Page 3 - Πεζοδρόμιο #03
P. 3
όχι συναρτηµένες µε την εικόνα του / της, αλλά µε
τα περιστατικά της ζωής. Μετά την γενίκευση του
πορτραίτου και της πόζας, η φωτογραφία (και δίπλα
ένας καθρέφτης) έγινε µέτρο σύγκρισης· και µέσο
νοσταλγίας του παρελθόντος. Κατ’ αυτόν τον τρό-
πο η φωτογράφιση κατασκεύασε επιπλέον διαστά-
σεις του (κοινωνικού) χρόνου. Μια προέκταση προς
το µέλλον (ο “αποθανατισµός”)· και ένα πίσω -
µπρος σε σχέση µε το παρελθόν.
Η γέννηση της εικονικής ατοµικής ή/και συλλογι-
κής µνήµης· η απεικόνιση του εαυτού µέσα απ’ το
“πάγωµα του χρόνου”· η διασκευή του κοινωνικού
χρόνου έτσι ώστε να έχει διάρκεια έξω και πέρα απ’ τις διηγήσεις και τις αναµνήσεις·
η ηθική και η αισθητική της πόζας· το “βλέµµα του φακού” και το βλέµµα - προς - τον
- φακό: αυτά ήταν οι κυριότερες αλλαγές που έφερε η εκτεταµένη κοινωνική εξοι-
κείωση µε το φωτογραφικό πορτραίτο. Θα µπορούσε κανείς να µιλήσει για την γέν-
νηση του φωτογραφικού ναρκισσισµού, στα πρώτα νηπιακά του βήµατα...
Σ Στ τι ιγ γµ µι ια αί ίο ος ς α απ πο οθ θα αν να ατ τι ισ σµ µό ός ς. .. .. .
Αν και η εφεύρεση της στιγµιαίας φωτογραφίας πάει πίσω στα 1923, αυτό το είδος
απέκτησε εµπορικά εκµεταλλεύσιµη µορφή στις Ηπα την δεκαετία του 1950. Ήταν η
εταιρεία Polaroid (το ανάλογο της Αpple στις φωτογραφίες...) που κατάφερε να “εν-
σωµατώσει” τον σκοτεινό θάλαµο (για την εµφάνιση των φιλµ και την εκτύπωση των
φωτογραφιών) πίσω απ’ τον φακό σε µια φορητή και προσιτή σε κόστος µηχανή. Η
φωτογραφία τυπωνόταν ελάχιστο χρόνο µετά την φωτογράφιση. Έτσι, ενώ απ’ την δε-
καετία του 1960 οι απλές φωτογραφικές µηχανές ήταν προσιτές σε ευρύτερα κοινω-
νικά στρώµατα και, κατά συνέπεια, η δουλειά του επαγγελµατία φωτογράφου άρχισε
να περιορίζεται είτε στις φωτογραφίσεις ειδικών απαιτήσεων (“τέχνης”, για παρά-
δειγµα γάµους, βαφτίσια, κλπ) είτε, κυρίως, στην επεξεργασία των φιλµ, ήταν η στιγ-
µιαία φωτογραφία της Polaroid που, καταργώντας όλη την χρονοβόρα διαδικασία της
συµπλήρωσης (του τραβήγµατος) των φωτογραφιών του φιλµ και του σκοτεινού θα-
λάµου, έ κα νε τ ο ν αποθανατισµό “εικόνα σε
π ρ α γ µ α τ ι κ ό χ ρ ό ν ο ” ! Μπορούσε να δει ο καθένας
την αποτύπωση της εικόνας του ελάχιστα λεπτά µετά το
ποζάρισµά του!
Η Polaroid ήταν µια τεχνική εφεύρεση· αλλά, επίσης,
ήταν και ένα σηµείο στροφής στη σχέση των φωτογραφι-
ζόµενων µε τις φωτογραφιες τους. Πριν, ανάµεσα στο πο-
ζάρισµα και την τελική εκτύπωση των φωτογραφιών απ’
τους επαγγελµατίες, µπορούσαν να µεσολαβήσουν ηµέ-
ρες ή εβδοµάδες· και, στο τέλος, να συµπέραινε κάποιος
/ κάποια ότι “οι φωτογραφίες δεν ήταν καλές”. Η πόζα,
ειδικά αν δεν ελεγχόταν από επαγγελµατία φωτογράφο,
µπορεί να µην ήταν “καλή”· ή ο φωτισµός· ή να είχει βγει