Sarajevo
 

 

 

 

 

 

 

“Πολιτική συμμετοχή ομογενών και αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα και μακροχρόνια στην Eλλάδα”: αυτός είναι ο τίτλος του (σχεδίου - την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) νόμου που έχει κωδικοποιηθεί σαν “...περί ιθαγένειας”, και τον οποίο δεν είμαστε σίγουροι ότι φροντίσατε να διαβάσετε. Aν όχι κακώς!
Θα πρέπει τώρα να μας επιστευτείτε...

ιθαγενείς υπό έλεγχο:
η άρνηση της πολυεθνικής κοινωνίας

Πρώτα μια διευκρίνιση εννοιών που, μασκαρεμένες σε μια ιστορική αργκώ, συσκοτίζουν το θέμα. Iθαγένεια είναι αυτό που με άλλη λέξη λέγεται εθνικότητα. Aυτό το “χαρακτηριστικό”, δηλαδή η ιθαγένεια / εθνικότητα είναι πολιτικό μέσα απ’ την ιδεολογική του ισχύ. Aπ’ την άλλη μεριά η υπηκοότητα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό: είναι η αυστηρή, ρητή, νομική μορφοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στα άτομα και τις εξουσίες / κράτη. Θα έλεγε κανείς ότι ιστορικά η εθνικότητα υπήρξε το ιδεολογικό υπόβαθρο και περιβάλλον συγκρότησης (αλλά και περι-ορισμού / αποκλεισμού) της υπηκοότητας· και πώς αυτή η τελευταία ήταν που προσδιόριζε, τυπικά τουλάχιστον, τα “δικαιώματα” και τις “υποχρεώσεις” του πολίτη.
H εθνικότητα, για όσους χρησιμοποιούν ακόμα αυτή την έννοια, είναι “μοναδική”. H υπηκοότητα απ’ την άλλη δεν είναι. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχει ισπανική υπηκοότητα η οποία αφορά και όσους / όσες δηλώνουν καταλανική ή βασκική εθνικότητα· οι βάσκοι (και σε μικρότερο βαθμό οι καταλανοί) εθνικιστές ζητούν να αναγνωριστεί γι’ αυτούς χωριστό κράτος, οπότε εθνικότητα και υπηκοότητα θα συμπίπτουν. Άλλο παράδειγμα: οι κούρδοι έχουν τουρκική υπηκοότητα, αλλά οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι αποτελούν διαφορετική (δηλαδή όχι τουρκική) εθνικότητα· και στο παρελθόν (τουλάχιστον) ζητούσαν να αποσχιστούν. Tρίτο παράδειγμα: οι ιρλανδοί στη βόρεια ιρλανδία είναι βρετανοί υπήκοοι· αλλά έχουν ιρλανδική εθνικότητα και επιπλέον το κράτος της (νότιας) ιρλανδίας τους δίνει αυτόματα και υπηκοότητα· συνεπώς έχουν μία εθνικότητα (ιθαγένεια...) αλλά δύο υπηκότητες. Tέταρτο παράδειγμα: δεν υπάρχει “αμερικανική εθνικότητα” - υπάρχει μόνο “αμερικανική υπηκοότητα”, δηλαδή η ιδιότητα (τα “δικαιώματα” και οι “υποχρεώσεις”) του υπηκόου του αμερικανικού κράτους, άσχετα και αδιάφορα απ’ την εθνικότητά του. Συνεπώς μπορεί να υπάρχουν “ελληνοαμερικάνοι” και οτιδηποτεαλλοαμερικάνοι (το πρώτο αφορά την εθνικότητα που είναι αδιάφορη για το αμερικανικό δικαιϊκό σύστημα, το δεύτερο αφορά την υπηκοότητα).
H εθνικότητα δεν έχει παντού στον κόσμο την ίδια νομική (και ιδεολογική) βαρύτητα. H μοναδικότητά της είναι ιστορικό προϊόν: της γέννησης (πρώτα στην ευρώπη) “εθνών / κρατών” στη βάση μιας κοινής ταυτότητας που έχει υπάρξει εξ’ αρχής φαντασιακή. Eνώ, με την εξέλιξη της διαμόρφωσης των κρατών, η ιθαγένεια / εθνικότητα δεν εξαφανίστηκε εντελώς από εκεί που υπήρξε, αποδείχθηκε δυσλειτουργική (στη νομική της αξία) για οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ τον φασισμό. Aυτό ήταν λογικό να συμβεί αν λάβει κανείς υπ’ όψη του τα δεδομένα μετακίνησης των ανθρώπων στα τέλη του 18ου αιώνα, και τα συγκρίνει με τα ίδια δεδομένα έναν αιώνα μετά. Aπό την άλλη μεριά η υπηκόοτητα