υποδομών, γύρω από αυτά τα νέα ψηφιακά τρακτέρ και άλλα είδη ψηφιοποιημένου αγροτικού εξοπλισμού, για να βρω ποιος έκανε τί με τα δεδομένα, και για ποιό κέρδος. Αλλά στο τέλος, αποκάλεσα το βιβλίο “Η Άμωμη Σύλληψη των Δεδομένων”, δανειζόμενη από αυτή τη θρησκευτική ιστορία ή μεταφορά, επειδή το βιβλίο είναι πραγματικά θεμελιωμένο εμπειρικά στο δικό μου είδος συλλογής δεδομένων. Πέρασα χρόνο με επιστήμονες δεδομένων που δούλευαν στον ιδιωτικό τομέα για εταιρείες όπως η John Deere, αλλά και η Bayer Monsanto, η Farmers Edge. Πέρασα επίσης χρόνο με επιστήμονες που εργάζονται σε δημόσια πλαίσια: για την καναδική κυβέρνηση, για την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αλλά και με ακτιβιστές, αυτοχαρακτηριζόμενους αγρότες hacktivists, οι οποίοι έπαιζαν στο χώρο της χρήσης δεδομένων για την προώθηση της μεταρρύθμισης του συστήματος τροφίμων. Αρχικά, όταν ξεκίνησα να γράψω το βιβλίο, κατά κάποιο τρόπο γνώριζα αυτές τις κοινότητες, κάποιους επιστήμονες στον ιδιωτικό τομέα, και ήξερα τους αγρότες hacktivists και τους ακτιβιστές λίγο περισσότερο επειδή για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, εκεί βρίσκεται το ενδιαφέρον μου, σχετικά με την πολιτική τροφίμων.

Υπέθεσα ότι υπήρχε αυτό το μοντέλο, θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε “ψηφιακή γεωργία”, που ήταν περισσότερο σε βιομηχανική κλίμακα, όπως το μοντέλο του John Deere: πώληση τρακτέρ σε καλλιεργητές, κυρίως σε όλη τη βόρεια Αμερική, που προορίζονται για εξαγωγικές αγορές, η βιομηχανική γεωργία δηλαδή. Και τότε σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να υπάρχει ένα άλλο μοντέλο για την υλοποίηση ενός είδους γεωργίας που βασίζεται στα δεδομένα, το οποίο είναι περισσότερο ακτιβιστικό, κοιτάει στα τοπικά διατροφικά συστήματα, προωθώντας πρακτικές όπως η αγρο-οικολογία ή η αναγεννητική γεωργία.

Στην αρχή του βιβλίου, θα μπορούσα να συγκρίνω αυτά τα δύο συστήματα και τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτούς τους δύο χώρους. Αλλά τότε παρατήρησα, και από εδώ προέρχεται ο τίτλος, ότι ακόμα και αν υπάρχουν πραγματικές διαφορές στο πώς χρησιμοποιούνται τα εργαλεία, ποια είδη δεδομένων συλλέγονται, από ποιόν και προς όφελος τίνος, παρατήρησα ότι υπήρχε μια ομοιότητα. Και αυτό ήταν ότι σε κάθε περίπτωση, όλοι μιλούσαν για τα δεδομένα με αυτόν τον πραγματικά ιδιαίτερο τρόπο, σαν τα δεδομένα από μόνα τους να ήταν ένα πράγμα που έπεσε από τον ουρανό, σαν να ήταν “αψεγάδιαστα”, αντί να ήταν προϊόν ισχυρών εταιρειών για παράδειγμα.

Και οι άνθρωποι μιλούσαν για τα δεδομένα σαν να ήταν αυτενεργά. “Δανείζομαι” αυτή τη θρησκευτική μεταφορά, γιατί αυτή η ιστορία δίνει στη Μαρία και στον Θεό πολλή δύναμη. Αφού αν μπορείς απλά να κάνεις κάτι, να το κάνεις απλά να συμβεί, αυτό είναι αρκετά ισχυρό, και αυτό το είδος της παντοδυναμίας είναι ένα μέρος της θρησκευτικής ιστορίας που ήθελα να τονίσω, χρησιμοποιώντας τον τίτλο “η άμωμη σύλληψη των δεδομένων”. Επειδή ακόμα και οι ακτιβιστές που πραγματικά εργάζονται (και είμαι με το μέρος τους) για την αναμόρφωση του διατροφικού συστήματος, μιλούσαν για τα δεδομένα σαν τα ίδια τα δεδομένα να επρόκειτο να μας οδηγήσουν κάπου. Πιστεύω ότι αυτός ο τρόπος προσέγγισης για τα δεδομένα, χρησιμοποιώντας αυτό το πλαίσιο, η “τελειότητα των δεδομένων”, είναι πραγματικά προβληματικός επειδή κρύβει τους πραγματικά ισχυρούς παράγοντες και τα συμφέροντα. Πρέπει να το πούμε με το όνομά του: είναι οι εταιρείες που έχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα διαμορφώσει τις κατευθύνσεις του διατροφικού συστήματος, σε τεχνολογικό αλλά και κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο.

Zahra: Αναφέρεις επίσης τον όρο “καθοδηγούμενο από τα δεδομένα” (data-driven), και το ακούμε αυτό όλη την ώρα, είναι όντως “πανταχού παρόν”: «καθοδηγούμενο από τα δεδομένα το ένα, το άλλο και το παράλλο». Και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και άλλοι όροι που αναφέρεις στο βιβλίο σου, οι οποίοι δίνουν αυτή την ιδέα των δεδομένων, σαν να έχουν μια δική τους “αυτόνομη φύση”. Από το βιβλίο σου και την έρευνά σου, διαπίστωσες ότι αυτή η αφήγηση, αυτοί οι όροι, χρησιμοποιούνται με εσκεμμένο τρόπο, ή απλά έχει προκύψει ως ένας τρόπος σκέψης που αυθόρμητα “έπεσε πάνω μας”;

Kelly: Μέρος της ερευνητικής διαδικασίας είναι ότι κάποιος εξετάζει προσεκτικά τα δεδομένα, χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση ώστε να μπορεί να εξάγει κάποιο νόημα από την έρευνα πεδίου, με αρκετά συστηματικό τρόπο. Και δεν ήταν μέχρι που άρχισα να το κάνω αυτό - ονομάζεται κωδικοποίηση – που παρατήρησα αυτόν τον κοινό τρόπο ομιλίας. Υπέθεσα ότι αυτές ήταν απλώς φράσεις που έγιναν πανταχού παρούσες, “έπεσαν πάνω μας” όπως το θέσατε. Το βρήκα ενδιαφέρον αυτό. Αυτό είναι το τοπίο τώρα, ή το λεξικό γύρω από τα ψηφιακά συστήματα, και είναι στην πραγματικότητα μέρος του λεξικού που ξεπερνά τη γεωργία. Έτσι, η “άμωμη σύλληψη του πλαισίου των δεδομένων” είναι στην πραγματικότητα παντού. Μάλλον θα αρχίσετε να το παρατηρείτε περισσότερο, τώρα που το τονίσαμε.

