Sarajevo
 

 

 

 

Sarajevo 71 - 3/2013

Πάνω: αμερικανική οικογένεια ετοιμάζεται για το “τέλος του κόσμου” στις 21 του περασμένου Δεκέμβρη. Είναι πάνοπλοι, και θα δει τι θα πάθει το τέλοςτουκοσμου έτσι και τους πλησιάσει...
Κάτω: νεαροί γάλλοι πηγαίνουν σε “ασφαλές χωριό” για να απολαύσουν το ίδιο τέλος του κόσμου. Πίσω έφιπποι μπάτσοι, για καλό και για κακό...

Sarajevo 71 - 3/2013

 

το τέλος του κόσμου ήρθε - και το χάσατε!

Δεν ήρθε όμως το τέλος της μεταφυσικής - και ούτε φαίνεται στον ορίζοντα! Κόντρα στην αλαζονική αυτοπεποίθηση (και) των πρωτοκοσμικών, ότι διαθέτουν “τετράγωνη λογική” (σε αντίθεση με τους κατα καιρούς “απολίτιστους”), μεγάλα τμήματά τους είναι ικανά να πιστέψουν και να διαδώσουν οποιαδήποτε εσχατολογική βλακεία.
Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο “τέλος του κόσμου”, στις 21/12/2012, συνδυασμένο μάλιστα με το χρονολόγιο των μάγιας, ήταν απ’ τα πιο αδύναμα και γκροτέσκα της αλληλουχίας με “τέλη του κόσμου” και “Αποκαλύψεις”. Παρ’ όλα αυτά, κοιτώντας κανείς τις αντιδράσεις όσων πίστεψαν ή μισοπίστεψαν ότι η μικρότερη μέρα του χρόνου θα είναι και η τελευταία του κόσμου, μπορεί να αναρωτηθεί: τι στο διάολο θεωρούν “κόσμο” αυτοί οι, κατά τεκμήριο “μορφωμένοι” παρανοϊκοί; Το σπίτι και την οικογένειά τους; Το χωριό ή την πόλη τους; Την χώρα τους; Τον πλανήτη τους; Τον συγκεκριμένο γαλαξία όπου ανήκει η πέτρα - γη; Όλους τους γαλαξίες του σύμπαντος;
Το πιο πρόσφατο “τέλος του κόσμου” πουλήθηκε μαζί με “μέρη σωτηρίας”: ένα χωριό εδώ, μια βουνοκορφή εκεί... Και υπήρξαν κάμποσες χιλιάδες εδώ ή εκεί που έτρεξαν να καβατζωθούν για να “σωθούν”... Πράγμα που σημαίνει ότι η ιδέα που είχαν για τον (υπόλοιπο) κόσμο - που - θα - τέλειωνε παραήταν περιορισμένη. Στο μέγεθος των γνώσεων και των επιγνώσεων περί “κόσμου” που θα υπέθετε κανείς για τους φτωχούς αγρότες του μεσαίωνα. Σε συνδυασμό, βέβαια, με την εξ αποστάσεως και εκ τους ασφαλούς (“τηλε”-) θέαση αυτού του κοσμικού τέλους, που αντιστοιχεί στην εμπειρία των κινηματογραφικών υπερπαραγωγών καταστροφής... Ένα απ’ τα “ασφαλή σημεία” προέκυψε στην ευρωπαϊκή (και με “υψηλή κουλτούρα” κατά την δική της εθνική αφήγηση) γαλλία: το χωριό Bugarach. Θα μπορούσε να είναι μόνο μια “αθώα” σκέψη για τουριστική αρπαχτή; Ίσως. Αλλά όταν η ατραξιόν της σωτηρίας απ’ την σούπερ καταστροφή πουλάει, το πράγμα ξεπερνάει την συνηθισμένη μέση τουριστική βλακεία.
Μέσα στη γελοιότητα του πράγματος δεν έλειψαν (καθόλου!) εκείνοι που καλοκάγαθα και με επιστημονικά επιχειρήματα προσπάθησαν ως τις 21/12 να πείσουν ότι οι μάγιας δεν προέβλεψαν τίποτα αλλά, απλά, βαρέθηκαν να συνεχίσουν τους υπολογισμούς τους από ένα σημείο και μετά. Θα ήταν το ίδιο σοβαροί εάν προσπαθούσαν να πείσουν ότι κανένας αρχάγγελος δεν επισκέφτηκε ποτέ σε καμία παρθένο Μαρία... Εν τέλει υπάρχει σοβαρός λόγος που οι παπάδες των μάγιας δεν θα είχαν (κανονικά) και πολλά να πουν στους σύγχρονους πρωτοκοσμικούς: υπάρχουν οι χριστιανοί παπάδες που κάνουν κουμάντο. Στο κάτω κάτω της γραφής εσχατολογικό πανζουρλισμό σαν την “αποκάλυψη του Ιωάννη”, και μάλιστα με ανοικτή ημερομηνία, δεν έχει να επιδείξει κανένας μάγια ή ίνκας!