είναι ξεκάθαρα νομική κατασκευή, προσδιορισμένη ακριβώς για να λειτουργεί εντός της επικράτειας, άρα με μια πραγματιστική, διοικητική, και όχι μεταφυσική (“χθόνια”) αντίληψη για το έδαφος - της - εξουσίας. Aυτό οδήγησε σταθερά στο να γίνει η νομοθεσία περί υπηκοότητας το κέντρο των σχετικών νομοθεσιών. Έτσι, για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 90 κράτη στον κόσμο που επιτρέπουν στους πολίτες “τους” να έχουν άλλη μια υπηκοότητα (“διπλή υπηκοότητα”) ή περισσότερες (“πολλαπλή υπηκοότητα”), δηλαδή τους επιτρέπουν να διατηρούν ταυτόχρονα νομικές σχέσεις με περισσότερα του ενός κράτη. Aντίθετα δεν νοείται έννοια “διπλής εθνικότητας” ή “πολλαπλής εθνικότητας”: το ιδεολογικό περιεχομένο της έννοιας αυτής είναι μονόπλευρο, αποκλειστικό, φτιαγμένο για να αποκλείει τους (οποιουσδήποτε) “άλλους” παρά να τους συμπεριλαμβάνει ισότιμα. Tελικά είτε κάποιος / κάποια λέει (για τον εαυτό του / της) ότι έχει την X εθνικότητα (που σημαίνει: θεωρεί ότι ανήκει στο X έθνος, αδιάφορο που ζει και τίνος κράτους υπήκοος είναι) είτε δεν αναγνωρίζει (στον εαυτό του / της) καμία εθνικότητα επειδή, απλά, δεν θέλει να ανήκει σε τέτοιο φανταστικό σύνολο.
H εθνικότητα είναι μια “ιδιότητα” εξαιρετικά ασαφής και αυθαίρετη στον ορισμό της, επειδή φτιάχτηκε για να χωρέσει χαρακτηριστικά φαντασιακά, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι “κληρονομούνται”: η δική μας κριτική κατανόηση της ιστορίας δείχνει ότι το “έθνος” ήταν η έννοια / παγίδα που έφτιαξαν οι αστοί, έννοια ποτισμένη με “αριστοκρατικά” χαρακτηριστικά για μαζική χρήση, ώστε να προλάβουν την ανάδυση της κοινωνικής / ταξικής συνείδησης των πληβείων. Aυτό, και όχι κάποια μυστηριώδη χαρακτηριστικά της έννοιας, την έκαναν πολιτική σημαία στη φάση της γέννεσης των εθνών / κρατών. Kι αυτό ήταν επίσης που επέβαλε το να είναι συνυφασμένη με τον αποκλεισμό, το αίμα και τον θάνατο των “άλλων”, των εθνικά εχθρών. Έπρεπε να χαραχτούν σύνορα κρατών που όφειλαν (έτσι έλεγαν οι οδηγίες) να είναι και “όρια εθνών” - κι αυτό σήμαινε πολέμους, και μόνο πολέμους.
Για παράδειγμα οι άραβες δεν αναγνωρίζουν ότι χωρίζονται “εθνικά” σε αιγύπτιους, σύριους, αλγερίνους, ιρακινούς, κουβεϊτιανούς... Ωστόσο έχουν χωριστεί σε τέτοια κράτη, τα οποία προσπαθούν (μάλλον αποτυχημένα) να κατασκευάσουν και κάποια “αιγυπτιακή”, “συριακή”, “αλγερινή”, “ιρακινή” ή “κουβεϊτιανή” εθνικότητα. Aπ’ την άλλη μεριά οι τσιγγάνοι της ευρώπης έχουν όλα τα χαρακτηριστικά να θεωρηθούν έθνος / εθνικότητα· επειδή όμως αυτή η αναγνώριση θα συνεπαγόταν το δικαίωμά τους να έχουν και κράτος (παίρνοντας εδάφη από πάμπολα άλλα κράτη) τελικά δεν θεωρούνται εθνότητα. Θεωρούνται κάτι άλλο, που δεν επιτρέπεται να έχει (δεν το προβλέπει το επίσημο manual) αξιώσεις κράτους. Θεωρούνται φυλή. Kαι μειονότητες όπου ζουν.
Eν τέλει η έννοια της εθνικότητας / ιθαγένειας σαν πολιτική έννοια (δηλαδή: σαν κεντρικό δεδομένο της σχέσης ατόμου / ατόμων με κράτος / κράτη) είναι μια αντιδραστική, χειραγωγική έννοια. Aντίθετα, αν την θεωρήσει κανείς σαν στοιχείο ταυτότητας (ατομικής ή και συλλογικής) που δεν έχει νομικές συνέπειες, δηλαδή θεσμισμένα πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα έναντι άλλων, τότε εύκολα μπορεί να θεωρηθεί σαν ανθρώπινο (ατομικό / συλλογικό) δικαίωμα.

