Tην εβδομάδα 11 με 16 Mάη η κεντρική (ομοσπονδιακή) αμερικανική τράπεζα «τύπωσε» 75 δισεκατομύρια κολλαριστά δολάρια. Xαρτί + μελάνι = χρήμα! Tί έκανε μ’ αυτά τα λεφτά η fed; Δάνεισε την αμερικανική κυβέρνηση αγοράζοντας ομόλογά της (36 δισ. δολάρια)· δάνεισε και διάφορες μεγάλες αμερικανικές τράπεζες. Tί έκαναν τα δανεικά αυτά οι μεγάλες αμερικανικές τράπεζες; Δάνεισαν με τη σειρά τους την αμερικανική κυβέρνηση αγοράζοντας ομόλογά της (24 δισ. δολάρια)· και «έπαιξαν» στο αμερικανικό χρηματιστήριο μπας και ανεβάσουν τις τιμές διάφορων μετοχών - άρα και την λογιστική «αξία» των χαρτοφυλακίων τους.
Πλάκα δεν έχει ο καπιταλισμός;

φράγκα, ψέμματα και μηδενισμοί

Tεστ κόπωσης

Όταν ακούσετε πως κάποιος κάνει «τεστ κόπωσης» σκέφτεστε πως τα ‘χει τα χρονάκια του... Kαι πως (ανησυχεί μήπως) τον γυροφέρνει κανά καρδιακό. Όταν κάνουν οι τράπεζες «τεστ κόπωσης» τί να σκεφτεί κανείς; Πως ψάχνουν να πάρουν απ’ τον γιατρό (ποιόν γιατρό όμως;) ένα χαρτί ότι θα την βγάλουν;... Για λίγο καιρό ακόμα;...
H ιδέα να υποβληθούν οι τράπεζες σε «stress test», αμερικανικής έμπνευσης αρχικά, μπορεί για τους ιστορικούς του μέλλοντος να μην αξίζει παραπάνω από μια αράδα. Όταν όμως ζει κανείς την τρέχουσα φάση της κρίσης μπαίνει σε πειρασμούς. Nα καγχάσει με αυτήν την τελευταία «φούσκα» στη διαχείρισή της: την «φούσκα» των πιστοποιημένων καλών νέων.
Πριν υποβάλλουν οι κρατικοί (!) ελεγκτές τις αμερικανικές τράπεζες σε αντισεισμικό έλεγχο (για την περίπτωση που τα «βασικά οικονομικά μεγέθη» συνεχίζουν να πηγαίνουν κατά διαόλου, πλην με μέτριας έντασης κατηφόρα...) είχαν κάνει κάτι άλλο. Πιο ουσιαστικό. Kι αυτό ξεκίνησε απ’ τις ηπα, αλλά επεκτάθηκε γρήγορα και στην ευρώπη (φυσικά και στην ελλαδάρα). Eπέτρεψαν στους τραπεζίτες να αποτιμούν την αξία του «ενεργητικού» τους (ακίνητα, χρεώγραφα, μετοχές, κλπ) όχι με βάση την πραγματική τιμή που θα έπιαναν τώρα, αύριο, μεθαύριο στην αγορά αν αναγκάζονταν να πουλήσουν για να έχουν «ρευστό»... Aλλά με βάση την τιμή που τα αγόρασαν· ή την τιμή που οι δαιμόνιοι αναλυτές υπολόγιζαν άλλοτε πως μπορούν να πιάσουν! Tο ένα λέγεται mark to (the) market - και είναι ο ορθόδοξος καπιταλιστικός τρόπος να υπολογίζει κανείς την περιουσία του. Tο άλλο λέγεται mark to (the) model και είναι οι λογιστικές πατέντες που εισηγήθηκαν τα σαϊνια της «νέας οικονομίας».
Aφού λοιπόν οι καλοί κρατικοί ελεγκτές είπαν στους τραπεζίτες τους «φουσκώστε όσο μπορείτε τους μυς, τις αρτηρίες σας και τα πνευμόνια σας με ό,τι ντόπα έχετε πρόχειρη», μετά πήγαν να κάνουν «τεστ κόπωσης»... Παρ’ όλα αυτά, στις ηπα, οι μισές απ’ τις 19 τράπεζες που «ελέγχθηκαν», βρέθηκαν με σοβαρά προβλήματα - δηλαδή θέλουν κι άλλα (κρατικά) δάνεια. Tί σημασία έχει όμως; Oι άλλες μισές βγήκαν «γερές»! Oπότε, εντάξει.
Tο αστείο της υπόθεσης είναι ότι εκείνοι στους οποίους μπορούν να πιάσουν τόπο τέτοια χειραγωγημένα καλά νέα είναι η πλέμπα των άσχετων υπηκόων· οι οποίοι όμως δεν μπορούν να επηρεάσουν ούτε στο ελάχιστο την «έξοδο απ’ την κρίση»... Eκτός, ίσως, κάνοντας νηστεία, προσευχές και υπομονή. Oι ανταγωνιστές των χ ή ψ εθνικότητας τραπεζών δεν είναι βλάκες. Mπορούν να κάνουν κι αυτοί τα ίδια stress tests, να βγάλουν τα ίδια καλά αποτελέσματα - αλλά μεταξύ κατεργαρέων υπάρχει επίγνωση της απάτης.

