Sarajevo
 

 

Sarajevo 81 - 2/2014

Δεν είναι ακριβώς αυτό που έλεγε ο Αϊνστάιν ότι “δεν ξέρω πως θα γίνει ο Γ παγκόσμιος αλλά ο Δ θα γίνει με πέτρες”... όμως ιδού: πελταστές στο Κίεβο...

 

Sarajevo 81 - 2/2014

Σύμφωνα με νεώτερες έρευνες, όσο περισσότερες  ρίξεις και φας κατακέφαλα, τόσο περισότερο ωριμάζει η πολιτική σου σκέψη. Π.χ. ο εικονιζόμενος Vitali Klitschko...

 

ουκρανία: είναι, μήπως, μια “πολωνία”
του 21ου αιώνα;

Η ευρώπη (η ευρωπαϊκή ένωση) είναι συνώνυμη της δημοκρατίας; Αυτό λένε τα δυτικά (ευρωπαϊκά και αμερικανικά) μήντια (και όχι μόνο) ότι πιστεύει η πλειοψηφία των ουκρανών. Αν στ’ αλήθεια συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε είναι πρώτης τάξης ιστορικό παράδοξο: δεν είναι καν βέβαιο ότι η πλειοψηφία των ευρωπαίων πιστεύουν το ίδιο!
Αλλά δεν συμβαίνει έτσι. Ή, για την ακρίβεια, δεν έχει και πολύ σημασία τι πιστεύουν και τι δεν πιστεύουν ποιοί και ποιές στην ουκρανία. Σημασία έχει ότι σε ουκρανικό έδαφος εξελίσσεται ένα ακόμα “επεισόδιο” του (παγκόσμιου) πολέμου δι’ αντιπροσώπων. Στον οποίο πόλεμο τα “δικά μας καθάρματα” (το “δικά μας” αφορά τα αφεντικά διαφόρων κρατών της ευρώπης αλλά και των ηπα) είναι της καλύτερης σύγχρονης σοδειάς: (μετα)φασίστες, (μετα)φασίστες, (μετα)φασίστες· διάφορων ειδών και οργανώσεων (μετα)φασίστες, των οποίων η μόνο διαφορά είναι το πόσο πιο (μετα)φασίστες είναι οι μεν σε σχέση με τους δε.
Η άμεση εμπλοκή διάφορων ευρωπαϊκών ιμπεριαλισμών (υπό τις οδηγίες του γερμανικού) και του αμερικανικού απ’ την μια μεριά και του ρωσικού απ’ την άλλη είναι τόσο φανερή και ωμή ώστε γίνεται επίσης φανερό και ωμό ότι στον παγκόσμιο ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό τα αφεντικά αρχίζουν σιγά σιγά (ή μήπως γρήγορα γρήγορα;) να βγάζουν τα γάντια. Διάφοροι κρατικοί αξιωματούχοι, φίλοι υποτίθεται του νόμου και της τάξης, συμπαρίστανται λόγω και έργω σε “μπαχαλάκηδες” της ουκρανίας, στις καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων, στα τρίμετρα οδοφράγματα, στις μολότοφ· όμως εάν στα δικά τους κράτη γινόταν το 1/1000 μόνο απ’ όλα αυτά, θα είχαν κηρύξει απαγόρευση κυκλοφορίας όχι σε μια περιοχή του Αμβούργου (όπως πρόσφατα το γερμανικό κράτος) αλλά “καθ’ άπασαν την επικράτειαν”. Κι ούτε λόγος, φυσικά, για την στάση του μεγάλου κλάμπ των “φίλων της δημοκρατίας” για την συνεχιζόμενη επί μήνες σχεδόν καθημερινή σφαγή άοπλων διαδηλωτών από την αιγυπτιακή χούντα.
Όμως θα ήταν γελοίο εκ μέρους μας να αναπολούμε την “ηθική τάξη” των αφεντικών. Τα συμφέροντά (τους) είναι που εκδηλώνονται όλο και πιο άγρια· και στο Κάιρο, και στο Κίεβο...

