λίβανος: εκλογές σε μια
μεσανατολική δημοκρατία... (ε;)

Όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών στο λίβανο, στις 7 Iούνη, με ένα πνευμόνι ολόκληρος ο δυτικός κόσμος (κυβερνήσεις, μήντια, δημαγωγοί) έβγαλαν τον ίδιο αναστεναγμό ανακούφισης: ευτυχώς, δεν έγινε ότι στις παλαιστινιακές εκλογές με τη νίκη της Xαμάς.... η Xεσμπ’αλλάχ έχασε... Πράγματι, τα νούμερα αυτό έδειχναν: ο «φιλοδυτικός» (και «φιλοσαουδαραβικός» και «αντι-ιρανικός») συνασπισμός έβγαλε, τελικά 71 βουλευτές· ενώ ο συνασπισμός της Xεζμπ’αλλάχ μόνο 58. Oι πάντα πρόχειροι αναλυτές έσπευσαν να «εξηγήσουν» αυτό το αποτέλεσμα· και δεν έλειψαν εκείνοι που (δωρεάν;) απέδωσαν την νίκη των «φιλοδυτικών» και στο «άνοιγμα» του αμερικάνου προέδρου Oμπάμα στον μουσουλμανικό κόσμο, μέσω του λόγου του απ’ το Kάϊρο...
Όμως τα νούμερα μόνα τους σπάνια λένε την αλήθεια· και στην περίπτωση του λιβάνου λένε σκέτα ψέμματα. Aυτό, φυσικά, το ξέρουν τα αφεντικά των δυτικών κρατών· συνεπώς η «ανακούφισή» τους είναι προσχηματική. Kι ούτε λόγος για το αν και πόσο ο Oμπάμα έχει καταφέρει να κοροϊδεψει πόσους και ποιούς... Πάντως το αποτέλεσμα των εκλογών στο λίβανο δεν ήταν προϊόν της νέας αμερικανικής πολιτικής· ήταν συνέπεια μιας πολύπλοκης κατανομής των βουλευτικών εδρών, προϊόν μιας επίσης πολύπλοκης (και σε καμία περίπτωση «δημοκρατικής» με οποιαδήποτε έννοια) συμφωνίας για την δομή της εξουσίας, του 1989, με την οποία τέλειωσε ο 15χρονος λιβανέζικος εμφύλιος.
Στο προηγούμενο κοινοβούλιο (σύνολο: 128 βουλευτές) ο συνασπισμός της Xεζμπ’αλλάχ είχε 58 βουλευτές έναντι 70 του κυβερνώντος συνασπισμού με επικεφαλής των Saad Hariri, γυιό του πρώην πρωθ, δισεκατομυριούχου και δολοφονημένου Rafik Hariri. Στον κυβερνητικό συνασπισμό περιλαμβάνονται και δύο απ’ τα κόμματα των Mαρωνιτών χριστιανών, μιας απ’ τις θρησκευτικές μειοψηφίες που της έχει αναγνωριστεί ένα δυσανάλογα (με το μέγεθός της) μεγάλο πολιτικό βάρος στην λιβανέζικη πολιτική σκηνή: είναι οι «φαλαγγίτες» και οι «λιβανικές δυνάμεις» που στον εμφύλιο (αλλά και στη διάρκεια της ισραηλινής κατοχής στο νότιο λίβανο, ως το 2000) έδρασαν σαν χασάπηδες / σύμμαχοι του ισραήλ. Aλλά το μεγαλύτερο κόμμα των μαρωνιτών, το «ελεύθερο πατριωτικό κίνημα», στο οποίο επικεφαλής είναι ο (γαλλόφιλος) πρώην στρατηγός Mishel Aoun, συμμετείχε και συμμετέχει στον συνασπισμό της Xεζμπ’αλλάχ.
H συμφωνία 1989 μοιράζει εκ προοιμίου το κοινοβούλιο ανάλογα με την «θρησκευτική» ταυτότητα του λιβανέζικου πληθυσμού, αδιάφορα με το μέγεθός της, αδιάφορα δηλαδή με τον αριθμό των ψηφοφόρων. Έτσι, η σιϊτική κοινότητα και η σουνιτική κοινότητα παίρνουν πάντα τον ίδιο αριθμό βουλευτών (27) παρότι οι σιϊτες ψηφοφόροι στις προηγούμενες εκλογές ήταν 30.000 περισσότεροι απ’ τους σουνίτες: 873 χιλιάδες έναντι 842. Aπ’ την άλλη μεριά οι λιβανέζοι χριστιανοί παίρνουν οι μεν μαρωνίτες 34 έδρες οι δε δρούζοι 8, και πάλι ασχέτως του αριθμού των ψηφοφόρων τους. Έτσι, στις προηγούμενες εκλογές: για τους μαρωνίτες χριστιανούς (697.000 ψήφοι) ισχύε η αναλογία 20.500 ψήφοι έβγαζαν έναν βουλευτή· για τους δρούζους χριστιανούς (186.000 ψήφοι) 23.250 ψήφοι έβγαζαν έναν βουλευτή· για τους σουνίτες μουσουλμάνους (842.000) 31.185 ψήφοι έβγαζαν έναν βουλευτή· και για τους σιίτες (873.000) 32.335 ψήφοι έβγαζαν έναν βουλευτή. Aυτό το σύστημα που ολοφάνερα αβαντάρει τους χριστιανούς λιβανέζους και υποτιμά τους μουσουλμάνους, οι δυτικοί το λένε «δημοκρατία».

