françafrique: ο γαλλικός στρατός στην αφρική

Το Παρίσι στέλνει στρατό στο μάλι... Το Παρίσι στέλνει στρατό στην κεντροαφρικανική δημοκρατία... Αφού πρόκειται για “μαύρες περιοχές” του κόσμου, και (κυρίως!) αφού πρόκειται για τον στρατό της “δημοκρατίας του πολιτισμού”, το θέμα δεν απασχολεί. Δυστυχώς για τις ήσυχες συνειδήσεις και στην αφρική γίνεται (και ίσως κλιμακώνεται) ένα μέρος του 4ου παγκόσμιου πολέμου. Και, πάλι δυστυχώς, οι ιμπεριαλισμοί που συγκρούονται δεν είναι ο εξής ένας (ο αμερικανικός) αλλά πολύ περισσότεροι.
Ας δούμε την κατάσταση συνυπολογίζοντας τα βασικά ιστορικά δεδομένα.

γαλλική αποικιοκρατία - και μετά

Το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής αφρικής, πάνω και κάτω απ’ την Σαχάρα, έχει υπάρξει τμήμα του γαλλικού imperium. Δεν ήταν το μοναδικό: γαλλικές κτήσεις υπήρχαν στην αμερικανική ήπειρο, βόρεια και νότια (δομίνικος, τμήματα του σημερινού καναδά και των σημερινών ηπα, περιοχές της βραζιλίας και του μεξικό, η γαλλική γουϊάνα, η γουαδελούπη, η αντίγκουα, κ.α.) αλλά και στην ανατολική ασία: λάος, καμπότζη, βιετνάμ, περιοχές της ινδίας, των φιλιππίνων και της κίνας, τμήμα της πολυνησίας· και φυσικά (μέση ανατολή) η συρία και ο λίβανος. Στη βόρεια αφρική απ’ τα εκπολιτιστικά γαλλικά χέρια έχουν περάσει το μαρόκο, η αλγερία και η τυνησία, για μικρά διαστήματα η αίγυπτος και η λιβύη. Και στη δυτική αφρική (εδώ συγκρατείστε τα ονόματα) η ακτή του ελεφαντοστού, το μάλι, ο νίγηρας, η γουϊνέα, η μαυριτανία, ο νίγηρας, η σενεγάλη, η τωρινή μπουρκίνα φάσο, η νιγηρία, η γκάμπια, το τσάντ, το (γαλλικό - υπήρχε και βελγικό...) κονγκό, η γκαμπόν, το καμερούν, η ρουάντα, και το σάο τόμε.
Συγκρινόμενη με την κορύφωση των αυτοκρατορικών μεγαλείων του η “σφαίρα κυριαρχίας” του σημερινού γαλλικού καπιταλισμού είναι σαφώς συρρικνωμένη· αποτέλεσμα, σε μεγάλο βαθμό, των δύο - και κυρίως του β - παγκόσμιων πολέμων, και της ανάδυσης στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος. Η πετυχημένη οικονομικά εσσδ και, στη συνέχεια, η μαοϊκή κίνα, λειτούργησαν έμμεσα ή άμεσα σαν παραδείγματα (και νέου τύπου “αποικιακοί” συμπαραστάτες) σε διάφορα αντιαποικιακά / απελευθερωτικά κινήματα, ειδικά μετά τον β παγκόσμιο πόλεμο. Η γαλλική αυτοκρατορία ηττήθηκε στρατιωτικά στο βιετνάμ (πριν ηττηθούν και οι ηπα) και αναγκάστηκε να αποσυρθεί απ’ το μεγαλύτερο μέρος των κτήσεων της στην ανατολική ασία. Στη συνέχεια ηττήθηκε στρατιωτικά και στο αλγέρι, οπότε αναγκάστηκε να αναγνωρίσει μια κάποια ανεξαρτησία σχεδόν στο σύνολο των αποικιών της στην βόρεια και την δυτική αφρική, αφού κινήματα και δημοψηφίσματα, το ένα μετά το άλλο, εκδήλωναν την διάθεση των πληθυσμών να απαλλαγούν απ’ την γαλλική κυριαρχία.