Ποιό είναι λοιπόν το “χρυσό κέρατο” του ουκρανικού κράτους / κεφάλαιου; Ήταν η Madeleine Albright, υπ.εξ της δεύτερης τετραετίας Κλίντον (1997 - 2000), που είχε προσδιορίσει ρητά την ουκρανία σαν περιοχή στρατηγικής σημασίας για τα αμερικανικά συμφέροντα. Μαζί με τη νότια αφρική και την ινδονησία. Μια ματιά στο χάρτη δείχνει τα γεωγραφικά “χρυσά κέρατα” καθ’ ενός απ’ αυτά τα κράτη. Ειδικά όμως για την ουκρανία το περιεχόμενο της “στρατηγικής σημασίας” της για τις ηπα είχε και τον ειδικό στόχο που λέγεται “ρωσία”.
Όταν η Albright έκανε τις δηλώσεις της, πολιτικό αφεντικό στη Μόσχα ήταν ο Γιέλτσιν. Ο Πούτιν δεν υπήρχε καν στον ορίζοντα. Αλλά ήρθε, σαν εκπρόσωπος του σκληρού πυρήνα του στρατοαστυνομικού συμπλέγματος της ρωσίας, για να φρενάρει την παρακμή στην οποία μεθοδικά κυλούσε η πρώην υπερδύναμη. Συνεπώς η υπαγωγή της ουκρανίας στη σφαίρα επιρροής της Ουάσιγκτον δεν μπορούσε πια να γίνει “με το μαλακό”.
Όταν ξέσπασε η “πορτοκαλί επανάσταση” στα τέλη του 2004, η υπογραφή στο φόντο δεν ήταν δυσδιάκριτη: ήταν η ίδια με εκείνη στο φόντο της “επανάστασης των ρόδων” στην κοντινή γεωργία.. Και τότε όπως και τώρα ο άμεσος, “φυσικός” στόχος ήταν ο Victor Yanukovysh, ο οποίος είχε εκλεγεί μεν στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές αλλά (έλεγαν οι διαδηλωτές και οι διεθνείς υποστηρικτές τους) με νοθεία. Η “πορτοκαλί επανάσταση”, που είχε υποστηρικτές στο δυτικό τμήμα της ουκρανίας, και ήταν οργανωμένη σαν “ειρηνική / μαζική” κινητοποίηση κέρδισε. Οι εκλογές κρίθηκαν άκυρες, ξαναέγιναν, και στην δεύτερες νίκησε ο “φίλος της δύσης” Victor Yushchenko, με 52%. Ο Yanukovysh, υποστηριζόμενος κυρίως απ’ τους ψηφοφόρους της ανατολικής ουκρανίας, έμεινε στο 44%...
Αλλά στις επόμενες προεδρικές εκλογές, το 2010, ο Yushchenko πήρε μόλις το 5,5% των ψήφων... Ο Yanukovych κέρδισε, ενώ η πρωθυπουργός υπό τον Yushchenko Yulia Tymoshenko ήταν η αντίπαλός του στον δεύτερο γύρο. Όλα έγιναν τίμια και καθαρά σύμφωνα με τους διεθνείς παρατηρητές· η ουκρανία έμοιαζε να ξεγλυστράει απ’ την επιρροή της Ουάσιγκτον και να επιστρέφει στον “φυσικό” γεωπολιτικό της χώρο, δηλαδή στην επιρροή της Μόσχας.