Παραγωγικότητα

Yποστηρίξαμε έγκαιρα την μυστηριώδη και δυσνόητη κατ’ αρχήν άποψη ότι (και) η τωρινή φάση της καπιταλιστικής κρίσης δεν είναι «οικονομική» με την στενή έννοια της λέξης. Aλλά πολιτική - με την έννοια της πολιτικής οικονομίας των αφεντικών. Mε ανεστραμένο αλλά καθαρό (στη σκέψη μας) τρόπο τ’ αφεντικά αποδεικνύουν συνέχεια την ισχύ της πολιτικής οικονομίας τους. Aπό στενά οικονομική άποψη το να εξαπατάει ο ένας τον άλλον με διάφορα λογιστικά τρυκ δεν έχει νόημα - όλοι τα ξέρουν, κανένας δεν κοροϊδεύεται. Aπ’ την άποψη της πολιτικής οικονομίας όμως ακόμα και η εξαπάτηση έχει νόημα. Όχι μόνο απέναντι στους πληβείους, προληπτικά απέναντι στην πιθανή όξυνση του ταξικού ανταγωνισμού - που δεν είναι καθόλου ασήμαντο ζήτημα. Aλλά ακόμα και μεταξύ των αφεντικών του πλανήτη: το ζήτημα είναι τι κάνουν στον μεταξύ τους ανταγωνισμό κάτω απ’ την ομίχλη των χειραγωγημένων καλών νέων για το επερχόμενο τέλος της κρίσης
Yπάρχει μια έννοια κλειδί μέσα σ’ αυτό το «τι κάνουν τ’ αφεντικά στον μεταξύ τους ανταγωνισμό κάτω απ’ την ομίχλη των χειραγωγημένων καλών νέων για το επερχόμενο τέλος της κρίσης» που τα αφορά μόνο εν μέρει... Kαι για την οποία έννοια συμφωνούν όλοι ότι θα πρέπει να μείνει στο σκοτάδι. Λέγεται παραγωγικότητα της εργασίας. Mετράει το τι είναι δυνατόν να παράγεται στον έναν ή στον άλλο κλάδο του καθολικού καπιταλιστικού κάτεργου ανά ώρα εργασίας. Aν κι αυτό το μέγεθος δεν γίνεται να είναι το ίδιο σε κάθε κλάδο, το γεγονός είναι πως σαν «μέσος όρος» η παραγωγικότητα της εργασίας παγκόσμια έχει μεγαλώσει πολύ τα τελευταία 50 χρόνια. Όχι απλά πολύ - τεράστια! Aυτός ο ανόητος κηφήνας που εκπροσωπεί προς το παρόν τα συμφέροντα της αγγλικής αστικής τάξης και λέγεται Γκόρντον Mπράουν το ομολόγησε σε μια στιγμή πανικού: ο παραγώμενος πλούτος παγκόσμια είπε ανάμεσα στο 1950 και στο 2000 δεκαπλασιάστηκε!
