σύγχυση και χειραγώγηση
(για το καλό της “εθνικής γραμμής”)

Πολύ σημαντικότερο, και πολύ χειρότερο απ’ το τι μπορεί να κάνει ή να μην κάνει η Χ ή η Ψ κυβέρνηση· πολύ σημαντικότερο και πολύ χειρότερο απ’ την αθλιότητα των Χ ή των Ψ πολιτικών, συνδικαλιστικών, στρατιωτικών, θρησκευτικών και λοιπών αρχόντων, είναι το να βρίσκεται η διανοητική κατάσταση των υπηκόων στον βυθό. Το ότι τα πρόσωπα της εξουσίας και οι λακέδες τους δουλεύουν με κάθε μέσο (και έχουν πολλά) για την μαζική αποβλάκωση / σύγχιση, αυτό είναι γνωστό και αναμενόμενο. Το να γίνεται, όμως, αυτή η αποβλάκωση / σύγχιση ευμενώς δεκτή απ’ τους υπηκόους, και το να αναγορεύεται σε “ευφυία”, “γνώση” και “συνείδηση”, αυτό είναι κάτι βαθιά καταστροφικό.

Εδώ και καιρό η φαιορόζ κυβέρνηση μιλάει και ξαναμιλάει με στόμφο για τις “κόκκινες γραμμές” της στην “διαπραγμάτευσή” της με τους δανειστές. Τα θέματα είναι γνωστά, κωδικοποιημένα σαν εργασιακά, ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις, δημοσιονομικά. Κανείς δεν ρωτάει όμως, στα σοβαρά: έστω, εδώ υπάρχουν 4 θεματικές ενότητες ισχυρών διαφωνιών... πάνω σε ποιο, όμως, “αντικείμενο διαπραγμάτευσης”; Ειπωμένο αλλιώς: αυτές οι 4 κόκκινες ή πράσινες ή θαλασσιές θεματικές, σε ποιο ρεπερτόριο διαπραγμάτευσης ανήκουν;
Πρόκειται, μήπως, για την διαπραγμάτευση ενός μνημονίου Γ, όπως κι αν βαφτιστεί για τις προπαγανδιστικές ανάγκες αποβλάκωσης; Ορισμένοι υπονοούν κάτι τέτοιο, αλλά προς το παρόν κάνουν λάθος. Για να τεθεί ζήτημα “μνημονίου Γ” δεν φτάνει η ελληνική πλευρά. Πρέπει αυτό να αποφασιστεί απ’ το δντ, απ’ την εκτ, και απ’ τις 18 κυβερνήσεις (και κάποια κοινοβούλια πιθανόν) των υπόλοιπων κρατών μελών της ευρωζώνης. Αυτό δεν έχει γίνει. Και δεν είναι σίγουρο ότι θα γίνει, τουλάχιστον για όσο καιρό ισχύει η “εθνική γραμμή” που έχει αναπτυχθεί εδώ και πάνω από έναν χρόνο. Πάντως επίσημη διαπραγμάτευση για μνημόνιο Γ δεν γίνεται.
Μήπως γίνεται κάτι σαν “προδιαπραγμάτευση” για το μνημόνιο Γ; Η φαιορόζ κυβέρνηση (εμφανίζεται να ) περιμένει επειγόντως λεφτά, όμως έχει ανάγει τις “προκαταβολές” (πότε απ’ τους ρώσους, πότε απ’ την ε.ε. και την εκτ) σε ελιξήριο αγοράς χρόνου και πώλησεις εντυπώσεων. Ελπίζει ότι η εκτ θα μπορούσε να επιτρέψει μεγαλύτερο δανεισμό (μέσω έντοκων γραμματίων) του κράτους απ’ τις τράπεζες... Σίγουρα, δε, δεν παραδέχεται ότι υπάρχει προ των πυλών μνημόνιο Γ....
Μήπως γίνεται διαπραγμάτευση για ένα “μεταβατικό σχέδιο”, 4μηνης διάρκειας, ως το τέλος Ιούνη; Η φαιορόζ κυβέρνηση ορισμένες φορές φαίνεται πως υπονοεί κάτι τέτοιο, με άπειρη ομίχλη, μια “ενδιάμεση συμφωνία”, για να αποφύγει τους συσχετισμούς της αμέσως προηγούμενης εκδοχής. Όμως έχουν ήδη περάσει 2 μήνες (απ’ τις 20 Φλεβάρη) και από πουθενά δεν προκύπτει ότι οι δανειστές βλέπουν οποιαδήποτε “μεταβατική συμφωνία” σαν κάτι άλλο εκτός από μέρος της συνολικής (του μνημονίου Γ).
Τι συμβαίνει λοιπόν; Αυτές οι περιβόητες “4 κόκκινες γραμμές” (αλλά και οι υποτιθέμενες “συμφωνίες”) είναι πάνω που; Στον αέρα; Στο θέαμα; Που;

Οι τεχνικές και η ρητορική της postmodern θεαματικής καπιταλιστικής εξουσίας είναι έτσι μαστορεμένες ώστε να δημιουργουν διαρκώς, καθημερινά, ακόμα και κάθε ώρα, καινούργιες εντυπώσεις, πάνω στις παλιές, και πάλι καινούργιες, κ.ο.κ. Έτσι ώστε αν δεν κινητοποιήσει κανείς το μέγιστο της ψυχραιμίας και της λογικής / κριτικής σκέψης και έρευνας, είναι αδύνατο - όσο παίρνει τοις μετρητοίς τις κάθε φορά νέες εντυπώσεις - να καταλάβει τι συμβαίνει. Νομίζει ότι καταλαβαίνει, φλυαρώντας (αναμασώντας) την καινούργια “τροφή”. Αλλά έχει χάσει την επαφή με την σκληρή πραγματικότητα σε κλίμακα κράτους και “εθνικού” κεφάλαιου. Και έχει χειραγωγηθεί. Αυτό είναι που συμβαίνει εδώ και χρόνια (σε ότι αφορά την ελληνική κρίση και την διαχείρισή της) και εξαιρετικά έντονα, με συγκεκριμένους (αλλά και όχι πάντα ορατούς) στρατηγικούς στόχους, το αργότερο απ’ το καλοκαίρι του 2014. Θα ξανασυνθέσουμε την πορεία των γεγονότων έτσι ώστε να δραπετεύσουμε (ελπίζουμε κι εσείς!) απ’ την πυκνή σύγχιση.

Κάποια στιγμή μέσα στο 2013 (αν όχι νωρίτερα) τα ντόπια αφεντικά και οι τότε κυβέρνησή τους (ν.δ.-πασοκ) θα πρέπει να αποφάσισαν ότι “enough με το μνημόνιο Β”. Οι αιτίες δεν ήταν τα “κοινωνικά βάσανα” - αυτό θα το δείξουμε πιο κάτω. Εν πάσει περιπτώσει, ο σχεδιασμός για την “έξοδο” ήταν συγκεκριμένος. Θα έπρεπε η Αθήνα να αρχίσει να δανείζεται απ’ τις αγορές. Εάν αυτό το κατάφερνε με όχι-μεγάλο-επιτόκιο, κι αν επίσης αυτό το επιτόκιο δεν ήταν συμπτωματικά βατό, θα σήμαινε ότι το ελληνικό κράτος δεν χρειάζεται άλλο τον πολιτικό δανεισμό (από δντ, ε.ε. και εκτ)· οπότε μπορεί πια να απελευθερωθεί απ’ το μνημόνιο Β και τις υποχρεώσεις που είχαν υπογράψει όλες οι κυβερνήσεις μετά το 2010.
Η πρώτη, δοκιμαστική “έξοδος στις αγορές”, έγινε τελικά στις αρχές του Απρίλη του 2014. Πανηγυρίστηκε μεν σαν “εξαιρετικά πετυχημένη”, αλλά δεν ήταν έτσι ακριβώς. Να ένα ενδεικτικό καθεστωτικό δημοσίευμα στις 10 Απρίλη:

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι προσφορές στο βιβλίο του ομολόγου, που έκλεισε στις 11.30 το πρωί, ξεπέρασαν τα 20 δις ευρώ, και οι ενδιαφερόμενοι να αγοράσουν ήταν πέραν των 550. Τελικά, το επιτόκιο φαίνεται πως διαμορφώνεται στο 4,95% για ποσό 3 δις ευρώ, κάτι που ξεπερνά κατά πολύ ακόμα και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις.
Πάντως, όπως επισημαίνουν και τα έγκυρα διεθνή οικονομικά δίκτυα, πρέπει να αποφύγει κάποιος τους “γρήγορους πανηγυρισμούς”, καθώς η πώληση έχει μία συμβολική σημασία, αφού τακτικά, κάθε μήνα σχεδόν, η Ελλάδα αντλεί ποσά άνω των 1 δις ευρώ μέσω εκδόσεων έντοκων ομολόγων 13-26 εβδομάδων. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος της κρατικής επιχορήγησης, προέρχεται από τους δανειστές της χώρας.
Το Dow Jones Newswires επισημαίνει ωστόσο ότι μία επιτυχημένη πώληση του σημερινού ομολόγου, θα αποτελέσει ένα μικρό έστω, αλλά οπωσδήποτε σημαντικό βήμα “προς τον απογαλακτισμό της Ελλάδας” από τα δάνεια που λαμβάνει, οπότε πλέον θα μπορεί “με μεγαλύτερη σταθερότητα” να ομιλεί για “έξοδο από την κρίση”.

Το ποσό του κρατικού δανεισμού (3 δισ.) ήταν πράγματι μικρό· αλλά το επιτόκιο (κάτι λιγότερο από 5%) ήταν μεγάλο. Ήταν περίπου στο ίδιο ύψος όταν η κυβέρνηση του Παπαντρέου του Γ αποφάσισε ότι “δεν μπορούμε να δανειστούμε απ’ τις αγορές” την άνοιξη του 2010, αν και - βέβαια - ήταν αισθητά μικρότερο απ’ τα ύψη που είχε φτάσει ενδιάμεσα, στις αγοραπωλησίες ελληνικών ομολόγων διεθνώς.
Η “έξοδος” του Απρίλη του 2014 δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη. Αλλά η πρόθεση να “απογαλακτιστεί” η Αθήνα απ’ τους δανειστές της ήταν ισχυρή μεταξύ των ντόπιων αφεντικών και των πολιτικών εκπροσώπων τους. Συνεπώς, άρχισε ο σχεδιασμός για μια ακόμα “έξοδο”, για μεγαλύτερο ποσό, κάποια στιγμή το φθινόπωρο (του 2014). Αν εκείνη πήγαινε καλύτερα (μικρότερο επιτόκιο) τότε η ν.δ.-πασοκ κυβέρνηση θα μπορούσε με υπερηφάνεια να πει ότι “βγαίνουμε απ’ το τούνελ”, και - φυσικά - να εισπράξει τα “πολιτικά” οφέλη για την επιτυχία της.
Αλλά η “έξοδος” του φθινοπώρου του 2014 δεν έγινε. Δεν ξέρουμε τον λόγο, έχουμε κάποιες εικασίες. Το δεδομένο είναι ότι δεν έγινε επειδή, προφανώς, θα αποτύγχανε. Συνεπώς η γραμμή του “τέλους του μνημονίου” (και των “δεσμεύσεων”) δεν ήταν δυνατόν να επιδειχθεί με πραγματικά κριτήρια. Όμως το “όχι στην τρόικα” και το “όχι στο μνημόνιο Β”, λίγο πριν την λήξη του, κι ενώ έμεναν αδιάθετα προς δανεισμό 7,5 δισ. ευρώ, ίσχυε!!! Και ίσχυε πρακτικά απ’ την “δουλική” κυβέρνηση ν.δ.-πασοκ. Η μέθοδος που επιλέχτηκε απ’ τους τότε κυβερνώντες, που (ας το επαναλάβουμε) δεν είχαν πετύχει την καθοριστική κίνηση (ένα καλό δάνειο απ’ τις “αγορές” για σημαντικό ποσό) ήταν αυτή της “διαπραγματευτικής παρέλκυσης”. Μακριά απ’ τα φώτα της δημοσιότητας, οι πρασινομαύροι κυβερνήτες κρατούσαν την καταραμένη “τρόικα” μακρυά απ’ την Αθήνα, με κάθε δικαιολογία που μπορούσαν να βρουν. Ειδικά απ’ τα τέλη του καλοκαιριού του 2014, όταν θα έπρεπε οι “τροϊκανοί” να ολοκληρώσουν επιτόπου την 5η (και τελική) αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων για τις οποίες είχαν βάλει τις υπογραφές τους και οι τότε και οι προηγούμενοι κυβερνώντες, το πράγμα (για εμάς) άρχισε να “βρωμάει”: οι κυβερνώντες δεν πούλαγαν ανοικτά και θριαμβευτικά αυτό το “έξω η τρόικα” που στην πράξη έκαναν, άρα κάτι προσπαθούσαν να κρύψουν. Και παρότι δεν είχαν άλλη πηγή δανεισμού, δεν είχαν επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες· οπότε μπορούσαν (απλά) να “παίζουν καθυστέρηση”, μιλώντας (πότε πότε) για κόκκινες γραμμές...

Στα τέλη Σεπτέμβρη του 2014, μια καθεστωτική δημοσιογραφική πένα του βάρους του Κ. Χαρδαβέλλα, έγραφε (ο τονισμός δικός μας):

Στο σπίτι του και κάποιες ώρες στο γραφείο του, στο Μέγαρο Μαξίμου, χθες ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς είχε αλλεπάλληλες συναντήσεις με υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας και υπουργούς του, ετοιμάζοντας τις βασικές αμυντικές γραμμές της κυβέρνησής του απέναντι στην τρόικα, που έρχεται αγριεμένη.

Παράλληλα, σε αυτές τις συναντήσεις ο κ. Σαμαράς και το επιτελείο του σχεδίασαν τις άμεσες κινήσεις της ΝΔ ενόψει πρόωρων εκλογών, που είναι πολύ πιθανές, εάν η συνάντηση με την τρόικα καταλήξει σε αδιέξοδο.
“Αν οι τροϊκανοί ζητήσουν πάλι τα ανέφικτα, ο Σαμαράς θα προκηρύξει άμεση προσφυγή στις κάλπες εντός του Νοεμβρίου, με αιτιολογικό τη σύγκρουση και διαφωνία του με την τρόικα στα νέα μέτρα που θέλει να επιβάλει στη χώρα”, έλεγε νωρίς σήμερα το πρωί κυβερνητικό στέλεχος, που μετέχει σε αυτές τις κλειστές συσκέψεις με το Σαμαρά.
...
Τι θα ζητήσει η τρόικα στη συνάντησή της, αύριο, με τους Έλληνες υπουργούς:
1. Άμεση υλοποίηση μέχρι τέλους του 2014 των 532 μέτρων που έχει υπογράψει η Ελλάδα σε παλαιότερα μνημόνια και δεν έχει εφαρμόσει μέχρι σήμερα (απελευθέρωση επαγγελμάτων, ενοποίηση ταμείων κ.α)
2. Νέα οικονομικά μέτρα για είσπραξη 2,5 δισ. ευρώ μέχρι τέλους του έτους προς κάλυψη αντίστοιχου δημοσιονομικού κενού.
3. Νέο δάνειο στην Ελλάδα, αλλά και νέο μνημόνιο και αντίστοιχα νέα μέτρα για κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, ύψους 15 δισ. ευρώ που εμφανίζει αυτή τη στιγμή η χώρα μας.