Αν αυτά είναι πρόσφατα, η ουκρανία έχει “βαριά” ιστορία, ειδικά σε ότι αφορά τα όριά της σαν κράτος. Για να περιοριστούμε μόνο στον 20ο αιώνα, βασικός διεκδικητής εδαφών που σήμερα ανήκουν στο ουκρανικό κράτος ήταν το πολωνικό - κάτι που πρέπει να θυμάται κανείς και σήμερα, εφόσον το πολωνικό καθεστώς με μεγάλη εγκαρδιότητα υποστηρίζει την ουκρανική (δυτική) αντιπολίτευση. Στη διάρκεια του Α παγκόσμιου το μεγαλύτερο μέρος των ουκρανών (3,5 εκατομμύρια στρατιώτες) πολεμούσαν για τον τσάρο· αλλά υπήρχαν και 250.000 που πολεμούσαν στο πλευρό του αυστρο-ουγγρικού στρατού. Με το τέλος των μαχών στο ανατολικό μέτωπο και την επανάσταση των μπολσεβίκων, ένα κομμουνιστικό ενθοαπελευθερωτικό ουκρανικό κίνημα πήρε τον έλεγχο σε μια μεγάλη έκταση της ουκρανίας· αλλά μεταξύ 1917 και 1920 υπήρχαν 4 ουκρανικά κράτη. Ο πολωνικός στρατός δεν έχασε την ευκαιρία: νίκησε τον στρατό της “δυτικής” ουκρανίας, αλλά ηττήθηκε απ’ τους μπολσεβίκους όταν προσπάθησε να καταλάβει και το Κίεβο. Σύμφωνα με την “συνθήκη της Ρίγας” μεταξύ Βαρσοβίας και Μόσχας, το 1919, ένα μέρος της “δυτικής” ουκρανίας (η “ανατολική γαλικία”) έμεινε στην πολωνία, με αντάλλαγμα την αναγνώριση απ’ την βαρσοβία της ουκρανικής σοβιετικής σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Ουκρανικά εδάφη πήραν επίσης η λευκορωσία και η μολδαβία. Ως το 1922 έγιναν κι άλλοι πόλεμοι για την μοιρασιά της ουκρανίας· το 1922 μπορεί να θεωρηθεί η αφετηρία της σταθερής (πολιτικά και εδαφικά) ένταξης της ουκρανίας στην ε.σ.σ.δ.
Η επίσημη διάλυση της ε.σ.σ.δ. στις 21 Δεκέμβρη του 1991, αποτελεί την γενέθλια πράξη του σημερινού ουκρανικού κράτους. Το ανεξάρτητου μπορεί να έχει ή να μην έχει εισαγωγικά, ανάλογα με την οπτική. Τυπικά είναι τέτοιο. Αλλά στο ανατολικό τμήμα, εκτός απ’ τον συγκεντρωμένο ρωσόφωνο πληθυσμό, βρίσκεται και η βιομηχανική ραχοκοκκαλιά του ουκρανικού καπιταλισμού· το μερίδιό του απ’ την διάλυση της ε.σ.σ.δ. Και επειδή είναι έτσι, αυτή η βιομηχανία είναι άμεσα συναρθρωμένη με την ρωσική. Επιπλέον στη χερσόνησο της Κριμαίας βρίσκεται ο μεγάλος ρωσικός ναύσταθμος, η μοναδική πρόσβαση της Μόσχας στην Μεσόγειο και πιο πέρα. Συνεπώς, απ’ το 1991 κι όλας, ένα μεγάλο μέρος του ουκρανικού πληθυσμού, των οικονομικών και πολιτικών ελίτ και του “βαθέος κράτους”, είναι στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας. Κι αυτό είναι κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο να αλλάξει. Η Μόσχα δεν θα το επέτρεπε, και (τουλάχιστον) το συγκεκριμμένο “μισό - της - ουκρανίας” δεν το θέλει: οι εισαγωγές της ρωσίας απ’ την ουκρανία είναι μεγαλύτερες απ’ το σύνολο των εισαγωγών της απ’ την ευρώπη· ενώ ο ουκρανικός καπιταλισμός (επιχειρήσεις αλλά και νοικοκυριά) στηρίζονται στην εισαγωγή φυσικού αερίου απ’ την ρωσία. 

