Τμήμα του ρωσικού στόλου στη Κριμαία

παγκόσμιος πόλεμος σε αργή κίνηση

Είναι λογικό διάφοροι να ανησυχούν για μια σύγκρουση (προς το παρόν σε ουκρανικό έδαφος) ειδικά εφόσον σ’ αυτήν εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα “μεγάλες δυνάμεις”. Είναι, άραγε, πρελούδιο “παγκόσμιου πολέμου”;
Δεν σκοπεύουμε να καθησυχάσουμε κανέναν, πολύ περισσότερο που απ’ αυτές εδώ τις σελίδες, αναφερόμενοι στην παγκόσμια καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση, έχουμε δείξει κάμποσες φορές (αντιμετωπίζοντας την μάλλον σιωπηλή χλεύη...) ότι καταστροφή πολύ μεγάλης κλίμακας (καταστροφή τόσο “παγίων” όσο και εργατών...) είναι απαραίτητη στο σύστημα και υποχρεωτική απ’ την όξυνση του διακρατικού ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού.
Όμως αυτό δεν σημαίνει πως οποιοδήποτε επιμέρους γεγονός είναι το ίδιο κατάλληλο για να οδηγήσει σε μια γρήγορη (πολεμική) κλιμάκωση, και άρα σε έναν παγκόσμιο πόλεμο με την πλήρη έννοια της λέξης. Απ’ την άλλη μεριά η γνώμη μας (και πάλι αντιμέτωπη με την χλεύη των πάμπολλων μυώπων) ότι ο 4ος παγκόσμιος ξεκίνησε ακριβώς με το τέλος του 3ου, του αποκαλούμενου “ψυχρού”, στις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Με την “καταιγίδα της ερήμου” και με τον “3ο βαλκανικό πόλεμο” ή, αλλιώς, “διάλυση της γιουγκοσλαβίας”.
Συνεπώς, όσο είναι (και είναι) τμήμα αυτού του ήδη 20ετούς και βάλε παγκόσμιου πολέμου η τωρινή “κρίση στην ουκρανία” άλλο τόσο είναι οι εκστρατείες του γαλλικού στρατού σε διάφορες θέσεις στην αφρική... Και πολλά άλλα.

Για το πραξικόπημα στην ουκρανία γράφουμε χωριστά. Μετά απ’ αυτό, τουλάχιστον το τμήμα εκείνο της επικράτειας που ελέγχεται απ’ την διορισμένη κυβέρνηση, κινείται γρήγορα προς την “διοικητική μεταμόρφωση” και την “οικονομική κατάρρευση”· εκτός εάν (για το δεύτερο) εμφανιστεί κάποιος θείος απ’ την αμερική. Κυριολεκτικά και μεταφορικά... Ας δούμε μερικά δεδομένα.
Το πρώτο είναι ότι η Μόσχα και ο ρωσικός ιμπεριαλισμός θα ήταν αδύνατο να μείνει με σταυρωμένα χέρια και να μην επιβάλλει μεγαλύτερο έλεγχο στις ανατολικές περιοχές της ουκρανίας· και, φυσικά, στην στρατιωτικά πολύτιμη χερσόνησο της Κριμαίας. Το είδος και η ένταση του ελέγχου μπορεί να έχει ένα (μικρό) φάσμα· όμως για λόγους όχι μόνο γεωπολιτικούς, η Μόσχα δεν είναι δυνατόν να αφήσει αυτές τις περιοχές (και τις βιομηχανικές υποδομές τους, και τους πληθυσμούς τους) εκτεθειμένες όχι τόσο (ή όχι μόνο) στους φασίστες της δύσης όσο, κυρίως, στους σοβαρούς κλονισμούς της εφαρμογής μιας νεοφιλελεύθερης ατζέντας· όπως έχει τεθεί σαν προϋπόθεση απ’ το δντ και την ε.ε.
Αυτή η ατζέντα, που εμφανίζεται σαν “επιχείρηση σωτηρίας” και έχει ανακοινωθεί ήδη απ’ τον διορισμένο πρωθυπουργό Arseniy Yatsenyak σαν “ιδιαίτερα οδυνηρή” (για τους υπηκόους), θα αποσταθεροποιήσει τις περιοχές στις οποίες θα εφαρμοστεί πολύ περισσότερο απ’ την εξέγερση (εντός ή εκτός εισαγωγικών) κατά του Yanukovych. Ο μαφιόζικος, προσοδικός, γκαγκστερικός ουκρανικός καπιταλισμός μόνο οξυμένες εντάσεις μπορεί να παράγει (ειδικά στα χαμηλά της κοινωνικής ιεραρχίας) εάν μπει, έστω και εν μέρει, στην “εντατική θεραπεία της δομικής προσαρμογής”. Αυτό είναι το δεύτερο σημαντικό δεδομένο· κατά τη γνώμη μας πιο σημαντικό μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα απ’ τις καλυμμένες ή μη στρατιωτικές κινήσεις της Μόσχας. Και μπορεί μεν οι φασίστες να κληθούν να εκπληρώσουν το κύριο καθήκον τους απέναντι στην “πατρίδα” (δηλαδή την καπιταλιστική αναδιάρθρωση) σαν πιο - μπάτσοι - από - μπάτσους. Αλλά η εφαρμογή μιας παραλλαγής καθεστώτος έκτακτης ανάγκης δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, εάν δεν έχει και “ανορθόδοξες κοινωνικές παροχές” (: εξαγορά συνειδήσεων) σε μεγάλη έκταση.