Απ’ το 1960 και μετά το Παρίσι δεν διαθέτει πια καμία επίσημη αποικία στην αφρική. Όπως, όμως, συνέβη και με την άλλη ξεπεσμένη αυτοκρατορία, την αγγλική, έτσι και η γαλλική διατήρησε μια εκτενή “ζώνη επιρροής” στις πρώην αφρικάνικές κτήσεις της, με (φανερά) οικονομικά, γλωσσικά και νομισματικά και (λιγότερο φανερά) πολιτικο-στρατιωτικά μέσα. Η μετα-αποικιακή περίοδος του γαλλικού ιμπεριαλισμού στην αφρική πήρε το όνομα françafrique. Υπό τον κωδικό αυτόν οι μεν μαριονέτες (ή απλά “πολύ καλοί φίλοι”) του Παρισιού στα τυπικά ανεξάρτητα αφρικανικά κράτη θα έπρεπε να ορκίζονται στην “εθνική ανεξαρτησία” τους· οι δε γαλλικές κυβερνήσεις στον “σεβασμό” τους. Πράγματι, όλες οι μεταπολεμικές γαλλικές κυβερνήσεις, από εκείνες του Ντε Γκώλ ως την τελευταία του Ολάντ, δεξιές, κεντρώες ή αριστερές (: Μιττεράν...) έχουν δείξει με θαυμαστή συνέπεια και συνέχεια απεριόριστο σεβασμό, σε ένα μόνο πράγμα: στα γαλλικά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα. Αναμενόμενο· για καπιταλισμό μιλάμε.

Αφού το γαλλικό κράτος, απ’ τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και μετά, έπρεπε να υφίσταται (ή να παριστάνει πως υφίσταται) την σχετική ανεξαρτησία αποφάσεων των πρώην αποικιών του, έπρεπε να ιεραρχήσει τις ανάγκες του. Για πολλές δεκαετίες (και ώσπου η πληροφορική / ρομποτική να ανοίξει καινούργιες ανάγκες σε μια σειρά “νέων υλικών”, όπως οι σπάνιες γαίες) οι στρατηγικής σημασίας ανάγκες του καπιταλισμού της “πόλης του φωτός” ήταν ενεργειακές. πετρέλαιο και (αφού η γαλλία επέλεξε την μαζική επένδυση στην πυρηνική ενέργεια) ουράνιο. Για κακή της τύχη η “μαύρη ήπειρος” έχει, ανάμεσα σε πολλές άλλες πρώτες ύλες, και αυτές τις δύο. Και οι πρώην γαλλικές κτήσεις της δυτικής αφρικής επίσης. Συνεπώς θα ήταν ένα λεπτό όσο και κρίσιμο ζήτημα για το γαλλικό κράτος (ως εκπρόσωπο των κρατικών εταιρειών ενέργειας) να διευθετήσει, με τους εκάστοτε προέδρους των σχετικών κρατών, τις λεπτομέρειες αφενός περί πειθαρχημένης και φτηνής εργασίας των ντόπιων στην εξόρυξη είτε πετρελαίου είτε ουρανίου, και αφετέρου περί απρόσκοπτης και σε “λογικές τιμές” τροφοδοσίας σ’ αυτές τις πρώτες ύλες (και σε άλλες φυσικά). Κατά συνέπεια η françafrique για δεκαετίες ήταν αυτό που θα έπρεπε να περιμένει κανείς: “μυστική διπλωματία” με επίδοξους φίλους - της - γαλλίας και εγκατάστασή τους στα προεδρικά μέγαρα με πραξικοπήματα ή εκτεταμένες νοθείες στις εκλογές· γενναίες δωροδοκίες αφρικάνων “ηγετών” αλλά και δωροδοκίες όλης της γαλλικής πολιτικής σκηνής από τέτοιους “ηγέτες” [1Το 1994 “ξέσπασε το