Sarajevo
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sarajevo 67 - 11/2012

Στη μέση ο αρχηγός του κράτους, και γύρω το υπουργικό συμβούλιο.

 

ο αρχηγός κράτους σαν εικόνα

Σύμφωνοι. Δεν είναι η πρώτη περίπτωση, δεν είναι η μοναδική, δεν είναι η τελευταία. Όμως επειδή ζούμε σε δύσκολους, άθλιους και επικίνδυνους καιρούς, καλό είναι (και μ’ αυτήν την αφορμή) να θυμόμαστε σε ποιο βάλτο ζούμε. Όχι για να φορτωθούμε ακόμα περισσότερη κατάθλιψη (αν κι αυτό είναι πάντα ένα ζοφερό ενδεχόμενο) αλλά για να πολεμήσουμε ακόμα πιο αποφασιστικά.
Λέγαμε δυο τεύχη πριν ότι ο χριστιανισμός είναι ειδωλολατρεία. Λέγαμε επίσης ότι ενώ ένας ειδωλολάτρης - ειδωλολάτρης έχει μια ελπίδα να έχει (εκτός πίστης) κάποια επαφή με την πραγματικότητα, ένας ειδωλολάτρης που υποστηρίζει φανατικά ότι είναι το αντίθετο, είναι απλά παρανοϊκός. Το να είναι πολλοί έτσι δεν αλλάζει την κατάσταση. Απλά την κάνει πολύ περισσότερο επικίνδυνη.
Η αφορμή του σχολιασμού μας περί των πάμπολλων ψυχοπαθών του ελλαδιστάν είναι, λοιπόν, η “εμφάνιση της εικόνας”. Είναι άλλη μια αφορμή μαζικής ειδωλολατρείας - που ισχυρίζεται ότι δεν είναι τέτοια. Αποστασιοποιηθείτε απ’ τους συμβιβασμούς της συνήθειας και της ανοχής που όλοι / όλες λίγο πολλοί κάνουμε, σκεφτείτε προς στιγμήν ότι αυτά συμβαίνουν “κάπου αλλού”, και ακολουθείστε την βρώμα του κοινωνικού βούρκου.
Πρώτα απ’ όλα το ευλαβές ρεπορτάζ (από μια φυλλάδα της Θεσσαλονίκης που αυτοαποκαλείται “ο φιλελεύθερος”...):

Θα παραμένει μέχρι τέλος του μήνα
Ουρές στη Θεσ/νίκη στο λαϊκό προσκύνημα για την εικόνα της Παναγίας «Άξιον Εστί»
Θεσσαλονίκη: Με τιμές αρχηγού κράτους έφτασε στη Θεσσαλονίκη, με την κανονιοφόρο «Αρματωλός», η εικόνα της Παναγίας «Άξιον Εστί» από τον ναό του Πρωτάτου, που βρίσκεται στις Καρυές του Αγίου Όρους.
Ο υπουργός Μακεδονίας- Θράκης Θεόδωρος Καράογλου, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Καλαφάτης, ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιάννης Ιωαννίδης, ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος, εκπρόσωποι των στρατιωτικών αρχών, βουλευτές, ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης Απόστολος Τζιτζικώστας, ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, και πλήθος κόσμου την υποδέχθηκαν σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στην παραλία του Λευκού Πύργου, ενώ στρατιωτικά αγήματα απέδωσαν τιμές. Τη συνόδευσε αντιπροσωπεία της Ιεράς Κοινότητας με επικεφαλής των πρωτοεπιστάτη, πατέρα Μάξιμο.
«Σε μια περίοδο βαθιάς δοκιμασίας οι Έλληνες στρεφόμαστε προς την Παναγία. Πολιτεία κι Εκκλησία πορεύονται για να στηρίξουν όσους δοκιμάζονται από την οικονομική κρίση» τόνισε στην ομιλία του ο υπουργός Μακεδονίας- Θράκης και εξέφρασε την πεποίθηση ότι «με τη βοήθεια του Θεού, με τη βοήθεια της Παναγίας θα τα καταφέρουμε να βγούμε από την κρίση».
Ευχαριστίες προς την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, που έδωσε τη χαρά να βρεθεί η εικόνα της Παναγίας δίπλα στη δοκιμαζόμενη ελληνική πολιτεία, εξέφρασε ο κ. Τζιτζικώστας.
Στους ακατάλυτους δεσμούς της Θεσσαλονίκης με το Άγιον Όρος αναφέρθηκε ο κ. Μπουτάρης, ο οποίος συνέδεσε το γεγονός με την κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, γι΄ αυτό τη θεωρεί ως πράξη παρηγοριάς για τους πολίτες που πλήττονται από την κρίση.
Η εικόνα του «Άξιον Εστί» σπάνια εξέρχεται από το Άγιον Όρος και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Αυτή είναι η πέμπτη φορά (οι προηγούμενες ήταν το 1963, 1985, 1987, 1999) και η δεύτερη για τη Θεσσαλονίκη μετά το 1985. Η έξοδός της αποφασίστηκε από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, ύστερα από σχετικό αίτημα του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, Άνθιμου, για τις εκδηλώσεις που προγραμμάτισε η μητρόπολη, στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Στην παραλία του Λευκού Πύργου η εικόνα τοποθετήθηκε σε στρατιωτικό κιλλίβαντα και ακολούθησε λιτάνευση μέχρι τον ναό του Αγίου Δημητρίου, όπου θα παραμείνει έως το τέλος του Οκτωβρίου και θα εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα.