Αλλά τότε συνειδητοποίησα, τουλάχιστον στο πλαίσιο εκείνων των ανθρώπων με τους οποίους περνούσα χρόνο, ότι η απάντηση στην ερώτησή σου είναι ότι “αυτή είναι η τακτική”. Τί εννοώ με αυτό; Συνειδητοποίησα ότι κανένας από τους επιστήμονες, κανένας από τους ακτιβιστές επιστήμονες ή τους επιστήμονες του ιδιωτικού τομέα, κανένας από τους επιχειρηματίες - επειδή πήγα σε πολλά συνέδρια γεωργικής τεχνολογίας και AI και τεχνολογίας δεδομένων - κανένας από τους συμμετέχοντες δεν θα ήταν δυνατό να είναι πιστός στις θέσεις πίσω από την “άμωμη σύλληψη των δεδομένων”. Κανείς δεν θα έλεγε: «Ω, ναι, φυσικά, τα δεδομένα απλά προκύπτουν.»

Στην πραγματικότητα, ήταν αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι που δούλευαν συνεχώς και μου έδειξαν την πολύ περίπλοκη και δύσκολη δουλειά που έκαναν για να φέρουν τα δεδομένα σε μια κατανοητή μορφή, να “καθαρίσουν” τα δεδομένα, να διαχειριστούν τις υποδομές δεδομένων και να βγάλουν κάποιο νόημα από τα δεδομένα.

Κι έτσι άρχισα να συνειδητοποιώ ότι ήταν μέρος μιας ρητορικής στρατηγικής. Αφού, μιλώντας για τα δεδομένα με όρους “τελειότητας” είναι ένας τρόπος να μιλάμε για τα δεδομένα που έχουν μια λειτουργικότητα, και αν κάποιος τα φέρει σε αυτή την κατάσταση να έχουν μια κατανοητή μορφή, τότε το πρόσωπο που είναι μέρος αυτού του συστήματος θεωρείται παντοδύναμο, ή πολύ ισχυρό. Και έτσι συνειδητοποίησα ότι ήταν μέρος μιας μακροχρόνιας πολιτιστικής προσέγγισης, στην πραγματικότητα, πολύ πριν από τα δεδομένα, τα big data ή την τεχνητή νοημοσύνη.

Έχουμε, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο, μια προσέγγιση προς την τεχνολογία όπου αν κάποιος μπορεί να μιλήσει για ένα τεχνολογικό σύστημα ως απαλλαγμένο από την πολιτική, ως “αυτοδύναμο/αψεγάδιαστο”, τότε αυτό δίνει μεγάλη δύναμη στους ανθρώπους που μιλούν για αυτή την τεχνολογία. Είναι μια στρατηγική “νίκης”, και αναφέρω ιστορίες στο βιβλίο, αντλώντας ομιλίες από την περίοδο του αποικισμού της Αμερικής, όπου οι λεγόμενοι ιδρυτές πατέρες, ή οι “εκπολιτιστές πολιτικοί/τεχνολόγοι” στη Βόρεια Αμερική είχαν έναν πολύ παρόμοιο “άμωμο” τρόπο σύλληψης να μιλούν για τις τεχνολογίες όπως ο τηλέγραφος, για παράδειγμα, ή η σιδηροδρομική γραμμή, αυτούς τους ισχυρούς παράγοντες αλλαγής που επρόκειτο να βοηθήσουν στον “εκπολιτισμό” της Αμερικής. Και αυτό είναι πολύ προβληματικό. Ήταν μια μέθοδο ρητορικής που έστρεψε τους ανθρώπους προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Zahra: Θα ήθελα να αναφερθούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες για τα δεδομένα, το πώς συλλέγονται και το πώς χρησιμοποιούνται. Ανέφερες το τρακτέρ του John Deere. Έτσι, για να πάρουμε αυτό το παράδειγμα, τα δεδομένα που λαμβάνονται από αυτό το τρακτέρ και άλλα δεδομένα που λαμβάνονται από τα αγροκτήματα θεωρούνται τώρα ένας πολύ πολύτιμος πόρος από τον κόσμο της γεωργίας. Ποιο ακριβώς είναι το περιεχόμενο αυτών των δεδομένων; Γιατί είναι τόσο πολύτιμα;

Kelly: Πιστεύω ότι ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει να επισημάνουμε είναι το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο οι άνθρωποι - τόσο στη δημόσια σφαίτα όσο και ακαδημαϊκά – αντιλαμβάνονται τις εταιρείες όπως η Facebook, και το τί κάνουν με τα προσωπικά τους δεδομένα. Άρχισα να παρατηρώ το 2016 και το 2017 ότι δεν υπήρχε πραγματικά συζήτηση γύρω από το ποιός συλλέγει δεδομένα και για τίνος το κέρδος, ή ακόμα και για ποιούς σκοπούς, σχετικά με αυτά που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε περιβαλλοντικά δεδομένα - και θα συμπεριλάμβανα σε αυτά και τα γεωργικά δεδομένα. Αλλά μεγάλη προσοχή, ευρέως και ακαδημαϊκά, δίνεται στα δεδομένα που συλλέγονται για τους ανθρώπους και συλλέγονται από τη συμμετοχή τους σε διαδικτυακά περιβάλλοντα όπως τα κοινωνικά δίκτυα. Άρχισα να το παρατηρώ αυτό την εποχή που υπήρχε πραγματικά μια μαζική δημόσια συζήτηση γύρω από το κέρδος από τη συλλογή και τη χρήση - ακόμη και κατάχρηση αυτών των δεδομένων. Ας θυμηθούμε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, το παιχνίδι του εκλογικού συστήματος στις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο, γύρω από τις αρχικές εκλογές του Τραμπ και τη χρήση των δεδομένων της Facebook για να γίνουν αυτά... Παράλληλα, υπήρχαν πολύ λίγοι άνθρωποι που έδιναν προσοχή στα περιβαλλοντικά ή γεωργικά δεδομένα.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι συλλογής των δεδομένων. Ένας είναι αυτό που ονομάζεται γεωργικός εξοπλισμός ακριβείας. Έτσι, τα νέα τρακτέρ σήμερα είναι ψηφιακά οχήματα. Έχουν άδεια χρήσης: δεν μας ανήκουν, όπως συμβαίνει και με τα κινητά μας. Οι αγρότες που αγοράζουν ένα νέο τρακτέρ John Deere, πρέπει επίσης να υπογράψουν μια συμφωνία άδειας χρήσης για να χρησιμοποιήσουν τα συστήματα δεδομένων σε αυτό το τρακτέρ. Και το τρακτέρ συλλέγει δεδομένα από την αρχή. Είναι όπως όταν εισέρχεστε σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον, συλλέγονται δεδομένα για τις συμπεριφορά σας, ακόμη και για τον τρόπο που “σκρολάρετε” τις ιστοσελίδες, και οι περισσότεροι από εμάς το γνωρίζουν αυτό.