Όμως και τα τρία αυτά ζητούμενα από την τρόικα ξεπερνούν τις κόκκινες γραμμές που έχει βάλει η κυβέρνηση, και αν επιμείνει σε αυτά τα μέτρα η τρόικα είναι βέβαιο ότι οδηγούμαστε σε άμεσες, πρόωρες εκλογές περί τα μέσα Νοεμβρίου.
Για πολιτικούς αναλυτές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, η αυριανή πρώτη συνάντηση τρόικας-ελληνικής κυβέρνησης θεωρείται μεγαλύτερης και πιο κρίσιμης σημασίας από την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, τον προσεχή Μάρτη.

Μέσα στον μόνιμο αφρό των εντυπώσεων θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι επρόκειτο για έναν ακόμα γύρο ελληνικών λεονταρισμών, πριν μια ακόμα “προδοτική συμφωνία”. Αποδείχθηκε πως όχι. Αλλά απ’ τις 3 πιο πάνω “φλέγουσες απαιτήσεις” των τρισκατάρατων, υπήρχε μία με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: 532 μεταρρυθμίσεις για τις οποίες είχαν υπογράψει (ότι θα τις κάνουν) όλες οι κυβερνήσεις απ’ το 2010 και μετά, αλλά μετάθεση - στη - μετάθεση και αναβολή - στην - αναβολή είχαν γίνει ένας σωρός εκκρεμοτήτων που θα έπρεπε να τακτοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2014. Κι ανάμεσά τους; Το ‘ανοιγμα” των “κλειστών επαγγελμάτων” (350 περίπου, μεταξύ των οποίων: ταξί, κτελ, γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί...) και άλλα επίσης σοβαρά που ο δημοσιογράφος δεν μνημόνευσε...

Σχεδίαζε, λοιπόν, εκλογές το περασμένο φθινόπωρο η πρασινόμαυρη κυβέρνηση, για να ξεφορτωθεί με κάποιον τρόπο την “τρόικα”; Ναι. Θα τις έκανε με σημαία την “απαλλαγή απ’ την τρόικα” και το “τέλος του μνημονίου”; Όχι! Τα στελέχη της είχαν την εμπειρία να καταλάβουν ότι εάν δεν μπορεί το ελληνικό κράτος να δανειστεί απ’ τις αγορές, και για όσον καιρό δεν θα μπορεί, το να κρατάει την “τρόικα” (και τα δανεικά της) μακρυά, σήμαινε αυτόματα ότι θα κυλάει προς μια κατάσταση σαν την τωρινή: να μαζεύει λεφτά απ’ όπου μπορεί, και να χρεώνεται την όποια “οικονομική καθίζηση”. Με μια μάλλον έξυπνη κίνηση (με όρους καθεστωτικής πολιτικής) η πρασινόμαυρη κυβέρνηση κήρυξε πρόωρες προεδρικές εκλογές· και φρόντισε να τις χάσει, έτσι ώστε να ακολουθήσουν οι κοινοβουλευτικές εκλογές, τις οποίες επίσης θα έχανε... Κάποιος άλλος θα έπρεπε να συνεχίσει το “έξω η τρόικα” και το “κάτω το μνημόνιο”, άρα (και) το συγκαλυμένο αλλά κατηγορηματικό δεν πρόκειται να κάνουμε καμία μεταρρύθμιση που θα θίγει τα μεσαία στρώματα, τους επιχειρηματίες μας, την εκκλησία μας... - και τον πολιτικό προσοδισμό!

το mail Χαρδούβελη

Ενώ η “αλλαγή φρουράς” και η ανάθεση στην κυβερνοαριστερά του εθνικού καθήκοντος είχαν ήδη αποφασιστεί (αλλά η πρόωρη προεδρική εκλογή δεν είχε ανακοινωθεί ακόμα, αυτό έγινε λίγες ημέρες μετά...), τα χαράματα της Κυριακης 1 Δεκεμβρη (του 2014), ο τότε υπ.οικ. έστειλε στους τρισακατάρατους ένα υπόμνημα με τα (δήθεν) μέτρα που (δήθεν) θα μπορούσε να πάρει η πρασινομαύρη κυβέρνηση. Το 48σέλιδο υπόμνημα έγινε διάσημο σαν “mail Χαρδούβελη”, και πολλοί μιλούν έκτοτε γι’ αυτό, αλλά είμαστε σίγουροι πως ελάχιστοι το έχουν διαβάσει· και κανένας δεν το έχει “ερμηνεύσει” σοβαρά. Είναι στα αγγλικά, με τεχνική ορολογία· ωστόσο σημαντικό δεν είναι μόνο το περιεχόμενό του, αλλά και δύο άλλες πλευρές του. Πρώτον, το πότε στάλθηκε (και άρα το “γιατί”), και δεύτερον αυτά που ΔΕΝ λέει.
Το περιεχόμενό του: ο τότε υπ.οικ. δήλωνε διατεθειμένος για “μέτρα” που ανήκαν στο νο 2 της πιο πάνω τριάδας, στην “κάλυψη του δημοσιονομικού κενού”· εικαζόμενων εισπράξεων λιγότερο από 1 δισ. (και όχι 2,5 δισ. που προέβλεπαν οι τρισκατάρατοι): φπα εδώ κι εκεί (συν “λοταρία”...), διάφορους φόρους (πολυτελείας, τσιγάρα, αλκοόλ, κλπ), σταθεροποίηση των συντάξεων, αύξηση εισιτηρίων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, κατάργηση των ειδικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, κλπ κλπ.
Δεν θα μπούμε στην κουβέντα για το πόσο παλιάνθρωπος έδειξε ότι είναι (ή δεν είναι) ο τότε υπ.οικ. με αυτές τις προτάσεις. Γιατί αυτές οι προτάσεις έγιναν ενόσω και ο ίδιος και οι πάντες της τότε κυβέρνησης είχαν μεθοδεύσει την γρήγορη λήξη της θητείας τους. Αυτό το κατάλαβαν τις επόμενες ημέρες και οι τρισκατάρατοι: το mail Χαρδούβελη ήταν (άλλη μια) κοροιδία, η τελευταία εκ μέρους του και της κυβέρνησής του. Οπότε απαξίωσαν να απαντήσουν καν και καν.

Εκείνο το υπόμνημα τελείωνε με την εξής παράγραφο:

Αυτή είναι μια συνολική πρόταση. Ακολουθώντας την έντονη προτροπή του επικεφαλής του Euroworking Group το βράδυ το βράδυ της Πέμπτης [σ.σ.: 27/11/14] αποφασίσαμε να κάνουμε μια συνολική πρόταση αντί για μια σταδιακή διαπραγμάτευση. Αναγνωρίζουμε ότι σε μερικούς τομείς - για λόγους δικαιολογημένους - δεν έχουμε ικανοποιήσει πλήρως τις ανησυχίες σας. Όμως αυτό μπορεί να αναπληρωθεί από εναλλακτικές - πιο φιλόδοξες σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό - προτάσεις σε άλλους τομείς.
Αυτά είναι το μέγιστο που μπορούμε να προσφέρουμε σε μια ειλικρινή προσάθεια για να προχωρήσουμε και να ολοκληρώσουμε την αξιολόγηση με αξιόπιστο τρόπο.

Αν καταλαβαίνουμε καλά (εσείς;) εκείνο που λέει ο επίλογος αυτής της fake “λίστας μέτρων” με ημερομηνία 1/12/2014 και καταγωγή την πρασινομαύρη κυβέρνηση, και ειδικά η διατύπωση “αυτή είναι μια συνολική πρόταση”, είναι ότι: 532 μεταρρυθμίσεις; Ποιές 532 μεταρρυθμίσεις; Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα...[1Θα παρατηρούσε κανείς ότι ο πρώην υπ.οικ. έγραψε αυτό το υπόμνημα μόνο για θέματα της αρμοδιότητάς του, και όχι για εκκρεμότητες της αρμοδιότητας άλλων υπουργείων. Οπότε το “συνολική πρόταση” και το “μέγιστο που μπορούμε” αφορά ένα μέρος μόνο των δεσμεύσεων του μνημονίου Β.
Κάτι τέτοιο είναι ένα λογικό ενδεχόμενο, αν και ο υπ.οικ. (όλοι όσοι έχουν περάσει τα τελεταίτα χρόνια απ’ αυτήν την καρέκλα) είναι επικεφαλής της διαπραγμάτευσης συνολικά, και όχι εν μέρει. Επιπλέον είναι βέβαιο ότι δεν υπήρξαν αντίστοιχα “mail” απ’ τους υπόλοιπους υπουργούς της πρασινομαύρης κυβέρνησης. Και, γενικότερα, πολλά θέματα εκκρεμοτήτων δεν αναφέρονται καν και καν σαν “κόκκινες γραμμές”: επειδή αυτές που αναφέρονται σαν τέτοιες είναι οι πιο “λαϊκές”...]

