Page 4 - Το βιβλίο των αντιρρήσεων

περί κοινωνικών δικτύων

Τι ακριβώς πουλάει το facebook; Τι ακριβώς πουλάει το twitter; Tι ακριβώς πουλάει το
youtube;

Ας δώσουµε ένα παράδειγµα: Θέλω να ανεβάσω ένα βίντεο για την αντιφασιστική µοτο-
πορεία του Νοεµβρίου. Αυτό σηµαίνει ότι έχω τραβήξει το υλικό που θα χρησιµοποιήσω µε
µια κάµερα που αγόρασα και για να το κάνω αυτό ξόδεψα κάποιες ώρες από τον “ελεύθερο”
(τα εισαγωγικά θα εξηγηθούν παρακάτω) χρόνο µου για να βρίσκοµαι επί της Στουρνάρη,
από όπου και θα ξεκινούσε η µοτοπορεία. Επίσης για την απόκτηση της κάµερας ξόδεψα ένα
χ χρηµατικό ποσό που αναλογούσε σε συγκεκριµένο αριθµό εργατοωρών για τις οποίες πλη-
ρώθηκα από την εργασία µου σύµφωνα µε ότι ορίζει η συλλογική σύµβαση εργασίας του κλά-
δου στον οποίο ανήκω.
Αφού λοιπόν έχω τραβήξει το υλικό, πρέπει να πάω σπίτι, να κάτσω µπροστά στον υπολο-
γιστή ο οποίος αποκτήθηκε µε τον ίδιο τρόπο όπως και η κάµερα (αν και λόγω διαφοράς στην
τιµή µονάδας ανάµεσα στις δύο συσκευές, για τον υπολογιστή χρειάστηκε και να χρεωθώ,
αλλά δεν είναι το χρέος το θέµα µου τώρα) και να περάσω το υλικό στον υπολογιστή για την
περαιτέρω επεξεργασία του ώστε να του δώσω την τελική µορφή ενός ολοκληρωµένου βίν-
τεο που θα ανέβει στο youtube. Αυτό δεν µπορεί να γίνει χωρίς να ξοδέψω έναν συγκεκριµέ-
νο αριθµό ωρών από τον “ελεύθερο” χρόνο µου στο σπίτι. Σε αυτό το χρόνο πρέπει να υπο-
λογιστεί ο χρόνος και η διανοητική εργασία µου για την κατανόηση της λειτουργίας ενός υπο-
λογιστή και την εκµάθηση του εξειδικευµένου προγράµµατος δηµιουργίας βίντεο. Ως γνω-
στόν στον καπιταλισµό “ο χρόνος είναι χρήµα”. Έτσι λοιπόν από την αρχή της βιντεοσκό-
πησης έως και τη στιγµή που το βίντεο θα ανέβει στο youtube καταναλώνω χρόνο, χρήµα και
προσωπική εργασία, κυρίως διανοητική για να παράξω ένα τελικό αποτέλεσµα.
Και αυτό ακριβώς είναι που πουλάνε τα social media. To παραγόµενο περιεχόµενο εκατοµ-
µυρίων ανθρώπων το οποίο το διαµοιράζονται αναµεταξύ τους.
Αν για παράδειγµα αφαιρούσαµε από το youtube τα βίντεο των χρηστών, σχόλια, οικογε-
νειακές στιγµές, γάµους, διασκευές γνωστών ταινιών και τραγουδιών, δοκιµές µηχανηµάτων,
πολιτικό σχολιασµό, τρολιές, φάρσες, αναµνηστικά βίντεο από ταξίδια, καταγγελίες για αστυ-
νοµική βία, αγώνες ποδοσφαίρου, βίντεο µε κόντρες αµαξιών, σπάνια ντοκιµαντέρ από κασ- οι εργάτες του facebook, οι απλήρωτοι του twitter, οι επισφαλείς του youtube οι εργάτες του facebook, οι απλήρωτοι του twitter, οι επισφαλείς του youtube
σέτες vhs κτλ, τότε το µόνο που θα έµενε θα ήταν τα βίντεο των εταιριών. Όµως, τα βίντεο
στο youtube είναι δισεκατοµµύρια και ποτέ δεν πρόκειται να τα φτάσουν στον αριθµό τους
οι εταιρίες παραγωγής ταινιών,µουσικής κτλ.
Για την ακρίβεια αυτή η “βιοποικιλότητα” χρηστών και περιεχοµένου χρησιµοποιείται από Ένας χρήσιµος παραλληλισµός που βοηθάει να ξεκαθαριστεί τι είναι (και τι δεν εί-
τις εταιρίες ώστε να διαφηµίζονται οι ίδιες µέσω των λειτουργιών δικτύωσης ή και δηµιουρ- ναι) ο κυβερνοχώρος, είναι µ’ ένα “πολύ πυκνό δίκτυο δρόµων”. Φυσικά οι κλασσικοί
γίας ταυτοτήτων ή τάσεων από τους ίδιους τους χρήστες. Το ίδιο ακριβώς συµβαίνει και µε δρόµοι και τα δίκτυά τους είναι maximum τρισδιάστατοι ενώ το κυβερνοσύµπαν µάλ-