Υπάρχουν ωστόσο εξελίξεις μεγαλύτερης (ή πολύ μεγαλύτερης) κλίμακας που καθορίζουν τις ζωές μας (και τις ζωές των ουκρανών επίσης) μ’ έναν τρόπο που διαφεύγει. Η πρώην πρωθυπουργός και πρώην αντίπαλος του νυν προέδρου Yanukovysh στις εκλογές του 2010, επικεφαλής της “μείζονος αντιπολίτευσης” έκτοτε  Yulia Tymoshenko, αγαπημένη της δύσης ήδη απ’ την πρωθυπουργία της, υπήρξε μια πολιτικός / γιάπης με όλα τα δυτικά κριτήρια. Δεν είναι καθόλου η μοναδική που έβαλε βαθιά το χέρι (ως τον αγκώνα) στο μέλι των σχέσεων με τους ουκρανούς (και ρώσους) επιχειρηματίες· είναι όμως αυτή που κατηγορήθηκε επίσημα.
Τα ουκρανικά δικαστήρια αποφάνθηκαν τον Οκτώβρη του 2011 (όταν πλέον ήταν πρόεδρος ο Yanukovysh...) ότι σαν πρωθ. υπέγραψε ένα deal με την ρωσική gazprom βλαπτικό για τα ουκρανικά συμφέροντα (αυτό σήμαινε ότι “τα έπιασε”...). Καταδικάστηκε σε 7 χρόνια φυλακή. Από εκείνη την ημέρα και μετά διάφοροι δυτικοί (ευρωπαίοι και αμερικάνοι) ευαίσθητοι στα δημοκρατικά δικαιώματα βρήκαν ένα λόγο που ο φρεσκοεκλεγμένος Yanukovysh ήταν σκάρτος: η φυλάκιση της Tymoshenko ήταν πολιτική δίωξη, άρα...
Έρμε Τσοχατζόπουλε! (θα λέγαμε με αναστεναγμό). Γι’ αυτόν κανείς διεθνής παράγοντας, καμία διεθνής επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κανένας υπουργός και κανένας παρατρεχάμενος δεν βρέθηκε να πει μια καλή κουβέντα. Η ποινική πορεία της Tymoshenko όμως (μάλλον “χάδι” σε σχέση με όσα πραγματικά έκανε σαν πρωθυπουργός) έγινε λάδι στα γρανάζια της δυτικής “πρόσληψης” (δηλαδή προπαγάνδας) σχετικά με την ουκρανία του Yanukovysh, απ’ το 2012 και μετά. Και όχι μόνο προπαγάνδας.
Ο ουκρανικός καπιταλισμός ψάχνει μια σταδιακή ολοκλήρωση των οικονομικών / εμπορικών σχέσεών του με εκείνον της ε.ε. απ’ το 1994. Η ε.ε. απ’ την μεριά της δεν έχει σοβαρούς λόγους για κάτι τέτοιο1· μόνο να αξιοποιήσει την πρεμούρα του Κιέβου για γεωπολιτικούς λόγους. Προς τα τέλη του 2012 οι τεχνικές επιτροπές της ε.ε. και εκείνες της ουκρανίας, μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις, κατέληξαν σε συμφωνία “ελεύθερου εμπορίου” και “πολιτικής σχέσης”. Αλλά τα πολιτικά ευρωαφεντικά δήλωσαν ότι αυτή η συμφωνία δεν πρόκειται να εγκριθεί πριν το Κίεβο γίνει “κράτος του νόμου”. Δηλαδή, πριν απελευθερωθεί η Tymoshenko, σαν θύμα πολιτικών διώξεων.
Είναι τόσο σημαντική αυτή η κυρία για την ε.ε.; Όχι, είναι εντελώς ασήμαντη, όπως και κάθε άλλος. Εκείνο που ήταν (το 2012) και εξακολουθεί να είναι σημαντικό, ειδικά για το Βερολίνο και τους συμμάχους του (όπως εξάλλου για την Ουάσιγκτον, αν και όχι σε συγχρονισμό με το Βερολίνο), είναι “να βάλει χέρι” σε ένα σημαντικό “τετραγωνάκι” της σφαίρας επιρροής της Μόσχας.
Γιατί επί προεδρίας Yanukovysh, δηλαδή και μέσα στο 2012 αλλά και στο 2013, η ουκρανική κυβέρνηση διαπραγματευόταν απ’ την μια την “εμπορική απελευθέρωση” με την ε.ε.· απ’ την άλλη διαπραγματευόταν με την Μόσχα την σχέση της ουκρανίας με την υπό διαμόρφωση “ευρασιατική ένωση”. Αλλά στις 25 Φλεβάρη του 2013 ο καλοπληρωμένος υπάλληλος Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόσο το ξεκαθάρισε: το να πατάει η ουκρανία σε δύο βάρκες απαγορεύεται. Χρειάζεται εδώ, λοιπόν, μια παρένθεση.

Η “ευρασιατική ένωση” είναι μια ιδέα / πρωτοβουλία της “Πουτινικής” Μόσχας, που άρχισε να παίρνει μορφή στα μέσα Νοέμβρη του 2011, όταν οι πρόεδροι της λευκορωσίας, της ρωσίας και του καζακστάν υπέγραψαν την βασική “συνθήκη” σύμφωνα με την οποία ως το 2015 θα έχει διαμορφωθεί αυτή η ένωση, κατά τα πρότυπα της ε.ε. Από σατανική (ή όχι) σύμπτωση ήταν ο ίδιος μήνας που καταδικάστηκε η Tymoshenko, οπότε τα κράτη / υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων (θεώρησαν ότι) απέκτησαν “λόγο” για την ουκρανία.
Η “ευρασιατική ένωση”, στις διακηρύξεις της, είναι φιλόδοξο σχέδιο. Σύμφωνα με τους εμπνευστές της σ’ αυτήν μπορούν (ή πρέπει...) να συμμετάσχουν διάφορα κράτη που έχουν ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς, όπως η φιλανδία, η ουγγαρία, η τσεχία, η βουλγαρία, το βιετνάμ, η μογγολία... ακόμα κι αν δεν είναι ούτε ευρωπαϊκά ούτε ασιατικά, όπως η κούβα και η βενεζουέλα.2 Οπωσδήποτε όμως η ουκρανία.
Το κατά πόσο είναι ρεαλιστικό ένα τέτοιο σχέδιο, και μάλιστα με τέτοιο εύρος, το αφήνουμε σ’ εσάς. Το κιργιζιστάν και η αρμενία (δηλαδή τα οικονομικοπολιτικά τους αφεντικά) έχουν δείξει ήδη ενδιαφέρον. Οι τρεις πρώτοι (ρωσία, λευκορωσία, καζακστάν) έχουν άρει τους τελωνιακούς περιορισμούς στο μεταξύ τους εμπόριο, και έχουν δημιουργήσει ένα πρόπλασμα ομοσπονδιακής πολιτικής διεύθυνσης κατά τα πρότυπα του “συμβουλίου” της ε.ε.
Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι με το καλημέρα η “ευρασιατική ένωση” απέκτησε εχθρούς. Μαντέψτε... Τον Δεκέμβρη του 2012 (είχε-δεν είχε στεγνώσει το μελάνι της αρχικής συμφωνίας) η τότε υπ.εξ. των ηπα Hillary Clinton δήλωσε:

Δεν θα λέγεται ε.σ.σ.δ. Θα λέγεται τελωνειακή ένωση, θα λέγεται ευρασιατική ένωση, τέτοια πράγματα, αλλά δεν πρόκειται να ξεγελαστούμε. Ξέρουμε ποιός είναι ο σκοπός, και ψάχνουμε να βρούμε τους αποτελεσματικούς τρόπους για να το καθυστερήσουμε ή να το εμποδίσουμε.
Πόσο πιο καθαρά να ειπωθεί;

Ενώ, λοιπόν, το ιμπεριαλιστικό κόλπο της “ευρασιατικής ένωσης” μπορεί να θεωρηθεί φιλόδοξο, κι ενώ θέλει κάποιο χρόνο για να προχωρήσει (όχι, όμως, τόσον όσο η ε.ε. δεδομένης της ισχυρής και αναμφισβήτης κεντρικότητας της ρωσίας), οι αντιπαλοί του, τόσο οι ηπα όσο και η ε.ε. δεν έχουν (δεν θεωρούν ότι έχουν) χρόνο για χάσιμο. Αυτό πρέπει να το εμποδίσουμε. Και επειδή, ακόμα, δεν έχει εξαπολυθεί ένας “γρήγορος πόλεμος” (το καλύτερο εμπόδιο· εάν ο πόλεμος κερδηθεί...) το λίγο “πιο ήπιο” εμπόδιο είναι να εμποδιστούν τυχόν υποψήφιοι (για την “ευρασιατική ένωση”) να προχωρήσουν.
Πείτε έναν. Η ουκρανία μήπως;
Βάζοντας στον Yanukovysh σαν όρο την αποφυλάκιση της Tymoshenko για να προχωρήσει η “βαθιά συμφωνία ελευθέρου εμπορίου” της ουκρανίας με την ε.ε., και βάζοντας λιγότερο πανηγυρικά αλλά πιο σοβαρά σαν επιπλέον όρο στο Κιέβο το “καμία επιπλέον σχέση με τη Μόσχα”, το Βερολίνο και οι σύμμαχοί του επέλεξαν να απαιτήσουν πολλά - για να δώσουν λίγα. Όταν στα τέλη του 2012 τα πολιτικά ευρωαφεντικά τράβηξαν το αυτί του Yanukovysh, του έδωσαν και ένα χρονοδιάγραμμα: εάν επρόκειτο να υπογραφτούν οι συμφωνίες (δηλαδή να γίνουν αποδεκτοί οι όροι της ε.ε.), υπήρχε περιθώριο ως τις 29 Νοέμβρη του 2013. Στη διάσκεψη στο Βίλνιους.
Ερχόμαστε λοιπόν στην πιο πρόσφατη κλιμάκωση (γεμάτη χρήσιμους κομπάρσους) του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού σε ουκρανικό έδαφος.