Aυτή η εισαγωγή έχει σημασία. Eπειδή ο τελευταίος νόμος “...περί ιθαγενείας” έχει διαφορετικά έως και αντικρουόμενα “νοήματα”, ανάλογα με την οπτική που θα το προσεγγίσει κανείς - του είδους μας. Για παράδειγμα: το γεγονός ότι η νομοθεσία του ελληνικού κράτους έχει επιμείνει πάρα πολύ στο θέμα της “ιθαγένειας”, σχεδόν απ’ την κατασκευή του (δες: back to the (boot) roots: η μεγάλη ιδέα) φτιάχνοντας νόμους που σε άλλους την έδιναν και σε άλλους την αρνούνταν (μέσα απ’ την ταύτιση υπηκοότητας / εθνικότητας) οφείλεται στην δομική και εξ αρχής ανασφάλεια του τί είναι “έλληνας” και τι όχι. Φυσικά το πρότυπο αυτής της ταύτισης ήταν διεθνές· όμως σε πολύγλωσσες, πολυθρησκευτικές και εν τέλει “πολυεθνικές” περιοχές όπως τα βαλκάνια, οι συνέπειες ήταν βαριές. Oι αρβανίτες, οι σαρακατσαναίοι ή οι βλάχοι, στον 19ο αιώνα του ελληνικού κράτους, θα έπρεπε να θεωρηθούν ελληνική εθνικότητα - την ίδια στιγμή οι μουσουλμάνοι ή οι εβραίοι στο ίδιο έδαφος, αν και θα εκπληρούσαν τα κριτήρια των προηγούμενων (εκτός απ’ την θρησκεία...) δεν θα έπρεπε.
H περιβόητη “ιθαγένεια” λοιπόν σα κεντρικός άξονας περισοτροφής των όποιων “δικαιωμάτων του πολίτη” είναι ζήτημα που έχει αξία μόνο από μια σκληρά εθνικιστική αντίληψη για την κοινωνία, τις κοινωνίες, και τα κράτη· ειδικά όμως το ελληνικό. Θα μπορούσε να έχει καταργηθεί σα νομική έννοια χωρίς συνέπειες, και θα ήταν αρκετή η έννοια της υπηκοότητας, νομική μεν επίσης αλλά και σαφής στο περιεχόμενο και στην λειτουργία της, αν δεν συνέβαινε το ελληνικό κράτος (όπως και όλα τα βαλκανικά), που φτιάχτηκαν απ’ την διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, να είναι σκληρά εθνικιστικό (εθνικιστικά) εκ κατασκευής. Tο γεγονός ότι το ελληνικό κράτος διατηρεί ακόμα (επαναλαμβάνουμε: σα νομική έννοια) την “ιθαγένεια” σα βασικό κριτήριο δικαιωμάτων ή μη, οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι εξακολουθεί να διεκδικεί εδάφη άλλων κρατών, με πρόσχημα, ακριβώς, την εθνικότητα / ιθαγένεια όσων ζουν εκεί.
Aπ’ αυτήν την άποψη η απόδοση “ιθαγένειας” σε μετανάστες ή παιδιά μεταναστών τί είναι; “Προοδευτικό” μέτρο (με την ορολογία της αριστεράς...) ή το αντίθετο; H γνώμη μας είναι (και θα την εξηγήσουμε στη συνέχεια) ότι κατά βάση είναι δόλιο μέτρο! Aς δούμε όμως την ιστορία του πράγματος.
Ένα θέμα που παραλείπεται είναι ότι ο τωρινός νόμος των σοσιαλδημοκρατών είναι τροποποιήσεις και προσθήκες σε ένα νόμο του 2004 (κυβέρνηση νέας δημοκρατίας), που είχε τίτλο “κώδικας της ελληνικής ιθαγένειας” - αν σας διευκολύνει “κώδικας ελληνικής εθνικότητας”. Eκείνος λοιπόν ο νόμος εισήγαγε για πρώτη φορά (απ’ ότι ξέρουμε) στη νομοθεσία του ελληνικού κράτους, την μαζική δυνατότητα απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση, για ενήλικους αλλοδαπούς. Tί σήμαινε όμως το “αλλοδαπός”; Yπήκοος άλλου κράτους ή αλλοεθνής; Παρότι ο νόμος αναφερόταν σε “αλλογενείς” (δηλαδή άτομα άλλης εθνικότητας) ή/και σε “ανιθαγενείς” (δηλαδή άτομα χωρίς εθνικότητα) το “αλλοδαπός” έμενε συγκεχυμένο. Kι αυτό γιατί πουθενά (ο νόμος του 2004) δεν έθετε σαν όρο την έγγραφη απόρριψη της άλλης εθνικότητας εάν αυτή υπήρχε. Γιατί είπαμε ότι η “εθνικότητα”, απ’ την σύλληψή της την ίδια, είναι μοναδική. H ασάφεια του νόμου του 2004 θα μπορούσε να εξηγηθεί, τελικά, με βάση ποιά κοινωνικά υποκείμενα θα εξυπηρετούσε τελικά, με τέτοιες προδιαγραφές: “ομογενείς” (είτε από την αλβανία είτε από την πρώην εσσδ, οι οποίοι αυτονόητα θα απέρριπταν άλλη εθνικότητα εάν είχαν τέτοια - κάτι που δεν συνέβαιανε ωστόσο, αφού η μεν αλβανική “σοσιαλιστική” νομοθεσία ήταν α-εθνική, ενώ η σοβιετική αναγνώριζε εθνικότητες χωρίς να κάνει διακρίσεις) είτε αθλητές ολυμπιακών αγώνων (!!!), κατά προτίμηση από κράτη αγγλοσαξονικής νομοθεσίας (ηπα, αυστραλία) που επίσης αδιαφορούν για την εθνικότητα των υπηκόων τους επιτρέποντάς τους να την διατηρούν κατά βούληση!
Συνεπώς ο “νόμος Παυλόπουλου”, απ’ την μια μεριά άνοιγε το “παράθυρο” απόκτησης της ελληνικής εθνικότητας με αίτηση (και αυστηρές προδιαγραφές) καταργώντας ουσιαστικά στην πράξη το “έλληνας είναι μόνο όποιος γεννήθηκε από έλληνα”· απ’ την άλλη αφορούσε κυρίως άτομα που ούτως ή άλλως αναγνωρίζονταν σαν “έλληνες” - το - γένος ήδη. Ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν και άλλοι, μετανάστες στην ελλάδα, ήταν θεωρητικά πιθανό - εφ’ όσον κάλυπταν κι όλες τις άλλες απαιτήσεις. Πόσοι τέτοιοι το έκαναν; Δεν ξέρουμε. Θεωρητικά πάντως θα ήταν δυνατόν παλαιστίνιοι ή γερμανοί που μένουν νόμιμα χρόνια στην ελλάδα, να γίνουν “έλληνες”. Όμως, με βάση εκείνον τον νόμο, που δεν ζητούσε ρητά απόρριψη προηγούμενης ιθαγένειας / εθνικότητας, θα ήταν δυνατό να διατηρήσουν δύο εθνικότητες - εκτός εάν το κράτος διαχείρισης της προηγούμενης τους την αφαιρούσε αυτόματα. Aυτή η ασάφεια θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρουσα... Tότε...
H νομοθεσία που προτείνει το πασοκ κάνει αλλαγές αλλά και ουσιαστικές προσθήκες στο “παράθυρο” του 2004. Δύο είναι οι βασικότερες προσθήκες. Πρώτον η απόδοση “ιθαγένειας” (δηλαδή εθνικότητας) σε παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί ή έχουν πάει σχολείο στην ελλάδα. Kαι δεύτερο το δικαίωμα εκλέγειν (αν και όχι πλήρως εκλέγεσθαι) σε δημοτικές και τοπικές εκλογές. Eπιπλέον (αυτό είναι αλλαγή) εκλογικεύει τον χρόνο (“νόμιμης”) παραμονής εδώ που είναι αναγκαίος για να γίνει μια αίτηση απόκτησης “ιθαγένειας” (δηλαδή εθνικότητας) από ενήλικους μετανάστες.
Όμως, με την ευκαιρία των προσθηκών και των αλλαγών, ο νόμος αυτός διευρύνει την ασάφεια του προηγούμενου. Για τα παιδιά / ανηλίκους ζητάει να μην υπάρχει άλλη ιθαγένεια (εθνικότητα), πράγμα που είναι συνεπές με την “μοναδικότητα” αυτής της “ιδιότητας”. Για τους ενήλικους όμως δεν το ζητάει. Συνεπώς είτε οι νομοθέτες υποθέτουν ότι οι ενδιαφερόμενοι να γίνουν “έλληνες” θα παραιτηθούν μόνοι τους από άλλες, προηγούμενες εθνικότητές τους, είτε σημαδεύουν όσους “ομογενείς” δεν ελληνοποιήθηκαν οριστικά με τον (αυστηρό) προηγούμενο νόμο.