εθνική ενότητα - με τσαρούχια

Το “υπόμνημα Χαρδούβελη” θα μπορούσε κανείς να το κρίνει πράγματι για το περιεχόμενό του, αλλά αφού ήταν κάτι που δεν θα εφαρμοζόταν (εν γνώσει του συντάκτη του) μας φαίνεται πιο σημαντικό κάτι άλλο: η σκοπιμότητά του. Αποτελεί κάτι σαν το “κατούρημα του σκύλου” για να οριοθετήσει την περιοχή του: ένα πολιτικό μάλλον παρά οικονομικό “σημάδεμα” της “εθνικής γραμμής”, δηλαδή των προθέσων ελληνικού κράτους και κεφάλαιου, σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή (τέλει 2014) που προχωράει η “αλλαγή φρουράς”. Αποτελεί την καταγραφή των ζητημάτων που το ελληνικό κράτος / κεφάλαιο θα δεχόταν να “διαπραγματευτεί”, εξαιτίας του δημοσιονομικού ελλείματος και του γεγονότος ότι ΔΕΝ στάθηκε δυνατό να αρχίσει ο δανεισμός απ’ τις αγορές: αυτά και μόνον αυτά. Συνεπώς, το “υπόμνημα Χαρδούβελη” δεν ήταν εφαρμόσιμο σχέδιο αλλά υποθήκη παραγραφής των περισσότερων απ’ τις εκκρεμότητες των μεταρρυθμίσεων που διαδοχικές κυβερνήσεις είχαν υπογράψει για να πάρουν τα δανεικά αλλά πλέον (αφού τα πήραν) δεν γουστάρουν να εφαρμόσουν. 
Η φαιορόζ κυβέρνηση παρέλαβε την σκυτάλη απ’ αυτό το πολιτικό σημείο, και έπεσε με τα μούτρα να φέρει σε πέρας τη δουλειά. Στην αρχή, έριξε στην πιάτσα μια εκστρατεία δημόσιων σχέσεων και θεαματικής γοητείας (δια του υπ.οικ.) η οποία είχε σκοπό (υποτίθεται) την εξασφάλιση διεθνών συμμάχων. Το ζητούμενο, σ’ αυτήν την πρώτη φάση ήταν α) η “πολιτική διαπραγμάτευση”, β) για την μείωση του δημόσιου χρέους και γ) σε καμία περίπτωση δανεικά (“δεν θέλουμε λεφτά θέλουμε αξιοπρέπεια” - “δεν θέλουμε λεφτά θέλουμε μια ανάσα”: κυρ Γιάνης). Επειδή μια κάποια τεχνική μείωσης του δημόσιου χρέους ήταν εξ αρχής (τις αρχές του 2012) δέσμευση των δανειστών, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (των δανειστών: ιταλίας, γαλλίας...) μάλλον απόρησαν. Σα σύμμαχοι (στο ζήτημα της μείωσης του δημόσιου χρέους) εκδηλώθηκαν η ευρωπαϊκή αντιπολιτευτική αριστερά (de linke, podemos, “λίστα Τσίπρα” στην ιταλία). Όμως πίσω απ’ αυτήν την εκστρατεία, που θα μπορούσε να θεωρηθεί και άχρηστη (λόγω της δεδομένης δέσμευσης των δανειστών, υπό όρους φυσικά) το εθνικό motto συνεχίστηκε: δεν υπάρχει μνημόνιο, δεν υπάρχει αξιολόγηση.
Η διάταξη των δύο πλευρών μετά από μήνες, πριν και μετά την κυβερνητική αλλαγή, ήταν καθαρά η εξής:

Η απόσταση είναι προφανώς χαώδης. Η φαιορόζ κυβέρνηση ξεκίνησε μεν την εκστρατεία γοητείας, αλλά αν υπήρχαν αποτελέσματα ήταν τα ακριβώς αντίθετα απ’ αυτά που περίμενε. Μέρα την μέρα η απόσυρση αποταμιεύσεων απ’ τις τράπεζες οξύνθηκε. Κάτω απ’ την πίεση αυτού του μη αμφισβητήσιμου γεγονότος (που οφειλόταν σε εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες και όχι στους μισητούς τροϊκανούς) στις 20 Φλεβάρη η φαιορόζ κυβέρνηση έβαλε την υπογραφή της (δια του υπ.οικ. και όχι μόνο) κάτω από μια συμφωνία της οποίας οι 4 πρώτες παράγραφοι είναι οι εξής (ο τονισμός δικός μας):

Το Eurogroup επαναλαμβάνει τις εκτίμησή του για τις αξιοσημείωτες προσπάθειες προσαρμογής που έχουν αναληφθεί από την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό κατά τα τελευταία χρόνια. Κατά τις τελευταίες εβδομάδες, έχουμε, μαζί με τους θεσμούς, εμπλακεί σε έντονο και εποικοδομητικό διάλογο με τις νέες ελληνικές αρχές και καταλήξαμε σε κοινό έδαφος σήμερα.

Το Eurogroup σημειώνει, στο πλαίσιο της υφιστάμενης συμφωνίας, το αίτημα από τις ελληνικές αρχές για μία παράταση της Master Financial Assistance Agreement (MFFA), η οποία υποστηρίζεται από μία σειρά δεσμεύσεων. Ο σκοπός της επέκτασης είναι η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης στη βάση των προϋποθέσεων της τρέχουσας συμφωνίας, κάνοντας την καλύτερη δυνατή χρήση της δεδομένης ευελιξίας η οποία θα εξεταστεί από κοινού με τις ελληνικές αρχές και τους θεσμούς. Αυτή η επέκταση θα γεφυρώσει επίσης τον χρόνο για συζητήσεις για μία πιθανή επόμενη (follow-up) συμφωνία μεταξύ του Eurogroup, των θεσμών και της Ελλάδας.

Οι ελληνικές αρχές θα παρουσιάσουν μία πρώτη λίστα με μέτρα μεταρρυθμίσεων, με βάση την τρέχουσα συμφωνία, έως το τέλος της Δευτέρας 23 Φεβρουαρίου. Οι θεσμοί θα παράσχουν μία πρώτη άποψη για το εάν αυτή είναι ικανοποιητικά κατανοητή για να αποτελέσει ένα έγκυρο σημείο έναρξης για μία επιτυχή κατάληξη της αξιολόγησης. Η λίστα θα συγκεκριμενοποιηθεί περαιτέρω και εν συνεχεία θα συμφωνηθεί με τους θεσμούς έως το τέλος του Απριλίου.

Μόνο η έγκριση των συμπερασμάτων της αξιολόγησης για την διευρυμένη συμφωνία από τους θεσμούς θα επιτρέψει με τη σειρά της την οποία εκταμίευση της δόσης του τρέχοντος προγράμματος του EFSF και την μεταβίβαση των SMP κερδών του 2014. Και τα δύο και πάλι υπόκεινται σε έγκριση από το Eurogroup.