Όλη αυτή η διαδικασία, που έχει ξεκινήσει απ’ το 2013, είναι (για να χρησιμοποιήσουμε ορολογία των αφεντικών) “διαδικασία αποσταθεροποίησης”. Κι εδώ υπεισέρχεται (κατά την γνώμη μας) ένα τρίτο στοιχείο: το εάν και κατά πόσο η Ουάσιγκτον, κάνοντας έναν διμέτωπο πόλεμο “χαμηλής έντασης” τόσο απέναντι στη Μόσχα όσο και απέναντι στο Βερολίνο, θα επιδιώξει ένα δικό της (οικονομικό) “πρόγραμμα σωτηρίας” του δυτικού τουλάχιστον ουκρανικού καθεστώτος (π.χ. ένα διακρατικό δάνειο με καλούς όρους ή κάτι άλλο) με αντάλλαγμα την εγκατάσταση σε ουκρανικό έδαφος τμημάτων της περιβόητης “αντιπυραυλικής ασπίδας” - δηλαδή αμερικανικών βάσεων. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ήταν όντως παράγοντας εξαιρετικής έντασης, με συνέπειες που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, σίγουρα όμως δεν θα είναι καθόλου ευχάριστες...
Ορισμένοι υποστηρίζουν (λαθεμένα ή αποπροσανατολιστικά κατά τη γνώμη μας) ότι ο κύριος στόχος της Ουάσιγκτον είναι να “βγάλει” την ρωσική βάση απ’ την Κριμαία. Αυτό είναι αδύνατο, και μόνο με απευθείας στρατιωτική επίθεση σ’ αυτή τη βάση θα μπορούσε κανείς να δοκιμάσει την “τύχη” του! Το να βρεθεί, όμως, ένας τρόπος να εγκατασταθούν σε ουκρανικό έδαφος και αμερικανικές βάσεις, αυτό είναι κάτι διαφορετικό. Και επειδή το μεγαλύτερο μέρος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής γίνεται εδώ και δεκαετίες “μέσα απ’ την κάννη”, η Ουάσιγκτον δεν ενδιαφέρεται, και δεν ενδιαφερόταν ποτέ απλά και μόνο να είναι οι κυβερνώντες την ουκρανία “λιγότερο” ή “καθόλου ρωσόφιλοι”. Ενδιαφερόταν να εντάξει (ένα τουλάχιστον τμήμα της) στο νατο.

