#28 - 10/2023
- 01001100110128 – cyborg
- Mηχανικό, πολύ μηχανικό: σχόλια πάνω στην τεχνητή γενική νοημοσύνη
- Geoengineering: οι πιο αμφιλεγόμενες λύσεις εξηγούνται
- A very peppy poplar
- Big Bang: ο αποχαιρετισμός μιας θεωρίας; (πόσο ιερή είναι η επιστήµη;)
- Η κρυμμένη πλευρά της οικολογικής μετάβασης
- Άνθρωποι, νυχτερίδες, και ο εχθρός φύση
- Τι λέει ο Marx για τις gain-of-function έρευνες;
- Η απόφαση της εε: ζήτω η “απελευθέρωση” GMO στους ανθρώπινους οργανισµούς!
- bytes & genes
Η κρυμμένη πλευρά της οικολογικής μετάβασης
Οι μηχανές που κάνουν υπολογισμούς με πολύπλοκους αλγόριθμους, βασισμένες σε μεγάλες ποσότητες δεδομένων και εξάγουν προκάτ απαντήσεις που μοιάζουν έξυπνες, δεν τροφοδοτούνται μόνο από την κατακερματισμένη γνώση των δημιουργών τους, αλλά και από άλλα υλικά. Όπως το ρεύμα, τα δεδομένα μας και... το νερό. Σύμφωνα με μια έκθεση [1Making AI Less "Thirsty": Uncovering and Addressing the Secret Water Footprint of AI Models.] που δημοσιεύτηκε τον Απρίλη του 2023 «το ChatGPT χρειάζεται ένα μπουκάλι 500 ml νερό για μια απλή συνομιλία με περίπου 20-50 ερωτήσεις και απαντήσεις». Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση αναφέρει:
Παρά τον κύκλο του νερού μέσω του φυσικού οικοσυστήματος του πλανήτη μας, το διαθέσιμο και κατάλληλο για χρήση καθαρό νερό είναι εξαιρετικά περιορισμένο και άνισα κατανεμημένο σε όλο τον κόσμο. Η σοβαρή λειψυδρία ήδη επηρεάζει 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους, ή περίπου τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού, για τουλάχιστον ένα μήνα κάθε χρόνο.
Τα τεράστια κέντρα δεδομένων, τα «σπίτια» όπου η πλειονότητα των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύονται και αναπτύσσονται, είναι γνωστό ότι είναι ενεργοβόρα, αντιπροσωπεύοντας συλλογικά το 2% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και μεγάλο αποτύπωμα άνθρακα. Ωστόσο, αυτό που είναι πολύ λιγότερο γνωστό είναι ότι είναι επίσης εξαιρετικά «διψασμένα» και καταναλώνουν τεράστια ποσότητα καθαρού νερού. Για παράδειγμα,τα ιδιόκτητα κέντρα δεδομένων της Google μόνο στις ΗΠΑ κατανάλωσαν 12,7 δισεκατομμύρια λίτρα γλυκού νερού για ψύξη το 2021, περίπου το 90% του οποίου ήταν πόσιμο νερό. Αυτή η εκπληκτική ποσότητα νερού είναι αρκετή για την παραγωγή 6,9 εκατομμυρίων αυτοκινήτων BMW ή 5,7 εκατομμυρίων ηλεκτρικών οχημάτων (συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής κυψελών μπαταριών) από την Tesla, σύμφωνα με στοιχεία κατανάλωσης νερού που δημοσίευσαν οι BMW και Tesla. Το συνδυασμένο αποτύπωμα νερού των κέντρων δεδομένων των ΗΠΑ συνολικά το 2014 υπολογίστηκε σε 626 δισεκατομμύρια λίτρα.
Αυτές οι τεράστιες ποσότητες νερού, οι οποίες είναι κυρίως καθαρό/πόσιμο νερό, χρησιμοποιούνται για να ψύξουν τα μηχανήματα στα data centers όπου, εκτός από «τεχνητή νοημοσύνη», «τρέχουν» και όλες οι υπόλοιπες εφαρμογές που χρησιμοποιούμε (ή όχι) καθημερινά. Η παραπάνω έκθεση επικεντρώνεται στην «τεχνητή νοημοσύνη» καθώς τα μηχανήματα και οι υπολογισμοί που χρειάζονται για αυτήν είναι πιο «βαριά». Όμως η πραγματικότητα δεν είναι και πολύ διαφορετική και χωρίς αυτήν. Τα ηλεκτρικά οχήματα, για παράδειγμα, που αναφέρονται παραπάνω θα ήταν άχρηστα χωρίς την ύπαρξη των ψηφιακών συστημάτων και κατά συνέπεια των data center, τα οποία θα προσφέρουν στον χρήστη (λιγότερο) και στον ιδιοκτήτη (περισσότερο) όλες αυτές τις ψηφιακές υπηρεσίες που υπόσχονται. Έτσι, αυτές οι υποσχέσεις καταλήγουν σε εκμετάλλευση του νερού - και άλλων πολλών φυσικών πόρων - ακόμα και εκεί που υπάρχει έλλειψη, όπως στην Ουρουγουάη το περασμένο καλοκαίρι, όπου εν καιρώ λειψυδρίας τροφοδοτούσαν τα data centers της google με γλυκό/πόσιμο νερό και τα σπίτια με φιλτραρισμένο θαλασσινό.
