Sarajevo
 

 

Sarajevo 79 - 12/2013

Άκου να δεις τώρα τι τρελά πράγματα λένε αυτοί οι ανύπαρκτοι (σαν εργάτες και σαν τάξη) στις ηπα: ότι εάν (λέει) ο βασικός μισθός πήγαινε με βάση την παραγωγικότητά τους τότε θα έπρεπε να είναι τριπλάσιος απ’ ότι τώρα... (Αν είναι δυνατόν!!!!! Και τι θα κάνουν μετά τα αφεντικά;)

 

και όμως κινείται

Η αμερικανική βιομηχανία “γρήγορου φαγητού” εκτός από “πολιτιστικό παράδειγμα” (προς αποφυγήν, πλην τα γούστα, ακόμα και τα αλλοτριωμένα, γούστα παραμένουν...) είναι μια κτηνώδης μηχανή παραγωγής κέρδους. Υπολογίζεται ότι οι 10 μεγαλύτερες “αλυσίδες” απ’ τις φίρμες της βιομηχανίας, έχουν (άμεσα) περισσότερους από 2.200.000 εργάτες. [1] Εάν προστεθούν και οι παράπλευροι κλάδοι (απ’ τις μεταφορές ως τις αποθήκες) το σύνολο των εργατών του κλάδου, πάντα για τις ηπα, φτάνει τα 10 εκατομμύρια.
Οι “εισηγμένες” στο αμερικανικό χρηματιστήριο (πρόκειται για τις 7 απ’ τις 10 μεγαλύτερες) εμφάνιζαν το 2012 καθαρά κέρδη 7,5 δισ. δολάρια. Και ξέρουν ακριβώς πως να έχουν τέτοια κέρδη: ένα μεγάλο μέρος των εργατών και εργατριών (και) σ’ αυτήν την βιομηχανία, είναι αυτό που διεθνώς λέγεται εργαζόμενοι φτωχοί. Σύγχρονοι προλετάριοι, δηλαδή, που δεν μπορούν να ζήσουν απ’ τους μισθούς τους, και “συμπληρώνουν” το μηνιάτικό του με την όποια προνοιακή πολιτική του αμερικανικού κράτους. Σύμφωνα τα στοιχεία, το 52% των μισθωτών των αμερικανικών fast food χρειάζονται τουλάχιστον ένα προνοιακό επίδομα για να τα φέρουν βόλτα.
Στις ηπα (όπως και σε πολλά άλλα κράτη του αναπτυγμένου καπιταλιστικά κόσμου) το “κατώτερο όριο” των αμοιβών προς τους εργάτες δεν προσδιορίζεται με βάση την πλήρη απασχόληση, δεν είναι δηλαδή “κατώτερος μισθός”. Είναι κατώτερο ωρομίσθιο, μιας και η “μερική απασχόληση” (και η πληρωμή με την ώρα) είναι εξαιρετικά διαδεδομένη. Το ομοσπονδιακό (παναμερικανικό) κατώτερο ωρομίσθιο είναι 7,25 δολάρια (5,35 ευρώ). Κι αυτό είναι το ωρομίσθιο για εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες και εργάτριες· χωρίς άλλες “παροχές” (επιδόματα, “δώρα εορτών”, κλπ).