Πιθανόν κανείς “φιλελεύθερος” δεν αντιστέκεται στη μαγεία μιας εικόνας. Σίγουρα δεν μπορεί να αντισταθεί ο είμαιοευρωπαίοςδημαρχοςτουμήνα - φοράωσκουλαρίκικαιπίνωμπάφους (... “μη χέσω” που θα έλεγε και μια ψυχή...) δήμαρχος της Θεσσαλονίκης. Συνεπώς πάμε στο αμέσως επόμενο: οι αρχές.
Βάσις, φρουρά, εξηκονταρχία Πρεβέζης:  οι “αρχές” σούζα μπροστά στην εικόνα. Αυτό είναι εξαιρετικά πρωτόγονο, δεν είναι καθόλου σπάνιο ωστόσο. Η εικόνα (: το είδωλο) ακόμα κι αν δεν εμπνέει σίγουρα επιβάλλει τον σεβασμό. Όμως για εμάς (σαν αυτόνομους εργάτες) όλα είναι σχέσεις· οπότε το ερώτημα είναι: ποιές σχέσεις επιβάλλουν την στάση προσοχής, το κόρδωμα, και τις όλο γαλυφιά δηλώσεις και συμπεριφορές των “αρχών” απέναντι στην εικόμα / είδωλο;
Η εικόνα / είδωλο είναι εδώ (και εδώ) ο ενδιάμεσος. Ο μεσολαβητής. Στη μία άκρη βρίσκεται το παπαδαριό, κι όχι μόνο του ιερού βουνού. Στην άλλη άκρη βρίσκονται οι “κοσμικές” αρχές - ο αρχιτράγος Θεσσαλονίκης εξαιρείται, γιατί παίζει και στα δύο ταμπλώ. Υπουργοί, βουλευτές, καραβανάδες, μπάτσοι, δημαρχαίοι, περιφερειάρχες, όλος ο συφερτός. Συνεπώς η εικόνα / είδωλο μορφοποιεί μια ορισμένη στιγμή (και έναν ορισμένο συσχετισμό δυνάμεων) ανάμεσα στην εξουσία των παπάδων και στην εξουσία των εκλεγμένων αρχόντων. Είναι η στιγμή που η εικόνα  / είδωλο μπορεί ακόμα και να δακρίσει: απ’ την συγκίνηση, μιας και παραμένει πάντα - σαν έκφραση των πολλαπλών εκδοχών φετιχισμού - ο δεσμός μεταξύ όλων των εξουσιών. Με την άδειά σας: η “παναγιά η βρεφοκρατούσα” του ιερού βουνού μπορεί να εννοηθεί σαν κάτι ανάλογο του Bono (των U2): το ότι στη δεύτερη περίπτωση το ανθρώπινο είδωλο (αν σας βολεύει βάλτε εισαγωγικά στη λέξη) χαίρει γενικά τιμές (και φήμη) αρχηγού κράτους δεν πρέπει να μας αναγκάσει να λυπηθούμε για την φτώχια των χριστιανών, που έχουν ένα είδωλο (πολλά είδωλα...) ακίνητο και μουγκό. Όντως, πρόκειται για ένα φετιχιστικό πάνθεον (το χριστιανικό) με ρίζες πριν τον κινηματογράφο και τις κινούμενες εικόνες γενικά. Είχε (ο χριστιανισμός) επί αιώνες το μονοπώλιο στις ακίνητες εικόνες (ή γλυπτά) και στον φετιχισμό τους, αναπτύσσοντας ενδιαφέρουσες ή μη μανιέρες. Έχει την σημασία του λοιπόν που, στον 21ο αιώνα (του γενικευμένου και ενσωματωμένου θεάματος), εικόνες / είδωλα παρωχημένης τεχνολογίας εξακολουθούν να εμπνέουν ή να επιβάλλουν, σε αρχές και υπηκόους, στάση προσοχής ή γονάτισμα.
Οπότε προχωράμε πιο κάτω, δηλαδή: στην πίστη.