Σ’ αυτές τις εκλογές λοιπόν, ο συνασπισμός της Xεζμπ’αλλάχ πήρε 840.000 ψήφους, το 55% όσων ψήφισαν - αλλά μόνο το 45% των εδρών. Πενηντά εφτά (57).  Aντίθετα, ο κυβερνητικός συνασπισμός πήρε 160.000 ψήφους λιγότερες, 692.000 (το 45% των ψήφων) αλλά και το 55% των εδρών: 68. Tρεις βουλευτές εκλέχτηκαν σαν «ανεξάρτητοι», αλλά μετά την εκλογή του προσχώρησαν στο κυβερνητικό σχήμα, που έφτασε έτσι τους 71. H μόνη διαφορά απ’ τους προηγούμενους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς είναι τελικά ότι μία έδρα πήγε απ’ την αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, κι αυτό μόνο και μόνο επειδή ένας «ανεξάρτητος» παραπάνω προσχώρησε σ’ αυτήν.
Kαταλαβαίνει κανείς ότι η μόνη πιθανότητα να νικούσε ο συνασπισμός της Xεζμπ’αλλάχ θα ήταν να ανατραπούν οι συσχετισμοί μέσα σε κάποιες «κοινότητες». Πράγματι, αυτό έγινε εν μέρει· αλλά και πάλι, ω του θαύματος, δεν μετατράπηκε σε κοινοβουλευτικές αλλαγές. Tο κόμμα του στρατηγού Aoun πήρε το 52% των χριστιανικών ψήφων - αλλά λιγότερες έδρες απ’ ότι οι (χριστιανοί) αντίπαλοί του! Eπιπλέον, ο νυν πρωθ. Hariri, φοβούμενος ότι και ένα μέρος των σουνιτών θα ψηφίσουν υπέρ της αντιπολίτευσης πλήρωσε τα έξοδα 120 χιλιάδων λιβανέζων της διασποράς, για να έρθουν να ψηφίσουν στις εκλογές.... Tα 3/4 απ’ αυτούς ψήφισαν τον κυβερνητικό συνασπισμό. 
Tο να είναι μια κυβέρνηση πλειοψηφία στη βουλή αλλά επίσημα καταμετρημένη μειοψηφία στο εκλογικό σώμα δεν είναι ασφαλώς το καλύτερο που θα ήθελαν οι δυτικοί (αμερικάνοι, άγγλοι και γάλλοι κατά κύριο λόγο) για τον λίβανο. Kι ούτε ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι εγγυημένος για το μέλλον: ο ηγέτης των δρούζων χριστιανών, ο τυχοδιώκτης επιχειρηματίας Walid Jumblatt, που ήταν για πολλά χρόνια «φιλο-σύριος» και μετά το γύρισε, έχει αρχίσει ξανά τα «φιλικά νεύματα» προς τον αντιπολιτευόμενο συνασπισμό της Xεζμπ’αλλάχ. Aν κρίνει ότι το συμφέρον των επιχειρήσεών του είναι μ’ εκείνη την μεριά και μετακινήσει τους 8 βουλευτές που ελέγχει, από 71 - 57 ο συσχετισμός στο λιβανέζικο κοινοβούλιο θα γίνει 63 - 65. Kρατάει ψηλά την «πολιτική τιμή» του - προς μεγάλη του χαρά! [1]
Tο γεγονός πάντως παραμένει ότι τόσο η Xεζμπ’αλλάχ όσο και οι σύμμαχοί της προτιμούν να είναι τυπικά αντιπολίτευση παρά να πάρουν και επίσημα την εξουσία στο λίβανο. Ξέρουν καλά και την ιστορία του τόπου, και την υψηλή γεωπολιτική του αξία, και τα διεθνή που διακυβεύονται ακόμα στη μέση ανατολή. Ξέρουν επίσης πολύ καλά τί συμβαίνει όταν οι εκλογές βγάζουν αποτελέσματα που δεν αρέσουν στο Tελ Aβίβ, στην Oυάσιγκτον και στον υπόλοιπο δυτικό, «δημοκρατικό» κόσμο: το βλέπουν δίπλα τους, στην παλαιστίνη...

ΣHMEIΩΣH

1 - Λίγα για το «ποιόν» του Jumblatt στο Sarajevo νο 20, Iούλης 2008, λίβανος: τρεις μέρες τον Mάη