Με τον αμερικανικό καπιταλισμό σε κρίση και με υψηλή ανεργία, οι εργάτες αυτοί θα μπορούσαν ίσως να σκεφτούν ότι για την κατάστασή τους φταίει ... η γερμανία! Ή, ίσως, η κίνα... Ή κάποια παγκόσμια συνωμοσία. Στο κάτω κάτω οι εργατικοί αγώνες στις ηπα βρίσκονται γενικά στα κάτω τους, κι ας μη μιλήσουμε για την “αίγλη” (μεταξύ των εργατών) που έχουν (γενικά) τα επίσημα συνδικάτα. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φιλοσοφία για να σκεφτεί κανείς ότι οι εργάτες και οι εργάτριες των fast food δεν είναι καν και καν γραμμένοι σε συνδικάτα. [2]
Αλλά οι πιο μαχητικοί ανάμεσά τους δεν αντιμετωπίζουν την κατάστασή τους μοιραλατρικά. Μπορεί να βρίσκονται στον πάτο του βαρελιού, αλλά αυτό δεν προκαθορίζει την αποφασιστικότητά τους. Έτσι, απ’ το καλοκαίρι του 2012, μπήκε μπροστά μια εκστρατεία διαρκείας, με 2 κεντρικούς στόχους: πρώτον, τον διπλασιασμό του ωρομισθίου στα 15 δολάρια· και δεύτερον, την δημιουργία ελεύθερων (δηλαδή χωρίς την άμεση ή έμμεση εμπλοκή των εργοδοτών) σωματείων.
Στην οργάνωση της εκστρατείας συνέκλιναν μια σειρά διαφορετικών οργανωμένων υποκειμένων: μέλη αντιπολεμικών συλλογικοτήτων σε διάφορες πόλεις, όπως και οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων. Την “εκπαίδευση” σε ζητήματα τακτικής (και “εμφάνισης στα media”...) καθώς και την χρηματοδότηση την παρείχε η διεθνής ένωση εργαζομένων στον τριτογενή. [3] Επιπλέον η seiu ανέλαβε τη νομική υποστήριξη σε περιπτώσεις απολύσεων. Η εκστρατεία έχει ονομαστεί “fight for 15”.
Στο τέλος του 2012 έγινε η πρώτη προσπάθεια για μονοήμερη απεργία, με περιορισμένη επιτυχία. Ακόμα και ως τα τέλη Ιουλίου του 2013, η κινητοποίηση φαινόταν ότι υπολείπεται σε κλίμακα: συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας που είχαν οργανωθεί για τις 29 Ιούλη έγιναν μόνο σε 7 πόλεις.
Αλλά η άρνηση συνεχιζόταν υπόγεια. Στα μέσα Αυγούστου έγινε μια παναμερικανική συνάντηση αντιπροσώπων των εργατών / εργατριών στα fast food, στο Ντητρόιτ, που αποφάσισε μονόημερη απεργία απ’ τη μία άκρη των ηπα ως την άλλη στις 29 Αυγούστου. Και εδώ ήρθε η πρώτη επιτυχία. Παρότι απήργησε μικρό ποσοστό των εργατών, η απεργία απλώθηκε σε σχεδόν 60 μεγαλύτερες και μικρότερες πόλεις των ηπα· και είχε μεγάλη μαζικότητα ειδικά μεταξύ των μαύρων και των λατινοαμερικάνων εργατών.

Sarajevo 79 - 12/2013

Οι αλυσίδες fast food στις ηπα (όπως και παντού αλλού άλλωστε) δουλεύουν κυρίως με franchising. To franchising θεωρείται η τέλεια μέθοδος διάσπασης (έως διάλυσης) των εργατών, αφού κάθε ξεχωριστό μαγαζί έχει το δικό του αφεντικό, που ανάμεσα στα άλλα, πληρώνει και τα μεροκάματα των εργατών του. Η οργάνωση του “fight for 15” επέλεξε απλά να παρακάμψει αυτό το “εμπόδιο”. Και πέρα απ’ την απεργία αυτή καθ’ εαυτή, στόχος των “κλεισιμάτων μαγαζιών” (με την μέθοδο που εφαρμόζεται και στα μέρη μας, δηλαδή συγκεντρώσεις απεργών και υποστηρικτών απ’ έξω) ήταν “μητρικά” μαγαζιά, όπου υπήρχαν τέτοια, κυρίως στις μεγαλύτερες πόλεις: Ν. Υόρκη, Σικάγο, Ουάσιγκτον... Επιπλέον η απεργία και όλες οι κινητοποιήσεις ξέσπασαν εναντίον όλων των αλυσίδων ταυτόχρονα, για να γίνει ξεκάθαρος ο παν-εργατικός τους χαρακτήρας.
Το βήμα της 29ης Αυγούστου θεωρήθηκε (και ήταν) σημαντικό. Όχι επειδή “υποχώρησαν” τα αφεντικά (που άρχισαν να μουρμουρίζουν ότι μπορούν να δώσουν αύξηση 1 δολάριο την ώρα, αλλά για περισσότερα ... “δεν βγαίνουν”, γιατί θα πρέπει να αυξήσουν τις τιμές τους, οπότε “θα πληρώσει ο καταναλωτής”). Ήταν σημαντική η απεργία της 29ης/8ου για τους πιο κάτω λόγους:
α) για πρώτη φορά ένα τουλάχιστον μέρος της αμερικανικής κοινωνίας βρέθηκε αντιμέτωπο με ένα καλό (και θυμωμένο) τμήμα των “ανύπαρκτων” εργατών του τριτογενούς· όχι μόνο άμεσα (στα μαγαζιά που έκλεισαν ή μισοέκλεισαν) αλλά και έμμεσα, μέσω των ρεπορτάζ και των αναφορών των καθεστωτικών αλλά και των ιντερνετικών media. Στις ηπα αυτό τέτοιες κινητοποιήσεις δεν είναι καθόλου συνηθισμένες ή “αναμενόμενες”·
β) για πρώτη φορά μετά από πολλά πολλά χρόνια έγινε κατορθωτή μια παναμερικανική απεργία· μιλάμε για μια τεράστια επικράτεια, με πολλές διαφοροποιήσεις από μέρος σε μέρος. Δεδομένου ότι τοπικές οργανώσεις και συλλογικότητες είχαν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την προετοιμασία και την υποστήριξη της απεργίας, παρά την τεχνική εμπλοκή της seiu, η 29η Αυγούστου ήταν ένα κατόρθωμα της βάσης·
γ) η συγκεκριμένη κατηγορία εργατών / εργατριών είχε ως τώρα περιορισμένη, τοπική και σποραδική εμπειρία αντιπαραθέσεων με τα αφεντικά. Η 29η Αυγούστου είναι ένα βήμα επαναθεμελείωσης της εργατικής αυτοπεποίθησης σε μεγάλη κλίμακα, και μάλιστα όχι μόνο στους εργάτες των fast food, αλλά και σε άλλες (παρόμοιες) κατηγορίες εργατών· πράγμα που αποδεικνύεται απ’ την συμμετοχή εργατών από άλλες δουλειές στις απεργιακές συγκεντρώσεις, σαν συμπαράσταση·
δ) εν τέλει η απαίτηση για διπλασιασμό του ωρομισθίου μπορεί να ακούγεται “υπερβολική” μόνο σε εκείνους που “βγάζουν πολλά”... Η νομιμοποίηση αυτής της απαίτησης είναι κοινότοπη μεταξύ πολλών εκατομμυρίων εργατών και εργατριών που βρίσκονται στον τεράστιο (αμερικανικό) “πάτο του βαρελιού”: πρόκειται, απλά, για τις ανάγκες της καθημερινής ζωής! Τόσο απλά, τόσο κοινότυπα...