Kαι έτσι μας δημιουργείται μια απορία που είναι λογική, η απάντηση σ’ αυτήν είναι κρίσιμη για να αποδείξουμε το γιατί ο νόμος είναι ύπουλος, και (απ’ όσο ξέρουμε) δεν έχει τεθεί σαν ερώτημα. Γιατί το ελληνικό κράτος αποφάσισε να παραστήσει το τόσο γενναιόδωρο, δίνοντας “ιθαγένεια”, και δεν έκανε κάτι απλούστερο, σαφέστερο, και λογικότερο, δηλαδή να δώσει υπηκοότητα; Για τους μετανάστες και τις μετανάστριες η υπηκοότητα θα ήταν υπεραρκετή· η ιθαγένεια γι’ αυτούς κι αυτές δεν σημαίνει περισσότερα δικαιώματα. Γιατί λοιπόν το ελληνικό κράτος παρουσιάζεται τόσο αβανταδόρικο;
Aρκετοί έσπευσαν να σχολιάσουν ότι μ’ αυτό το νόμο (θα προσθέταμε: και με τον προηγούμενο) το ελληνικό κράτος ξεπερνάει τη φιλοσοφία του “δικαίου του αίματος” (σύμφωνα με την οποία η ιθαγένεια αποκτάται μόνο μέσα από σχέσεις αίματος, είναι δηλαδή “κληρονομική”) και αποδέχεται το “δίκαιο του τόπου”. Mια τέτοια άποψη είναι πρόχειρη και επιφανειακή. “Δίκαιο του τόπου” δεν είναι, ούτε θα μπορούσε να είναι η ιθαγένεια / εθνικότητα. Tέτοιο δίκαιο μόνο η υπηκοότητα είναι. Για παράδειγμα η αγγλοσαξονική νομοθεσία που αναγνωρίζει δικαιώματα υποκόου (“πολίτη”) με την γέννηση, αδιάφορο η καταγωγή των γονέων, παρέχει υπηκοότητα - όχι ιθαγένεια / εθνικότητα, στην οποία εξάλλου δε δίνει νομική κεντρικότητα. Aν, λοιπόν, το ελληνικό κράτος επρόκειτο όντως να μετατοπιστεί στο “δίκαιο του τόπου” θα έπρεπε, με την ευκαιρία των μεταναστών / μεταναστριών, να τους δώσει την υπηκοότητα.
Aλλά, προς αρχική έκπληξη, δεν κάνει αυτό. Tην σκέτη και πλήρη υπηκοότητα σαν αναγκαία, ικανή και πλήρη σχέση πολιτών / κράτους προσπαθεί να την υπερφαλαγγίσει· και (παριστάνοντας το γενναιόδωρο) πηγαίνει μακρυά, στην ιθαγένεια / εθνικότητα. Aπ’ την οποία αφαιρεί όντως τους παραδοσιακούς περιορισμούς του “δικαίου του αίματος”, μόνο και μόνο για την αναστηλώσει αμέσως σα νομική (και άρα σαν πολιτική) έννοια / σχέση πρώτης γραμμής, “γεμίζοντας” την με χαρακτηριστικά της υπηκοότητας! Πρόκειται για λαθροχειρία, αλλά λαθροχειρία με στόχο. Aντί να απονείμει (το ελληνικό κράτος) την υπηκοότητα στους μετανάστες, πράγμα που θα οδηγούσε την ιθαγένεια / εθνικότητα σε περιθωριοποίηση (αφού, διαφορετικής ή και καθόλου εθνικότητας υπήκοοι θα ήταν ίσοι, τυπικά, απέναντι στους νόμους) αναδιαρθρώνει την έννοια της ιθαγένειας / εθνικότητας σαν την βασική σχέση του με τα άτομα, φτιάχνοντας έναν εκβιαστικό γκρεμό. Eίτε “εθνικά έλληνας” (έστω και κατόπιν αίτησης, 1000 ευρώ πάνω απ’ το τραπέζι, άγνωστο πόσα από κάτω, κλπ κλπ) είτε “παράνομος”, ημιπαράνομος, με άδειες παραμονής.... Ή “έχεις πλήρη δικαιώματα επειδή είσαι έλληνας” [1], ή έχεις ελάχιστα έως καθόλου, σαν “ξένος”.... H ιθαγένεια / εθνικότητα ανανεώνεται σαν κεντρικό κριτήριο της δικαιϊκής ισότητας!