Καθώς πλησίαζε η διάσκεψη στο Βίλνιους άρχισε να γίνεται διεθνώς γνωστό τι ακριβώς απαιτούσε η ε.ε. απ’ το Κίεβο, και τι “προσέφερε” στο όνομα μιας “βαθιάς συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου”. Η απελευθέρωση της Tymoshenko και η “απομάκρυνση” απ’ τη Μόσχα παρέμενε στην κορυφή της λίστας· το δεύτερο με το επιπλέον υποτιθέμενα ακράδαντο επιχειρήμα ότι εάν η ουκρανία έχει “ελεύθερο εμπόριο” με την ε.ε. δεν θα πρέπει να αφορολόγητα να διαρρέουν προς τη ρωσία. Αλλά υπήρχαν πολύ περισσότερα. Ένα σχέδιο “διαρθωτικών αλλαγών” για το ουκρανικό κράτος και κεφάλαιο, αυτό που λέγεται “ιδωτικοποιήσεις”, έτσι ώστε ο ουκρανικός καπιταλισμός να γίνει συμβατός με το ευρωπαϊκό mainstream· ειπωμένο με απλά λόγια: “ξεπούλημα”. Και αυτές οι “διαρθωτικές αλλαγές” να έχουν ολοκληρωθεί ως το 2015, χρονιά προεδρικών εκλογών στην ουκρανία. Όλα αυτά με “αντάλλαγμα”, όλο κι όλο, ένα δάνειο 600 εκατομυρίων ευρώ (σωστά διαβάσατε: 600 εκατομυρίων ευρώ) την στιγμή που το Κίεβο έχει ομόλογα (παλιότερα δάνεια) 8,5 δισ. ευρώ που λήγουν μέσα στο 2014 - και για τα οποία ζήτησε δάνειο απ’ το δντ, για να πάρει την απάντηση: πρώτα οι “διαρθρωτικές αλλαγές”.
Θα μπορούσε ο Yanukovysh, με τους δεδομένους προσανατολισμούς, να τινάξει στον αέρα τον δεμένο σε μεγάλο μέρος με τη ρωσία ουκρανικό καπιταλισμό μαζί με το όποιο πολιτικό του μέλλον; Όχι. Το αγνοούσαν αυτό στην ε.ε. και (ειδικότερα) στο Βερολίνο; Καθόλου. Με πλήρη συνείδηση τόσο η ε.ε. όσο και, μέσω αυτής, η Ουάσιγκτον έκαναν έναν τόσο χοντροκομμένο εκβιασμό ώστε να είναι βέβαιο ότι θα απορριφθεί. Κατά την ταπεινή μας άποψη αυτό είναι συνεπές με έναν ιμπεριαλιστικό ρεαλισμό: δεν είναι δυνατόν να ενταχτεί το σύνολο του ουκρανικού εδάφους και πληθυσμού στη δυτική σφαίρα επιρροής· ένα του κομμάτι όμως;

Η διάσκεψη του Βίλνιους ήταν, απλά, το πρόσχημα για να εκδηλωθούν, κατάλληλα οργανωμένες και ενισχυμένες “απ’ έξω” οι ιστορικές αντιθέσεις μέσα στην ουκρανία. Το “δυτικό” τμήμα (ή ένα καλό μέρος του) να στραφεί κατά του “ανατολικού”· οι “φιλοευρωπαίοι” κατά των “φιλορώσων”. Κι αυτό να γίνει βίαια, έτσι ώστε να νομιμοποιείται κάποιου είδους εξωτερική παρέμβαση.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το έναυσμα της στρατιωτικά οργανωμένης δράσης όλων των φασιστικών συμμοριών το έδωσε η ίδια η αστυνομία του Yanukovysh που κατέστειλε άγρια τις αρχικά ειρηνικές διαδηλώσεις. Αυτό είναι αλήθεια. Όμως εξίσου αλήθεια είναι οι πολύ παλιότερες σχέσεις που έχουν φτιαχτεί μεταξύ των “ηγετών της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης” και του Βερολίνου, της Βαρσοβίας, της Ουάσιγκτον· και των μυστικών υπηρεσιών τους. Δεν είναι καν κρυφές. Ούτε ήταν κρυφές οι επισκέψεις ή/και δηλώσεις “συμπαράστασης” στους “φιλοευρωπαΐους διαδηλωτές” διάφορων υψηλόβαθμων πολιτικών μούτρων της ευρώπης. Απ’ την Άστον ως τον γερμανό υπ.εξ. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα σήμαινε για μια “αντιμνημονιακή διαδήλωση” στην Αθήνα το να έχει μαζί της τον ρώσο υπ.εξ. και την συμπαράσταση του κινεζικού κράτους; Με τέτοια διεθνή πλάτη θα τα κάνατε όλα κεραμιδαριό - ναι ή όχι;
Εν τω μεταξύ ο Yanukovysh, αρνούμενος να υπογράψει τον πολιτικό του θάνατο (και τον θάνατο των βιομήχανων απ’ τους οποίους σχετίζεται3), και ακυρώνοντας την “προοπτική” του “βαθέος ελεύθερου εμπορίου” με την ε.ε., στράφηκε αμέσως στη Μόσχα. Για να πάρει αρκετά δισ. ευρώ σαν δάνειο και διάφορες άλλες “παροχές”. Αυτό (που μόνο λογικό μπορεί να θεωρηθεί αφού το ουκρανικό κράτος είναι στα πρόθυρα της χρεωκοπίας) ήταν η αφορμή για το πέρασμα στην “φάση 2”: ανοικτά, με πλήρη διεθνή υποστήριξη, οι φασιστικές συμμορίες4, κλιμάκωσαν την “λαϊκή αγανάκτιση” με τέτοιο τρόπο ώστε να εκβιάσουν την επέμβαση του στρατού.5 Ο Yanukovysh με διάφορους ελιγμούς άρχισε να προσφέρει στην “αντιπολίτευση” διάφορα· για να εισπράξει μόνο την απόρριψη.
Όταν είναι σε εξέλιξη μεγάλες δουλειές, δεν φτάνουν οι πράξεις και τα λόγια των πολιτικών βιτρινών. Χρειάζεται και μια κάποια “ζύμωση της κοινής γνώμης” (έστω κι από συνήθεια). Η αμερικανική Wall Street Journal, γνωστών προσανατολισμών, έγραφε στις 26 Γενάρη 2014 (με ικανοποίηση αλλά και “προβληματισμό”) ότι:

... Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που χρησιμοποιεί η ευρώπη περνάει απ’ την ουκρανία, και οι αγωγοί διατρέχουν τις δυτικές περιοχές, που βρίσκονται στα χέρια των αντι - Yanukovysh διαδηλωτών... Η στρατηγική πραγματικότητα είναι ότι μόνο η Ουάσιγκτον μπορεί να σηκώσει το τράβηγμα της ουκρανίας έξω απ’ την επιρροή της Μόσχας... Η ε.ε. είναι διαιρεμένη... σε μια ανησυχητική ομοιότητα με την συμπεριφορά της στα βαλκάνια στις αρχές της δεκαετίας του ‘90...

Δικαιούται κανείς να έχει μερικά ερωτήματα. Πρώτο: στ’ αλήθεια πιστεύουν κάποιοι (και ποιοί είναι αυτοί;) ότι θα πετύχουν την “απομάκρυνση της ουκρανίας απ’ την ρωσική επιρροή” δια της βίας, ενώ απέτυχαν με την πιο πολλά υποσχόμενη “πορτοκαλί επανάσταση”;
Δεύτερο: είναι όντως αυτός ο στόχος, ή μήπως πρόκειται για ένα προπέτασμα καπνού και η πραγματική στόχευση είναι η δημιουργία ενός μακρόχρονου και μακρόσυρτου “χάους” στο ουκρανικό κράτος; Κι αν αυτό το δεύτερο ταιριάζει περισσότερο στη διεθνή ιμπεριαλιστική τακτική και άρα είναι πιο εύκολο και πιο πιθανό, το Βερολίνο συμπίπτει με την Ουάσιγκτον στην επιδίωξη ενός τέτοιου αποτελέσματος ή η σύμπλευσή τους (η υποστήριξη του ουκρανικού “δυτικού” φασισμού) είναι πρόσκαιρη, αφού οποιοδήποτε “χάος στην ουκρανία” θα κτυπήσει ενεργειακά την ευρώπη και όχι τις ηπα;6
Τρίτο: αφού ο στόχος είναι εν μέρει η ουκρανία και στο υπόλοιπο η “ευρασιατική ένωση” πως σκοπεύουν (ποιοί;) να φέρουν βόλτα τη ρωσία;
Τέταρτο: φλερτάρει μήπως κανείς (μάλλον ευρωπαίος παρά αμερικάνος) με την ιδέα μιας μοιρασιάς της ουκρανίας με την ρωσία, σε δύο διακριτές “σφαίρες επιρροής”; Ή θα κουβέντιαζε (αυτός ο “κανείς”) κάποιο άλλο μικτό σύστημα επιρροής με τον Πούτιν;

Ερωτήματα... Ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις δεν θα αργήσουν να φανούν. Εκείνο, όμως, που ήδη συμβαίνει είναι ότι τα πλανητικά αφεντικά, στις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις, γίνονται όλο και πιο αδίστακτα με φανερό, δημόσιο τρόπο.
Και η (παγκόσμια) κρίση συνεχίζεται...