Επιπρόσθετα απ’ το να αντιλαμβάνεται κανείς τον φετιχισμό (θρησκευτικό, εμπορευματικό, χρηματικό, σεξουαλικό) σαν ένα ενιαίο σύστημα επικυρωμένων και εγγυημένων παραισθήσεων / απολαύσεων, θα άξιζε ίσως να αναλογιστούμε για την πιθανή “εσωτερική διαλεκτική” μεταξύ διαφορετικών μορφών φετιχισμού. Οι τωρινοί προσκυνητές της ιερής εικόνας / ιερού ειδώλου δεν παράτησαν τα βουνά και τα λαγκάδια για να προσκυνήσουν. Είναι καθόλα postmodern υπήκοοι, καταναλωτές ως το μεδούλι τους, πιθανότατα μάλιστα και “αγανακτισμένοι”. Το παπαδαριό (κι όχι μόνο του ιερού βουνού) είναι επίσης όλα αυτά. Το αποδεικνύουν, αν όχι άλλα, σίγουρα οι ιδιαίτερες επιδόσεις τους στις δημόσιες σχέσεις, στα χρηματιστηριακά και στο real estate. Το παπαδαριό έχει όμως, όπως φαίνεται, κι ένα ιδιαίτερο (αν και όχι σπάνιο) know how: του χειρισμού της “σπανιότητας”. Η ακίνητη εικόνα / το ακίνητο είδωλο προσφερόταν επί αιώνες σαν το μοναδικό “ιερό” - μέσα από ένα σύστημα μονοπωλίων, απειλών και τιμωριών. Κατάφερε να συντηρήσει την “ιερότητά” του στην εποχή του πληθωρισμού των εικόνων (κινούμενων ή/και ακίνητων) μέσα απ’ την κρυψώνα της “σπανιότητας” - της εξαίρεσης από το βλέμμα. Παρότι τα βιβλία θρησκευτικών και οι βίοι αγίων έχουν την δική τους εικονογράφηση, η ιδέα κάποιου είδους “αυθεντικότητας” (και μάλιστα “θαυματουργής”) του ειδώλου κρατήθηκε - στα μυαλά των χρεωκοπημένων στο πνεύμα... - μέσω της ελεγχόμενης δημοσιότητας. Ο ρεπόρτερ στην αρχή του σχολίου, κατάλληλα δασκαλεμένος, δεν χάνει την ευκαιρία να το τονίσει: "η εικόνα σπάνια εξέρχεται...”.
Μ’ όλα λόγια υπάρχουν είδωλα καθημερινής χρήσης, υπάρχουν και είδωλα σπάνια. Και μόνο με όρους αποθησαυρισμού αυτό είναι αρκετό: τα σπάνια είδωλα είναι “ιερά”. Τα σπάνια είδωλα (επειδή είναι σπάνια) “αξίζουν” ιδιαίτερο σεβασμό. Τα σπάνια είδωλα (επειδή είναι σπάνια) είναι πιο αυθεντικά απ’ τα άλλα - νομιμοποιούνται να κάνουν ακόμα και “θαύματα” (υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα το παραχέσουν, σε στυλ άτοκες δόσεις, πάρτο τώρα και πληρώνεις μετά, κλπ). Τελικά τα σπάνια είδωλα έχουν απεριόριστο “δικαίωμα” αστοχίας - με την έννοια της μη ικανοποίησης (των αιτημάτων και των προσδοκιών) των πιστών. Μεταξύ του 1963 και του 2012 (στην πράξη εδώ και σχεδόν 2000 χρόνια...) οι παπαδίστικες κομπίνες δεν αποκαλύφθηκαν επειδή τα “θαύματα” (του είδους “παρηγοριά στην κρίση”....) δεν έπιασαν. Αλλά μόνο όταν κάποιοι ανέλαβαν τα θαύματα και τα τραύματα της ζωής τους οι ίδιοι.
Η ιερή εικονικότητα / το ιερό είδωλο μας φέρνουν στο τελευταίο σημείο του σχολίου: ο αρχηγός του κράτους.