Παρόμοια, σε ένα τρακτέρ, τη στιγμή που ο εργάτης της φάρμας ανοίγει την πόρτα του τρακτέρ, συλλέγονται δεδομένα για τον εργάτη, το πού βρίσκεται, τις κινήσεις του τρακτέρ. Δεδομένα επίσης συλλέγονται από το περιβάλλον, την καλλιέργεια, τη φύτευση, το έδαφος, την υγρασία, το pH, τις χημικές ουσίες... Αλλά και ευρύτερα, αυτά τα δεδομένα συνδυάζονται μαζί με άλλα περιβαλλοντικά δεδομένα σε μεγάλα συστήματα που προορίζονται για να δώσουν συμβουλές στους αγρότες για το πώς να διαχειρίζονται το αγρόκτημά τους και συγκεκριμένα, πότε να φυτέψουν, πού να φυτέψουν, πώς να διαχειρίζονται τις χημικές ουσίες κλπ.

Zahra: Έτσι ένα παράδειγμα αυτού του γεωργικού εξοπλισμού ακριβείας είναι τρακτέρ. Τί άλλο είναι τέτοιος εξοπλισμός που συλλέγει δεδομένα από τη φάρμα;

Kelly: Αν πάτε στην ιστοσελίδα “έξυπνης γεωργίας” της John Deere, μπορείτε να δείτε ότι παρουσιάζουν όλες τις διαφορετικές πηγές δεδομένων που η εταιρεία συγκεντρώνει για να δημιουργήσει τις λεγόμενες “συμβουλές που βασίζονται στα δεδομένα”, ή τις “συμβουλές που δημιουργούνται από τον συνδυασμό δεδομένων χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση ή συστήματα AI” για τους αγρότες. Εδώ έχουν λοιπόν και κάποιους άλλους εξοπλισμούς, τα drones, για παράδειγμα. Δεν χρησιμοποιούν όλα τα αγροκτήματα drones, αλλά πολλοί σε αυτά τα “έξυπνα αγροκτήματα” τα χρησιμοποιούν.

Οι πηγές των δεδομένων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων είναι συστήματα - σε πολλές περιπτώσεις ιδιωτικά συστήματα - συλλογής καιρικών δεδομένων ή άλλης συλλογής περιβαλλοντικών δεδομένων. Για παράδειγμα, η καναδική εταιρεία Farmers Edge, έχει το δικό της ιδιωτικό σύστημα καιρικών σταθμών, όπου τα αγροκτήματα που συμμετέχουν βοηθάνε στη συλλογή δεδομένων. Στη συνέχεια, τα δεδομένα αυτά συνδυάζονται με δορυφορικά δεδομένα. Και πάλι, σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι εταιρείες συνεργάζονται με ιδιωτικές δορυφορικές εταιρείες, όπως η Planet Labs, ή αγοράζουν ή απλά χρησιμοποιούν χωρίς καν να πληρώσουν τα δημόσια διαθέσιμα περιβαλλοντικά δεδομένα και τα συνδυάζουν με άλλα δεδομένα από αυτές τις ιδιωτικές ή αδειοδοτημένες πηγές για να παράγουν αυτά που ονομάζονται big data.

Οι χρήσεις είναι η παροχή συμβουλών στους αγρότες. Ένας δικαιούχος είναι ο γεωργός που χρησιμοποιεί ή, όπως είπατε στην αρχή, πληρώνει - και αυτή είναι μια διάκριση μεταξύ της χρήσης γεωργικών δεδομένων και της χρήσης AI σε σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης - δεν πληρώνουμε για τη συμμετοχή μας στο Facebook . Αλλά οι αγρότες πληρώνουν αρκετές φορές: πληρώνουν για τον εξοπλισμό που συλλέγει τα δεδομένα, υπογράφουν μια συμφωνία άδειας, και στη συνέχεια πρέπει επίσης να πληρώσουν για τις λεγόμενες συμβουλές που βασίζονται στα δεδομένα. Θα πάρουν αυτό που λέγεται “συμβουλές ακριβείας”. «Πού ακριβώς στο χωράφι μου πρέπει να προσέξω σχετικά με κάποιες συγκεκριμένες χημικές ουσίες;”, για παράδειγμα.

Έτσι, οι γεωργοί είναι οι δικαιούχοι αυτού του είδους δεδομένων. Για παράδειγμα, η Famers Edge έχει την “My Farm Manager”, η οποία είναι μια εφαρμογή για tablet ή smartphone που βοηθάει στη δημιουργία χαρτών για τα συγκεκριμένα χωράφια και στην παροχή εξατομικευμένων συμβουλών ειδικά για συγκεκριμένους τρόπους χρήσης ή περιβάλλοντα εκμετάλλευσης.

Αλλά υπάρχουν και άλλες χρήσεις. Πρώτα απ' όλα, υπάρχει μια πιθανή σύγκρουση συμφερόντων. Έτσι, για παράδειγμα, με μια προσεκτική ανάγνωση των όρων των συμφωνιών χρήσης και του τί συμβουλεύουν αυτά τα διαφορετικά συστήματα AI τους αγρότες – αυτό που η Monsanto ή η Bayer Monsanto αποκαλούν “συνταγογραφήσεις συμβουλών” - βρήκα ότι σε αυτές τις λεγόμενες “συνταγογραφημένες συμβουλές” που βασίζονται στην ΑΙ ή σε δεδομένα για τους αγρότες, τα συστήματα προτείνουν στους γεωργούς χημικές ουσίες που είναι ήδη προϊόντα των ίδιων εταιρείας. Έτσι υπάρχει ένα προφανές έννομο συμφέρον, όπου το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης παρέχει συμβουλές στους αγρότες ότι πρέπει να χρησιμοποιούν ένα συγκεκριμένο χημικό που πωλείται επίσης από την εταιρεία που παράγει τις συμβουλές.
Στο βιβλίο, προσπαθώντας να κάνω αυτή τη δουλειά για να καταλάβω πώς λειτουργούν αυτά τα συστήματα, διαπίστωσα ότι δεν μπορούσα να δω τους αλγόριθμους που παράγουν τις συμβουλές. Είναι όλα κλειστά. Και δεν μπορούσα καν να μιλήσω με τους επιστήμονες που τα φτιάχνουν. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι επιστήμονες μου μίλησαν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, έπρεπε να υπογράψω μια συμφωνία μη αποκάλυψης. Ωστόσο, ο νόμος περί εμπορικού απορρήτου εμπόδιζε επίσης την πλήρη αποκάλυψη των βημάτων με τα οποία αυτή η συμβουλή δημιουργείται. Έτσι, προκύπτει ένα είδος κοινωνικού και περιβαλλοντικού ζητήματος: το γεγονός ότι υπάρχει ένα δυναμικό έννομο συμφέρον στην αναπαραγωγή συγκεκριμένης χρήσης χημικών ουσιών που κάνουν αυτές τις εταιρείες πολύ πλούσιες, που γνωρίζουμε ήδη ότι έχουν επιβλαβείς κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο διατροφικό σύστημα.