Όποιος έχει πάει σε ελληνικό σχολείο και καταλαβαίνει γραπτά ελληνικά, διαβάζει στα πιο πάνω (υπογραμμένα απ’ την φαιορόζ κυβέρνηση) ότι:
α) μνημόνιο Β υπάρχει (η “υφιστάμενη συμφωνία”, η “τρέχουσα συμφωνία”)·
β) 5η αξιολόγηση υπάρχει·
γ) κατά την διάκεια αυτής της τελικής αξιολόγης του μνημονίου Β, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να καταθέσει προτάσεις για άλλες μεταρρυθμίσεις (“ισόδυναμες” εκείνων που θα προταθεί να αντικατασταθούν)·
δ) όλα αυτά (η “ολοκλήρωση της αξιολόγησης” του μνημονίου Β, η υιοθέτηση new μεταρρυθμίσεων στη θέση των προβλεπόμενων απ’ το μνημόνιο Β “παλιών”, η διαμόρφωση της τελικής λίστας των εκκρεμοτήτων) θα έχουν ολοκληρωθεί (σε συμφωνία με τους “θεσμούς”) ως το τέλος Απριλίου.
Θα υπέθετε κανείς ότι βάζοντας η φαιορόζ κυβέρνηση τις υπογραφές της κάτω απ’ αυτήν την συμφωνία εγκατέλειπε την ως τότε “εθνική γραμμή”... Αμ δε!!! Προς εντυπωσιασμό όσων ξέρουν αγγλικά (και ξέρουν πολλοί ανά την υφήλιο) η φαιορόζ κυβέρνηση άρχισε να διαδίδει ότι σ’ αυτήν την συμφωνία
α) δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη “μνημόνιο” - άρα αυτό δεν υπάρχει·
β) δεν αναφέρονται πουθενά οι λέξεις “5η αξιολόγηση του μνημονίου Β” - άρα ούτε αυτή υπάρχει·
γ) το μόνο που υπάρχει είναι η λίστα - των - μεταρρυθμίσεων που θα προτείνει η ίδια η φαιορόζ κυβέρνηση (1; 2; 5; όσες θέλει) κι αυτό είναι όλο κι όλο...

Για να το πούμε με ποδοσφαιρική ορολογία: κλεισμένη στο μισό γήπεδο μετά την συμφωνία της 20ης Φλεβάρη, η φαιορόζ κυβέρνηση συνέχιζε την εθνική γραμμή του “δεν ξέρω, δεν είδα, δεν υπάρχει”, εμπλουτισμένη με μια αυθαίρετη θέση εσωτερικής κατανάλωσης πως όλα όσα είναι να κουβεντιαστούν (με τους “θεσμούς”...) είναι οι προτάσεις που θα κάνει, όπως και όποτε θέλει· και σε καμμία περίπτωση όλες οι 532 εκκρεμότητες.
Επί ένα μήνα η φαιορόζ κυβέρνηση ροκάνιζε τον χρόνο εμποδίζοντας τους τεχνικούς των “θεσμών” να μαζέψουν στοιχεία (για την 5η αξιολόγηση - που - δεν - υπάρχει) στην Αθήνα, και φιλοσοφώντας (δια του υπ.οικ.) περί “δημιουργικης ασάφειας”. Σ’ αυτό το χρονικό σημείο άρχισε να γίνεται παγκόσμια σαφές ότι α) η φαιορόζ κυβέρνηση δεν σέβεται καν τις δικές της υπογραφές (πόσο μάλλον των προηγούμενων κυβερνήσεων) και β) ότι πουλάει τρέλα με το κιλό. Οι σύμμαχοι της προηγούμενης περιόδου εξαφανίστηκαν κι αυτοί - πόσο καιρό έχετε να ακούσετε σοβαρή δήλωση συμπαράστασης απ’ το de linke ή τους podemos;
Στις 20 Μάρτη, και με τα δεδομένα του ντόπιου καπιταλισμού (αρχίζοντας απ’ τις τράπεζες) να επιδεινώνονται ραγδαία, ύστερα από έκκληση του πρωθ. Τσίπρα που είχε κατά νου μια “ελληνική” αντίληψη περί “πολιτικής” και “πολιτικής λύσης”, ο εν λόγω έκατσε με άλλους 7 (Μέρκελ, Ολάντ, Γιούνκερ κλπ) και ... κατέληξε στο σημείο της 20ης Φλεβάρη: ότι η συμφωνία εκείνη δεν επιδέχεται ερμηνείες κατά το δοκούν, αλλά μόνο μία... Αυτήν που καταλαβαίνει όποιος ξέρει αγγλικά, ελληνικά, κινέζικα, και οποιαδήποτε άλλη γλώσσα.
Μήπως την 21η Μάρτη έγινε σαφές στρους έλληνες, κυβερνήτες και κυβερνώμενους, ότι ως τότε “εθνική γραμμή” είχε, ουσιαστικά, χρεωκοπήσει; Όχι. Και την 21η, και την 22α, και όλες τις επόμενες, συνεχίστηκε το ίδιο βιολί: το μόνο που συζητάει η φαιορόζ κυβέρνηση είναι οι δικές της προτάσεις, η “δική της λίστα” (“mail Βαρουφάκη”...), και τίποτα άλλο. Οτιδήποτε άλλο είναι η εγκληματική, παρανοϊκή, ανθελληνική απαίτηση των καταραμένων δανειστών, που θέλουν να στραγγαλίσουν αυτή τη χώρα κι αυτόν τον λαό, που τόσα πολλά έχει υποφέρει. Οι θεσμοί, φυσικά, κουβεντιάζουν τις ελληνικές προτάσεις... Αλλά μόνο σαν εναλλακτικές κάποιων δεσμεύσεων μέσα στη λίστα των μεταρρυθμίσεων του μνημονίου Β· και, επίσης φυσικά, θεωρούσαν και θεωρούν όλες τις υπόλοιπες (συν τις 532) εν ισχύ δεσμεύσεις... Αντίθετα, η φαιορόζ κυβέρνηση, ως τα τέλη Απρίλη, και με βάση όσα μπορεί να ξέρει κάποιος “απ’ έξω”, επιμένει στην εθνική γραμμή. Συζητάει μόνο έναν περιορισμένο κατάλογο θεμάτων, και συνειδητά χρονοτριβεί. Αυτός ήταν ο λόγος (ανάμεσα σε πολλά άλλα γεγονότα, δηλώσεις, κλπ) της έκρηξης στην ευρωσύνοδο των καθαρμάτων, στο eurogroup στη λετονική πρωτεύουσα: μόλις 5 ημέρες πριν την λήξη της προθεσμίας που (και) η ελληνική κυβέρνηση είχε υπογράψει στις 20 Φλεβάρη (δες νωρίτερα) εμφανίστηκε εκεί ο έλληνας υπ.οικ., “σινάμενος και λεγάμενος” για να πει στους υπόλοιπους 18 ομολόγους του ότι “υπάρχει πρόοδος”!!!! Αν τους έλεγε “σας έχουμε για τ’ αρχίδια μας” θα ήταν, τουλάχιστον, πιο ειλικρινής.