Παρότι με τα τωρινά δεδομένα φαίνεται το πράγμα να τραβάει κάποια ζόρια, ο “αρχηγός του κράτους” πρέπει να είναι είδωλο / πρόσωπο “ιερό”. Είδωλο / πρόσωπο που προκαλεί ένα κάποιο δέος· ακόμα και στους πιθανούς δολοφόνους του. Με όρους Ενσωματωμένου Θεαματικού (για να θυμηθούμε και τους δασκάλους) ο “αρχηγός του κράτους” είναι πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα εικόνα. Είδωλο. Εάν συμβαίνει να υπάρχει πληθωρισμός τέτοιων εικόνων / ειδώλων ή εάν (κι εδώ υπάρχει μια διαφορά) τα “θαύματα” του “αρχηγού κράτους” δεν είναι αρκετά (ή δεν είναι καθόλου), ενδέχεται να αποκαθηλωθεί - σε αναμονή ή στο όνομα κάποιου ικανότερου / αποτελεσματικότερου.
Ο “αρχηγός του κράτους” (ή κάποιος στον οποίο αποδίδονται ανάλογες τιμές) ανεβαίνει στον κιλλιβάντα του πυροβόλου από τέσσερεις: νεκρός. Η ιερή εικόνα / το ιερό είδωλο ανεβαίνει στην ίδια θέση σαν ανανεούμενη αλληγορία: υπενθύμιση της νεκρικής ακαμψίας της εξουσίας, οποιασδήποτε εξουσίας. Τονισμός και ανανέωση της νεκροφιλίας.
Σ’ αυτόν τον καίριο ψυχοδιανοητικά τομέα (της νεκροφιλίας) ο χριστιανισμός έχει αναμφίβολα ένα στρατηγικό πλεονέκτημα σε σχέση με κάθε κοσμική εξουσία (και “φορέα” της). Είναι (εκτός από ειδωλολατρεία) και νεκρόφιλος χωρίς αμφισβήτηση. Και το “χωρίς αμφισβήτηση” σημαίνει ότι η κοσμική εξουσία ΟΦΕΙΛΕΙ να κάτσει σε στάση προσοχής μπροστά στην παρελαύνουσα (σε κιλλιβάντα ή σε ώμους - π.χ. “επιτάφιος”) ιερή εικόνα. Το οφείλει επειδή η ιερή ακίνητη εικόνα είναι ακόμα η “ανώτατη μορφή” της εξουσίας γενικά. Πρωτόγονη μεν σαν καταγωγή - επίκαιρη όμως σαν λειτουργία.

Θα αναρωτηθείτε ίσως: μα πως είναι δυνατός ακόμα αυτός ο ψυχαναγκαστικός πρωτογονισμός; Η ερώτηση είναι λάθος· δεν υπάρχει “ακόμα”. Η αλληλοσυμπλήρωση των φετιχισμών και των παρανοιών και η αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ τους είναι διαρκής. Ένα μέρος της τεχνολογίας αιχμής στη σύγχρονη φυσική αναπτύσσεται γύρω απ’ το (αμίμητο...) “σωματίδιο του θεού”. Η πιο εντυπωσιακή εκδοχή video games ονομάζεται “god games”. Και η πιο διάσημη “παρθένα” της pop βιομηχανίας αυτο-ονομάστηκε “μαντόνα”.
Ποιός είπε ότι ο θεός πέθανε; Έκανε λάθος: ακόμα κι αν τον έπνιξε με τα χέρια του, οι πιστοί την γλύτωσαν. Και τον ξανάφτιαξαν.

 
       

Sarajevo