Αλλά οι άλλες χρήσεις αυτών των δεδομένων υπερβαίνουν το περιβάλλον του αγροκτήματος. Είναι δύσκολο να βρεις αποδείξεις γι' αυτό. Οπότε πρέπει να είμαι πολύ προσεκτική στους ισχυρισμούς που κάνω, γιατί είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσω τι ακριβώς γίνεται με τα δεδομένα. Αλλά γνωρίζουμε ότι τα δεδομένα συναλλάσονται μεταξύ των εταιρειών σε όλο το διατροφικό σύστημα τροφίμων. Ξέρουμε ότι έχουν μεταφερθεί δεδομένα μεταξύ του John Deere και της Monsanto Company. Μπορούμε να συμπεράνουμε, με βάση αυτά που γνωρίζουμε, για παράδειγμα, την πώληση δεδομένων από τις εταιρείες κοινωνικών μέσων δικτύωσης σε διαφημιστές.

Γνωρίζουμε λοιπόν ότι οι εταιρείες που συλλέγουν δεδομένα, όπως οι κατασκευαστές εξοπλισμού, θα κερδίσουν πολλά χρήματα πουλώντας πακέτα δεδομένων σε, για παράδειγμα, ένα άλλο είδος εταιρείας, όπως μια χημική εταιρεία. Και κάποιος από μέσα από αυτή την βιομηχανία μου είπε ότι αυτό όντως γινόταν, ότι γνωρίζουμε ότι αυτά τα πακέτα δεδομένων πρόκειται να είναι πολύτιμα για τις ασφαλιστικές εταιρείες, όπως η Lloyd's του Λονδίνου ή η ελβετική Ag Swiss, που βγάζουν πολλά χρήματα από την “χασούρα”, από την ατυχία των αγροτών στο παγκόσμιο διαροφικό σύστημα, με το να μπορούν να χρησιμοποιούν μοντελοποίηση και την AI για να προβλέψουν την “χασούρα”. Ως εκ τούτου, κυριολεκτικά επενδύουν στην “χασούρα” των αγροτών.

Zahra: Γνωρίζετε από την έρευνά σας τι είδους σχέσεις, τι είδους νομικά και εταιρικά πλαίσια θα επέτρεπαν τον διαμοιρασμό των δεδομένων από διαφορετικές εταιρείες; Για παράδειγμα, γράφετε για το πώς η Bayer έχει τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση σε δεδομένα σχεδόν από τους μισούς αγρότες στη Βόρεια Αμερική. Τι είδους σχέσεις θα επέτρεπαν, ας πούμε, στην John Deere να μοιραστεί αυτά τα δεδομένα με την Bayer Monsanto;

Kelly: Υπάρχουν δύο σημαντικά πράγματα που πρέπει να επισημάνω εδώ. Υπάρχει μια νομική υποδομή που επιτρέπει σε εταιρείες όπως η John Deere να συλλέγουν δεδομένα και να τα χρησιμοποιούν με ιδιαίτερους τρόπους, χωρίς να ανταποδίδουν στους αγρότες και χωρίς να είναι διαφανής στους αγρότες ή σε άλλους παράγοντες του διατρουφικού συστήματος σχετικά με τις χρήσεις ή τις πιθανές καταχρήσεις των δεδομένων. Και αυτοί οι νομικοί μηχανισμοί είναι μηχανισμοί πνευματικής ιδιοκτησίας και ειδικότερα, όροι χρήσης ή συμφωνίες άδειας χρήσης.

Έτσι οι αγρότες πρέπει να υπογράψουν αυτές τις συμφωνίες, αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα συστήματα, όπως ακριβώς πρέπει να υπογράψουμε αυτές τις συμφωνίες για την συμμετοχή μας στο διαδίκτυο. Μια επιπλέον παρατήρηση είναι ότι αυτές οι συμφωνίες είναι πραγματικά δύσκολο να διαβαστούν, αλλά αυτοί είναι οι νομικοί μηχανισμοί που επιτρέπουν στις εταιρείες να κάνουν πράγματα με τα δεδομένα, που μπορεί να μην είναι πάντα προς το συμφέρον του ατόμου από το οποίο αντλούνται τα δεδομένα, του γεωργού σε αυτή την περίπτωση.

Ανακάλυψα με αυτούς τους όρους χρήσης ότι υπήρχαν κάποια αποδεικτικά στοιχεία, ιδίως αν εξέταζα όλα τα χρόνια, στις αλλαγές στη γλώσσα σε αυτές τις νομικές συμφωνίες, όπου υπήρχε σαφώς περιθώριο για χρήση δεδομένων, όπως η πώληση δεδομένων σε τρίτους, η μεταφορά δεδομένων από έναν κατασκευαστή εξοπλισμού σε έναν κατασκευαστή χημικών προϊόντων, για παράδειγμα.

Και έτσι αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο για να σκεφτεί κανείς τον έλεγχο του διατροφικού συστήματος. Υπάρχει ένα σημαντικό έργο που πρέπει να γίνει από νομικούς παράγοντες και ακτιβιστές για την τροποποίηση αυτής της νομικής υποδομής. Και στην πραγματικότητα, αυτά τα φαινομενικά ολοκαίνουργια και επαναστατικά συστήματα δεδομένων και τα συστήματα AI στη γεωργία, ακολουθούν την ιστορία άλλων γεωργικών τεχνολογιών, όπως τους ΓΤΟ ή γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Είναι παρόμοιες συμφωνίες αδειών γύρω από τα συστήματα σπόρων που επιτρέπουν τις καταχρήσεις αυτού του συστήματος, με όρους περιβαλλοντικής (μη) δικαιοσύνης.

Zahra: Αυτό που είναι πραγματικά συγκλονιστικό, όπως αναφέρατε και πριν, είναι ότι όταν χρησιμοποιούμε διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το Facebook, δεν το πληρώνουμε. Αλλά οι αγρότες παρέχουν τα δεδομένα και πρέπει να πληρώνουν για να χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες. Υπάρχει λοιπόν κάποιος τρόπος με τον οποίο το κοινό ή οι αγρότες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά που γίνονται με τα δεδομένα τους;

Kelly: Όχι, δεν νομίζω. Και αυτό είναι, και πάλι, μια μικρή διαφορά μεταξύ του χώρου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του αγροτικού χώρου. Δεν υπάρχουν τρόποι για έναν αγρότη να έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα. Υπήρξε κάποια αναγνώριση του ζητήματος μέσω της συζήτησης γύρω από το “δικαίωμα στην επισκευή”. Δεν έχω βρει σε αυτούς τους νομικούς μηχανισμούς που περιβάλλουν αυτά τα ψηφιακά εργαλεία, κάποιο τρόπο με τον οποίο οι αγρότες ή άλλοι μπορούν εύκολα να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα. Αλλά επίσης, ακόμη και εγώ - ως κριτικός ερευνητής, από επιστημονική ή τεχνική άποψη - είναι σχεδόν αδύνατο να αποκτήσω πρόσβαση σε αυτά τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ο νομικός μελετητής Frank Pascal το αποκαλεί ένα "μαύρο κουτί", ή νομίζω ότι λέει ένα "επιβλαβές μαύρο κουτί" γύρω από τα δεδομένα και τα συστήματα AI.