Μετά τις 22 Φλεβάρη, και ως την ημέρα που γράφονται αυτές οι γραμμές (3 Μάρτη) το ρωσικό κράτος ανεμίζει και ξανανεμίζει την συμφωνία της 21ης (γράφουμε χωριστά) καλώντας εκείνους που την υπέγραψαν να την εφαρμόσουν. Από “διπλωματική” και συμβολική άποψη, η πρόσκληση / πρόκληση έχει δύο αποδέκτες. Αφ’ ενός μεν τις περσόνες του νέου ουκρανικού καθεστώτος που έβαλαν τις τζίφρες τους (αλλά την έχουν κουρελιάσει, άρα κατά την άποψη της Μόσχας είναι παράνομοι) και αφετέρου το Βερολίνο (κατά κύριο λόγο), το Παρίσι και την Βαρσοβία που υπέγραψαν σα διεθνείς εγγυητές. Είναι οπωσδήποτε αδύνατο να επέμβουν στρατιωτικά οι “ευρωπαίοι” για να τιμήσουν την υπογραφή τους! Υποθέτουμε ότι εκείνο που εννοεί η Μόσχα (προς ευρώπη και ειδικά Βερολίνο μεριά) είναι κάτι του είδους: αφού είχαμε καταλήξει σε μια συμφωνία φροντίστε να μην καταπατήσετε σε επίπεδο “οηε” ή οποιασδήποτε άλλης μανούβρας επιχειρήσει η Ουάσιγκτον.

Εάν έχει μια βάση αυτό που υποστηρίζει ο γερμανός υπ.εξ. Steinmeier σε συνέντευξή του (την αναφέρουμε αλλού) ότι δηλαδή έτσι κι αλλιώς δεν είναι προς το συμφέρον της Μόσχας να “πέσει πάνω της” μια χρεωκοπημένη ουκρανία, έχει βάση και το ανάποδο. Ότι, δηλαδή, δεν είναι προς το συμφέρον της ε.ε. (και ειδικά του Βερολίνου) μια ουκρανία α λα αφγανιστάν ή ιράκ: διαλυμένη, χαοτική, και με αμερικανικές βάσεις. Το ένα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απ’ τα ρωσικά τανκς, το άλλο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απ’ τα ευρωπαϊκά λεφτά. Η λογική λέει λοιπόν ότι ο γερμανικός και ο ρωσικός ιμπεριαλισμός θα πρέπει να ανανέωσουν (και να εφαρμόσουν!) την συμφωνία τους για την ουκρανία τους επόμενους μήνες· μόνο που τώρα είναι χειρότερες οι συνθήκες. [1] Επιπλέον, είναι σημαντικές κι αυτές οι δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, Παρίσι και Βαρσοβία (ειδικά η δεύτερη) να μην παίζουν “διπλό παιχνίδι”. Και δεύτερον να μην “νικήσει” ο Fethullah Gulen στην τουρκία, στην απέναντι μεριά της Μαύρης Θάλασσας.

