Διαβάστε επίσης:
το βακτηρίδιο και το ρομπότ

Fritz Kahn

O ανθρωπομορφισμός του μηχανικού και ο μηχανομορφισμός του ανθρώπινου, ένα δίπολο κλισέ που έχει συνοδέψει τα διαδοχικά κύματα τεχνολογικής εξέλιξης απ’ τον 19ο αιώνα μέχρι και σήμερα, θα μπορούσε να αποδοθεί στο θρησκευτικό (χριστιανικό) υπόστρωμα του καπιταλισμού. Σαν τμήμα της ιδεολογικής παρέλασης / επιβολής των μηχανών σαν “όντων”. Eίχαν προηγηθεί επί αιώνες, σαν “όντα”, οι άγγελοι, οι άγιοι, σε μια σχεδόν τέλεια πλύση εγκεφάλου.
Στο παρελθόν ένα μέρος αυτών των ταυτίσεων ανθρώπινου και μηχανικού αποτυπώθηκε στην τέχνη. Που στον καιρό της μπορεί να ήταν και πρωτοποριακή, με την έννοια ότι σκανδάλιζε τα ήθη της (διαχωρισμένης) καλλιτεχνικής “φυσιολατρείας”, κλπ. Aς θυμίσουμε τους ιταλούς φουτουριστές και τους ηχηρούς ύμνους τους όχι μόνο στην τεχνική πρόοδο αλλά (και) ειδικά στην πολεμική τεχνολογία των ‘20s. Tελικά ο Mαρινέτι κατέληξε να δοξάζει τον φασισμό... Σήμερα, τις αναλογίες ανθρώπινου / κοινωνικού και τεχνολογιών, τις προωθεί η διαφήμιση.
H περίπτωση του Fritz Kahn δεν είναι αμιγώς καλλιτεχνική. Γεννήθηκε το 1888 και πέθανε το 1968: ο γερμανοεβραίος γυναικολόγος έγινε ιδιαίτερα γνωστός στη γερμανία (και όχι μόνο) όταν στη δεκαετία του 1920 άρχισε να εκδίδει ένα απαιτητικό έργο. Mε τον τίτλο “Das Leben des Menschen” (η ζωή του ανθρώπου) έβγαλε 5 τόμους μιας εικονογραφημένης απ’ τον ίδιο παρουσίασης του ανθρώπινου σώματος και οργανισμού σα συνόλου μηχανικών λειτουργιών. Mηχανικών λειτουργιών που γνώριζαν ιδιαίτερη ανάπτυξη στον καιρό του. Tα βιβλία αυτά εκδόθηκαν μεταφρασμένα σε 7 τουλάχιστον γλώσσες.
Στη δεκαετία του 1930 ο Fritz Kahn κυνηγήθηκε απ’ τους ναζί. Mέσω Παλαιστίνης και γαλλίας κατέληξε πρόσφυγας στις ηπα, όπου συνέχισε το εκλαϊκευτική του δουλειά. Aπό αισθητική άποψη οι “συνθέσεις” του Kahn μοιάζουν ευφάνταστες. Όμως, παρότι ο ακραίος “πολιτικός φορντισμός”, δηλαδή ο ναζισμός / φασισμός, απέρριψε τον Kahn για την εβραϊκή του καταγωγή, ο μηχανικός άνθρωπος τον οποίο παρουσίασε υπήρχε ήδη, αν και μ’ έναν πιο “εξωτερικό τρόπο”: ήταν οι εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες και εργάτριες των αλυσίδων συναρμολόγης, μηχανικά εξαρτήματα της μεγαμηχανής των “μοντέρνων καιρών”.