Zahra: Αναφέρεις στο βιβλίο σου αυτό το ψηφιοποιημένο μέλλον που φαντάζονται οι εμπλεκόμενοι στο βιομηχανικό διατροφικό σύστημα, και παρουσιάζεις μια εικόνα του πώς θα έμοιαζε αυτό. Τι εννοούμε λοιπόν ως “ψηφιακό μέλλον”;

Kelly: Για να φτάσουμε σε αυτό το μελλοντικό όραμα, αυτό που θα αποκαλούσα κυρίαρχο όραμα, γίνεται προώθηση σε όλο το διατροφικό σύστημα από πραγματικά ισχυρούς παράγοντες, είτε πρόκειται για γεωργικές εταιρείες όπως η Bayer Monsanto ή κατασκευαστές εξοπλισμού όπως η John Deere, αλλά και από ομάδες ακαδημαϊκών και όσους εργάζονται τεχνικά σε αυτόν τον τομέα. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα ολόκληρο περιοδικό αφιερωμένο στην ψηφιακή γεωργία και λέγεται “Γεωργία Ακριβείας” (Precision Agriculture). Οι ακαδημαϊκοί που εργάζονται σε αυτόν τον χώρο προωθούν αυτό το όραμα, το κυρίαρχο όραμα. Υπάρχουν επίσης υπερεθνικοί οργανισμοί που γνωρίζουμε ότι είναι πραγματικά ισχυροί στον καθορισμό των κατευθύνσεων στο παγκόσμιο διατροφικό σύστημα, όπως η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ ή η Παγκόσμια Τράπεζα, οι οποίοι επίσης προωθούν αυτό το όραμα.
Σε αυτό το όραμα τα δεδομένα συλλέγονται σε φάρμες και αγροκτήματα, είτε μέσω χρήσης smartphone είτε μέσω αυτών των τρακτέρ ακριβείας ή άλλου εξοπλισμού ακριβείας, και συνδυάζονται με δορυφορικά δεδομένα. Όλα αυτά τροφοδοτούν μια υποδομή που βασίζεται στo cloud και τα συστήματα AI, τα οποία χρησιμοποιούνται για να βγει νόημα από αυτά τα δεδομένα. Όλο αυτό το πακέτο τεχνολογιών και λειτουργειών μαζί, θεωρείται στην ουσία ότι είναι αυτή η “έξυπνη φάρμα”. Μερικοί ακαδημαϊκοί το περιγράφουν ως Φάρμα 4.0. Είναι η ιδέα ότι η γεωργία και η παραγωγή τροφίμων θα τελειοποιηθεί στο μέλλον χρησιμοποιώντας αυτά τα ψηφιακά εργαλεία.

Το όραμα είναι ότι αυτά τα εργαλεία όντως θα χρησιμοποιηθούν και ότι η γεωργία θα γίνει πιο ακριβής. Τα ψηφιακά εργαλεία, και η ΑΙ ειδικότερα θεωρείται το απαύγασμα της ανθρώπινης λογικής, της ανθρώπινης γνωστικής ικανότητας. Συγκεκριμένα, οι άνθρωποι υποστηρίζουν ότι θα οδηγήσει σε αύξησης της παραγωγικότητας. Οι αγρότες βασικά πρόκειται να ανταγωνιστούν μεταξύ τους επειδή πρόκειται να βγάλουν περισσότερα χρήματα μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας.

Αλλά υπάρχει και μια άλλη υπόσχεση που είναι περιβαλλοντική. Αν παρατηρήσετε προσεκτικά, η υπόσχεση είναι ότι οι αγρότες θα βγάλουν περισσότερα χρήματα και θα παράγουν περισσότερα τρόφιμα, αλλά θα το κάνουν με λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Και αυτό είναι ένα πραγματικά ενδιαφέρον μήνυμα που εξερευνώ στο βιβλίο. Ο επικεφαλής της λεγόμενης έξυπνης γεωργίας στην Bayer Monsanto είπε ότι στο μέλλον δεν θα βγάζουν κέρδος από τις πωλήσεις προϊόντων, αλλά από τις πληροφορίες. Το οποίο εγείρει το ερώτημα του πώς πρόκειται να λειτουργήσουν ως εταιρείες παροχής προϊόντων. Το μήνυμα είναι ότι οι αγρότες πρόκειται να κάνουν πιο συνετή χρήση των πόρων, όπως το νερό ή των επιβλαβών προϊόντων, όπως οι γεωργικές χημικές ουσίες (πχ το Roundup), επειδή πρόκειται να παίρνουν πιο ακριβείς αποφάσεις βασιζόμενοι στα ψηφιακά εργαλεία.

Αυτό είναι το όραμα λοιπόν, ότι η γεωργία θα συνεχίσει την επιχειρηματική της λειτουργία, τις καλλιέργειες προϊόντων για εξαγωγές, αλλά με τροποποίησεις στο σύστημα. Αυτό θα αποκαλούσα το κυρίαρχο όραμα του μέλλοντος της γεωργίας με ψηφιακά εργαλεία όπως τα δεδομένα και η τεχνητή νοημοσύνη.

Zahra: Αυτό ακούγεται σαν ένα πολύ σαγηνευτικό όραμα αν εξετάσουμε τόσο την ιδέα της παραγωγικότητας όσο και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Φαίνεται ότι αρκετοί άνθρωποι, αγρότες, ακτιβιστές, όταν ακούνε αυτή την ρητορική για την ψηφιακή γεωργία αναρωτιούνται αν υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτή. Μπορούν αυτές οι ψηφιακές τεχνολογίες και τα δεδομένα να είναι πραγματικά χρήσιμα για την παραγωγικότητα ή για το περιβάλλον; Υπάρχει αλήθεια σε αυτό το σαγηνευτικό όραμα;

Kelly: Νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ότι υπάρχει αύξηση της παραγωγικότητας και υπάρχουν κάποια στοιχεία - αλλά όχι πολλά - ότι υπάρχει δυνατότητα ρύθμισης σχετικά με τη χρήση χημικών και τον αντίκτυπο, για παράδειγμα, στα υπόγεια ύδατα. Αυτό δεν οφείλεται στη μείωση της χρήσης χημικών ουσιών, αλλά επειδή όπως μου είπε ένας επιστήμονας στον ιδιωτικό τομέα: «Δεν εννοούμε ότι οι ουσίες θα είναι λιγότερο χημικές, αλλά ότι θα είναι πιο ακριβής η χρήση των χημικών ουσιών». Νομίζω ότι είναι ένα σημείο όπου ίσως βλέπουμε κάποια στοιχεία.