Sarajevo 81 - 2/2014

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα στην ουκρανία το 2012, με κριτήρια “αγοραστικής δύναμης”, ήταν 6.393 αμερικανικά δολάρια, στο 29% του παγκόσμιου μέσο όρου. Την ίδια χρονιά στο χρεωκοπημένο ελλαδιστάν ήταν 18.578 δολάρια. Υπάρχει φτώχια στην ουκρανία, κι αυτό δεν την κάνει ελκυστική αγορά για τα made in eu εμπορεύματα.
[ επιστροφή ]

2 - Υπάρχουν ορισμένοι στην Αθήνα που υποστηρίζουν στα σοβαρά ότι και το ελλαδιστάν πρέπει να συμμετάσχει στην “ευρασιατική ένωση” - αφού απελευθερωθεί, φυσικά, απ’ τα δεσμά της ε.ε. Ακόμα τούτη η άνοιξη τούτο το καλοκαίρι, όσο νάρθει ο Μόσκοβος να φέρει το σεφέρι...
[ επιστροφή ]

3 - Πολλές ουκρανικές βιομηχανίες προστατευόνται ως τώρα απ’ τους δασμούς στις εισαγωγές ευρωπαϊκών εμπορευμάτων. Εάν οι δασμοί καταργηθούν θα κλείσουν, με ότι αυτό συνεπάγεται σε ανεργία, όξυνση των κοινωνικών εντάσεων, κλπ.
[ επιστροφή ]

4 - Το μεγαλύτερο φασιστικό κόμμα, η “πανουκρανική ένωση σβομπόντα”, θα έκανε το γερμανικό npd να μοιάζει με “κεντρώο”! Είναι ανοικτά “νεοναζιστικό”, και διαθέτει παραστρωτικό σώμα. Ο αρχιφασίστας του “σβόμποντα” (με το οποίο “επικοινωνούν” και διάφορες μικρότερες φασιστικές οργανώσεις), που έχει υπογράψει “συμφωνία συνεργασίας” με το κόμμα της Tymoshenko και με το κόμμα “γροθιά” του αγαπημένου στο Βερολίνο πρώην πυγμάχου Κλίτσκο, διακήρυξε δημόσια στο Κίεβο στις 23 Γενάρη ότι “η αντιπολίτευση έχει διαρκή επικοινωνία με πρεσβευτές ξένων κρατών, οι οποίοι έχουν δεσμευτεί ότι θα κάνουν ότι είναι δυνατόν για να επιβληθούν κυρώσεις” στην ουκρανία.
Το ακροδεξιό παρακράτος και οι συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος στην ουκρανία έχουν φανατικούς οπαδούς στην καθεστωτική ευρώπη. Ο απερχόμενος “πρόεδρος της κομισιόν” Μπαρόζο έχει δηλώσει πολλά υπέρ τους, στα όρια του επικού λυρισμού:

“Εάν κάποιες φορές στην ευρώπη αμφιβάλλουμε για το πόσο σημαντικές είναι οι ευρωπαϊκές αξίες, ας κοιτάξουμε στην ουκρανία. Οι νέοι άνθρωποι στους δρόμους της χώρας, σε πολικές θερμοκρασίες, γράφουν το νέο αφήγημα για την ευρώπη.... Άντρες και γυναίκες παλεύουν για την ευρωπαϊκή σημαία, γιατί παλεύουν για την ουκρανία και το ίδιο τους το μέλλον. Η ευρώπη είναι υπόσχεση ελπίδας και ελευθερίας. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η ε.ε. έχει το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να σταθεί δίπλα στο λαό της ουκρανίας σε αυτή την πολύ δύσκολη στιγμή”.

[ επιστροφή ]

5 - Ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές αυτό δεν έχει γίνει. Έχει, όμως αναγγελθεί...
[ επιστροφή ]

6 - Στη (ετήσια) συνάντηση για τη “διεθνή ασφάλεια” στο Μόναχο, στις 31 Γενάρη, ο ρώσος υπ.εξ. Λαβρόφ είχε μια μελαγχολικά φιλοσοφική διάθεση· ίσως επειδή η φανερή διπλωματία είναι για ευρεία χρήση:

... Γιατί δεν ακούμε κανέναν να καταδικάζει τις καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων, τις επιθέσεις στην αστυνομία και την χρήση ρατσιστικών και αντι-σημιτικών συνθημάτων; Γιατί οι ευρωπαίοι ηγέτες ενθαρρύνουν αυτές τις ενέργειες, τις ίδιες που θα τιμωρούσαν ακαριαία εάν συνέβαιναν στις δικές τους χώρες; Ποιά θα ήταν η αντίδραση της ε.ε. εάν μέλη της ρωσικής κυβέρνησης άρχιζαν να προσφέρουν ανοικτά υποστήριξη σε βίαιους διαδηλωτές στο Λονδίνο, στο Παρίσι ή στο Αμβούργο και μάλιστα πήγαιναν αυτοπροσώπως εκεί;

[ επιστροφή ]

 
       

Sarajevo