Ένα τυπικά ενιαίο ουκρανικό κράτος, στα σημερινά του σύνορα, με τον “βαρύ” ρόλο της Μόσχας απ’ την μια και έναν “φρεσκαρισμένο” ρόλο της ε.ε. (δηλαδή του Βερολίνου) απ’ την άλλη, και με “δικέφαλες” κυβερνήσεις, θα ήταν η καλύτερη δυνατή “λύση” για να κρατηθεί η Ουάσιγκτον σε απόσταση. Υπάρχει υλική βάση σ’ αυτό: οι περίβοητοι ουκρανοί “ολιγάρχες” μπορούν να μετακινούνται εύκολα (για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους) από κόμμα σε κόμμα, αφού εξάλλου οι ουκρανοί βουλευτές αγοράζονται και πουλιούνται. Χρειάζονται όμως 35 δισ. δολάρια για τα επόμενα δύο χρόνια ώστε να συνεχίσει να “επιπλέει” το ουκρανικό κράτος. Εάν αυτά τα 35 δισ. δανειστούν με το πιστόλι στον κρόταφο, τότε εκείνοι που είναι έτοιμοι και οργανωμένοι για να επωφεληθούν απ’ την κοινωνική ένταση δεν είναι η αριστερά και οι αναρχικοί της ουκρανίας (όπως ελπίζει η awu - δες χωριστή αναφορά) αλλά το φασισταριό. Οι ηγέτες του οποίου, παρεπιπτόντως, μπορούν το ίδιο εύκολα να γίνουν οι μπράβοι της “δομικής προσαρμογής” όσο και της “εθνικής ανεξαρτησίας”. Ήδη, μετά το πραξικόπημα, δεν παραλείπουν να θυμίζουν ότι “οι Βρυξέλες ισοπεδώνουν τις εθνικές ιδιαιτερότητες”.
Ήδη, την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι φασίστες και οι επιρροές τους είναι η μόνη de facto “αστυνομία” στην ουκρανία, αφού εξάλλου η διορισμένη κυβέρνηση διέλυσε τα “ματ” της. Πολλοί από δαύτους προσλαμβάνονται επίσημα σαν μπάτσοι, υπάρχουν όμως αρκετοί περισσότεροι. Διαλαλώντας ότι θα μείνουν στην πλατεία Ανεξαρτησίας ως τις εκλογές της 25ης Μάη υπονοούν (και σε κάμποσες περιπτώσεις το λένε ανοικτά) ότι αποκλείεται να δεχτούν να αφοπλιστούν. Εξάλλου οι στρατιωτικές ενέργειες της ρωσίας στην κριμαία και αλλού, μαζί με την αποσκρίτηση του ουκρανικού ναυτικού, είναι μια καλή δικαιολογία για την διατήρηση των “ένοπλων πολιτοφυλακών”.
Θα παρατηρούσε κανείς ότι πρόκειται για μερικές μύγες σ’ ένα κουβά με σκατά, και πως όταν διακυβεύονται μείζονα γεωπολιτικά ή/και οικονομικά ζητήματα (ίσως και παγκόσμιας εμβέλειας) μερικές μύγες παραπάνω δεν έχουν σημασία. Ναι και όχι. Όπως έχει αποδείξει η ιστορία αρκούν (σχετικά) λίγοι με γερές πλάτες για να λειτουργήσουν σαν μοχλός. Το ερώτημα, εν προκειμένω, δεν είναι μόνο το τι μπορούν να κάνουν μερικές εκατοντάδες ή και λίγες χιλιάδες βοθρολύματα και οι επιρροές τους, αλλά το τι είναι διατεθειμένοι να κάνουν άλλοι μέσω αυτών.

Ως αυτή τη στιγμή (Δευτέρα 3 Μάρτη) η Ουάσιγκτον έχει πετύχει μερικούς τακτικούς στόχους. Ο κυριότερος είναι ότι το “ουκρανικό ζήτημα” έφυγε εντελώς απ’ τα χέρα της ε.ε. (και του Βερολίνου) και έχει περάσει αλλού: στο συμβούλιο ασφαλείας του οηε (όπου δεν υπάρχει “γερμανία”), στο νατο, στους g8 (ή g7) όπου υπάρχει ιαπωνία, καναδάς, αγγλία... Μ’ ένα συνδυασμό “σκληρών δηλώσεων” και απειλών που προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά απ’ την Ουάσιγκτον [2], ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει πάρει το πάνω χέρι στο θέμα, και σκηνοθετεί το “ουκρανικό” σαν αντίθεση του καλού (ηπα, δυτικός κόσμος) και κακού (ρωσία και οι δικοί της σύμμαχοι).
Η Μόσχα έχει πετύχει επίσης μερικούς δικούς της τακτικούς στόχους. Έχει υπό τον πλήρη έλεγχό της αυτό που θεωρεί δικό της (την χερσόνησο της Κριμαίας) και έχει διασπάσει αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί “ουκρανικό σύμπλεγμα της ασφάλειας” αφού οι (μερικές χιλιάδες) απολυμένοι ματατζήδες, το μεγαλύτερο μέρος του ουκρανικού στόλου και ένα μεγάλο μέρος των ουκρανικών στρατιωτικών βάσεων στην Κριμαία έχουν αυτομολήσει (ή παραδοθεί) στον ρωσικό στρατό. Επιπλέον, στις ανατολικές περιφέρειες (Χάρκοβο, Dinetsk, κ.α.), οι “κοινωνικοί συσχετισμοί” είναι έτοιμοι για να εμφανιστούν, αν και όποτε χρειαστεί, πρώτα “πολιτοφυλακές” και, αμέσως μετά, φαντάροι (και τανκς) του ρωσικού στρατού. Αλλά αυτό είναι (εκτιμάμε) κυρίως ένα απειλητικό ενδεχόμενο για την περίπτωση που οι νεόφερτοι του Κιέβου θα διανοούνταν να ανακαταλάβουν την Κριμαία στρατιωτικά.
Η διορισμένη κυβέρνηση του Κιέβου είναι όλο και πιο καθαρά κυβέρνηση ανδρείκελων, που προσπαθεί να “βγάλει τη δουλειά”, αλλά μια εξαιρετικά δύσκολη και βρώμικη δουλειά. Διορίζει “νέους περιφερειάρχες” στα ανατολικά (βαθύπλουτους του “κλίματος Tymoshenko”) και, απ’ την άλλη, προετοιμάζεται τεχνικά (αλλά όχι και πολιτικά) για την “δομική προσαρμογή” και ό,τι αυτή συνεπάγεται. Θεωρεί την ρωσική στρατιωτική έφοδο στην Κριμαία “κήρυξη πολέμου” αλλά συμπληρώνει ότι “δεν θα παρασυρθεί σ’ αυτόν”. Με δυο λόγια περιμένει απ’ την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της να (της) λύσουν τα προβλήματα, και μάλιστα με γρήγορες υποσχέσεις, για να σταθούν (διάφοροι) σαν υποψήφιοι στις εκλογές του Μάη. Η (πρώην) αντιπολίτευση μοιάζει σα να τράβηξε το σκοινί όσο μπορούσε, και τώρα αναρωτιέται σε ποιού τη μεριά έσπασε.
Η ε.ε.; Εξαρτάται για ποια “ε.ε.” μιλάει κανείς. Στις 3 Μάρτη (Δευτέρα) αργά το βράδυ, οι υπ.εξ. της κάτι ψιθύρισαν:

“Η ΕΕ όχι μόνον ζήτησε από τη Ρωσία να αποκλιμακώσει την κατάσταση στην Κριμαία, αλλά διεμήνυσε ότι εάν η Ρωσία δεν το πράξει, η ΕΕ θα εξετάσει την επιβολή κυρώσεων”, είπε ο (πολωνός υπουργός εξωτερικών) Σικόρσκι στο πολωνικό τηλεοπτικό δίκτυο Polsat News από τις Βρυξέλλες.

Ο Σιρόσκι, βέβαια, είναι ο ένας απ’ τους τρεις ευρωπαίους υπ.εξ. που υπέγραψαν μια κάποια συμφωνία, στο Κίεβο, στις 21 Φλεβάρη· ίσως θα πρέπει να την καρδάρει. Απ’ την άλλη, σαν αξιωματούχος του πολωνικού κράτους, ξέρει να παίζει και σε πολλά ταμπλό. Το αγγλικό... Το γαλλικό... Και, φυσικά, το αμερικάνικο.
Εάν περάσει απ’ το μυαλό των δικών του (εθνικών) αφεντικών, ότι ο πολωνικός στρατός μπορεί να ελευθερώσει την ουκρανία απ’ την ρωσική απειλή, τότε... Το σχεδόν σίγουρο είναι ότι η Ουάσιγκτον θα απολαύσει ιδιαίτερα άλλη μια version του “καινούργια ευρώπη - εναντίον παλαιάς ευρώπης” (όπως τότε, με την εισβολή στο ιράκ) με αφορμή την ουκρανία.

όπως και να το δει κανείς...

Για παγκόσμιο πόλεμο πρόκειται. Δεν υπάρχουν “συμπαθητικοί” και “αντιπαθητικοί” ιμπεριαλιστές. Υπάρχουν καπιταλιστικά κράτη και συμφέροντα, σε έναν ατελείωτο πόλεμο μεταξύ τους, άλλοτε μικρότερης και άλλοτε μεγαλύτερης έντασης, άλλοτε μικρότερης και άλλοτε μεγαλύτερης καταστροφικότητας, που απλά συνθλίβει (αυτός ο πόλεμος) τα “βατράχια του βάλτου”.
Η (ως πρόσφατα) παράσταση των ελλήνων για την ουκρανία ήταν τα “δίμετρα αλφαδιασμένα ουκρανικά μωρά”... Με τον κάτω - απ’ - τη - μέση τρόπο της η μεγάλη μάζα των ντόπιων μικροαστών απόλαυσε στους καιρούς της ευδαιμονίας την “μετασοσιαλιστική” καταστροφή της ουκρανικής κοινωνίας. Ήταν κι εκείνο πόλεμος, και οι έλληνες ένοιωθαν απ’ την μεριά των νικητών. Γαμούσαν και έδερναν.
Μιας και η μιζέρια και η μνησικακία έχουν γίνει, μετά τις “καλές μέρες”, εύλογη πολιτική στάση, ας διαλέξουν ξανά οι εθνικόφρονες, δεξιοί και αριστεροί, τους στόχους τους: ο πόλεμος των πλανητικών και τοπικών αφεντικών συνεχίζεται και οξύνεται. Και χρειάζεται πεζικάριους...