Θα έλεγα ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν τον πραγματικά διαδεδομένο ενθουσιασμό και τη χρηματοδότηση πίσω από αυτά τα λεγόμενα ψηφιακά γεωργικά συστήματα. Ένα πράγμα που προσπαθώ να πω ρητά, ειδικά στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, είναι ότι πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε πραγματικά προσεκτικοί: Είμαι του σκεπτικού - και αυτή είναι η πολιτική μου θέση σχετικά με την διατροφή - ότι χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο από τροποποιήσεις του παγκόσμιου βιομηχανικού μοντέλου παραγωγής τροφίμων. Χρειαζόμαστε μια ευρύτερη και πιο ριζική αλλαγή, μια διαταραχή στον κυρίαρχο τρόπο παραγωγής τροφίμων. Χρειαζόμαστε περισσότερους μικρούς αγρότες, χρειαζόμαστε περισσότερη υποστήριξη για τη γεωργία των αγροτών, χρειαζόμαστε περισσότερη βιοποικιλότητα και επενδύσεις σε ιστορικά δοκιμασμένες και αληθινές τεχνικές όπως η πολυκαλλιέργεια, η καλυπτική καλλιέργεια, και η αγροοικολογική και αναγεννητική γεωργία.

Και έτσι υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι στην πραγματικότητα η προώθηση και η χρήση αυτών των δεδομένων και των συστημάτων AI στη γεωργία θα κατευθύνει αναπόφευκτα το διατροφικό σύστημα προς μια ευρύτερη τροποποίηση του τρέχοντος κυρίαρχου συστήματος, επειδή είναι ήδη προκατειλημμένα προς το παγκόσμιο βιομηχανικό μοντέλο. Η γεωργία είναι μόνο ένα παράδειγμα. Παρόμοια, γνωρίζουμε ότι η αναζήτηση της Google είναι προκατειλημμένη προς συγκεκριμένα σώματα. Αν αναζητήσετε για την λέξη “αρρενωπότητα”, θα δείτε τον ιδιαίτερο τρόπο που η αναζήτηση της Google επιλέγει τα αποτελέσματα, λόγω της μεροληψίας για το φύλο, ή την φυλή που υπάρχει ήδη στα δεδομένα που τροφοδοτούν την αναζήτηση της Google. Ομοίως, αν δείτε μια εταιρεία όπως η Bayer Monsanto, τα δεδομένα που συλλέγει είναι μόνο για “αγρονομικές καλλιέργειες” (στμ: Στο πρωτότυπο είναι “agronomic crops”. Από όσα βρήκαμε, αυτός ο όρος χαρακτηρίζει τις μεγάλες αγροτικές εκτάσεις)

Zahra: Αυτό με φέρνει σε μια ερώτηση, βασισμένη σε κάτι που είπες στο βιβλίο σου που ήταν πολύ ενδιαφέρον. Λες ότι κάποιος θα φανταζόταν ότι οι ακτιβιστές στις ΗΠΑ και τον Καναδά θα είχαν αντιπολιτευτικές ιδέες για τη βιομηχανική γεωργία, αλλά λες ότι και οι ακτιβιστές έχουν ένα φανταστικό αγρόκτημα - ένα ψηφιακό αγρόκτημα του μέλλοντος. Μπορείς να το περιγράψεις αυτό; Πώς μοιάζει ένα ψηφιοποιημένο μέλλον παραγωγής τροφίμων στους ακτιβιστές που θα φανταζόταν κανείς ότι θα ήταν αντίθετοι με αυτή την ιδέα ενός ψηφιοποιημένου μέλλοντος και του βιομηχανικού διατροφικού συστήματος;

Kelly: Πέρασα χρόνο με αγρο-ακτιβιστές που ήταν ήδη ενθουσιασμένοι με τα συστήματα δεδομένων. Αυτό είναι ένα είδος προκατάληψης στο ερευνητικό μου σχέδιο. Αλλά στην πραγματικότητα στην αρχή του βιβλίου, έψαχνα για ανθρώπους στον αγροτικό χώρο, ακτιβιστές ή μελετητές που να είναι επικριτικοί σε αυτά τα συστήματα και ήταν δύσκολο να τους βρω. Δεν υπάρχει μεγάλη κριτική για αυτά τα πράγματα. Και έτσι κατέληξα να περνάω χρόνο με αυτούς τους ακτιβιστές που ήταν ενθουσιασμένοι με αυτά τα συστήματα. Και ναι, ποιο είναι το όραμά τους για το μέλλον με αυτά τα συστήματα; Λοιπόν, είναι ριζικά διαφορετικό από το κυρίαρχο όραμα, όσον αφορά το είδος του γεωργικού συστήματος που πιστεύουν ότι τα λεγόμενα ψηφιακά γεωργικά δεδομένα και η τεχνητή νοημοσύνη θα υποστηρίξουν.

Οι ακτιβιστές που πέρασα χρόνο μαζί τους ήταν από διάφορες ομάδες, μια ομάδα στο Quebec που ονομάζεται Autoconstruction και είναι μέρος ενός ευρύτερου γεωργικού συνεταιρισμού που ονομάζεται Capé, μια ομάδα στις ΗΠΑ που ονομάζεται Farm Hack, και μια άλλη συγγενική ομάδα που ονομάζεται η Συγκέντρωση για Ανοικτές Γεωργικές Τεχνολογίες ή GOAT. Αυτές οι ομάδες πραγματικά οραματίζονται ότι τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διαταράξουν το κυρίαρχο βιομηχανικό μοντέλο της γεωργίας, υποστηρίζοντας εναλλακτικά γεωργικά συστήματα όπως η αναγεννητική γεωργία και η αγροοικολογία. Στην πραγματικότητα υπάρχει μια πλατφόρμα ανοιχτού κώδικα που ονομάζεται FarmOS, που είναι διαφορετική από τα συστήματα που αναπτύσσονται από εταιρείες όπως η Bayer Monsanto.

Αυτή η πλατφόρμα μπορεί να χρησιμοποιήσει δεδομένα και AI για να βοηθήσει με συμβουλές για διαφορετικές μικροκαλλιέργειες, όχι για “αγρονομικές καλλιέργειες”. Συλλέγει δεδομένα για λιπάσματα όπως κομπόστ ή κοπριά. Υπό αυτή την έννοια, το όραμα είναι διαφορετικό. Στο είδος του γεωργικού συστήματος που αυτοί οι ακτιβιστές φαντάζονται, η ψηφιακή βοήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Το μοντέλο της χρήσης των δεδομένων, ή το ήθος, θα έλεγα, γύρω από τη χρήση των δεδομένων και την AI είναι εντελώς διαφορετικά από τον ιδιωτικό τομέα. Οι ακτιβιστές υποκινούνται από την ανοιχτή ανταλλαγή δεδομένων, την ανοικτή πρόσβαση, χωρίς πνευματικά δικαιώματα. Εργάζονται με τους αγρότες και ενσωματώνουν μια ποικιλία ανατροφοδοτήσεων από τους αγρότες. Και όμως, όπως επισημάνατε, ο υπότιτλος του βιβλίου μου είναι: “Αγροτικές Εταιρείες, Ακτιβιστές και οι Κοινές τους Πολιτικές για το μέλλον”. Αυτό είναι κάτι που πραγματικά με εξέπληξε, ότι οι ακτιβιστές μοιράζονται ένα πράγμα με την αγροτική βιομηχανία. Είναι αυτός ο κοινός τρόπος με τον οποίο αναφέρονται στα δεδομένα, ως “η άμωμη σύλληψη των δεδομένων”, σαν να έπεσαν από τον ουρανό. Σαν να είναι τα δεδομένα που, άσχετα με όλους τους ανθρώπους και τα ισχυρά συμφέροντα πίσω από αυτά, θα μας οδηγήσουν στο μέλλον.