Για να γυρίσουμε στα αρχικά ερωτήματα: τι κάνει η φαιορόζ κυβέρνηση, και τι παρουσιάζει σαν “σκληρή” διαπραγμάτευση; Σε ποιό ρεπερτόριο ανήκουν οι “κόκκινες γραμμές” της και με ποιόν στόχο διαπραγματεύεται;
Για τους πάνκακους δανειστές και “εταίρους” η απάντηση που μπορούμε να δώσουμε είναι η εξής: κουβεντιάζουν μεν τις κόκκινες, τις πράσινες και τις θαλασσιές γραμμές της ελληνικής κυβέρνησης, θεωρώντας τες όμως μόνο τμήμα των υποχρεώσεων που έχει κληρονομήσει και έχει συμφωνήσει πως κληρονόμησε... Γι’ αυτό και έχει γίνει κοινότοπο “περιμένουμε απ’ την ελληνική κυβέρνηση συμφωνία συνολική”, κλπ κλπ. Απ’ τη μεριά της η Αθήνα, με μια σπάνια διακομματική και δια-ιδεολογική συναίνεση, συνεχίζει την εθνική γραμμή με την εξής μορφή: κουβεντιάζω τα “λίγα” μου και μόνο, μπας και μου δώσετε κανά “ψιλό”, που το έχω μεγάλη ανάγκη... Στην πραγματικότητα η φαιορόζ κυβέρνηση συζητάει (απ’ όσο μπορούμε να μάθουμε σαν “απ’ έξω”) τα θέματα που περιλάμβανε το mail Χαρδούβελη. Όχι με τις ίδιες προτάσεις παντού, αλλά σίγουρα τα ίδια “λίγα” θέματα.
Επειδή στην κρατική ιστορία και στις διακρατικές ιστορίες δεν υπάρχει παρθενογέννηση, και επειδή η φαιορόζ κυβέρνηση δεν έπεσε απ’ τον Δ του Κενταύρου, το γεγονός ότι συνεχίζει το ίδιο βιολί με την προηγούμενη, στο πιο εξτρεμιστικό της (από την άποψη των δηλώσεων και των ελιγμών, στη μικρή περιοχή της πια), με διακριτική αλλά ουσιαστική υποστήριξη (χωρίς ουσιαστικά αντιπολίτευση) είναι ολοφάνερο στους πάντες - εκτός απ’ τους σε πλήρη σύγχιση έλληνες. Το πιο σημαντικό επίδικο ζήτημα, ήδη απ’ το περασμένο καλοκαίρι, κι ακόμα περισσότερο μετά τις εκλογές, είναι (επαναλαμβάνουμε) το εξής: οι έλληνες δεν τιμούν τις υπογραφές τους! Ταυτόχρονα όμως απαιτούν τα οφέλη (λεφτά) απ’ αυτές τις υπογραφές τους που δεν τιμούν!!!
Δεν ξέρουμε αν αυτό είναι ένα μοναδικό φαινόμενο στον πλανήτη. Το πρώτο θα μπορούσε να αιτιολογηθεί στην περίπτωση επανάστασης (και πάντως σε καμία περίπτωση “νωπής λαϊκής εντολής”... τέτοιες εντολές έχουν όλοι...). Το πρώτο μαζί με το δεύτερο είναι (υποθέτουμε) παγκόσμια πρωτοτυπία. Το ότι το πράγμα συνορεύει πλέον με την παράνοια (απ’ την ελληνική πλευρά) αποδεικνύεται απ’ τις “απειλές” που έχουν εκτοξεύσει περσόνες σαν τον Κοτζιά, τον ΨεΚαμμένο, κλπ: θα αμολύσουμε μετανάστες, θα αμολύσουμε τζιχαντιστές, και τις 7 πληγές του φαραώ θα αμολύσουμε. Ο εθνικισμός τερματίζει το κοντέρ του· αλλά αυτά “μετράνε” μόνο εντός συνόρων:

Μπουρδέλο η Βουλή την Παρασκευή! Μπουρδέλο και η Ευρωομάδα, το Γιούρογκρουπ! Άσχετο διακοσμητικό στοιχείο το κοινοβούλιο. Τίποτα δεν μπορεί να αποφασίσει πλέον, αν προηγουμένως δεν το έχουν εγκρίνει οι ευρωπαίοι επικυρίαρχοι, με επικεφαλής φυσικά το Δ΄ Ράιχ της Γερμανίας. Συμμορία εκβιαστών δανειστών και η Ευρωομάδα, με μοναδικό μέλημα πώς θα εξοντώσουν μέσω της λιτότητας τον ελληνικό πληθυσμό, θα τον φτωχύνουν για να έρθουν οι “Ούννοι” της Γερμανίας και των άλλων να του αρπάξουν τα σπίτια, τα οικόπεδα, τα χωράφια και ό,τι έχει και δεν έχει. Βάρβαροι άρπαγες είναι οι Ευρωπαίοι, τίποτα λιγότερο... [2Ο εξαιρετικός κύριος Γιώργος Δελαστίκ, απ’ την εφημερίδα “πριν”, στις 26 Απρίλη 2015. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς;]

Είναι προφανές το γιατί η ελληνική “εθνική γραμμή” ΔΕΝ ΕΧΕΙ κανέναν (φανερό...) σύμμαχο στον πλανήτη. Επιτέλους, είμαστε “έθνος ανάδελφον”!!! Όσο το θέμα ήταν η μείωση του χρέους, υπήρχαν πολλοί και σημαίνοντες (εύλογο) να στηρίξουν, με λόγια έστω· αλλά μάλλον δεν υπήρχε αντίπαλος. Όταν όμως το θέμα επανήλθε στην βάση του, εκεί που ήταν υπόγεια και σιωπηλά ως τα τέλη του 2014, δηλαδή στο ότι οι υπογραφές των κρατών στις διεθνείς συμφωνίες ισχύουν ή δεν ισχύουν ανάλογα με την εκάστοτε “πολιτική” των όποιων κυβερνήσεων αλλά τα οφέλη απ’ αυτές τις συμφωνίες ισχύουν πάντα, είναι σαφές ότι και το πιο κομμουνιστικό καθεστώς του γαλαξία θα γυρνούσε την πλάτη· πόσο μάλλον οι παλιοκαπιταλιστές.
Αυτών δοθέντων, κι αν όσα αναπτύξαμε πιο πάνω είναι λογικά και ισχύουν, τα ενδεχόμενα διαμορφώνονται ως εξής:

α) Η φαιορόζ κυβέρνηση εγκαταλείπει στ’ αλήθεια την “εθνική γραμμή”, που σημαίνει ότι αναγνωρίζει πρακτικά πως υπάρχει μνημόνιο Β (με ισχύ ως το τέλος του Ιούνη), υπάρχει 5η αξιολόγηση (την οποία βοηθάει όπως πρέπει για να τελειώσει) - αυτά που έχει υπογράψει και η ίδια δηλαδή! - υπάρχουν πολλές εκκρεμότητες στις δεσμεύσεις των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα μεταφερθούν υποχρεωτικά στο μνημόνιο Γ, και θα γίνουν (ή θα αντικατασταθούν με άλλες ισοδύναμες) τα επόμενα χρόνια της ισχύος του μνημονίου Γ. Αυτό μπορεί να γίνει ακόμα και “σιωπηλά” (με μερικές ακόμα δόσεις δημιουργικής σύγχυσης για το πόπολο), αλλά κατηγορηματικά. Πιθανότητες; Κοντά στο μηδέν. Όχι μόνο για επικοινωνιακούς λόγους, ή επειδή η “αριστερή πλατφόρμα” θα θυμώσει, ή επειδή άλλα υποσχέθηκε ο συ.ριζ.α. Αλλά επειδή οι λόγοι που διακομματικά το πολιτικό προσωπικό “κάνει ότι δεν ξέρει” όλα αυτά τα χρόνια της διαχείρισης της κρίσης είναι σοβαροί. Η φαιρόζ κυβέρνηση μπορεί πολύ εύκολα να συμφωνήσει στο “πάγωμα” της αύξησης του βασικού μισθού (σε αργή κίνηση θα γινόταν, έτσι κι αλλιώς) ή σε άλλα τέτοιου ζητήματα· αλλά δεν μπορεί, δεν θέλει, και δεν πρόκειται να τα βάλει με τον Λυμπερόπουλο και τους ιδιοκτήτες ταξί, με τους ιδιοκτήτες των κτελ, με τους δικηγορικούς συλλόγους, τους ιατρικούς συλλόγους, το τεε και τους συλλόγους των μηχανικών, για τις συνθήκες άσκησης των αντίστοιχων επαγγελμάτων, και την αποκατάσταση της δυνατότητας να κάνουν αυτές τις δουλειές στην ελλάδα ανεμπόδιστα και οι υπήκοοι των κρατών μελών της ε.ε... Δεν θέλει, δεν μπορεί, και δεν πρόκειται να μαζέψει το αχούρι που λέγεται ελληνική δικαιοσύνη... Δεν θέλει, δεν μπορεί και δεν πρόκειται να κάνει όχι τις μεταρρυθμίσεις που είναι σαφώς νεοφιλελεύθερες αλλά οποιαδήποτε μεταρρύθμιση θα “έσπαγε τ’ αυγά” του προσοδισμού... Φυσικά, θα μπορούσε να δοκιμάσει την τακτική των αναβολών, που ακολούθησαν οι προκατοχοί της· αν το επιτρέψουν ξανά οι πάνκακοι...
Είναι αμφίβολο επίσης εάν οι πάνκακοι δανειστές και “εταίροι” θα θεωρούσαν αξιόπιστη μια τέτοια στροφή, τώρα πια. Τις “υποχωρήσεις” της τελευταίας στιγμής τις ξέρουν απ’ τις προηγούμενες κυβερνήσεις, και ξέρουν τι (δεν) σημαίνουν...