Υ.Γ. Μας υποδείχθηκε τελευταία στιγμή. Πρόκειται για ένα άρθρο του Ιμμάνουελ Βάλλερστάιν με τίτλο Η γεωπολιτική του σχίσματος στην Ουκρανία, η απόκλιση ΗΠΑ και “Γαλλο-Γερμανικού άξονα”. Μεταφέρουμε εδώ ένα μικρό απόσπασμα (σαν βιβλιογραφική αναφορά):

... Επιτρέψτε μου λοιπό να ισχυρισθώ ότι η Ουκρανία είναι απλώς μια βολική δικαιολογία ή μια μεταφορική έννοια, για μια μεγαλύτερη γεωπολιτική διαίρεση, που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το εσωτερικό σχίσμα της χώρας αυτής. Αυτό που στοιχειώνει τις κ. Nulands αυτού του κόσμου, δεν είναι μια υποθετική «απορρόφηση» της Ουκρανίας από τη Ρωσία - ένα ενδεχόμενο με το οποίο θα μπορούσε να συμβιώσει. Αυτό που στοιχειώνει αυτήν, και όσους συμμερίζονται τις απόψεις της, είναι μια γεωπολιτική συμμαχία της Γερμανίας/Γαλλίας και της Ρωσίας. Ο εφιάλτης του άξονα Παρίσι - Βερολίνο - Μόσχα έχει υποχωρήσει λίγο σε σχέση με την ακμή του το 2003, όταν οι προσπάθειες των ΗΠΑ να εγκρίνει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, νικήθηκαν από τη Γαλλία και τη Γερμανία....

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Ο αγαπημένος των γερμανών χριστιανοδημοκρατών Vitaly Klichko, που έχει αναγγείλει ήδη την υποψηφιότητά του για την προεδρία στις εκλογές της 25ης Μάη, είχε “χαθεί” για μερικές ημέρες, μιας και δεν έχει κανένα αξίωμα στην διορισμένη κυβέρνηση. Επανεμφανίστηκε όμως στις 2 Μάρτη για πει ότι πρέπει να δημιουργηθεί οπωσδήποτε μια κοινοβουλευτική επιτροπή για να διαπραγματευτεί με τη Μόσχα την εξομάλυνση της κατάστασης.
[ επιστροφή ]

2 - Ο αμερικάνος υπ.εξ. Κέρι διαπρέπει σε διαγωνισμό ιδεών για το πως θα τιμωρήσει την Μόσχα: δεν θα πάει (κανείς....) στο Sochi στις αρχές Ιούνη (σύνοδος των g8 υπό την προεδρία της Μόσχας)· θα διαγράψει την ρωσία απ’ το g8 (ο Steinemeier πρόλαβε να πει, να μουρμουρίσει σωστότερα, ότι δεν συμφωνεί...)· θα “παγώσει” περιουσιακά στοιχεία ρώσων αξιωματούχων και κρατικών οργανισμών σε αμερικανικές τράπεζες (όχι, όμως και το φυσικό αέριο, ε;...)· θα αποσύρει τους αμερικάνους επιχειρηματίες και τις επενδύσεις τους από την ρωσία· μέχρι και “παρατηρητές” στην ουκρανία θα στείλει.
Γενικά μιλώντας ο διπλωματικός και γεωπολιτικός αρχαϊσμός βολεύει - τουλάχιστον για προπαγανδιστικούς λόγους.
[ επιστροφή ]