σκάνδαλο” (φράση κλισέ!!!) της σχεδόν μέχρι τότε κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Elf. Το λογιστήριο της εταιρείας χρησιμοποιούνταν σαν πορτοφόλι πολλών στελεχών της, για να πληρώνουν τις κοκότες τους, τα ακριβά τους διαζύγια, τα ακόμα πιο ακριβά βίτσια τους• αλλά και τα κόμματα της γαλλικής πολιτικής σκηνής, ή κάποια επιλεγμένα στελέχη αυτών των κομμάτων. Επιπλέον το λογιστήριο της Elf ήταν ταμείο δωροδοκίας διάφορων αφρικάνων “προέδρων”, για να παίρνει η εταιρεία προνομιακά συμβόλαια πετρελαϊκών ερευνών ή εκμετάλλευσης κοιτασμάτων. Ένα μέρος απ’ αυτά τα ποσά επέστρεφε στους γάλλους πολιτικούς, σαν “δώρα” εκ μέρους των αφρικάνων “προέδρων”. Κι αν πρέπει να θυμηθεί κανείς κάτι πολύ πρόσφατο είναι το πόσων γάλλων πολιτικών τις προεκλογικές εκστρατείες χρηματοδότησε ο μακαρίτης Καντάφι. Σε κάθε περίπτωση η αποκάλυψη της υπόθεσης Elf ξεκίνησε από κάτι που φαινόταν πολύ επιμέρους και ασήμαντο, και άρχισε να γίνεται χιονοστοιβάδα εξαιτίας μιας σειράς παραμέτρων που συνέπεσαν: το πείσμα της κύριας ανακρίτριας Eva Joly, η αλλαγή κυβέρνησης (η καινούργια του δεξιού Σιράκ ήθελε να ξεφορτωθεί τα σκουπίδα των κυβερνήσεων Μιτεράν, και ήλπιζε το πράγμα να σταματήσει εκεί...), η φρέσκια ιδιωτικοποίηση της Elf και η σχετική προθυμία των καινούργιων ceo να συνεργαστούν... Αλλά ξετυλίγοντας το κουβάρι το πράγμα αγρίευε διαρκώς, αγκαλιάζοντας το σύνολο του γαλλικού βαθέος κράτους. Συνεπώς, η “έρευνα τελείωσε” (σταμάτησε δηλαδή...) αρκετά πριν τον γκρεμό, και η Elf συγχωνεύτηκε με την TotalFina για να χαθούν εντελώς όσα ίχνη είχαν απομείνει.]· μυστηριώδεις δολοφονίες επικίνδυνων αμφισβητιών του γαλλικού imperium· στρατιωτική ενίσχυση δικτατόρων ή, ανάλογα με την περίσταση, αντικαθεστωτικών ανταρτών· ανθρωπιστικές αποστολές· παράτες, τελετές, συνέδρια, παράσημα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να εντυπωσιάζει (είτε στη μητέρα γαλλία είτε στις αφρικανικές κόρες)· προσανατολισμένες σφαγές (που να επιδέχονται ή όχι) “ανθρωπιστικό ενδιαφέρον”... Και: 30 άμεσες στρατιωτικές εισβολές, καλεσμένες από κάποιον· ή, απλά, απ’ τον γαλλικό ανθρωπισμό. Το αρχικό αρχηγείο της françafrique εγκατάστάθηκε στη γκαμπόν, της οποίας το πολιτικό αφεντικό, ο Omar Bongo, όχι μόνο υπήρξε ο μακροβιότερος στην καρέκλα του, αλλά έχοντας νταραβεριστεί με διάφορες διαδοχικές γαλλικές κυβερνήσεις έφτασε να έχει πολύ καλύτερη γνώση για το πως δουλεύει το πολιτικό σύστημα στο Παρίσι απ’ ότι η πλειοψηφία των εκλεκτών αποφοίτων των École normale supérieure και École nationale d'administration.