β) Οι δανειστές εγκαταλείπουν την “τυπολατρεία” τους και συγκατανεύουν στην ελληνική “εθνική γραμμή”: ο.κ., δεν υπάρχει μνημόνιο Β, δεν υπάρχει 5η αξιολόγηση, συγγνώμη που σας ενοχλήσαμε, πείτε μας τι θέλετε να κάνετε κι εμείς θα σας (ξανα)δανείσουμε όσα έχετε ανάγκη. Επιπλέον, θα σας διευκολύνουμε ακόμα περισσότερο στην αποπληρωμή του χρέους. Πιθανότητες; Κοντά στο μηδέν. Η ελλάδα δεν είναι ο αφαλός του κόσμου, δεν αποτελεί “συστημικό κίνδυνο” (μάλλον συστημικό ανέκδοτο είναι), και η καλύτερη απόδειξη είναι η γνωστή (στον καπιταλιστικό κόσμο): οι αγορές. Κάποιου είδους ελληνικό ναυάγιο έχει προεξοφληθεί (κατά την αργκώ του χρηματοπιστωτισμού) εδώ και 3 μήνες. Και δεν υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας όταν αυτό που έχει προεξοφληθεί τελικά συμβαίνει.

Τα επόμενα ενδεχόμενα είναι “ενδιάμεσα”:

γ) Φιλική χρεωκοπία (εντός ευρώ). Υποτίθεται ότι τέτοιο ήταν το σχέδιο της Lazard και είχε (ή έχει ακόμα;) την υποστήριξη του κυρ Γιάνη: μια αθέτηση πληρωμής κάποιας δόσης, ώστε να αναγκαστούν οι δανειστές να “ξαναδιαπραγματευτούν” το σύνολο των όρων του δανεισμού. Απ’ όσο ξέρουμε υπάρχει τουλάχιστον ένα πρόβλημα εδώ: οι “εγγυήσεις” με βάση τις οποίες οι ελληνικές τράπεζες δανείζονται απ’ τον ela είναι κρατικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια· μια χρεωκοπία θα τα έκανε ακόμα πιο σκουπίδια απ’ ότι είναι ως τώρα, κι έτσι θα μειωνόταν σημαντικά η χρηματοδότηση του ela. Με την διαρροή των καταθέσεων (από πριν τις εκλογές) οι τράπεζες δεν έχουν εδώ και καιρό την πολυτέλεια να την βγάλουν χωρίς τον ela· συνεπώς μια τακτική κρατική χρεωκοπία θα κατέληγε σε κλείσιμο των τραπεζών... Πιθανότητες; Άγνωστες.

δ) Φιλικός προσωρινός διακανονισμός. Είναι αυτό που εμφανίζει τώρα (αρχές Μάη) η φαιορόζ κυβέρνηση ότι φλέγεται να πετύχει. Σε μια τέτοια περίπτωση οι μεταρρυθμίσεις που είναι διατεθειμένη να κάνει ΔΕΝ θα θεωρηθούν “αυτές είναι κι άλλες δεν υπάρχουν” αλλά μόνο ένα μέρος των “υποχρεώσεών” της· σε ανταπόδοση οι δανειστές θα δώσουν ένα μέρος απ’ τα 7.5 δισ. που έχουν απομείνει. Και μόνο μια τέτοια επιμέρους “συμφωνία τμηματικής ανταλλαγής” θα σήμαινε σιωπηλή παραίτηση απ’ την “εθνική γραμμή”· όμως ως τώρα ακόμα και υπογραφές έχουν πέσει αλλά η “εθνική γραμμή” δεν έχει εγκαταλειφθεί. Αυτό σημαίνει ότι ο “προσωρινός διακανονισμός” εκλαμβάνεται σαν μια ακόμα “τρίπλα” της φαιορόζ κυβέρνησης, μια ακόμα αναβολή, στη λογική της “εθνικής γραμμής”.
Υπάρχουν κι εδώ προβλήματα. Όχι μόνο το εσωκομματικό της κυβερνοαριστεράς και το γεγονός ότι ένα τέτοιο deal δεν θα θυμίζει σε τίποτα τους προεκλογικούς λαγούς με τα πετραχείλια. Αλλά και το γεγονός ότι οι πάνκακοι (δανειστές) αποκλείουν κατηγορηματικά (ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) μια τέτοια “μεσοβέζικη” και σίγουρα προσωρινή λύση. Απ’ την άλλη είναι σίγουρο ότι δεν θα τους στοιχίσει ιδιαίτερα, αν βέβαια έχουν όρεξη να συνεχίσουν το ελληνικό κρυφτό... Υπάρχει πάντα και η (καθεστωτική) πολιτική που παίζει τον ρόλο της. Πιθανότητες; Κάποιες...

ε) Φιλικό διαζύγιο. Υπάρχουν σίγουρα κάποιοι (μεταξύ των ντόπιων ελίτ) που θα βολευόταν με ένα τέτοιο διαζύγιο, επειδή πέφτωντας απ’ την κατηγορία “ευρωζώνη” στην κατηγορία “ε.ε.”, με δραχμούλα, θα εξασφαλίσει την προστασία των τραπεζών της απ’ την εκτ· και επειδή οι μόνοι που είναι αρκετά τεχνοκράτες και αρκετά μεθοδικοί για να διαχειριστούν τέτοια ζητήματα “μετάβασης” φροντίζοντας για τις λιγότερες κατά το δυνατόν αβαρίες, είναι κάτι πάνκακοι γερμανοί, ολλανδοί και τα παρόμοια. Μια task force σα να λέμε, σαν αυτή που διώχτηκε κακήν κακώς απ’ την φαιορόζ κυβέρνηση, και στα μουγκά. [3Η task force δεν ήταν ο πιο δακτυλοδεικτούμενος παράγοντας της “κατοχής των ξένων σε βάρος της τίμιας ελλάδας” όλα αυτά τα χρόνια. Σε σχέση με τις κατάρες προς διάφορες ευρωπαϊκές πολιτικές βιτρίνες, η task force ακουσε πολύ λιγότερα• ίσως κάποια μόνο ο επικεφαλής της, Ράιχεμπανχ. Η task force ήταν διάφορες ομάδες τεχνοκρατών, από διάφορα ευρωπαϊκά κράτη, που ανέλαβαν να βοηθήσουν το ελληνικό να αναδιοργανώσει την διοίκησή του, με την χρήση των νέων τεχνολογιών και οργανωτικές αλλαγές. Ήταν ο φορέας του know how των περισσότερων “διαρθρωτικών” μεταρρυθμίσεων που είχαν υπογράψει ό,τι θα κάνουν οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις. Υποθέτουμε ότι προϊόν αυτού του know how ήταν η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η ηλεκτρονική καταγραφή των ενσήμων των ασφαλισμένων, κι άλλα τέτοια “κατοχικά”...
Στα μουγκά, στη ζούλα, με την πολύτιμη σιωπή όλων των καθεστωτικών μήντια, η task force διώχτηκε απ’ τα μέρη μας, χωρίς φυσικά να τελειώσει τις δουλειές που ήταν σε εξέλιξη. Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι “δεν πρόκειται να συνεργαστεί άλλο” μαζί της, γιατί ... “τα θέματα είναι πολιτικά”. Η φαιορόζ κυβέρνηση ξέρει τα πρακτικά των μεταρρυθμίσεων, και θα τα κάνει μόνη της...
Είναι ανέκδοτο; Προφανώς κάποιοι εντός και εκτός συνόρων καταλαβαίνουν πολύ καλά τι σημαίνουν αυτά...] Και η ευρωζώνη θα το προτιμούσε ένα φιλικό διαζύγιο από μια ανεξέλεγκτη αποχώρηση, για διάφορους λόγους. Μια πιθανή μορφή αυτού του φιλικού διαζυγίου θα ήταν η έκδοση και η κυκλοφορία, για ικανό διάστημα, IOU απ’ το ελληνικό κράτος... Δεν είναι καθόλου απλό ζήτημα, αλλά δεν ξέρουμε (δεν έχουμε εντοπίσει) κάτι άλλο: το να συνεχιστεί για κάποιον καιρό η κυκλοφορία του ευρώ εντός ελλαδιστάν θα επιτρέψει να αντιμετωπιστούν διάφοροι άσχημοι κραδασμοί. Πιθανότητες; Άγνωστες...