το facebook και το twitter. Το µόνο που αλλάζει είναι η εξωτερική µορφή του περιεχοµένου λον “ν-διάστατο” µε την τρέχουσα αντίληψη των διαστάσεων, οπότε το κυβερνοδίκτυο
και το πως αυτό επικοινωνείται ή αν θέλετε καλύτερα “δικτυώνεται” στην εκάστοτε ψηφια- είναι άπειρες φορές πιο “πυκνό” απ’ το οδικό. Αλλά ο παραλληλισµός χρειάζεται: το
κή πλατφόρµα που προσφέρουν οι εταιρίες. internet είναι µέθοδος συνεχούς κυκλοφορίας. Μέθοδος κυκλοφορίας ψηφιακών / ηλε-
Το διαδίκτυο λοιπόν βρίθει από αυτό που ονοµάζουµε user generated content (UGC) δηλα- κτρονικών “οντοτήτων” (“πληροφοριών”, “παραστάσεων” και “αναπαραστάσεων”,
δή το κοινωνικά δηµιουργηµένο περιεχόµενο των ίδιων των χρηστών. Οι εταιρίες ξέρουν πο- κλπ). Πριν απ’ το internet η όποια κυκλοφορία τέτοιου είδους “οντοτήτων” γινόταν
λύ καλά πως οι περισσότεροι από εµάς πλέον είµαστε οι ίδιοι παραγωγοί περιεχοµένου, δη- υποχρεωτικά µε την “φυσική ανταλλαγή” αποθηκευτικών µέσων διάφορων µορφών.
λαδή του πλούτου που παράγεται και θέλησαν να τον οικειοποιηθούν ως καπιταλιστικοί δει- Υπάρχουν καθ’ αυτό κύριοι του δικτύου ψηφιακής / ηλεκτρονικής κυκλοφορίας, που
νόσαυροι που είναι. Αυτό ισχύει στην περίπτωση των πνευµατικών δικαιωµάτων, της ανά- είναι οι τηλεφωνικές εταιρείες. Παρότι υπάρχει πάντα η δυνατότητα “λαθραίας” κυ-
λογης νοµοθεσίας αλλά και των κινήσεων ενσωµάτωσης του UGC από τις εταιρίες, ιδίως κλοφορίας, σε γενικές γραµµές πρέπει να πληρώνει ο καθένας κάτι για να έχει “νόµι-
των Μ.Μ.Ε. µε πρωτοπόρο το BBC αλλά και το CNN. µη πρόσβαση”: για να έχει στην πράξη ένα ή περισσότερα εικονικά “διαβατήρια”.
Υπάρχουν επίσης κύριοι της κυκλοφορίας καθ’ εαυτής, αν όχι του συνόλου της σίγου-
Βέβαια τι θα µπορούσαµε να πουλήσουµε εµείς οι παραγωγοί περιεχοµένου του ίντερνετ; ρα του συντριπτικά µεγαλύτερου µέρους της: οι γνωστές και διάσηµες εταιρείες που
Μα τι άλλο εκτός από τις ζωές µας. Την φέρουσα ταυτότητα µας, είτε είµαστε αναρχικοί, κατέχουν τους υπερ-υπολογιστές “αποθήκευσης” των δεδοµένων και “τροχονόµησης”
νοικοκυρές, δεξιοί, ποδοσφαιρόφιλοι, φιλόζωοι, ποιητές ή γυµναστηριακοί, αυτό που στην των ψηφιακών / ηλεκτρονικών διαδροµών.
ουσία παράγουµε είναι το άθροισµα των ζωών και των αναµεταξύ τους σχέσεων σε ένα προ- Όπως σ’ ένα αστικό (urban) δίκτυο δρόµων έτσι και στο internet µπορεί κανείς, µε
καθορισµένο πακέτο το οποίο µπορεί να συσκευαστεί, να ταξινοµηθεί και να χρησιµοποιηθεί διάφορες (καθόλου αυστηρές) προϋποθέσεις να κάνει τα εξής:
από διαφηµιστικές εταιρίες. Μετά έρχεται το google-adds να µας προβάλει τις ανάλογες δια- - να προβάλει / εκθέσει εαυτόν / εαυτήν· σα να λέµε (µε όρους αστικού χωροχρόνου)
φηµίσεις σύµφωνα µε τις προτιµήσεις του καθενός και φυσικά εκτός από την αγορά υπάρ- να “κάνει πεζοδρόµιο”, κι όχι µόνο µε την σεξουαλική έννοια·
χουν και οι υπηρεσίες επιτήρησης και ελέγχου όπου και καταχωρούνται όλες οι.. επικίνδυνες - να ανοίξει µαγαζί εµπορευόµενος οτιδήποτε·
πολιτικά για τον καπιταλισµό τάσεις. - να ανοίξει “εκκλησία”· σα να λέµε να πουλάει οποιαδήποτε ιδεολογία, συνήθως µε
την µορφή “πληροφόρησης”·
- να κάνει “µπούκες” (ηλεκτρονικές διαρρήξεις και κλοπές), πλαστογραφίες, υπεξαι- 4
ρέσεις, ψυχολογικό πόλεµο, ηλεκτρονικές καταστροφές (πόλεµο), κλπ·