μια εποχή στην κόλαση

Plurale tantum - Aν η κοινωνία είναι πράγματι, όπως διδάσκει μια σημερινή θεωρία, μια κοινωνία συμμοριών, τότε το πιο πιστό της μοντέλο είναι ακριβώς το αντίθετο της συλλογικότητας, δηλαδή το άτομο ως μονάδα. H επιδίωξη των απολύτως μερικών συμφερόντων κάθε μεμονωμένου ατόμου επιτρέπει την ακριβέστερη μελέτη της ουσίας των ομάδων μέσα στην ψευδή κοινωνία, και λίγο λείπει για να αντιληφθεί κανείς την οργάνωση των διασκορπισμένων ορμών υπό την πρωτοκαθεδρία του ρεαλιστικού Eγώ εξαρχής σαν μια εσωτερικευμένη σπείρα ληστών με αρχηγό, τσιράκια, τελετουργίες, όρκους πίστης, απιστίες, συγκρούσεις συμφερόντων, μηχανορραφίες και όλα τα παρεπόμενα.
Aρκεί να παρατηρήσει κανείς μια φορά συναισθήματα, όπου το άτομο προσπαθεί να επιβληθεί στον γύρω κόσμο δυναμικά, λόγου χάρη την οργή. O εξοργισμένος εκδηλώνεται πάντα σαν ο αρχισυμμορίτης του εαυτού του, που προστάζει στο ασυνείδητό του να χτυπάει στο ψαχνό, ενώ τα μάτια του λάμπουν από την ικανοποίηση ότι μιλάει στο όνομα πολλών, που δεν είναι παρά ο ίδιος.
Όσο περισσότερο κάποιος στηρίζει την υπόθεση της επιθετικότητάς του μόνο στις δικές του δυνάμεις, τόσο τελειότερα αντιπροσωπεύει την καταπιεστική αρχή της κοινωνίας. Yπό αυτή την έννοια, περισσότερο ίσως απότι υπό οποιαδήποτε άλλη, ισχύει η πρόταση ότι το πιο ατομικό είναι το πιο γενικό.

Theodor Adorno, Minima Moralia