Το γεγονός ότι οι εσχατολογίες, είτε αναγγέλλονται σαν υπερπαραγωγή (ας πούμε κάποιος κομήτης που πέφτει πάνω στη γη), είτε αναγγέλλονται σαν ξαφνική και ανεξήγητη “συγκοπή - του - κόσμου” (όπως η τελευταία με το ημερολόγιο των μάγιας), έχουν έρισμα και μάλιστα μεγάλο, οφείλεται στο ότι υπάρχει μια συστηματική εσχατολογική εκπαίδευση μέσα απ’ τον χριστιανισμό (και τον ιουδαϊσμό). Η “δεύτερη παρουσία” δεν είναι μια απλή αναγγελία που, σαν τέτοια, είναι αδύνατο είτε να επιβεβαιωθεί είτε να διαψευστεί, άρα πρέπει απλά και μόνο να γίνει πιστευτή. Είναι το βασικό τρικ για ολόκληρο το σύστημα αμοιβών και τιμωριών της χριστιανικής πίστης. Συνεπώς η δεύτερη παρουσία είναι η διαρκής απειλή (ή επιβράβευση) που μπορεί μεν να προέρχεται αφηρημένα απ’ το μέλλον, υπάρχει όμως συγκεκριμένα σε κάθε στιγμή της ζωής των πιστών. Ακόμα κι αν αυτοί δεν είναι ιδιαίτερα φανατικοί. Η κατασκευή της “μετά θάνατον ζωής” (που δεν είναι μεν χριστιανική πρωτοτυπία, ωστόσο αφομοιώθηκε μια χαρά απ’ τον χριστιανικό δυϊσμό του “παράδεισου” και της “κόλασης”) ενυπάρχει σε πολύ περισσότερες καθημερινές στιγμές απ’ ότι θα παραδεχόταν κανείς. Σε τελευταία ανάλυση, το “υπάρχει ζωή παρά το τέλος του κόσμου” που υλοποιείται απ’ το κινηματογραφικό θεάμα των ταινιών καταστροφής με εξασφάλιση της ασφάλειας του θεατή, το μοτίβο σα να λέμε που επαναλήφθηκε πρόσφατα με τα “σημεία σωτηρίας” της 21ης Δεκέμβρη, στηρίζεται με κοσμική μορφή σ’ αυτό το θρησκευτικά διδαγμένο και ενσωματωμένο σχίσμα: ανάμεσα σ’ έναν Κόσμο που τελειώνει (καθότι ο δημιουργός του βαρέθηκε να παίζει με δαύτον) και σ’ έναν Εαυτό που διασώζεται σε “άλλη ζωή” (καθότι υπήρξε φρόνιμος σ’ όλη τη διάρκεια των θεϊκών παιχνιδιών).
Η υπόσχεση των αστών του Διαφωτισμού ότι οι ανθρώπινες κοινωνίες θα βγουν απ’ το σκοτάδι της μεταφυσικής και των προλήψεων δεν υλοποιήθηκε. Δεν υπάρχει όμως κανένας “γενετικός προκαθορισμός” του είδους μας υπέρ της συστηματικής βλακείας - όπως μπορεί να είναι ή να γίνει της μόδας, σαν “άποψη”! Ό,τι έχασε η καθαρόαιμη θρησκεία εδώ και 2 αιώνες (και έχασε μάλλον λίγα...) μεταφέρθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν απ’ την καπιταλιστική μεταφυσική, για λογαριασμό της: μαζική ειδωλολατρεία, φετιχισμός του εμπορεύματος, ηγεμονικές “αλήθειες” του θεαματικού ψέμματος, ιερότητα των καταναγκασμών, παρανοϊκή αγιοσύνη του “κέρδους”...
Μ’ αυτή την έννοια η αθλιότητα της μεταφυσικής είναι οργανικό μέρος της postmodern καπιταλιστικής πραγματικότητας, και μάλιστα με πολύ περισσότερους (και σοβαρότερους) τρόπους απ’ το “τέλος του κόσμου”. Μπορεί να παίρνει την εκδοχή της υγιεινίστικης υποχονδρίας ή την μορφή της προσήλωσης σε κάποια μαγική “ανατροπή”. Μπορεί να εκδηλώνεται σαν ο κοινότοπος ενθουσιασμός του “να γίνει κάτι...” ή σαν η εξίσου κοινότοπη απελπισία “τίποτα δεν γίνεται...”
Εν τέλει η πραγματική και διαρκής καταστροφή του κόσμου, η “δημιουργική καταστροφή” του, περνάει είτε απαρατήρητη είτε ανεξήγητη. Όπως και όσο ο καπιταλισμός, που επιμελείται και επωφελείται απ’ αυτήν. Ίσως επειδή για να αντιμετωπιστεί, για να πολεμηθεί, δεν χρειάζονται “μυστηριώδεις δυνάμεις” αλλά ο κόπος, ο πόνος και η αποφασιστικότητα των α-πίστων. Που σ’ αυτούς τους καιρούς των θλιβερών καρναβαλιών, σπανίζουν.

 
       

Sarajevo