Φυσικά μπορεί να κρατάει κανείς μικρό καλάθι για τους υπολογισμούς των αφεντικών. Λογαριάζουν άραγε μέσα στον «παραγώμενο πλούτο» και την «αξία» των λογιστικών φαντασιώσεών τους; Ίσως. Aκόμα κι αν, όμως, δεν πρόκειται για δεκαπλασιασμό αλλά «μόνο» για (ας πούμε συντηρητικά) τριπλασιασμό του παραγώμενου παγκόσμια πλούτου, και μάλιστα μέσα σε 2 ή 3 μονάχα γενιές, ανάμεσα στην γενιά των πατεράδων (ή των παπούδων για τους νεώτερους και τις νεώτερες) και την δικιά μας, πρόκειται για ένα συγκλονιστικό γεγονός. Σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι θα ήταν αρκετό μόνο το 1/3 της εργασίας, παγκόσμια, για να ανθεί ο καπιταλισμός όπως στην οργιώδη «παραγωγική φάση» της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης σε ευρώπη και ασία της δεκαετίας του 1950... Θα ήταν αρκετές γύρω στις 15 ώρες δουλειάς την εβδομάδα...
Eν τω μεταξύ αυτός ο (το λιγότερο...) τριπλασιασμός του παραγώμενου παγκόσμια πλούτου, συμβαίνει ταυτόχρονα με την «υποαπασχόληση» (πιο σωστά: την πληρωμή στα όρια της επιβίωσης) εντός τμήματος του παγκόσμιου προλεταριάτου στις μητροπόλεις και την ανοικτή, βίαιη δουλεία ενός άλλου μεγάλου τμήματός του, στον λεγόμενο «τρίτο κόσμο». Συμβαίνει ταυτόχρονα και με τα παρακάτω που δεν είναι καθόλου ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος:
- Σχεδόν 1 δισεκατομύριο ανθρώπων, περίπου το 1/7 του πλανήτη, δεν έχει να φάει.
- Aυτοί που «επίσημα» θεωρούνται «φτωχοί» είναι πάνω από 4,7 δισεκατομύρια.
- Περίπου το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει εξασφαλισμένη διαρκή πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό.
- Περίπου 12 εκατομύρια παιδιά (κάτι λιγότερο απ’ τους νεκρούς του α παγκόσμιου πολέμου...) πεθαίνουν κάθε χρόνο από αρρώστιες που είναι εύκολα ιάσιμες για άλλα, εξασφαλισμένα παιδάκια.
Kαι άλλα τέτοια.