στ) Take it or leave it. Οι δανειστές δεν περιμένουν πια κάτι απ’ την ελληνική διαπραγματευτική ομάδα και τακτική, οπότε κάνουν μια πρόταση πακέτο. Που έχει όλες (ή σχεδόν όλες) τις εκκρεμότητες του μνημονίου Β, συν μια αισθητή ελάφρυνση της αποπληρωμής του χρέους, από ένα σημείο (όχι μακρινό) και μετά, συν μια δέσμευση για ένα μέτριο πρωτογενές πλεόνασμα. Αλλά η πρόταση είναι αδιαπραγμάτευτη, και αποτελεί ένα μνημόνιο Γ: ή όλα ή τίποτα. Αναγκαστικά η φαιορόζ κυβέρνηση επικαλείται “μείζον εθνικό θέμα”, πάει σε δημοψήφισμα (ή εκλογές, ή συλλογή like στο facebook ή ό,τι άλλο σκεφτεί) και ο περήφανος ελληνικός λαός αποφασίζει. Με βαριά καρδιά... Πιθανότητες; άγνωστες...

ζ) Άγνωστο. Βάζουμε κι ένα τέτοιο “άγνωστο” ενδεχόμενο  - για προφανείς λόγους... Αποφασίζει η εκκλησία να χαρίσει όλο το χρυσάφι της στο κράτος, για τις δύσκολες ώρες που περνάει... Ή αποφασίζουν οι εφοπλιστές να δώσουν τα έσοδά τους ενός χρόνου, δωρεάν, και γίνονται εθνικοί ευεργέτες... Ή έρχονται οι el και παίρνουν τους έλληνες μακρυά απ’ αυτόν τον κωλοπλανήτη... Πιθανότητες; Ανάλογα...

Σε ότι αφορά το “δια ταύτα”, το “τι θα γίνει”, δεν κάναμε κανέναν σοφότερο. Δεν ήταν αυτός ο σκοπός μας. Κυρίως θέλαμε να απομυθοποιήσουμε αυτό που η ελληνική πλευρά εμφανίζει σαν “σκληρή διαπραγμάτευση” και οι δανειστές της σαν “αθέτηση όρων συμβολαίου”.
Υπάρχει ένα ζήτημα, σοβαρό, το που θα καταλήξει (αν και όποτε καταλήξει) αυτό το νταραβέρι. Αλλά πίσω και κάτω απ’ αυτό υπάρχει ένα άλλο, που το θεωρούμε σοβαρό, αν όχι σοβαρότερο: οι πεποιθήσεις, η μέση αντίληψη των υπηκόων, για το τι πραγματικά συμβαίνει. Προφανώς ΔΕΝ είμαστε εμείς που θα “διαφωτίσουμε τον κόσμο”! Όμως οι ιδεολογικές, ηθικές, συναισθηματικές και εν τέλει πολιτικές συντεταγμένες της ευπρόσδεκτης (“εθνικά υπερήφανης”) σύγχισης και της εξίσου ευπρόσδεκτης χειραγώγησης δεν είναι περιορισμένης χρήσης. Διακυβεύονται πολλά συμφέροντα των ντόπιων αφεντικών, αλλού κοινά μεταξύ τους και αλλού όχι, σε πολλά επίπεδα. Συνεπώς ο συνδυασμός διανοητικής παρακμής και συγκινησιακής πανούκλας δεν πρόκειται να σχολάσει όποτε “βρεθεί η (οποιαδήποτε) λύση”. Θα συνεχίσει να κάνει την θητεία του, ώσπου να σκοτώσει οτιδήποτε ζωντανό σ’ αυτά τα μέρη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Θα παρατηρούσε κανείς ότι ο πρώην υπ.οικ. έγραψε αυτό το υπόμνημα μόνο για θέματα της αρμοδιότητάς του, και όχι για εκκρεμότητες της αρμοδιότητας άλλων υπουργείων. Οπότε το “συνολική πρόταση” και το “μέγιστο που μπορούμε” αφορά ένα μέρος μόνο των δεσμεύσεων του μνημονίου Β.
Κάτι τέτοιο είναι ένα λογικό ενδεχόμενο, αν και ο υπ.οικ. (όλοι όσοι έχουν περάσει τα τελεταίτα χρόνια απ’ αυτήν την καρέκλα) είναι επικεφαλής της διαπραγμάτευσης συνολικά, και όχι εν μέρει. Επιπλέον είναι βέβαιο ότι δεν υπήρξαν αντίστοιχα “mail” απ’ τους υπόλοιπους υπουργούς της πρασινομαύρης κυβέρνησης. Και, γενικότερα, πολλά θέματα εκκρεμοτήτων δεν αναφέρονται καν και καν σαν “κόκκινες γραμμές”: επειδή αυτές που αναφέρονται σαν τέτοιες είναι οι πιο “λαϊκές”...
[ επιστροφή ]

2 - Ο εξαιρετικός κύριος Γιώργος Δελαστίκ, απ’ την εφημερίδα “πριν”, στις 26 Απρίλη 2015. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς;
[ επιστροφή ]

3 - Η task force δεν ήταν ο πιο δακτυλοδεικτούμενος παράγοντας της “κατοχής των ξένων σε βάρος της τίμιας ελλάδας” όλα αυτά τα χρόνια. Σε σχέση με τις κατάρες προς διάφορες ευρωπαϊκές πολιτικές βιτρίνες, η task force ακουσε πολύ λιγότερα· ίσως κάποια μόνο ο επικεφαλής της, Ράιχεμπανχ. Η task force ήταν διάφορες ομάδες τεχνοκρατών, από διάφορα ευρωπαϊκά κράτη, που ανέλαβαν να βοηθήσουν το ελληνικό να αναδιοργανώσει την διοίκησή του, με την χρήση των νέων τεχνολογιών και οργανωτικές αλλαγές. Ήταν ο φορέας του know how των περισσότερων “διαρθρωτικών” μεταρρυθμίσεων που είχαν υπογράψει ό,τι θα κάνουν οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις. Υποθέτουμε ότι προϊόν αυτού του know how ήταν η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η ηλεκτρονική καταγραφή των ενσήμων των ασφαλισμένων, κι άλλα τέτοια “κατοχικά”...
Στα μουγκά, στη ζούλα, με την πολύτιμη σιωπή όλων των καθεστωτικών μήντια, η task force διώχτηκε απ’ τα μέρη μας, χωρίς φυσικά να τελειώσει τις δουλειές που ήταν σε εξέλιξη. Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι “δεν πρόκειται να συνεργαστεί άλλο” μαζί της, γιατί ... “τα θέματα είναι πολιτικά”. Η φαιορόζ κυβέρνηση ξέρει τα πρακτικά των μεταρρυθμίσεων, και θα τα κάνει μόνη της...
Είναι ανέκδοτο; Προφανώς κάποιοι εντός και εκτός συνόρων καταλαβαίνουν πολύ καλά τι σημαίνουν αυτά...
[ επιστροφή ]