Ο αντίπαλος (τα αφεντικά της αμερικανικής βιομηχανίας fast food) είναι, φυσικά, εξαιρετικά δυνατός. Πράγμα που σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος πόλεμος θα είναι μακρύς και δύσκολος. Όμως μέσα απ’ την προετοιμασία και την εκδήλωση του “πρώτου βήματος” διαμορφώνεται ήδη μια καινούργια γενιά μαχόμενων εργατών και εργατριών. Και το μέλλον είναι ανοικτό επειδή αυτοί κι αυτές το ξεκλειδώνουν...

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Για όσους / όσες θα χρειάζονταν αναλυτικότερα στοιχεία, μιας και μερικές απ’ αυτές τις φίρμες ανθούν και στα μέρη μας, να μερικά:
Πρώτη στη λίστα από άποψη μεγέθους “εργατικής δύναμης” είναι η McDonald’s: 707.850 εργάτες, 14.157 μαγαζιά στις ηπα. Ακολουθούν κατά σειρά:
- ο όμιλος Yum! (Pizza Hut, Taco Bell, KFC) με 379.449 εργάτες και 18.069 μαγαζιά·
- η subway, με 255.490 εργάτες και 25.549 μαγαζιά·
- η burger king, με 208.307 εργάτες και 7.183 μαγαζιά·
- η wendy’s, με 162.876 εργάτες και 5.817 μαγαζιά·
- η dunkin’ donuts με 160.732 εργάτες και 7.306 μαγαζιά·
- η diary queen με 133.860 εργάτες και 4.462 μαγαζιά·
- η little caesars με 73.460 εργάτες και 3.673 μαγαζιά·
- η sonic με 96.012 εργάτες και 3.556 μαγαζιά·
και η domino’s με 73.920 εργάτες και 4.928 μαγαζιά.
[ επιστροφή ]

2 - Οι οργανωμένοι σε συνδικάτα, σ΄όλον τον ιδιωτικό τομέα του αμερικανικού καπιταλισμού, είναι μόλις το 6,6% του συνόλου της αντίστοιχης εργατικής τάξης.
[ επιστροφή ]

3 - Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας, η SEIU περιλαμβάνει 1,1 εκατομμύριο εργαζόμενους στη βιομηχανία της υγείας (γιατρούς, νοσηλευτές, τεχνικούς εργαστηρίων, οικιακές νοσοκόμες κλπ), 225.000 εργαζόμενους στις “υπηρεσίες κτιρίων” (καθαριστές/καθαρίστριες, φύλακες, καθαριστές τζαμιών, θυρωρούς, επισκευαστές) και περί το 1 εκατομμύριο δημόσιους υπαλλήλους των πολιτειών και της κεντρικής κυβέρνησης (δασκάλους, οδηγούς και νηπιαγωγούς).
[ επιστροφή ]

 
       

Sarajevo