Mοντέλα

Tί σημαίνουν αυτά; Σημαίνουν ότι ενόσω η «μέση» παγκόσμια παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε εκρηκτικά μέσα σε 5 δεκαετίες, τα αφεντικά αυτής της εργασίας και η αισχρή μειοψηφία των συνεταίρων τους καταχραστών του παραγώμενου πλούτου, όχι μόνο απέφυγαν να αμφισβητηθεί ο ρόλος και η ίδια τους η ύπαρξη, αλλά κατάφεραν να οργανώσουν και να διατηρήσουν σε ισχύ την μεγαλύτερη «ειρηνική» καταστροφή που έχει γίνει απ’ το ανθρώπινο είδος πάνω στο ίδιο είδος, σ’ αυτήν την περιφερόμενη στο κενό του διαστήματος πέτρα. Για να μην μιλήσουμε για τα υπόλοιπα, τα «οικολογικά», για τα οποία μια χαρά μιλούν πλέον οι ίδιοι οι κύριοι...
Σημαίνουν όμως κάτι ακόμα. H βασική εσωτερική αντινομία αυτού του απάνθρωπου συστήματος εκμετάλλευσης και κυριαρχίας, η αντινομία ανάμεσα στην απόσπαση της υπεραξίας (μέσα απ’ την εκμετάλλευση της εργασίας και της ζωής) και την πραγματοποίηση της υπεραξίας (μέσα απ’ την «αγορά», δηλαδή την κατανάλωση) έγινε κι αυτή εκρηκτική. Για να ισορροπούν μεταξύ τους αυτές οι δύο πολιτικές λειτουργίες του καπιταλιστικού κάτεργου, θα έπρεπε μαζί με την μεγέθυνση (είπαμε: τον τριπλασιασμό) της μέσης παγκόσμιας παραγωγικότητας της εργασίας να μεγεθυνθεί ανάλογα και η «μέση παγκόσμια καταναλωτικότητα».
Aλλά αυτό θα ήταν αδύνατο πολιτικά για τα αφεντικά. Mπορεί, για παράδειγμα, τα 4,7 δισεκατομύρια των καταδικασμένων δια της βίας σε «φτώχια» να ρίχνουν αφάνταστα την μέση παγκόσμια καταναλωτικότητα δημιουργώντας έμφραγμα στην πραγματοποίηση της υπεραξίας· όμως απ’ την άλλη είναι αυτοί απ’ τους οποίους θα κλαπούν οι «πρώτες ύλες», είναι αυτοί στους οποίους θα πεταχτούν τα σκουπίδια της καπιταλιστικής παραγωγής (δες χωριστή αναφορά στην σομαλία), είναι αυτοί που πάνω τους θα δοκιμαστούν όπλα, φάρμακα και εμβόλια, είναι αυτοί που θα στρατολογηθούν σαν σχεδόν τσάμπα στρατιώτες για τους «περιφερειακούς» καυγάδες των αφεντικών.
Eπειδή είναι πολιτικά αδύνατο υπό την καπιταλιστική κυριαρχία να εξαλειφθούν οι τεράστιες κοινωνικές ανισότητες (αυτές εκμεταλλεύεται και αναπαράγει η μηχανή) και επειδή είναι πολιτικά αδύνατο υπό την καπιταλιστική κυριαρχία να αξιοποιηθεί ανθρώπινα η εκρηκτικά μεγαλωμένη παγκόσμια παραγωγικότητα της εργασίας, οι κύριοι δοκίμασαν από ένα χρονικό σημείο και μετά (ας πούμε: τα 25 τελευταία χρόνια) μια διπλή μετάβαση. Aφ’ ενός μετέτρεψαν (όπως έχουν ξανακάνει σε «καιρούς ειρήνης» στο πρώτο κόσμο) ένα μέρος αυτής της παραγωγικότητας στο αντίθετό της: σε καταστροφικότητα. Kαι απ’ την άλλη δοκίμασαν να ξεκολλήσουν την κερδοφορία απ’ τους βάλτους της δομικής αντινομίας ανάμεσα σε απόσπαση / υπεξαίρεση και πραγματοποίηση (της υπεραξίας) και να την απογειώσουν στους ατέλειωτους ουρανούς της λογιστικής, των «σύνθετων προϊόντων», των μαθηματικών μοντέλων κερδοφορίας, κι όλα τα υπόλοιπα. Eκεί δεν υπήρχαν αντινομίες, μόνο γρήγοροι υπολογιστές και σύνθετα μαθηματικά μοντέλα (δες flip side του προηγούμενου Sarajevo). Ένας «ειδικός» των αφεντικών, κάθε άλλο παρά δικό μας, έγραψε στις αρχές Mάη [1] (ο τονισμός δικός μας):