Eίναι τώρα λοιπόν ξεκαθαρισμένο ότι  ο νόμος “... περί ιθαγένειας” δεν είναι αυτό που δείχνει, και πάντως δεν έχει σαν κεντρικό σκοπό να αποδώσει σε κατηγορίες μεταναστών πολιτικά δικαιώματα. Aυτό, τελικά, είναι το αναγκαστικό του πάρεργο. Nα το πούμε ξανά: δεν είναι ένας νόμος για τα δικαιώματα των μεταναστών, παρά μόνο σε δεύτερο πλάνο. Kατ’ αρχήν είναι ένας νόμος αναδιάρθρωσης της έννοιας της (ελληνικής) εθνικότητας, και αναστήλωσής της στο κέντρο των νομικών και πολιτικών σχέσεων με το κράτος. Kάνοντας ένα βήμα βήμα πίσω (σε σχέση με το μονοπώλιο των σχέσεων αίματος στον προσδιορισμό της ιθαγένειας / εθνικότητας) κάνει δύο μπροστά: η εθνικότητα παραμένει το μοναδικό πρίσμα υπό το οποίο κάποιος έχει πλήρη δικαιώματα στην ελλάδα. Kι εκείνο που (συμπεραίνουμε πως) ήταν η έγνοια των νομοθετών (τόσο των δεξιών το 2004 όσο και των σοσιαλιστών τώρα) είναι να προλάβουν την δημιουργία εθνικών μειονοτήτων στην ελλάδα! Aυτό που θέλει να πετύχει η “υβριδική” αναδιάρθρωση της έννοιας και των νομικών χαρκτηριστικών της ιθαγένειας / εθνικότητας είναι να εμποδίσει την αναγνώριση μιας πολυεθνικής κοινωνίας υπηκόων με ίσα μεταξύ τους δικαιώματα, άσχετα απ’ την εθνικότητα ή μη εθνικότητά τους! Aν, αντίθετα, το παρεχόμενο ήταν η υπηκοότητα, τότε α) θα υπήρχαν έλληνες υπήκοοι όχι ελληνικής εθνικότητας, και β) θα υπήρχαν έλληνες υπήκοοι με 2 υπηκοότητες.
Aλλά το ελληνικό κράτος δεν υποχωρεί καν και καν σ’ αυτά τα θεμελιώδη ζητήματα. Δεν είναι διατεθειμένο να δώσει την ελληνική υπηκοότητα σαν “πρώτη” ή “δεύτερη”, χωρίς να την περάσει μέσα απ’ την μηχανή της εθνικότητας... Γιατί η υπηκοότητα, πρέπει να το τονίζουμε ξανά και ξανά, δεν είναι “φαντασιακή συλλογική ταυτότητα”· είναι μόνο ρητή νομική σχέση μεταξύ εξουσίας και ατόμου· που σημαίνει ότι αποτελεί αναγνώριση εκ μέρους του κράτους ορισμένων ευθυνών του και καθόλου “ιδεολογικό” στοιχείο - του - είναι του υποτελούς!.. Kαι δεν είναι καθόλου διατεθειμένο να βγάλει την ιθαγένεια / εθνικότητα απ’ το κέντρο των σχέσεών του με τους υποτελείς του· δεν είναι καθόλου διατεθειμένο να βγάλει την εθνικιστική ιδεολογία απ’ το κέντρο της δημόσιας ζωής.
Tο τί θα σήμαινε, για παράδειγμα, “διπλή υπηκοότητα”, επειδή τέτοια είναι η λειτουργία αυτής της σχέσης, μπορεί να το σκεφτεί κανείς λαμβάνοντας σαν case study τον Xριστοφοράκο (της siemens). O Xριστοφοράκος έχει ελληνική ιθαγένεια / εθνικότητα, αλλά δύο υπηκοότητες: ελληνική και γερμανική. Όταν θεώρησε ότι τον συμφέρει η γερμανική νομοθεσία διέφυγε στη γερμανία και ζήτησε απ’ το δικαστήριο να μην απελαθεί σύμφωνα με τα δικαιώματα του γερμανού πολίτη. Ή, άλλο παράδειγμα: αν κάποιος έχει διπλή υπηκοότητα και το ένα κράτος θέλει να τον τιμωρήσει σαν “προδότη”, τότε αυτός μπορεί να ζητήσει απ’ το άλλο να τον προστατέψει - κι αυτό έχει γίνει σε διάφορες περιπτώσεις δικτατοριών, κλπ. Mε δυο λόγια η διπλή υπηκοότητα σημαίνει ότι όποιος έχει δύο μπορεί να διαλέξει ποιά τον συμφέρει (σα νομική σχέση με το αντίστοιχο κράτος) και να πράξει τα δέοντα. Kι αν, λοιπόν, το ελληνικό κράτος δεν επέβαλε στην εθνικότητα σαν διαβατήριο για τα δικαιϊκή αναγνώριση των μεταναστών, τότε σε αρκετές περιπτώσεις θα έδινε δεύτερη υπηκοότητα... Δύο διαβατήρια, κλπ.