Το 37,03% της περιοχής των ΗΠΑ μπορεί να βρίσκεται υπό σοβαρή ξηρασία ή εκεί όπου βρίσκονται μαζεμένα τα data centers, καθώς η παρουσία τους έχει τεράστιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο στα περιφερειακά συστήματα ύδρευσης.
Θα ήταν περιττό να υπερασπιστούμε το νερό για το νερό. Γενικά η φύση δεν μας έχει ανάγκη. Εμείς την έχουμε. Αλλά το ζήτημα τώρα είναι πώς την έχει ανάγκη και το νέο παράδειγμα, αυτό της «ψηφιακής μετάβασης» και της «πράσινης ανάπτυξης». Και την έχει ανάγκη πολύ περισσότερο σε σχέση με το προηγούμενο, αφού οι υλικές του προϋποθέσεις είναι πιο απαιτητικές σε φυσικούς πόρους. Το κείμενο που μεταφράζουμε παρακάτω τεκμηριώνει σε έναν βαθμό αυτό ακριβώς· το πώς δηλαδή αυτό που πλασσάρεται ως «πράσινη μετάβαση» και «κριτική στο παλίο ρυπογόνο μοντέλο», δεν είναι παρά ένας ακόμα μύθος της κυρίαρχης αφήγησης.
Καπιταλισμός και περιβαλλοντισμός. Η (μη) οικολογική μετάβαση [2Capitalismo e ambientalismo. La transizione (non) ecologica – Rivista Paginauno, Ιούνιος 2022]
Από την εξόρυξη πρώτων υλών μέχρι την τελική ανακύκλωση, η πράσινη αφήγηση είναι γεμάτη παραλείψεις: περιβαλλοντική καταστροφή, σπατάλη νερού, ρύπανση, εκμετάλλευση, κατανάλωση ενέργειας από την Big Tech. Η τελευταία καπιταλιστική τεχνολογική επανάσταση δεν έχει καμία σχέση με τον περιβαλλοντισμό.
Ας πάρουμε την περίπτωση των ανεμογεννητριών: η ανάπτυξη αυτής της αγοράς θα απαιτήσει, από τώρα έως το 2050, 3.200 εκ. τόνους χάλυβα, 310 εκ. τόνους αλουμινίου και 40 εκ. τόνους χαλκού, καθώς οι ανεμογεννήτριες θα χρειαστούν περισσότερες πρώτες ύλες από προηγούμενες τεχνολογίες. Για την ίδια δυναμικότητα [παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας], οι αιολικές υποδομές θα απαιτούν έως και δεκαπέντε φορές περισσότερο σκυρόδεμα, ενενήντα φορές περισσότερο αλουμίνιο και πενήντα φορές περισσότερο σίδηρο, χαλκό και γυαλί από τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν παραδοσιακά καύσιμα.
O. Vidal, B. Goffe and N. Arndt, Metals for a Low-Carbon Society , Nature Geoscience, τομ. 6 Νοεμβρίου 2013
Η έκθεση δείχνει ξεκάθαρα ότι οι τεχνολογίες που υποτίθεται ότι συμπληρώνουν τη στροφή προς την καθαρή ενέργεια – αιολική, ηλιακή, υδρογόνο και ηλεκτρική – απαιτούν σημαντικά περισσότερους υλικούς πόρους για τη σύνθεσή τους από τα σημερινά παραδοσιακά συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα.
Παγκόσμια Τράπεζα, Ο αυξανόμενος ρόλος των ορυκτών και μετάλλων για ένα μέλλον
χαμηλών εκπομπών άνθρακα, Ιούνιος 2017
Πρέπει να καθαριστούν 8,5 τόνοι πετρώματος για να παραχθεί ένα κιλό βαναδίου, 16 τόνοι για ένα κιλό δημητρίου, 50 τόνοι για το ισοδύναμο γάλλιο και 200 τόνοι για ένα ασήμαντο κιλό ενός ακόμα σπανιότερου μετάλλου, του λουτέτιου.
Guillaume Pitron, Ο πόλεμος των σπάνιων μετάλλων , Luiss Press, 2019
Οικολογική και ψηφιακή μετάβαση: μια φράση που έχει γίνει επιτακτική ανάγκη, ένα σύνθημα που κανείς δεν αμφισβητεί πια. Σπάνια γίναμε μάρτυρες μιας αλλαγής παραδείγματος με τέτοια ταχύτητα: από ένα θέμα που συζητιόταν από μειοψηφικές ομάδες και για συγκεκριμένα θέματα, μέσα σε λίγους μόνο μήνες ο περιβαλλοντισμός μετατράπηκε σε κυρίαρχη σκέψη. Ως γνωστόν, το σημείο καμπής ήταν το 2018 και η Γκρέτα Τούνμπεργκ.
[...]
...η συνέχεια στο έντυπο τεύχος του Cyborg.
[ σημεία διακίνησης ]
Μετάφραση: Wintermute
Σημειώσεις
1 - Making AI Less "Thirsty": Uncovering and Addressing the Secret Water Footprint of AI Models. Διαθέσιμη εδώ.
[ επιστροφή ]
2 - Capitalismo e ambientalismo. La transizione (non) ecologica – Rivista Paginauno, Ιούνιος 2022
[ επιστροφή ]