Ως και τα τέλη της δεκαετίας του ‘80, απ’ την σκοπιά της γεωπολιτικής, η françafrique ανησυχούσε κυρίως γι’ αυτές τις αιρετικές σοσιαλίζουσες απόψεις που έμπαιναν σε διάφορα μυαλά (και όχι μόνο στην αφρική), απόψεις που θα μπορούσαν να βρουν υποστήριξη είτε απ’ την Μόσχα είτε (όχι παράξενο) απ’ την Αβάνα. Η Ουάσιγκτον δεν παρενοχλούσε το καλό (για το Παρίσι) “επενδυτικό κλίμα” στην δυτική αφρική, αφού άλλωστε η πετρελαϊκή παραγωγή της (εκτός οπεκ) δεν έκανε την περιοχή, ούτε κατά προσέγγιση, αραβική χερσόνησο. Κι όταν στα ‘90s ήρθε η κατάρρευση και η διάλυση του ανατολικού μπλοκ, ο γαλλικός ιμπεριαλισμός θα πρέπει να ένοιωσε ξανά την γεύση της απόλυτης επιτυχίας· γεύση που είχε χάσει απ’ την εποχή των πολέμων στο βιετνάμ και την αλγερία. [2Είναι χαριτωμένο (όσο μπορεί να είναι οτιδήποτε χαριτωμένο με τον ιμπεριαλισμό) ότι τις 2 - 2,5 τελευταίες δεκαετίες, κάθε καινούργια γαλλική κυβέρνηση αναγγέλει “το τέλος της εκμετάλλευσης - την αρχή της ισότητας” στις σχέσεις της με τις πρώην αφρικανικές κτήσεις της. Ακόμα και σαν δημόσιες σχέσεις, αυτό το “τέλος” έχει γίνει βαρετό. Για παράδειγμα, την άνοιξη του 1997, ο φρεσκοεκλεγμένος “σοσιαλιστής” πρωθυπουργός Lionel Jospin ανήγγειλε τη νέα αφρικανική πολιτική της κυβέρνησής του με 4 λέξεις: "ούτε επεμβάσεις ούτε αδιαφορία”. Αυτό πρακτικά σήμαινε ό,τι τις προηγούμενες δεκαετίες: ούτε τις επεμβάσεις ούτε την “αδιαφορία” θα τις πολυδιαφημίζουμε... Τον Γενάρη του 2008 ένας καινούργιος και νεωτεριστής γάλλος “υπουργός συνεργασίας” (με τις πρώην αποικίες), ο Jean - Marie Bockel δήλωσε στη monde: “θέλω να υπογράψω το πιστοποιητικό θανάτου της françafrique”• πράγμα που σήμαινε ότι αυτή ζούσε ακόμα. Αλλά ο Bockel δεν έμεινε πολύ στο πόστο του. Δύο μήνες μετά απολύθηκε• οι φήμες τότε είπαν ότι αυτό ήταν απαίτηση του ισχυρού άνδρα της françafrique, του γκαμπονέζου προέδρου Omar Bongo. Καλά έκανε το Παρίσι: εκείνη την εποχή “δεν αδιαφορούσε” (δηλαδή βοηθούσε...) τον πρόεδρο του τσαντ Idriss Diby να αντιμετωπίσει μια εναντίον του εξέγερση. Το πτώμα του επικεφαλής αυτής της εξέγερσης Ibni Oumar δεν βρέθηκε ποτέ... Απ’ την άλλη, τον Φεβρουάριο του 2008 το Παρίσι “δεν επενέβαινε” (δηλαδή στήριζε σιωπηλά) το καθεστώς του καμερούν, για να καταστείλει μια εναντίον του απεργία πείνας. Πάνω από 100 απεργοί πείνας πέθαναν, σ’ εκείνη την αδιάφορη υπόθεση. Εν τέλει, αν κάτι λείπει από διάφορους “ηγέτες” αφρικανικών κρατών, είναι η τήρηση των προσχημάτων. Ένας σύμβουλος του διαδόχου του Omar Bongo (του Ali Bongo) έθεσε ως εξής το ζήτημα των γαλλο-γκαμπονέζικων σχέσεων, το καλοκαίρι του 2008: “Είναι δούναι και λαβείν. Οι γάλλοι προστατεύουν το σύστημά μας από εσωτερικές και εξωτερικές απειλές. Κι εμείς, σε αντάλλαγμα, υποστηρίζουμε τις πολιτικές τους στην αφρική και αλλού.”]