Ένιωθα πολύ μπερδεμένη στο να το επισημάνω αυτό στο βιβλίο, επειδή η πολιτική μου είναι πραγματικά με τους τύπους του Farm Hack και τους ακτιβιστές. Αλλά ένιωσα ότι ήταν σημαντικό να το επισημάνω, γιατί πραγματικά πιστεύω ότι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε και οι τρόποι που αντιλαμβανόμαστε ή φανταζόμαστε τα πράγματα, ο τρόπος που μιλάμε για τα πράγματα έχει σημασία. Και θα έλεγα ότι, βλέποντας τα δεδομένα ως “κάτι που έπεσε από τον ουρανό”, οι ακτιβιστές κατά κάποιο τρόπο κινούνται ενάντια στα συμφέροντά τους, γιατί με αυτό τον τρόπο δεν κάνουμε ερωτήσεις. Και με το “κάνουμε”, εννοώ όλους εμάς, τους καταναλωτές, τους μελετητές, τους ακτιβιστές, δεν κάνουμε ερωτήσεις για το ποιός συλλέγει αυτά τα δεδομένα; Πού πάνε τα δεδομένα; Πώς επεξεργάζονται; Ποιος βγάζει κέρδος από αυτά;

Zahra: Ένα άλλο πράγμα που αναφέρεις στο βιβλίο σου και με ενδιαφέρει πολύ να πεις περισσότερα είναι ότι οι αγρότες στη Βόρεια Αμερική φαίνονται να μην ενδιαφέρονται για το τι κάνει η αγροτική βιομηχανία με τα προσωπικά τους δεδομένα. Και λες ότι για χρόνια, το να είσαι επιτυχημένος αγρότης στη Βόρεια Αμερική σημαίνει να συμπεριφέρεσαι σαν εταιρία. Μπορείς να εξηγήσεις περισσότερα, τι εννοείς μ' αυτό;

Kelly: Όπως είπες στην αρχή, το βιβλίο εστιάζει σε μεγάλο βαθμό σε ένα παγκόσμιο βόρειο - και ιδιαίτερα στο βορειοαμερικανικό πλαίσιο. Και θα έλεγα ότι υπάρχει μεγαλύτερη προσοχή σήμερα, στον Παγκόσμιο Νότο γύρω από τα δεδομένα και τη δικαιοσύνη των δεδομένων και την αποικιοκρατία των δεδομένων, όπως θα μπορούσαμε να πούμε. Ποιος χρησιμοποιεί δεδομένα για ποιους σκοπούς και ποιος κερδίζει, στο γενικό πλαίσιο αλλά και σε αυτό της γεωργίας;

Αλλά ναι, εντυπωσιάστηκα όταν κοίταξα στη Βόρεια Αμερική τους αγρότες, ειδικά εκείνους που είχαν αγοράσει αυτά τα συστήματα δεδομένων. Σε μεγάλο βαθμό στον Καναδά και στις ΗΠΑ, πρόκειται για αγρότες, για παράδειγμα στις μεσοδυτικές πολιτείες που δραστηριοποιούνται σε χιλιάδες στρέμματα ή εκτάρια. Είναι οι αγρότες που πραγματικά επένδυσαν σε όλο αυτό το πακέτο των τεχνολογιών, αυτό που μερικοί ακαδημαϊκοί και η βιομηχανία αποκαλούν ως “το πλήρως εφαρμοσμένο έξυπνο αγρόκτημα” ή “αγρόκτημα 4.0”. Ωστόσο, θα έλεγα ότι δεν υπάρχει μια παρόμοια διαδεδομένη υιοθέτηση αυτής της “πλήρως εφαρμοσμένης έξυπνης φάρμας” στον Καναδά ή οπουδήποτε στον κόσμο. Ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία είναι ίσως μπροστά σε αυτό μεταξύ ορισμένων αγροτών, αλλά ακόμη και σε σύγκριση, για παράδειγμα, με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, η σουίτα των ψηφιακών εργαλείων δεν έχει βρει ευρεία εφαρμογή.

Έτσι βρήκα κάτι περίεργο: Πίστευα ότι οι αγρότες θα ήταν κατά κάποιο τρόπο αρνητικοί στις χρήσεις της συλλογής δεδομένων, ότι θα ήταν καχύποπτοι για τις εταιρείες που ενδεχομένως συλλέγουν τα δεδομένα και στη συνέχεια τα χρησιμοποιούσαν χωρίς να ανταποδόσουν στον γεωργό. Αλλά δεν το βρήκα αυτό. Αυτό που βρήκα είναι ότι οι αγρότες που είχαν επενδύσει σε αυτά τα συστήματα ήταν στην πραγματικότητα αρκετά καλά με την εταιρεία. Δεν ήθελαν απαραιτήτως να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα επειδή έχουν κάπως αγοραστεί στη λογική της γεωργίας ως επιχείρηση. Θεωρούν τους εαυτούς τους ως πολυάσχολο χειριστή ή διαχειριστή της φάρμας, σε αντίθεση με έναν εργάτη της φάρμας. Ήταν αρκετά ικανοποιημένοι στο να μεταφέρουν απλά την διαχείρισης των δεδομένων τους, στους επιστήμονες δεδομένων και AI μιας εταιρείας όπως η Bayer Monsanto.

Αυτό ήταν διαφορετικό από τους ακτιβιστές. Όλοι αυτοί οι αγρότες που χρησιμοποιούσαν την πλήρη γκάμα των ψηφιακών τεχνολογιών, δεν φαίνονταν ιδιαίτερα καχύποπτοι ή προβληματισμένοι από τις εταιρικές χρήσεις ή πιθανές καταχρήσεις των δεδομένων τους, αλλά μου είπαν ότι ανησυχούσαν για την κυβερνητική εποπτεία. Ένας από αυτούς είπε: «Ανησυχώ για τον μεγάλο αδελφό, ότι αυτά τα δεδομένα θα μπορούσαν να μπουν στα χέρια των κυβερνητικών οργανισμών», και δεν το ήθελε πραγματικά. Αυτό που δεν ήθελαν ήταν ένα είδος επίβλεψης από τους κυβερνητικούς φορείς.

Zahra: Πολύ ενδιαφέρον. Είναι αρκετά εντυπωσιακό να ακούμε ότι οι αγρότες δεν ανησυχούν για τη λήψη των δεδομένων τους από μεγάλες εταιρείες, αλλά υποθέτω ότι αυτό είναι πολύ διαφορετικό στους ακτιβιστές στο Νότο ή τους αγρότες στο Νότο που υπερασπίζονται την αγροοικολογία και τέτοιες προσεγγίσεις.