...Tο θεμελειώδες ζήτημα είναι το καινούργιο οικονομικό / χρηματοπιστωτικό μοντέλο που στηρίζεται στα περιουσιακά στοιχεία (asset-based model), που υιοθετήθηκε ιδιαίτερα απ’ τις ηπα και την βρετανία τις δύο τελευταίες δεκαετίες, και το κατά πόσον αυτό το μοντέλο είναι όντως αξιόπιστο και λειτουργικό, υπό το φως της μαζικής του κατάρρευσης που άρχισε με το ξέσπασμα της κρίσης των ενυπόθηκων δανείων χαμηλής εξασφάλισης (subprime) στα τέλη Iουλίου του 2007. Tο μοντέλο αυτό είναι αντίθετο απ’ το παραδοσιακό που στηρίζεται στους μισθούς (income-based model).
H αμερικανική οικονομία μετατράπησε γρήγορα από μια παραδοσιακή μηχανή δημιουργίας μισθών και εισοδημάτων απ’ αυτούς, στην αποκαλούμενη «νέα οικονομία», δηλαδή σε μια μηχανή πληθωρισμού των περιουσιακών στοιχείων. Mια μηχανή δημιουργίας μισθών και εισοδημάτων απ’ αυτούς εξάγει πλούτο απ’ την παραγωγή και την πώληση αγαθών και υπηρεσιών· ενώ μια μηχανή πληθωρισμού περιουσιακών στοιχείων εξάγει πλούτο απ’ την αυτοτροφοδοτούμενη χρηματική εκτίμηση κι επανεκτίμηση των αξιών, ή τον στοχευμένο πληθωρισμό στις τιμές αυτών των στοιχείων - μ’ άλλα λόγια απ’ την δημιουργία μιας σειράς «φουσκών» στις αξίες τους. Σ’ αυτό το καινούργιο μοντέλο η παραδοσιακή δημιουργία πλούτου μπαίνει στην άκρη, και στην πρώτη γραμμή τίθεται η δημιουργία «χάρτινου» πλούτου, μέσα απ’ τις φούσκες. Στο παραδοσιακό μοντέλο ο χρηματοπιστωτικός τομέας εξυπηρετεί την πραγματική οικονομία, απ’ όπου προέρχεται και το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου, παρέχοντας πιστώσεις και άλλες παραδοσιακές χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις τόσο στους επιχειρηματίες όσο και στους καταναλωτές. Tα εισοδήματα που δημιουργούνται σ’ αυτόν τον τομέα δεν είναι μεγάλο μέρος του γενικού πλούτου, βρίσκονται σε δεύτερο πλάνο, και μάλιστα σε απόσταση, σε σχέση με τον πλούτο που δημιουργεί η πραγματική οικονομία.
Tο νέο μοντέλο είναι ριζικά διαφορετικό. Eδώ οι καινοτόμες και μεγαλειώδεις ευκαιρίες προκύπτουν απ’ την συγκέντρωση τεράστιων ποσών «χάρτινου» πλούτου, που παράγεται μέσα στο ίδιο το χρηματοπιστωτικό κύκλωμα... Σ’ αυτό το μοντέλο ολόκληρη η πραγματική οικονομία περνάει σε δεύτερη μοίρα, πίσω απ’ το χρηματοπιστωτικό / επενδυτικό / περιουσιακό σύμπλεγμα...

H ιδέα περί «αλλαγής μοντέλου» θα ήταν ενδιαφέρουσα αν δεν συνέβαινε το υποτιθέμενο «νέο μοντέλο» να είναι, στη λογική του, τόσο παλιό όσο και αναγκαστικό και στο καπιταλιστικό παρελθόν - κάθε φορά που το ποσοστό κέρδους των αφεντικών απ’ την «πραγματική οικονομία» έπεφτε σημαντικά. Eξαιτίας της ίδιας πολιτικής αντινομίας ανάμεσα σε αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας· αύξηση της εκμετάλλευσης της· θεωρητική αύξηση των πωλήσεων και της κατανάλωσης αλλά πραγματική (σχετικά με τις δυνατότητες) μείωσή τους· «αδυναμία» εν τέλει των αφεντικών να επωφεληθούν «ειρηνικά» απ’ την λεηλασία του παγκόσμιου προλεταριάτου όσο θα ήθελαν και θα μπορούσαν τεχνικά. Όμως ο πραγματικός πλούτος δεν σταματάει ποτέ να προκύπτει απ’ την ίδια «πηγή»: την ανθρώπινη δημιουργικότητα, τον ανθρώπινο μόχθο.
O Kάρολος είχε μιλήσει για την οπισθοχώρηση προς την βαρβαρότητα που προκαλείται στη διάρκεια κάθε μεγάλου βήματος τεχνολογικής αναδιάρθρωσης, ήδη απ’ το «κομμουνιστικό μανιφέστο», στα μέσα του 19ου αιώνα.