Αλλά τα ωραία δεν κρατούν πολύ. Ένας καινούργιος αποφασισμένος ανταγωνιστής εμφανίστηκε στα αφρικανικά εδάφη, διψασμένος για πρώτες ύλες, “επενδύσεις” και επιρροή: ο κινεζικός καπιταλισμός. Το Πεκίνο, ειδικά την τελευταία δεκαετία, διαθέτει άφθονο χρήμα και μεγάλη διακριτικότητα: πληρώνει, εξαγοράζει, δωροδοκεί, και δεν έχει ευαισθησίες (ή “ευθύνες”...) για ανθρώπινα δικαιώματα και άλλα παρόμοια. Οπότε, αφού ο καπιταλιστικός πλανήτης δεν είναι “μονοπολικός και σια”, κι αφού στους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς (ειδικά για τις κάθε είδους πρώτες ύλες, από χρυσάφι και διαμάντια μέχρι πετρέλαιο και ουράνιο) οι σφαίρες και το χρήμα τρέχουν μαζί, διάφορα επιμέρους απελευθερωτικά, αντικαθεστωτικά ή απλά ληστρικά ένοπλα κινήματα (εντός ή εκτός εισαγωγικών) άρχισαν να διεκδικούν τις δικές τους μικροσφαίρες εδαφοκυριαρχίας. Πρόβλημα...

Στις αρχές του 2013 το γαλλικό πεντάγωνο, αξιοποιώντας την “έκκληση βοήθειας” μιας διεφθαρμένης και καταρρέουσας χούντας και διάφορα “αντιτρομοκρατικά” προσχήματα, έστειλε στρατιώτες “με όλα τα απαραίτητα” στο μάλι, για να αντιμετωπίσουν μια πρόσκαιρη συμμαχία ισλαμιστικών οργανώσεων και Τουαρέγκ, που είχε καταλάβει την μισή (βόρεια) επικράτεια. Μαντέψτε τώρα τι ελκυστικό είχε αυτό το άνυδρο, ερημικό, εξαιρετικά αραιοκατοικημένο, βόρειο κομμάτι του μάλι, που συγκίνησε το Παρίσι και τον στρατό του... Το βρήκατε: ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα ουρανίου.
Ύστερα, στα τέλη φθινοπώρου της ίδιας χρονιάς, αξιοποιώντας έναν εμφύλιο στην “failed state” κεντροαφρικανική δημοκρατία (επίσης άλλοτε γαλλική αποικία), ο οποίος (εμφύλιος) εμφανίστηκε σαν γενοκτονία, ο γαλλικός στρατός, ως επικεφαλής “αφρικανικής δύναμης”, αποβιβάστηκε στην πρωτεύουσα Bangui. Με “εντολή του οηε” φυσικά, και για ανθρωπιστικούς λόγους. Τώρα την ερώτηση πρέπει να (μας) την κάνετε εσείς: μήπως έχει ουράνιο η κεντροαφρικανική δημοκρατία; Έχει και παραέχει, ανάμεσα σε άλλα (χρυσό, διαμάντια, ψευδάργυρο) και ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα ουρανίου. Επιπλέον είναι δίπλα στο σουδάν, όπου (ως γνωστόν) έχει βάλει πόδι το Πεκίνο.