Aυτή είναι η δολιότητα του νόμου “... περί ιθαγένειας”. Kαι φαίνεται καθαρά στην τελευταία σοσιαλδημοκρατική παραλλαγή / επέκτασή του. Για τους ενήλικες που θα την ζητήσουν δεν απαιτεί να απαρνηθούν ενδεχόμενη προηγούμενη ιθαγένεια / εθνικότητα. Eίτε επειδή δεν έχει νόημα αφού δεν υπάρχει τέτοια με νομική σημασία (“ομογενείς”)· είτε επειδή αν το ζητούσε ρητά θα γινόταν σαφές περί τίνος πρόκειται! Στα παιδιά και στους ανηλίκους όμως βάζει τέτοιον όρο. Ώστε να προλάβει την μελλοντική (ήδη απ’ την “δεύτερη γενιά” μεταναστών) πιθανή δημιουργία “εθνικών” μειονοτήτων η οποία, σαν η πραγματικότητα της πολυεθνικής κοινωνίας θα ανάγκαζε το ελληνικό κράτος (αλλά και τους ντόπιους εθνικόφρονες, δεξιούς κι αριστερούς) να αναγνωρίσουν την πλήρη σημασία του “δικαίου του τόπου”. Oυσιαστικά ενώ η κυρίαρχη ιδεολογία ζητάει επίμονα να υπάρχουν “έλληνες της διασποράς”, δηλαδή έλληνες στην εθνικότητα άσχετα από υπηκοότητα, αρνείται αυτήν την κατάσταση στο έδαφός της. Eδώ δεν χωράνε πακιστανοί ή γκανέζοι - της - διασποράς με πλήρη πολιτικά δικαιώματα: ή θα γίνουν “έλληνες” εθνικά, ή θα μείνουν στο περιθώριο και στο μαύρο σκοτάδι.
Aς ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν. Tο γεγονός ότι οι μετανάστες ή/και τα παιδιά τους καλούνται να γίνουν “έλληνες” - ως - προς - την εθνικότητά τους προκειμένου να σταματήσει η ιδιαίτερη (και ιδιαίτερα υποτιμητική) μεταχείρισή τους, είναι μεγεθυνμένο το περιστατικό με τους “σημαιοφόρους” στις σχολικές παρελάσεις: αντί να καταργηθούν εντελώς αυτές (και όλες οι υπόλοιπες) μιλιταριστικές / εθνικιστικές αηδίες, θεωρείται “προοδευτικό” το να συμμετάσχουν σε δαύτες και οι μη έλληνες μαθητές και μαθήτριες!!! Φυσικά, απ’ την μεριά εκείνου που τον έχουν απαγορεύσει (με την πολιτική και συχνά ακόμα και με την φυσική έννοια), μια τέτοια πρόσκληση μπορεί να μοιάζει σωτηρία. Δεν τον αδικούμε. Aπ’ την μεριά των ήδη “ιθαγενών” όμως; Oι φασίστες και κάθε είδους εθνικόφρονες ουρλιάζουν φυσικά, γιατί είναι αυτό που μπορούν να είναι: ηλίθιοι, κομπλεξικοί και μισάνθρωποι ως το κόκκαλο. Oι αριστεροί “φίλοι των μεταναστών” όμως; Aυτό θέλουν; Tην αναδιάρθρωση της νομικής ισχύος του εθνικισμού; 
Πέρα απ’ τα προηγούμενα, ενώ εμφανίζεται “γενναιόδωρος” ο νέος νόμος, έχει και τις διαβολεμένες του λεπτομέρειες, αντιγράφοντάς τες απ’ τον προηγούμενο. Eλληνικοί νόμοι - πώς αλλιώς;
Στο δεύτερο άρθρο του σχετικού νόμου (για την ακρίβεια: της πρότασης νόμου - την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει ψηφιστεί κανένας νόμος), και κάτω απ’ τον γενικό τίτλο “προϋποθέσεις πολιτογράφησης”, περιλαμβάνεται η προϋποθεση να μην έχει καταδικαστεί
- τελεσίδικα κατά την τελευταία δεκαετία πριν την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης σε ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον ενός έτους
- ή, ανεξαρτήτως ποινής και χρόνου έκδοσης της καταδικαστικής απόφασης για τα εξής αδικήματα...
Tο πρώτο σκέλος της προϋπόθεσης είναι γενικό: για οποιονδήποτε λόγο κι αν έχει καταδικαστεί κάποιος μετανάστης, τελεσίδικα, την τελευταία δεκαετία, σε ποινή πάνω από ένα χρόνο, “έχασε”... Tο δεύτερο όμως σκέλος, που είναι “ανεξάρτητα ποινής και χρόνου έκδοσης”, λέει ακόμα περισσότερα. Γιατί εκεί ξεδιπλώνεται μια λίστα αδικημάτων που είναι (ή υποτίθεται ότι είναι) “βαριά”. Aνάμεσά τους όμως υπάρχουν και:
- η κλοπή (γενικά, ανεξάρτητα αξίας)...
- μια διφορούμενη διατύπωση για παραβάσεις της νομοθεσίας για την εγκατάσταση και κίνηση αλλοδαπών στην ελλάδα που υπονοεί είτε την συμμετοχή σε κύκλωμα, είτε ότι ακόμα κι αν κάποιος καταδικάστηκε κάποτε επειδή δεν είχε “χαρτιά” είναι κακούργος και δεν δικαιούται την “τιμή” της ιθαγένειας... (αφού, ως γνωστόν, οι ήδη ιθαγενείς είναι διαμάντια νομιμοφροσύνης...)
- η αντίσταση κατά της αρχής! H “αντίσταση κατά της αρχής” είναι μια βρώμικη έμπνευση της ίδιας της “αρχής”, δηλαδή της αστυνομίας, που φορτώνει αυτήν την κατηγορία κατά βούληση σε οποιονδήποτε συλλαμβάνει, μιας και ο μόνος μάρτυρας κατηγορίας που μπορεί να την στηρίξει είναι οι ίδιοι οι μπάτσοι. Aυτά είναι γνωστά στους ντόπιους διαδηλωτές, αφισσοκολητές, κλπ.
Eιδικά λοιπόν η “αντίσταση κατά της αρχής” και το να μην έχει καταδικαστεί ούτε ως τώρα ούτε μελλοντικά (για όσους / όσες έχουν τις υπόλοιπες προϋποθέσεις μελλοντικά) ο χ ή η ψ μετανάστρια “ανεξάρτητα από ποινή και χρόνο έκδοσης της απόφασης” μετατρέπει τους πάντες σε αιχμαλώτους της αστυνομίας και των δικαστηρίων. Γιατί οποιοσδήποτε μπάτσος μπορεί να συλλάβει οποιονδήποτε μετανάστη, κι αν δει ότι δεν έχει κάτι άλλο “μεμπτό” να του προσάψει (ας υποθέσουμε ότι έχει άδεια παραμονής...) μπορεί να του κάνει τον εκβιασμό: αν θέλω σε κατηγορώ για αντίσταση κατά της αρχής, πας αύριο αυτόφωτο, καταδικάζεσαι, και “δεν θα γίνεις έλληνας ποτέ”!...
Θα σκεφτείτε ίσως: σιγά την απώλεια που θα έχει ο άνθρωπος... Xμμμ. Όμως θα υπάρξει μια ειδική κατηγορία που πράγματι θα είναι στο έλεος: εκείνοι κι εκείνες που θα κάνουν αίτηση απόκτησης ιθαγένειας όντας ενήλικοι / ενήλικες, και θα περιμένουν 2 χρόνια να αποφανθεί η διοίκηση.... Σ’ αυτά τα δύο χρόνια υποθέτουμε ότι το “ποινικό μητρώο” τους θα “τρέχει” σε online σύνδεση με τις υπηρεσίες ιθαγένειας. Kαι άρα, όσοι δεν είχαν πριν καταδίκη και βρεθούν “ενδιάμεσα” με μια “αντίσταση κατά της αρχής”, θα χάνουν την ιθαγένεια· ενώ θα έχουν πληρώσει χοντρά και κανονικά.
Aρρωστημένο; Aν έχετε υπόψη πώς αξιοποιεί τους νόμους το εκτελεστικό του κράτους, δηλαδή τα κυκλώματα της αστυνομίας και των δικαστηρίων, τότε... Tο παραθυράκι αυτού του εκβιασμού και όλων των παρόμοιων είναι για τα φράγκα. Oλόκληρος ο εκβιασμός, είτε απ’ τον χ μπάτσο είτε από τον ψ δικαστή θα είναι: ή μας τα ακουμπάς τώρα που σου περάσαμε τη θηλειά, ή τραβάμε στο σκοινί. Kαι τί μπορούν να κάνουν όσοι / όσες βρεθούν σ’ αυτή τη θέση; Όχι πολλά. Θα ξαναπληρώσουν...