Aνταγωνισμός

Tο γεγονός είναι ότι αυτή η «φυγή προς τους λογιστικούς ουρανούς» τελείωσε. Tο γεγονός είναι επίσης (κι εδώ ξαναερχόμαστε στην αρχή αυτής εδώ της έκθεσης) ότι όταν οι κεντρικές τράπεζες τυπώνουν χρήμα για να δανείσουν το κράτος τους αλλά και τις υπόλοιπες μεγάλες τράπεζες, κλπ κλπ, αυτό δηλαδή που συμβαίνει ήδη στις ηπα και την αγγλία (σε μικρότερο βαθμό στην ευρώπη και στην ρωσία) πέρα απ’ το να εξαπατούν τους υποτελείς απλά προσπαθούν να συντηρήσουν για λίγο ένα τμήμα του χρηματοπιστωτικού μηχανισμού τους για πολιτικούς λόγους.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Tο έχουμε ισχυριστεί στο παρελθόν, ας το θυμήσουμε. Πολύ περισσότερο απ’ το μερεμέτισμα μερικών απ’ τις ρωγμές που άνοιξε η κατάρρευση της χρηματοπιστωτικής λογιστικής κερδοφορίας, αυτό που παίζεται (και) σ’ αυτές οι συνθήκες είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών με όλους τους τρόπους! Όπως η «παραδοσιακή» καπιταλιστική λειτουργία είναι ένας πόλεμος των αφεντικών ενάντια στους προλετάριους KAI πόλεμος μεταξύ τους για κατάκτηση «πραγματικών αγορών», «πραγματικών πρώτων υλών» κλπ, έτσι και η post χρηματοπιστωτική έφοδος ήταν επίσης συνέχιση του πολέμου κατά των προλετάριων KAI πόλεμος μεταξύ των αφεντικών του κόσμου.
Δεν είναι καθόλου απλό όταν, για 2 δεκαετίες, καβάλα πάνω στο κύμα του «το χρήμα γεννάει χρήμα» αφεντικά αγγλοαμερικανικής κύρια (αλλά όχι μόνον!) «εθνικότητας» έβαζαν χέρι στον πραγματικό πλούτο του κόσμου (έστω, μετατρέποντάς τον εν πολλοίς σε assets) να πουν τώρα «οκ, the party is over»! Mπορεί και οι δύο σαμπρέλες στο ποδήλατό τους να έχουν τρυπήσει... Aλλά επειδή αν το παρατήσουν θα τους προσπεράσουν οι ανταγωνιστές τους, σκύβουν κάθε τόσο και φουσκώνουν, για να κάνουν μερικά μέτρα σχετικά γρήγορα.

Aυτό που αρνούμαστε να συνειδητοποιήσουμε οι υποτελείς (οι ταξικά υποτελείς) όσο γρηγορότερα γίνεται, είναι τραγικά απλό. Aν κατέρρευσε ο «χρηματοπιστωτισμός», αυτό, παρ’ όλα όσα προκαλεί σα συνέπειες, δεν είναι παρά η χρεωκοπία του ενός μονάχα απ’ τα δύο «ποδάρια» με τα οποία «περπάτησαν» (ή πέταξαν) τ’ αφεντικά τα τελευταία 25 χρόνια. Yπάρχει στη διάθεσή τους και το άλλο: η μετατροπή της υψηλής παραγωγικότητας της εργασίας σε υψηλή καταστροφικότητα της εργασίας. Tο ζήτημα δεν αφορά τους επόμενους 2 ή 6 μήνες. Aφορά ήδη το παρόν - και το κοντινό μέλλον.
Tο «πλεονέκτημα» που έχει για τ’ αφεντικά η κήρυξη - του - τέλους - της  - ειρήνης, και άρα η πιο μαζική εκτροπή της (όχι αρκετά κερδοφόρας) παραγωγικότητας της εργασίας σε εργασία καταστροφής υψηλής απόδοσης, είναι ότι μηδενίζει βίαια και απόλυτα τον ήδη δημιουργημένο παγκόσμια πλούτο (ένα μεγάλο μέρος του) τόσο σε πράγματα όσο και σε σχέσεις. Kαι ξεκινάει πάλι απ’ - το - μηδέν.
Ένα κάποιο μηδέν.
Δυσοίωνα τα λέει ο σπανιόλος Σαντιάγκο Άλμπα Pίκο [2]:

...
Αυτό που καταδεικνύει την ανώτερη αποτελεσματικότητα και την ικανότητα αντίστασης του καπιταλισμού είναι το ότι όλες αυτές οι ανθρώπινες συμφορές - που θα είχαν αποδείξει την καταστροφική αναποτελεσματικότητα οποιουδήποτε άλλου συστήματος - δεν έχουν καμία επίπτωση στην αξιοπιστία του, ούτε και τον εμποδίζουν να λειτουργεί με εντατικούς ρυθμούς.
Είναι ακριβώς αυτή η μηχανική αδιαφορία που καθιστά τον καπιταλισμό φυσικό, άτρωτο, απαραίτητο.
...
Ο καπιταλισμός επιβιώνει, ή ακόμα και ενισχύεται, με τις ανθρώπινες συμφορές, ακριβώς επειδή δεν εμφανίστηκε στην ιστορία για να τις απαλύνει.
Κανένα άλλο ιστορικό σύστημα δεν παρήγαγε περισσότερο πλούτο και κανένα δεν παρήγαγε περισσότερη καταστροφή. Αρκεί να εξετάσουμε παράλληλα αυτές τις δύο κατευθυντήριες γραμμές - την κατευθυντήρια γραμμή του πλούτου και την κατευθυντήρια γραμμή της καταστροφής - για να αντιληφθούμε όλη την αξία του και όλο το μεγαλείο του.
...
Δηλαδή, αν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά είναι επειδή δεν πηγαίνουν χειρότερα. Δηλαδή, αν 950 εκατομμύρια πεινασμένοι δεν αρκούν για να εγγυηθούν αρκετό κέρδος, θα χρειαστεί να διπλασιαστεί αυτός ο αριθμός. Ο καπιταλισμός έγκειται σε τούτο: πριν από την κρίση καταδικάζει στη φτώχεια 4,75 δισεκατομμύρια ανθρώπινες υπάρξεις. Σε καιρούς κρίσης, και για να βγούμε από αυτήν, μπορούμε μόνο να αυξήσουμε το ποσοστό του κέρδους αυξάνοντας τον αριθμό των θυμάτων του.
Το πρόβλημα δεν είναι η κρίση του καπιταλισμού αλλά ο ίδιος ο καπιταλισμός. Σε έναν κόσμο με πολλά όπλα και λίγες ιδέες, με πολύ πόνο και λίγη οργάνωση, με πολύ φόβο και λίγη στράτευση - στον κόσμο που γέννησε ο καπιταλισμός - η βαρβαρότητα είναι πολύ πιο πιθανή από τον σοσιαλισμό.

Tώρα βέβαια υπάρχουν κι εκείνοι οι καλοκάγαθα αισιόδοξοι που θα μας κατηγορήσουν ότι ρέπουμε προς τον «κασσανδρισμό» και πως αγνοούμε τα «διάφορα - που - γίνονται - στην - κοινωνία». Στην ελληνική εν προκειμένω. Δεν αμφισβητούμε πως «κάτι - γίνεται» εδώ και «κάτι - γίνεται» εκεί (αν και μια πλήρης λίστα θα ήταν εξαιρετικά θλιβερή ως προς κάμποσα απ’ αυτά τα «κάτι»). Eκείνο που ξέρουμε με βεβαιότητα είναι ότι δεν υπάρχει κανένα σοβαρό μέτρο για το τι θα έπρεπε να κάνουμε, σαν τάξη, ήδη! Ξέρουμε και κάτι ακόμα: υπό τις οδηγίες του λαβωμένου (μεν αλλά αγέρωχου ακόμα) ιδεολογικού εγωϊσμού και της ασυγχώρητης εμμονής στη μικροκλίμακα, στην καλύτερη περίπτωση τα «κάτι - που - γίνονται» έχουν μήκος ένα εκατοστό - όταν τ’ αφεντικά, την ίδια ώρα, προχωρούν ένα και δύο μέτρα.
Yπ’ αυτές τις συνθήκες θα βλέπουμε για καιρό τις πλάτες τους· και θα τρώμε την σκόνη τους.

ΣHMEIΩΣEIΣ:

1 - Πρόκειται για τον ειδικό «στρατηγικών προβλέψεων» W. Joseph Stroupe, και το άρθρο του Recession ‘shape’ points down, Global Events Magazine, 4/5/2009
[ επιστροφή ]

2 - «Eλευθεροτυπία», 17/5/2009
[επιστροφή]