Και ενώ το ουράνιο το χρειάζεται η γαλλική πυρηνική βιομηχανία, δεν είναι η μόνη. Ιδού η “σύμπτωση”: το Πεκίνο διαθέτει αυτή τη στιγμή 15 πυρηνικούς αντιστραστήρες, παραγωγικής δυναμικότητας 12,5 giga watts. Έχει επίσης κοιτάσματα ουρανίου στην επικράτειά του. Αλλά κατασκευάζει ήδη (με σκοπό να είναι έτοιμα ως το τέλος του 2016) άλλα 30 πυρηνικά εργοστάσια, με παραγωγή 29 gw. Και ως το 2020 θέλει να προσθέσει 17 gw ακόμα. Το 2018 σκοπεύει να έχει 125 πυρηνικά εργοστάσια... Αυτό σημαίνει ότι ο κινεζικός καπιταλισμός έχει επείγουσα ανάγκη από “πρώτη ύλη”, και γι’ αυτό αγοράζει ποσοστά ορυχείων ουρανίου όπου τα βρει διαθέσιμα. Ήδη έχει κάνει σχετικές συμφωνίες με το καζακστάν... Και με δύο αφρικανικά κράτη: τη ναμίμπια και τον νίγηρα. Όχι, το κράτος του νίγηρα, στην υποσαχάρια αφρική, δεν συνορεύει με εκείνο της κεντροαφρικανικής δημοκρατίας· μεσολαβεί το τσαντ. Συνορεύει με το κράτος του μάλι...
Και δεν είναι μόνο η κίνα στον εκρηκτικά διογκούμενο κύκλο της πυρηνικής ενέργειας. Η ρωσία φτιάχνει αυτή τη στιγμή 10 αντιδραστήρες και έχει σχεδιάσει την κατασκευή άλλων 14. Η ινδία κατασκευάζει 5 και έχει σχεδιάσει την κατασκευή άλλων 14. Απ’ την μεριά της “προσφοράς” το καζακστάν προμηθεύει αυτή τη στιγμή το 1/3 πρώτης ύλης ουρανίου. Αλλά καθώς η διεθνής ζήτηση πρόκειται να αυξηθεί θεαματικά, εκτός απ’ τις διαθέσιμες ποσότητες έχει σημασία και η τιμή. Τα αφρικανικά κράτη είναι “καλή περίπτωση” απ’ αυτήν την άποψη: με μερικά γενναία δώρα στους άρχοντες, όποιος υπογράψει συμβόλαια “έρευνας και ανάπτυξης” κοιτασμάτων, μπορεί να διαπραγματευτεί διακρατικές (δηλαδή: “αμοιβαία επωφελείς”...) τιμές.
Και το Παρίσι λέει επ’ αυτού: δεν αρκούν τα δώρα (στα οποία μπορεί και να χάσουμε το παιχνίδι). Χρειάζεται και επί τόπου στρατός...
Πως κι έτσι;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Το 1994 “ξέσπασε το σκάνδαλο” (φράση κλισέ!!!) της σχεδόν μέχρι τότε κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Elf. Το λογιστήριο της εταιρείας χρησιμοποιούνταν σαν πορτοφόλι πολλών στελεχών της, για να πληρώνουν τις κοκότες τους, τα ακριβά τους διαζύγια, τα ακόμα πιο ακριβά βίτσια τους· αλλά και τα κόμματα της γαλλικής πολιτικής σκηνής, ή κάποια επιλεγμένα στελέχη αυτών των κομμάτων. Επιπλέον το λογιστήριο της Elf ήταν ταμείο δωροδοκίας διάφορων αφρικάνων “προέδρων”, για να παίρνει η εταιρεία προνομιακά συμβόλαια πετρελαϊκών ερευνών ή εκμετάλλευσης κοιτασμάτων. Ένα μέρος απ’ αυτά τα ποσά επέστρεφε στους γάλλους πολιτικούς, σαν “δώρα” εκ μέρους των αφρικάνων “προέδρων”. Κι αν πρέπει να θυμηθεί κανείς κάτι πολύ πρόσφατο είναι το πόσων γάλλων πολιτικών τις προεκλογικές εκστρατείες χρηματοδότησε ο μακαρίτης Καντάφι.