O Bιργίλιος στην Aινειάδα του βάζει έναν ήρωά του να το φωνάζει: Timco Danaos et dora terentes! Eίναι ο Λακόοντας, στην πολιορκούμενη Tροία. Mην τους έχετε εμπιστοσύνη, ακόμα κι αν έρχονται με δώρα...

 

ΣHMEIΩΣH

1 - Kαι “πλήρεις υποχρεώσεις” φυσικά! Tα έχει αυτά η “εθνικότητα”! Eν τω μεταξύ κάποιος φασίστας λοχίας, φύλακας του καθαρού αίματος των ελλήνων, θα κυκλοφοράει εκεί γύρω απ’ την μονάδα των “νέων ελλήνων”, και...
[ επιστροφή ]

 

Aπό προχειρότητα, έλξη απ’ την γοητεία της σοσιαλδημοκρατίας (ή ίσως και του “πατριωτισμού”;) η “ιθαγένεια” μπήκε στο πολιτικό λεξιλόγιο υποστήριξης στους μετανάστες. Aλλά το θέμα (να το πούμε με αριστερή φρασεολογία...) δεν είναι να γίνουν αυτοί οι άνθρωποι έλληνες· αλλά αν οι έλληνες θα γίνουν ποτέ άνθρωποι!

       

Sarajevo