Kelly: Απολύτως. Αν κοιτάξετε σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει κάθε είδους ακτιβισμός γύρω από τις καταχρήσεις και την ιδιοκτησία των δεδομένων, όπως κάνει η Via Campesina, και άλλες αγροτικές οργανώσεις και ομάδες από τον Παγκόσμιο Νότο, σε αντίθεση με την έλλειψη καχυποψίας μεταξύ των αγροτών στον Βορρά, που έχουν επενδύσει σε αυτά τα συστήματα. Και ένα μέρος της απάντησης είναι στην ίδια την ερώτηση “ποιός συλλέγει τα δεδομένα”. Αν δούμε την ιστορία της βιομηχανικής γεωργίας, εταιρείες όπως οι John Deere, η Bayer Monsanto και η Monsanto έχουν αναπτύξει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους αγρότες. Όταν μιλάω με αγρότες στη Βόρεια Αμερική, αν είσαι “Deere-ας”, είσαι “Deere-ας”. Είναι μια πολιτιστική σχέση που συνεχίζει και στο χώρο των δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης, και αυτό είναι ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα για αυτές τις εταιρείες, επειδή ξέρουμε ότι όποιος συλλέξει πιο γρήγορα, τα περισσότερα δεδομένα έχει ένα πλεονέκτημα σχετικά με την μηχανική μάθηση και την τεχνητή νοημοσύνη. Αν σκεφτούμε τα συστήματα όπως η Alexa ή η Siri, έχουν πλεονέκτημα στην αγορά επειδή βελτιώνονται όσο περισσότερα δεδομένα τα τροφοδοτούν.

Και για να έρθω στην ερώτησή σας, σχετικά με το πώς χρησιμοποιούνται αυτά τα δεδομένα, όταν διάβασα τις συμφωνίες άδειας χρήσης και τους όρους χρήσης, παρατήρησα ότι αυτές οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα δεδομένα για την περαιτέρω προώθηση των συγκεκριμένων σχέσεων με τους πελάτες. Έτσι, για παράδειγμα, οι συμφωνίες αδειών, όπως αυτές για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, πραγματικά εμποδίζουν έναν αγρότη να αλλάξει εταιρεία. Το σύστημα δεδομένων του τρακτέρ δεν είναι διαλειτουργικό με κάποιο άλλο από διαφορετική εταιρεία. Το σύστημα του John Deere, για παράδειγμα, δεν είναι διαλειτουργικό με άλλα συστήματα, και αυτό τους κλειδώνει εκεί.

Zahra: Υπάρχουν κάποιες εξελίξεις όσον αφορά τη ρύθμιση του τρόπου χρήσης των δεδομένων; Με όλη αυτή την ψηφιακή υποδομή στη γεωργία και όλη αυτή την εξόρυξη δεδομένων, τί υπάρχει για να αντιμετωπίσουμε αυτό που συμβαίνει με τα big data;

Kelly: Όχι πολλά. Στον Καναδά, για παράδειγμα, έχουμε συστήματα εθελοντικής ρύθμισης, που σημαίνει ότι οι ίδιες οι εταιρείες ρυθμίζουν, χρησιμοποιώντας τις δικές τους εσωτερικές πολιτικές, τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε. Και τις διάβασα στις ιστοσελίδες τους, για το βιβλίο. Είναι προσβάσιμες στους πιθανούς χρήστες, αλλά και πάλι, το εύρος των επιλογών είναι ελάχιστο. Γιατί αν είσαι ήδη χρήστης της Deere, είσαι κατά κάποιο τρόπο κλειδωμένος σε αυτό το σύστημα. Και στην πραγματικότητα, αν αγοράσεις ένα νέο τρακτέρ, είναι απαραίτητα ένα ψηφιακό τρακτέρ. Είναι απαραίτητη η συλλογή δεδομένων. Οπότε δεν μπορείς καν να ξεφύγεις.

Έτσι ο τρόπος που οι εταιρείες οικειοθελώς “ρυθμίζονται” είναι μέσω αυτών των νομικών όρων χρήσης ή συμφωνιών αδειοδότησης. Και γι' αυτό είναι σημαντικό να τα διαβάσει κανείς αυτά. Αυτό είναι το ρυθμιστικό σύστημα που έχουμε αυτή τη στιγμή. Δεν υπάρχει πραγματικά τίποτα διεθνώς που να εμποδίζει αυτές τις εταιρείες όσον αφορά τις πιθανές καταχρήσεις των δεδομένων. Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί, για παράδειγμα, ότι το δίκαιο του ανταγωνισμού θα μπορούσε να βάλει κάποιες ρυθμίσεις. Αλλά, είναι ήδη ολιγοπωλιακές εταιρείες.

Η πώληση της Monsanto στην Bayer σχεδόν απορρίφθηκε από τα δικαστήρια των ΗΠΑ. Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πώς τα δικαστήρια των ΗΠΑ θα έπερναν μια αντι-ανταγωνιστική στάση και θα απαγόρευαν την εξαγορά, αλλά δεν το έκαναν. Θα ήταν μια πολύ σημαντική κίνηση στην πώληση της Monsanto στην Bayer το 2018, η οποία είναι η μεγαλύτερη εξαγορά σε όλη την ιστορία.

Το δίκαιο του ανταγωνισμού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παρόμοια για να πιέσει αυτές τις εταιρείες για ζητήματα όπως η διαλειτουργικότητα, ή την έλλειψη μεταφοράς δεδομένων μεταξύ των εταιρειών για χρήσεις σε όρους αντασφάλισης. Αισθάνομαι ότι οι κυβερνήσεις, όχι μόνο όσον αφορά τη ψηφιακή γεωργία αλλά ευρύτερα σε αυτά τα ζητήματα, έχουν πιαστεί να κάθονται με σταυρωμένα χέρια, να μην μπορούν να ακολουθήσουν το ρυθμό ανάπτυξης αυτών των τεχνολογιών.

Από την εμφάνιση του chatGPT τον Νοέμβριο, για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αναπτύξουν νομοθεσία, ιδιαίτερα για τα big data και την AI. Στον Καναδά αυτή τη στιγμή, έχουμε κάποια προτεινόμενα νομοσχέδια για την ΑΙ και τα big data, αλλά σε κανένα από αυτά δεν αναφέρει κάτι συγκεκριμένο για την γεωργία. Και η κατάσταση είναι παρόμοια για όλα τα τα υπόλοιπα ζητήματα. Ίσως υπάρχει λίγο περισσότερη ρύθμιση ή νομοθεσία στη Γερμανία και σε άλλες χώρες στην ΕΕ, από ό,τι υπάρχει στη Βόρεια Αμερική, αλλά θα έλεγα ότι σε όλο τον κόσμο, αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει πραγματική ρύθμιση, και το μόνο που υπάρχει είναι η “αυτο-ρύθμιση” των ίδιων των εταιρειών. Έτσι, θα έλεγα ότι αυτό είναι ένα σημείο για ακτιβισμό, κάτι που χρειάζεται να δώσουμε προσοχή.