Σε κάθε περίπτωση η αποκάλυψη της υπόθεσης Elf ξεκίνησε από κάτι που φαινόταν πολύ επιμέρους και ασήμαντο, και άρχισε να γίνεται χιονοστοιβάδα εξαιτίας μιας σειράς παραμέτρων που συνέπεσαν: το πείσμα της κύριας ανακρίτριας Eva Joly, η αλλαγή κυβέρνησης (η καινούργια του δεξιού Σιράκ ήθελε να ξεφορτωθεί τα σκουπίδα των κυβερνήσεων Μιτεράν, και ήλπιζε το πράγμα να σταματήσει εκεί...), η φρέσκια ιδιωτικοποίηση της Elf και η σχετική προθυμία των καινούργιων ceo να συνεργαστούν... Αλλά ξετυλίγοντας το κουβάρι το πράγμα αγρίευε διαρκώς, αγκαλιάζοντας το σύνολο του γαλλικού βαθέος κράτους. Συνεπώς, η “έρευνα τελείωσε” (σταμάτησε δηλαδή...) αρκετά πριν τον γκρεμό, και η Elf συγχωνεύτηκε με την TotalFina για να χαθούν εντελώς όσα ίχνη είχαν απομείνει.
[ επιστροφή ]

2 - Είναι χαριτωμένο (όσο μπορεί να είναι οτιδήποτε χαριτωμένο με τον ιμπεριαλισμό) ότι τις 2 - 2,5 τελευταίες δεκαετίες, κάθε καινούργια γαλλική κυβέρνηση αναγγέλει “το τέλος της εκμετάλλευσης - την αρχή της ισότητας” στις σχέσεις της με τις πρώην αφρικανικές κτήσεις της. Ακόμα και σαν δημόσιες σχέσεις, αυτό το “τέλος” έχει γίνει βαρετό.
Για παράδειγμα, την άνοιξη του 1997, ο φρεσκοεκλεγμένος “σοσιαλιστής” πρωθυπουργός Lionel Jospin ανήγγειλε τη νέα αφρικανική πολιτική της κυβέρνησής του με 4 λέξεις: "ούτε επεμβάσεις ούτε αδιαφορία”. Αυτό πρακτικά σήμαινε ό,τι τις προηγούμενες δεκαετίες: ούτε τις επεμβάσεις ούτε την “αδιαφορία” θα τις πολυδιαφημίζουμε...
Τον Γενάρη του 2008 ένας καινούργιος και νεωτεριστής γάλλος “υπουργός συνεργασίας” (με τις πρώην αποικίες), ο Jean - Marie Bockel δήλωσε στη monde: “θέλω να υπογράψω το πιστοποιητικό θανάτου της françafrique”· πράγμα που σήμαινε ότι αυτή ζούσε ακόμα. Αλλά ο Bockel δεν έμεινε πολύ στο πόστο του. Δύο μήνες μετά απολύθηκε· οι φήμες τότε είπαν ότι αυτό ήταν απαίτηση του ισχυρού άνδρα της françafrique, του γκαμπονέζου προέδρου Omar Bongo. Καλά έκανε το Παρίσι: εκείνη την εποχή “δεν αδιαφορούσε” (δηλαδή βοηθούσε...) τον πρόεδρο του τσαντ Idriss Diby να αντιμετωπίσει μια εναντίον του εξέγερση. Το πτώμα του επικεφαλής αυτής της εξέγερσης Ibni Oumar δεν βρέθηκε ποτέ...
Απ’ την άλλη, τον Φεβρουάριο του 2008 το Παρίσι “δεν επενέβαινε” (δηλαδή στήριζε σιωπηλά) το καθεστώς του καμερούν, για να καταστείλει μια εναντίον του απεργία πείνας. Πάνω από 100 απεργοί πείνας πέθαναν, σ’ εκείνη την αδιάφορη υπόθεση.
Εν τέλει, αν κάτι λείπει από διάφορους “ηγέτες” αφρικανικών κρατών, είναι η τήρηση των προσχημάτων. Ένας σύμβουλος του διαδόχου του Omar Bongo (του Ali Bongo) έθεσε ως εξής το ζήτημα των γαλλο-γκαμπονέζικων σχέσεων, το καλοκαίρι του 2008: "Είναι δούναι και λαβείν. Οι γάλλοι προστατεύουν το σύστημά μας από εσωτερικές και εξωτερικές απειλές. Κι εμείς, σε αντάλλαγμα, υποστηρίζουμε τις πολιτικές τους στην αφρική και αλλού."
[ επιστροφή ]